Heimskringla - 31.03.1948, Qupperneq 3

WINNIPEG, 31. MARZ 1948
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
milli, er öpunum um megn að
slíta hlekki sína sjálfir.
Það eru ekki ýkjamörg ár síð-
an vísindamaður nokkur lagði
leið sína til Kamerún í Suðvest-
ur-Afríku til að gera rannsóknir
á sjimpönsum. Hann vildi gjarn-
an athuga þá sem nánast í heim
REYNSLUSTUND
Smásaga
Klukkuna á aðaljárnbrautar-
stöðinni vantaði sex mínútur í
sex. Hár og grannur liðsforingi
kom gangandi og leit upp á
kynnum þeirra og veiddi tíu dýr' klukkuna. Hann pírði augunum
sem hann kom fyrir á býli inn íj til að vera viss um að sjá rétt á
skóginum. Þar var allt, sem ap-i hana- Því að hJnn vildi vera viss
arnir voru vanir að hafa í kring-
um sig, sömu tré og sömu aldini,
svo að þeim þurfti ekki að leið-
ast né líða illa. En vísindamað-
urinn vildi að sjálfsögðu ekki,
að aparnir færu aftur út í skóg-
inn endalausa, en til þess að
koma í veg fyrir allan flótta, var
hann neyddur til að búa til búr
fyrir þá.
Það er dýrt að byggja stór búr
úr vírneti yfir heilan skógar-
hluta, og jafnvel búr úr timbri
kosta ekki neitt smáræði. Vís-
indamaðurinn sparaði öll slik
útgjöld, því að hann vissi ofur
vel, að það myndi nægja ef búið
væri til ósýnilegt búr í kringum
apana. Hann lét ryðja skóginn
á mjóu belti kringum býlið, en
hvergi var þó skemmra yfir
þetta belti en svo, að apamir
gátu ekki sveiflað sér yfir sund-
íð. Býlið stóð því á einskonar
eyju út í skóginum og þar voru
aparniir eins og fangar á fjar-
lægri eyðiey, því að þeir fara
aldrei yfir auð, trjálaus svæði
af frjálsum vilja. Fyrir sjimp-
ansinn er skóglaust land jafn ill-
fært og glóandi hraun fyrir
mannfólkið.
Hinar ósýnilegu keðjur ap
anna eru ættgengar, og munur-
inn á öpum og mönnum er á-
kveðinn af ættgengum erfða-
vísum. Það er vissulega hægt að
kenna öpum ýmislegt, sem mað-
urinn hefur fundið upp sjálfur
fyrir löngu síðan, en það er
aldrei hægt að gera mann úr
apa, þótt hann sé alla tíð alinn
upp á sama hátt og mannsbarn,
af alveg sömu ástæðu og að ekki
er hægt að gera kött eða hund
að manni, þótt þau hafi lifað
með mönnum í tugi þúsunda
ára. Allt uppeldi hlýtur að tak-
markast af hinum ættgengu eig-
inleikum hverrar dýrateegund-
ar, og þótt ef til vill sé auðveld-
ara að breyta sumum kenndum
mannsins en eiginleikum ann-
arra dýra með uppeldinu, hlýt-
ur það ætíð að takmarkast af.
í sinni sök. Eftir sex mínútur
átti hann að sjá þá konu, sem
haft hafði mikil áhrif á líf hans
á undanförnu ári. *Hann þekti
hana ekki í sjón, þekkti aðeins
rithönd hennar. En bréf henn
ar höfðu verið honum leiðar-
stjarna.
Hann tók sér stöðu eins nærri
upplýsingarstöðinni og hægt
var, án þess að verða í vegi fyr-
ir fólkinu ,sem flyktist þar að.
Blandford liðsforingi hafði
margs að minnast úr stríðinu,
en einna greinilegast mundi
hann eftir því, þegar hann hafði
lent innan um sæg af japönsk-
um Zero-flugvélum. Hann hafði
séð glottandi andliti eins hinna
japönsku flugmanna bregða fyr
ir. 1 einu bréfa sinna hafði hann
játað fyrir henni, að oft hefði
hann fundið til hræðslu, og
nokkrum dögum fyrir þessa or-
ustu hafði hann fengið þetta
svar:
“Auðvitað ert þú hræddur . . .
það eru allir hugaðir menn. Var
ekki Davíð konungur óttasleg-
inn? Annars myndi hann ekki
hafa ritað tuttugasta og þriðja
sálminn. Næst þegar þú finnur
til ótta, skaltu hafa þetta yfir:
“Og þótt eg gangi um dauðans
skuggadal, þá mun eg ekkert illt
óttast, því að guð er með mér
Hann hafði munað þetta, —
hann hafði ímyndað sér rödd
hennar, og orð hennar höfðu
fyllt hann styrk og þrótti. Nú
átti hann að heyra rödd hennar.
Klukkuna vantaði fjórar mín-
útur í sex.
Undir hinu volduga hvolþaki
stöðvarinnar var fólk að flýta
sér í allar áttir, líkt og litaðir
þræðir, ofnir í gráan dúk. Stúlka
gekk fram hjá, og hann hrökk
við. Hún hafði rautt blóm í
jakkahorninu, en það var eld-
rautt baunablóm — ekki rauða
rósin, sem þau höfðu komið sér
saman um. Þessi stúlka var líka
alltof ung, líklega ekki nema
átján ára, en Hollis Meynell
“3l' “*! hafði sagt honum hreinskilnis-
9BSK1", . , . r. 'i.
erfðunum Vrssulega væri ™ , j að hún væri orðin þrítug.
legt> að Vlð §ætuin Wtt dyr>H*nn hafði svarað; 1<Hvað kem.
um í menn og vondum monnum^ ^ máUnu við? Eg ,er sjálfur
í goða með emfoldu en rettUj tveggja„. Hann var
uppeldi, en við verðum þratt: Qg sex ára
fyrir þessa goðu osk að sættai .. , *
,, , i j ;„! Hugur hans hvarflaði aftur að
okkur við, að sumir eru fæddir. . s.
'*• * • i bokinni, sem hann hafði venð
goðir, aðrir slæmir, sumir hata. ’ ,, . . ,
f „Kr-ir að iesa, bokmm, sem drottinn
fengið vitið i voggugjof, aðnr ’ ’
, . , f I virtist hafa lagt upp í hendur
heimskuna, og engu af þessu , . , , * f
* , r, „ „ hans meðal þeirra hundraða af
verður breytt til muna með f ,. '
<•*.«« i bokum, sem ur var að velja í her
goðn meðferð. ! stöðvunum í Florida. “Þræl-
Það hafa verið skrifaðar^ úomur mannsins” hét hún, og
margar bækur um mun manna hún var þettskrifuð athugasemd
og apa, og hægt væri að flytja^ um með kvenrithönd. Hann
um hann erindi vikulega í nokk- hafði altaf haft illan bifur á
ur ár, án þess að tæma efnið allt. þeim ósið að rita athugasemdir
Þó er í rauninni mestur munur f bækur) en þessar athugasemd-
á þessum dýrum sá, að annað ir voru allt öðruvísi. Hann
þeirra er hneppt í hinar osyni-j bafgi aldrei grunað að kona gæti
legu viðjar umhverfisins, en horft inn £ hjarta manns með
hinn gengur laus, aðeins bund- slfkum skilningi. Nafn hennar
inn í þá hlekki, sem hann hefur. var skrág á saurblaðið: Hollis
isjálfur skapað sér í nokkrar | Meynell. Hann hafði fundið
aldir með þjóðskipulaginu. ®n heimilisfang hennar í símaskrá
hvað skyldleika mannanna og frá New yorlíi skrifaði henni og
apanna viðvíkur er í rauninni' hún hafði Svarað. Daginn eftir
kátbroslega ónauðsynlegt að hafði hann farið til vígstöðv-
eyða tíma í að sýna fram á allt j anna> en f þrettán mánuði höfðu
það, sem er skylt með þessum þau skrifazt á. Hún hafði svarað
bréfum hans — og meir en það.
og Oft hafði hún skrifað, enda þótt
æðstu dýrum jarðarmnar.
Herra sköpunarverksins
aparnir frændur hans, eru svo bréf hans hefðu misfarizt
Nú
l’íkir, að hver og einn getur hæg-
lega séð með þeim hið mikla ætt-
armót, ef hann hefur ástæður til
að eyða klukkustund eða svo til
þess að skoða sjimpansa-, górillu
eða órangútang. —Víðsjá
kaupið heimskringlu—
bezta íslenzka fréttablafiið
hélt hann að hann elskaði hana
og hún hann.
En hún hafði neitað að senda
honum mynd af sér. Það spáði
auðvitað ekki góðu. En hún
hafði gefið þessa skýringu: “Ef
tilfinningar þínar gagnvart mér
eru sannar, þá gerir útlit mitt
hvorki til né frá. Ef eg er falleg,
þá myndi eg alltaf álíta að þú
Hafið söng um Færeyjar
Eftir H. A. Djurhuus — Gils Guðmundsson þýddi
Mikið um atvinnu í Reykjavík
á árinu, sem leið
Hafið söng um Færeyjar í hundrað þúsund ár,
hamraljóð og gleðikvæði, söng um bros og tár.
Kvæðið flaug um tinda og hélt um voga hljótt.
Hafið söng um Færeyjar langa vetrarnótt.
Hafið söng um Færeyjar. — Bára að bjargi féll.
Bjartar lýstu vetrarstjörnur yfir hamra og fell.
Umdi sær við hleinar en ýfðust bárufjöll.
— Ömurlega hafið söng vetrardægrin öll.
Hafið söng um Færeyjar. Hafsins feigðarlag
heim til fólksins náði um gráan, kaldan dag.
Hljóðir gerðust allir er fregnin flaug um bæ:
Farizt hefur bátur í úfnum voðasæ.
Hafið söng um Færeyjar. — Hnigu tár af brá.
Hetjur voru kvaddar og lögðu ströndum frá.
Söngvarnir þeim fylgdu í önnur, ókunn lönd,
— ómar þúsund sæva við móðurjarðar strönd.
Hafið söng um Færeyjar ómþýð ástaljóð.
— Undurmjúkt og seiðandi hörputóna flóð
bylgjaðist um voga og breiddist yfir sand.
Bjart var þá um Færeyjar, hjartans óskaland.
Hafið söng um Færeyjar. Hafið syngur enn.
Háreist brotnar aldan og þeytir löðri á menn,
upp að bjargi fellur og inn um skerjagöng,
— Alltaf syngur hafið hinn gamla, kunna söng.
Syng þú æ um Færeyjar, sollna, breiða haf,
syng þú líkt og áður, með fannhvítt öldutraf.
Það fyllir skapið hörku og veitir armi af 1
að eiga sífellt glímu við hafsins bjarta skafl.
Og bömum þessa klettalands veittist vöggugjöf,
— veganesti dýrmætt, sem endist fram að gröf:
Við heyrðum þegar vindurinn sveif um sollið gráð
söngva hafsins, — óðinn um líf og þrek og dáð.
—Víkingur.
elskaðir mig þessvegna, og þess-
konar ást er mér á móti skapi.
Setjum svo að eg sé ófríð (og
það hlýtur frá þínu sjónarmiði
að vera miklu líklegra) þá myndi
eg ávallt halda að þú skrifaðir
mér aðeins vegna þess að þú
værir einmanna og hefðir ekki
annað að gera. Nei, mynd sendi
eg þér ekki. Þegar þú kemur til
New York, skaltu fá að sjá mig.
Mundu það, að við getum þæði
valið og hafnað.......”
Ein mínúta í sex. Hann reykti
í ákafa.
Þá fékk Blandford liðsforingi
ákafan hjartaslátt, því að hjarta
hans hoppaði hærra en flugvél
hans hafði nokkurn tíma flogið.
Ung kona var á leiðinni til
hans. Hún var há og grannvaxin,
Ijóshærð og hrokkinhærð, aug-
un blá sem blóm, og andlitið
fr'ítt. Hún var klædd ljósgræn-
um búningi og leit út eins og
vorið hefði vaknað til lífsins.
Hann gekk áleiðis til hennar
og steingleymdi að athuga,
hvort hún væri með rós í barm-
inum. Hún brosti til hans og
tautaði:
“Eigum við samleið hermað-
ur?”
Án þess að vita af því, steig
hann feti nær. En þá kom hann
auga á Hollis Meynell.
Hún stóð beint fyrir aftan
stúlkuna. Hár hennar var að
byrja að grána, og hún var yfir
fertugt. Hún var meir en í feit-
ara lagi, hafði þykka kálfa, sem
stóðu upp úr lághæluðum skóm.
En hún bar rauða rós í óhrjálegu
uppslaginu á slitinni kápunni.
Grænklædda stúlkan gekk
hratt burtu.
Brandford fannst hann vera
klofinn í tvennt. Hann fann til
óbugandi ástríðu eftir að hlaupa
á eftir stúlkunni, en samt lang-
aði hann til að tala við konuna,
sem með hugarþreki sínu og
sendibréfum hafði verið honum
til ómetanlegs gagns. Og þama
stóð hún. Feitlagið andlit henn-
ar var blíðlegt og greindairlegt,
það gat hann vel séð. Augu henn
ar voru hlýleg og vingjarnleg.
Hann hikaði ekki lengur. —
Fingur hans gripu um litlu bláu
bókina, sem þau höfðu komið
sér saman um að hann skyldi
hafa til merkis. Þetta gat ekki
orðið ást, en þetta gat orðið ein-
læg vinátta, sem gleðja myndi
þau bæði um ókomin ár . . . .
Hann rétti úr sér, heilsaði
1 * |
hermannakveðju og rétti bókina
fram í áttina til konunnar. En
það var með sárurn vonbrigðum
að hann sagði:
“Eg er John Blandford liðs-
foringi. Ungfrú Meyneell, mér
þykir vænt um að hitta þig. Má
eg bjóða þér að borða með mér?”, ið "“und7nf
Konan brosti goðlatlega
“Eg veit ekki hvaðan á mig
stendur veðrið, drengur minn”,
svaraði hún. “Unga stúlkan í
grænu kápunni, sem var að fara
hérna hjá, bað mig að setja þessa
rós í hnappagatið. Hún sagði
líka, að ef þér byðuð mór út með
yður, ætti eg að segja að hún
biði yðar í stóra veitingahúsinu
handan við götuna. Sagði að
þetta væri einhverskonar tiU.
raun. En sama varmér. Eg á tvo
drengi í hemum sjálf . . . .”
—Víkingur
Á árinu sem leið var enginn
skráður atvinnulaus á vinnu-
miðlunarskrifstofuni, þar eð
skrifstofunni tókst að útvega
öllum atvinnu ,er til hennar
leituðu. Alls framkvæmdi skrif-
stofan 4,271 ráðningu á árinu,
og voru þær flestar í maí og júlí,
520.hvern mánuð.
Af ráðningum þessum voru
ráðningar verkamanna lang-
flestar eða samtals 1876, en alls
eru greindar ráðningar í skýrslu
skrifstofunnar til 28 starfs-
greina.
í skýrslu skrifstofunnar segir
m. a. að byggingarvinna hafi
farið minnkandi upp úr áramót-
unum bæði vegna óhagstæðs
veðurfars og efnisskorts. Hins
vegar óx byggingavinnan veru-
lega er á árið leið. Við hraðfrysti
’húsin var mikil vinna á aðal
starfstíma þeirra, og vann hjá
þeim mairgt manna, meirihlut-
inn þó kvenfólk. Þá var mikil
eftirspum eftir mönnum til sjó-
sóknar, og réði skrifstofan hátt
á fjórða hundrað menn til þeirr-
ar vinnu á árinu. Ráðningar
skrifstofunnar til sveitavinnu
námu alls á árinu 250.
Hjá Reykjavíkurbæ unnu 900
til 1000 manns til jafnaðar allt
árið; við höfnina, að meðaltali
um 400 manns; hjá lands- og
bæjarsíma um 100 manns; hjá
vegamálastjórninni unnu um 20
manns að vegagerð og viðhaldi
vega í nágrenni bæjarins og loks
hefur skrifstofan ráðið allmarga
menn til American Overseas
Airlines flugfélagsins, til starfa
á Keflavíkur flugvellinum, og
HóGLÍFI
unnu á vegum þessa félags um
100 íslendingar allt árið, og við
flugvöllinn hér í Reykjavík
unnu um 70 manns.
En fremur var um mikla
vinnu að ræða á árinu hjá ýms-
um vélasmiðjum, bifreiðaverk-
stæðum, blikksmiðjum og skipa-
smíðastöðvum, en svo hefur ver-
ár. Á þessum
vinnustöðum hafa unnið svo
hundruðum skiptir ófaglærðra
verkam., og mun ekki of ílagt
að þarna hafi starfað um 1200
verkamenn og fagmenn á árinu
sem leið.
Um mánaðamótin nóvember
og desember stunduðu 27 skip
síldveiðar héðan úr bænum með
450 mönnum, en á utanbæjar-
skipum störfuðu 213 menn héð-
an, svo að um 660 menn stund-
uðu síldveiðair héðan úr bæn-
um.
1 lok október var ekki örgrant
um að nokkurt atvinnuleysi
væri að gera vart við sig m. a.
Hhagborg U
FUEL CO. 11
Dial 21 331
(C.F.L.
No. 11)
21 331
ALBERTA FARMER
IS NATIONAL CHAMPION
Hirtir lifa í eyðimörkum eða ve§na samdráttar á bygginga
skógum, frjálsu villilífi,fullu af
hættum og baráttu. Óveðrið
steypist yfir þá, kúlur veiði-
mannanna ógna þeim, hungrið
sker innýfli þeirra. Óvissa kom-
andi dags er allt, sem þeir hafa
við að styðjast. Margir þeirra
farast, en þeir, sem af lifa, eru
vinnu, sem stafaði hvort tveggja
af efnisskorti og óhagstæðri
veðráttu, svo og í
vegna erfiðleika á innflutningi
hráefna vinna vörublílstjóra
dróst og saman og fór minnk-
andi. En með komu síldarinnar
gjörbreyttist þetta.
James W. Bussey, a 28 year
old framer eight miles north of
Airdrie, Alberta, is Canada’s
champion grower of malting
barley in 1947.
Winner of first place in the
annual National Barley Con-
test sponsored by the brewing
and malting industries, Mr.
Bussey gets $1,000 for the high-
est-quality entry of the compe-
tition in which there were 1,147
contestants. Each had to enter
a carload lot, minimum 1,667
bushels, of one of four specified
varieties eligible for the con-
test. Mr. Bussey previously won
a cash prize of $400.00 as prov-
incial champion of Alberta, and
another $160.00 for plajúng first
in his region. There were four
national prizes. The next three
in the order in which they plac-
ed were:
A. Henry, Legal, Alberta: —
Awarded $500.00 as runner-up
in thenational competition; $300
for placing second in his pro-
vincial competition; and $160.00
for placing first in his region.
George G. Elias, Haskett,
Manitoba: Mr. Elias was the
national champion in 1946. For
placing third in the 1947 con-
test he gets $300.00; $400.00 as
Manitoba champion; and $160
for placing first in his region.
J. F. Bradley, Portage la
Prairie, Manitoba: $200.00 for
placing fourth in the national
awards; $300.00 for second in
the Manitoba section of the con-
test; and $130 for placing sec-
ond in his region. Mr. Bradley
was entered in the same region
as Mr. Elias, the Manitoba
ohampion.
sterkir, hertir og æfðir í öllum Álþbl. 18. feb
þrautum.
Takið nú þessa hirti, sýnið
þeim umhyggjusemi og verndið
þá fyrir veðrabrigðum og hætt-|
um ævintýralífsins, veitið þeim
fagra dvalarstaði, fæðu eftir vild
hvíld og öryggi. Þarna lifa þeir
í alls nægtum og rólegum svefni,
eins og erfingjar auðmannanna.
En hvað verður svo? Sinamar
linast, augun daprast, hugrekk-
inu hrakkar. Þeir verða daufir,
stirðir, ragir og taka upp ljótar ||
venjur, ávexti leiðinda og hóg-
lífs. Ef svo vill til, að þeir auki
kyn sitt, verða afkvæmi þeirra
einungis skuggar foreldrisins,
og í þriðja eða fjórða lið, úr aft-
urför í afturför, er enginn þeirra
eftir. Hóglífið hefur upprættþá.
Mannlegt ltf sýnir nákvæm-
lega hið sama. Of mikið öryggi
og næði eru óvinir mannlegs
eðlis. C. Wagner — Mánndáð.
—Eining
JUMBO KÁLHÖFUÐ
Stærsta kálhöfðategund sem til er,
iðnaðinum ve£ur 30 111 40 pund. óviðjafnanleg
íonaoinum { súrgraut og neyzlu Það er ánægju°
legt að sjá þessa risa vaxa. Árið sem
leið seldum vér meira af Jumbo kál-
höfðum en öllum öðrum káltegund-
um. Pakkinn 10«, únza 80« póstfrítt.
FRí—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1948
Stœrri en nokkru sinni fyr 39
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
COUNTER SALESBOOKS
Kaupmerfn og aðrir sem
þannig lagaðar bækur
nota, geta fengið þær með
því að snúa sér til vor.
Allur frágangur á þessum
bókum er hinn vandað-
asti. Spyrjist fyrir um
verð, og á sama tíma takið
fram tegund og fjölda
bókanna sem þér þarfnist.
The Viking Press Limited
853 Sargent Ave. Winnpieg, Man.