Heimskringla - 31.03.1948, Blaðsíða 1

We recommend tor
your crpproval our
//
BUTTER-NUT
LOAF
//'
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr

We recommend for
your crpproval our
" BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LXII. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 31. MARZ 1948
NÚMER 27.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Von á Elinborg Lárusdóttur
skáldkonu vestur
Frá Elinborgu Lárusdótt-
ur, íslenzku skáldkonunni
góðkunnu, hefir Ólafi Pét-
urssyni borist bréf nýlega,
með þeirri góðu frétt, að
hún sé mikið að hugsa um
að ferðast vestur og geri sér
vonir um að verða komin
til Winnipeg um miðjan
apríl mánuð. Talar hún um
að dvelja hér um sex vikna
tíma, ef af þessu verði, sem
vonandi er ekki að efa, og ef
til vill, að bregða sér vestur
á Kyrrahafsströnd. Elinborg
á hér fjölda vina, er hinar
ágætu skáldsögur hennar
hafa aflað henni, auk náins
frændfólks, sem Ólafs Pét-
ursson og fleiri.
Ásaka Svíþjóð
Svo er sagt að “Red Star”,
hermálgagn SovétSambandsins,
áfelli Svfþjóð, og sömuleiðis hin
Skandinava-löndin, og beri á
þau, að þau hafi boðið Banda-
ríkjunum flugstöðvar hjá sér,
ef svo færi að byrj að yrði á nýju
stríði. Sagði blaðið að leyni-
Samningar milli Svíþjóðar og
ello neitaði að ræða um það, á ínu, hafi ekki sízt verið það, að
hvern hátt beinlínis, að hann óráðlegt hafði þótt, að senda
héldi að stjórnir Bandaríkjanna þangað mikið af her, sem meiri
svaðilför þessa loftfars, og flug-'°g Canada gætu veitt aðstoð í þörf gæti verið fyrir í Evrópu.
stjóra þess, til íshafslandanna,' máli þessu> en benti á> að vinJ Á iinnnni sem skilur Austrið
því snemma þessa vetrar fór það samlegar tillögur og röksemdir
hina mestu glæfraför til Moffat myndu verða Sott hjálparmeðal.
Inlet, til þess að leitast við að
bjarga lífi Canon John Turner,
og flutti hann og f jölskyldu hans
hingað inn, þótt Turner andað-
ist hér littlu síðar.
Telja Stórveldafund
nauðsynlegan
og Vestrið, kvað þunn skipað af
her Sam. þjóðanna, ef Rússar
sæktu þar fram. Einna lakast
þykir þó útlitið með Finnland.
Þaðan er sóknin á Noreg og Sví-
þjóð talin hættulegust og leiðin
í vestur átt, til íslands og Græn-
iSextán þingmenn verkmála
-----I--------- stjórnarinnar í London, sendu á-,. ,
iHefir flugstjóri og áhöfn skorun til neðrideildar þingsins an S’,S,m x ef*U.r*
þessa loftfars þótt sýna framúr- þess efnis að þingið stuðli að því,j “n"ar afa verið ko luf' ð
skarandi dugnað og fómfýsi á að hinir þrir stórveldaíulltrúar, £*. «“ *^*" "“kl" nu 1
þessum 2,000 mílna ferðum Truman forseti, Attlee, forsætis-
norður
vetur.
Ishafs-óbygðir, um há-
Þverrandi álit
Trygve Lie, aðal-ritari og yfir
ráðherra og Stalin haldi fund
með sér sem fyrst, sökum hinn-
ar hættulegu stjórnmálalegu af-
stöðu margra landa í Evrópu.
Verkamálastjórnar þingmenn-
Berlín og víðsjár á landamær
unum milli austur og vestur
| þjóðanna, og ná þær alla leið
suður á Italíu og Grikkland.
maður Sameinuðu þjóðanna, á- irnir kváðu nýleg ummæli Jan
feldi nýlega Stórveldin fimm, Smuts, forsætisráðherra Suður-
fyrir það þverrandi álit og traust Afríku, að nýja tilraun ætti að
er hann kvað sýnilegt að um-1 gera til þess að einhver gagn-
heimurinn hefði á Sam. þjóðun- kvæmur skilningur komist á,
um, nú á þessum síðustu og milli SovétnSambandsins og
verstu tímum. I hinna stórveldanna, orð í tíma
Kvað Mr. Lie slikum alheims-1 töluð.
vandamálum hafa verið hlaðið!
á þessa stofnun undanfarið, að Skora á Eisenhowei’
tæplega væri hægt að ætlast
sanngjarnlega til, að hún leiddi
New
York heyrist að
Roosevelt, Jr., og
eldri bróðir hans Elliot, hafi ný-
þau öll farsællega til lykta.
Eigi kvaðst hann vera að iega heimsótt Dwight D. Eisen
___ ^ reyna að draga úr því, að stofn- hower, yfirhershöfðingja, og
Brezk-Ameríska Sambandsins j unin hefði mist mJkla tiltrú upp ^ iagt ag honum að gefa kost á sér
um flugskipalægi hefðu komið a síðkastið, sérstaklega öryggis-j m útnefningar í forsetaembætti.
til greiria. Sömuleiðis, að Svíar, raðlð-
væru að efla flughernað sinn
með hervélum frá Bandaríkjun-
um og Bretlandi.
Björgunar-flugferðalag
á Norðurslóðum
Síðastl. sunnudag, (páskadag-
inn), lenti R. C. A. F. Dakota
flutnings loftfar á Stevenson
flugvellinum hér í Winnipeg.
Var flugfar þetta að koma úr 6
daga leiðangri, björgunarferð,
norðan úr óbygðum og Ishafs-
löndum Canada. Varð fregnum
komið fyrir nokkru síðan hing-
að frá Artic Bay, að Mrs. Sam
Dodds, kona yfirmanns veður-
stöðvanna þar væri hættulega
veik, og þyrfti nauðsynlega
læknishj álpar.
Var það þá, að flugfar þetta
var sent norður til þess að flytja
konu þessa hingað inn til lækn-
inga, og flutti hinn ágæti flug-
stjóri þessa loftfars, Böb Race,
ekki aðeins konu þessa hingað,
eftir kaldsamt og erfitt ferða-
lag, heldur og veikan Eskimóa
frá Artic Bay, og tveggja daga
gamalt ungbarn frá Churchill.
Varð öllu þessu fólki komið
farssællega á sjúkrahús hér í
borginni, og líðan þess talin
sæmileg. Er þetta eigi hin fyrsta
(Democratic) við næstu kosn-
En Mr. Lie kvað hvorki rétt ingar
eða sanngjarnt að dæma, eða| Er haft eftir sonum hins látna
fást um tiltrú eða álit Sam þjóð. j forseta, að framboð Eisenhow-
Það sem í raun og veru væri í ^ trs myndi sameina íhalds og
hættu, og alt bygðist á, væri á-( frjálslyndu öflin í Bandaríkjun-
lit og aðgerðir Stórveldanna um.
fimm, því á samvinnu og fram-
.1
kvæmdum þeirra væru Sam.,
þjóð, eða gerðir þeirra, grund-
vallaðar. Þau, (stórveldin) ættu
Endurreisnar fyrirætlanir
Stjórnarráðuneytið í Bagh-
, , ,, x., * e* x dad, Iraq, hefir komið á fót sér-
og bæru skylda til, að raða fram .... , . „ v-.
... ’ , I stokum hagfræðislegum umbot-
ur morgum erfiðustu vanda-
málunum á undan Sameinuðu
þjóðunum.
Virðist það vera gömul saga.
sem ávalt endurtekur sig, að
þegar í óefni og öngþveiti er
komið, þá reynir hver einstakl-
ingur og mannfélagsstofnun að
smeygja vandanum af sér yfir á
einhverja aðra.
Frá írlandi
um, er eiga að miða að því að
bæta og fullkomna efnahag
þjóðarinnar og afkomu, og koma
í veg fyrir okurverzlun, (black
markets) og smyglun.
Þessar umbóta-fyrirætlanir
hafa verið skipulagðar af þing-
nefnd, er leggur til, að innflutn-
ingur vamings sé takmarkaður
svo, að aðeins nauðsynjavörur,
svo sem byggingarefni, akur-
yrkju og iðnaðarvélar og vefn-
aðarvörur séu fluttar inn í land-
ið.
John A Costelli, forsætisráð-
herra, og formaður hinnar 6.
vikna gömlu flokkasjtórnar ír-
lands, (Eire), sagði nýlega, að
það væri föst sannfæring sín, að
stjómarvöld Bandaríkjanna og
Samveldislanda Breta, — sér-
staklega Canada — gætu átt , , , ,, ,
, uppastungu eða tillogu fulltrua-
þyðingarmikinn þatt i að raða| „ , * , . ,
Hvatning til Canada
Hveiti framleiðendur, er
þarfnast útsæðishveitis frá korn-
hlöðunum, (country elevators)
voru nýlega ámintir af hinni
canadisku hveitinefnd að lúka
hveitikaupum sínum hið allra
bráðasta sökum þess, að mikil
eftirspum væri eftir hveiti til
útflutnings. •
I hveitinefndarskýrslu var
sagt, að mjög framt væri lagt á,
að færa alt það hveiti sem hægt
væri úr sveita kornhlöðunum,
til þess að sem mest af því væri
reiðubúið til útflutnings, þegar
þörf krefur.
ÚR ÖLLUM ÁTTIIM
Danir daufir átekta
Raddir hins pólitíska um-
heims, spá því, að Danmörk
muni hafna opinberlega þeirri
fram úr helztu vandamáli Eire,
sem sé skiftingu írlands. Cost-
Eftirlit og meðferð kjarnorkunnar
Samkvæmt því sem John
Foster Dulles hélt fram í iræðu,
er hann hélt nýlega í “Canadian
Club” í Toronto, verður 1948 ef
til vill síðasta árið, sem nokkurt
rínstakt land, eða nokkur sér-
stök þjóð fær að hafa einkarétt
L1 þekkingar á notkun kjarn-
°rkunnar.
Mr. Dulles, sem er einn af
fnlltrúum Bandaríkjanna á ráð-
stefnum Sam. þjóðanna, lagði
Það til, að kjarnorkan í allri ó-
kominni tíð yrði háð alþjóðalög-
og eftirliti, og ætti s'líkt að
v®ra vel gerlegt, þar sem sú víð-
tekna skoðun, og almennur vilji
rikti heimsendanna á milli, að
§era ætti þessa hættulegu upp-
fyndingu algerlega útlæga, hvað
það snertir, að nota hana til al-
heims eyðileggingar.
Meðal þess annars er Mr.
Dulles lagði til í sambandi við
þetta mál, var það að Canada
tæki öflugri og virkari þátt í
sjálfsverndunar, og sameigin-
legu landvarna-sambandi Amer-
íku, þar sem kunnugra væri en
írá þyrfti að segja, að þetta land,
sökum legu sinnar, væri í hinni
allra þýðingarmestu afstöðu,
hvort heldur kæmi til stríðs eða
friðar.
Þetta kvað hann ekki þurfa að
þýða neinn skilnað eða úrsögn þeirra í Washington, sem mál-
úr ríkjasambandinu við Breta, inu eru kunnugir, segir fregn-
þótt hin vestlægu lönd bindust, ritari einn, að það sem latt hafi
öflugri samtökum í framtíðinni. I Bandaríkin við skiftingu Palest-
nefndar Gyðinga, að danskt her-
lið, sem nú er á Þýzkalandi,
verði sent til Palestínu sem her-
setulið, varðlið, um borgina
Jerúsalem.'
Þar sem jafnvel Stórveldin
geta ekki komið sér saman um að
gera neitt endanlegt út um Pal-
estínu, er ólíklegt að Danmörk
vilji blanda sér inn í þau mál.
Hvar verður barist^
Þegar Truman forseti bað
þingið að flýta samþykt “Marsh-
alls áætlunarinnar og frum-
varpsins um eflingu herliðs,
fóru öldungar þingsins fram á,
að forsetinn segði þeim heimug-
lega, hvar hann héldi að stríð
brytist út.
Hvert svarið hefir verið vita
menn ekki enn þá. En af tali
Sönnunargögn voru s. 1. viku
færð fyrir því í Bandaríkja þing-
inu, að heilir skipsfarmar af
ýmsum hernaðarvörum, aðallega
vélar úr gömlum flugförum,
væru sendar frá New York tilj
Rússlands. Vakti það bæði ,at-
hygli og gremju almennings að
annað eins ætti sér stað. Var í
vikulokin búist við að útflutn-
ingur af þessu tæi, yrði tafar-
laust bannaður.
*
John L. Sullivan, ritari Banda-
ríkja flotans, sagði Efrideild
þingsins frá því s. 1. föstudag, að
við austurströndina hefðu sézt
kafbátar af þeirri gerð, er ekki
væri til í fórum neinnar þjóðar
vestan járntjaldsins í Evrópu.
Hann nefndi ekkert land, sem
ekki þurfti með, því austan járn-
tjaldsins hefir engin þjóð kaf-
báta, nema Rússar.
Þeir komust yfir 10 af þeim
að stríði loknu frá Þjóðverjum
og voru 4 af þeim af nýjustu
gerð. Ritarinn sem var að mæla
með meiri fjárveitingu til hers-
ins, minti á að kafbáta svalk
Þjóðverja 1917 og 1941, við
strendur Ameríkq, hefði verið
byrjun að árásum þeirra á Vest-
urheim.
★
iSameinuðu þjóðirnar hafa
farið fram á það með 9 atkvæð-
um gegn tveimur, að hefja rann-
sókn á framferði Rússa í Tékkó-
slóvakáu. Lagði fulltrúinnn frá
Chile til að þetta væri gert og að
nefnd væri kosin af Sameinuðu
þjóðunum í rannsóknar skyni
til Tékkóslóvakíu. Prag-stjórn-
in mótmælti þessu harðlega og
segir þetta sé* innanlandsmál
Tékkóslóvakíu, sem Sameinuðu
þjóðunum komi ekki við. Rússar
eru sagnafáir, en segja þetta
sönnun um landaásælni vest-
lægu þjóðanna.
En Sameinuðu þjóðirnar
telja það verkefni sitt að finna
hið sanna út um þetta; þama
hafi smáþjóð verið beitt þeim
yfirgangi að svívirðing væri, ef
Sameinuðu þjóðimar létu sig
það ekki skifta.
Bænagerðir og blóðsúthellingar
I Jerúsalem, hinni helgu borg,
vöggu Kristninnar, staðnum,
þar sem trúin, sem kend er við
Krist, á sínar fyrstu og dýpstu
rætur, kraup kristið fólk síðast-
liðinn fimtudag — hið heilaga
skírdagskveld, og beindi bæn-
um sínum til Guðs, meðan skot-
hríðin dundi alt í kringum það.
— hinn blóðugi bardagi milli
Araba og Gyðinga. Kristinn lýð-
ur kraup í bænagerð til minn-
ingar um hina siíðustu kveld-
máltíð Krists, svikin við hann,
og handtöku hans. Meðan lýð-
urinn kraup við bænagerðina
var skothríðinni beint frá Araba
þorpi uppi í hárri fjallshlíð, þar
sem samkvæmt sögnum biblí-
unnar, er sá staður þar sem Júd-
as Iskaríot hengdi sig.
Brezka herliðið hélt enn þá
öflugri vörð um aðal-þjóðveg-
ina, til þess að reyna að sjá um
að eðlileg umferð og nauðsyn-
legir flutningar gætu farið fram,
og til þess að reyna að varna því,
að Arabar og Gyðingar réðust á
íerðatæki og lestir.
Hin sífelda skothríð, sem
heyrst hefir á þeim slóðum ná-
lægt alla tíð síðan Arabar og
Gyðingar byrjuðu að berjast út
af skiftingu Palestínu, heyrðist
þó ekki á föstudaginn langa, en
taugaspenningur og óróleiki lá
í loftinu, og ríkti allstaðar. Píla-
Á þingi Breta tilkynnti Attlee
forsætisráðherra s. 1. viku, að í
ráði væri, að banna, að kommún-
istar væru í þjónustu í nokkrum
ábyrgðarstöðum, er mál hefðu
með höndum, sem öðrum þjóð-
um gæti hemaðarlega að gagni
komið að vita um. — Kvað
Attlee það er fram hefði far-
ið í Canada, sönnun fyrir
þörfinni á þessu. Með þvi
að stjaka þeim frá þessari þjón-
ustu, yæri að minsta kosti hægt
að komast hjá því, að saklausir
menn yrðu fyrir ákærum. Att-
iee kvað enga ofsókn á ferðinni
með þessu. Það yrði hverjjum
og einum gefið tækifæri á að
verja sig persónulega; þetta
væri ekki hreingerning, heldur
aðeins til góðra vara gert.
HITT OG ÞETTA
Eitt dagblaðanna í Win-
nipeg flutti þá frétt fyrir
helgina, að maður að nafni
Ólafur Pétursson, væri ný-
kominn til New York frá
Reykjavík og væri ráðinn
þar í þjónustu hjá Ringling
Bros. and Barnum and Bail-
ey Circus. Ólafur er risi að
vexti, 8 fet og 4 þuml. á
hæð og er það eflaust ástæð-
an fyrir ráðningu hans.
★
Montreal — Þessi borg í Que,-
fylkinu, er heitin eftir tilkomu-
mikilli hæð nálægt borginni,
sem Frakkar kölluðu Mont Real
(Mont Royal).
Nafninu var breytt úr Ville-
Marie í Montreal, þegar Eng-
lendingar náðu borginni á sitt
vald árið 1760.
Borgarstæðið bygðu uppruna-
lega íbúar þorpsins Algonquin
Hochelaga.
★
Fréttir frá Nanking, bera það
með sér, að engir hershöfðingjar
verða meðal þeirra þjóðþings-
fulltrúa, er bráðlega koma sam-
an til að útnefna forseta og vara-
forseta í Kínaveldi, samkvæmt
st j órnarskránni.
grímar, sem svo þúsundum
skifti hafa komið til hinnar
helgu borgar á þessum degi á
undanförnum árum, komu ekki
að þessu sinni, en þyrpingair
kristins fólks söfnuðust saman,
og gengu hina árlegu sorgar-
göngu, hina þyrnum stráðu leið
Krists til Hausaskeljastaðarins.
Hófst gangan við þann stað, er í
biblíunni segir að Pontíus Pílat-
us hafi afhent Krist skrílnum,
og síðan þvegið hendur sínar, —
sem merki þess, að hann hefði
hreinsað sig af þessu máli.
Um 1,000 hermenn, heiðurs-
vörður, að mestu leyti kristnir
Arabar, fylgdu þyrpingunni
eftir, og stóðu vörð á öllum þeim
stöðum sem numið var staðar
til bænagerðar á Krossgöngunni
en byssunum var miðað frá skot
vígismúrum hinnar gömlu borg-
ar, reiðubúnum til að hefja skot-
hríðina á ný, samstundis og
helgi þessa dags væri lokið. —
Major Michael Comay, formað-
ur fulltrúanefndar Gyðinga,
sagði nýlega, að það væri alger-
lega á ábyrgð alþjóðaráðsins,
hver örlög biðu hinnar helgu
borgar, Jerúsalem. “Ef Sam.,
þjóðirnar, og þær stjómir og
riki, sem að þeim standa,
smeygja sér undan þeirri ábyrgð
sem á þeim hvílir, þá verða þær
sakaðar um þær afleiðingar sem
af því hljótast”, bætti hann við.
Chiang Kai-shek hefir látið
svo ummælt, að hershöfðingjar,
sem einnig eru fulltrúair, haldi
sig á sínum herstöðvum, og
sendi borgaralega vara-fulltrúa.
Kuomintang miðstjórnarnefnd-
in útnefndir að líkindum Chiang
fyrir forseta, en ekki er víst um
útnefningu vara-forseta.
★
Skáldkonan víðkunna, Mary
Roberss Rinheart, minnist ein-
kennilega skringilegs smá-at-
viks, sem gerðist fyrir nokkrum
árum síðan, er hún hafði farið
með litla sonar-dóttur sína út í
skemtigarð nokkurn, til þess að
njóta hins ferska útilofts.
Litla stúlkan var með afbrigð-
um falleg, og margt af því fólki
sem var á skemtigöngu í garð-
mum, nam staðar til þess að
dáðst að barninu.
“Og hvað heitir þú nú, eng-
illinn minn?” spurði frú ein í
mikilli hrifningu.
Litla stúlkan, sem bar nafn
ömmu sinnar, svaraði smámælt:
“Eg heiti Mary Roberts Rine-
heart”.
“Hamingjan góða!” hrópaði
hin undrandi kona upp yfir sig,
“getur þetta átt sér stað! að
hugsa sér þetta, eg las bók eftir
þig, aðeins fyrir nokkrum dög-
um síðan’!
★
Á dýrasýningar-vagni í Kaup-
mannahöfn, kom iþað fyrir ný-
lega, að hurðin brotnaði með
þeim afleiðingum, er hérgreinir:
Ferðafólki, keyrandi í bílum,
brá undarlega við, að sjá tígris-
dýr og úlf vera að flúgast á, á
þjóðveginum til Jutlands.
Api úr dýrasýningar-vangin-
um hafði brotist inn í vagn,
(truck) og étið tóbakspoka og
peningapýngju ekilsins upp til
agna!
Eldliðsmenn borgarinnar
komu að lokum á vettvang, og
smöluðu dýrunum saman, og
hjálpuðu gæzlumönnum þeirra
til að gera svo við vagnhurðina,
að dýrunum varð haldið inni.