Heimskringla - 31.03.1948, Side 5
WINNIPEG, 31. MARZ 1948
5. SIÐA
HEIMSKRINGLA
sögusögnum annara. Vera má, að kvæðin um þá kristnu. í»etta
írásögnin brenglist einhverstað- beit ekki á postulana og hina
ar, en áhrif atburðairins sýndu fyrstu trúboða kristninnar hið
sig. Þessi atburður hlýtur að minsta og brátt létu Rómverjar
hafa verið stórkostlegur og sér það skiljast að heimsveldi
sannfærandi, úr því hann olli þeirra stafaði mikil hætta af
slíkum afleiðingum. Hvað gaf kristindóminum. Vald þeirra
postulunum slíka trú, slíkt hug- bygðist á misrétti en ekki mann-
rekki. Getur tilfinningarlaus kærleika. Þeir áttu sér þræla
vantrúin svarað því? Getur^ og vildu halda þeim, þeir áttu
lotningarlaus rökhyggjja gefið , sér nýlendur og reittu þær sjálf-
svar? Er ekki það trúleysi er um sér til auðs. Þetta var gjör-
öllu synjar án rannsóknar, fái samlega ósamrýmanlegt við
hún það ekki mælt og metið með, jafnréttis hugsjónir kristin-
tækni efnislegra vísinda, ná- dómsins, eins og hann var þá
kvæmlega af sama toga spunnið fluttur, þessvegna neyddust þeir
og oftrúin sem öllu t'rúir athuga- til að hefja hinar grimmustu of-
semdalaust. sóknir gegn kristnum mönnum.
Hverju trúðu postularnir? — Það var annars ekki háttur
^eir trúðu því fyrst og fremst Rómverja að ofsækja fólk fyrir
að Kristur væri lífs en ekki lát-, trú sína en þeir skildu að krist-
>nn. Hann væri ennþá með þeim indómurinn átti sér það sprengi-
starfandi, leiðbeinandi, hug- [ efni er sundra myndi hervalds
hireystandi, sigurvinnandi. Já, ríki þeirra. Grimd og líflát fekk
hann var ekki einungis með samt engan vegin stöðvað út-
þeim heldur beinleiðis íbúandi breiðslu kristninnar, því það
í veru þeirra. Þeir trúðu hon- [ var ekki hægt að hræða þá, sem
um nú betur til sigurs en áður báru lítinn eða engan ótta fyrir
meðan hann með þeim dvaldi að dauðanum. Kristindómurinn út-
líkamlegum návistum. Þessu breyddist enda mest við þessar
trúðu þeir og þessvegna urðu ofsóknir. Hetjuskapur og hug-
þeir sjálfir að sigurhetjum, sem rékki þeirra hreif Rómverja, sem
ekkert fékk ibugað. ! aðrar hernaðar þjóðir möttu
Þeir trúðu á ódauðleika sálar-! þeir persónulegt hugrekki mest
irinair, þess vegna stóð þeim lítil1 al^a dygða. Að þeirra dómi, var
ógn af dauðarrum. Það var ekki það aðalsmerki hins sanna
hægt að ógna þeim með líflát- Rómverja. Nú urðu þeir þess
um. Fyrir þessa trú treystu þeir varir að hetjuskapur þessara
hka á mátt mannsandans yfir [ kristnu alþýðu manna tók öllu
heiminum. Meðan þeir áttu sér fram.
STORMAR
®líka trú voru þeir ósigrandi.
Þeir trúðu á guðlega hand-
Þess utan gerðu þeir aðra upp
götvun sem vakti undrun þeirra
1948
Vindar brátt um skeiða skörð
skarann hátt upp rífur,
storma áttin ill, og hörð,
austan þrátt nú svífur.
Skelfur höll, í hrotum þá,
- hriktir í föllnum viðum;
gnauðar mjöll um mæni og skjá,
megn frá öllum hliðum.
Drynur í sundum hljóðið hátt,
hlymja undra brestir;
er íta lundu ama þrátt,
enginn blundinn festir.
Logn við svellur, veðra vá,
vart sig brellin dylur;
næst þá skellur ólmur á
annar fellibylur.
«
Þrýtur kvæði um þorra slag
þrauta Skæðar hreður;
um mig næða nótt, og dag
noma æði veður.
Magnús á Vöglum
og kveð svo við mig rótt,
‘kæra litla barnið
sof þú, — góða nótt.’
Yndó
Kveðjuathöfn fór fram s. 1.
laugardag, 27. marz, frá útfar-
arstofu Bardals. Séra Philip M.
Pétursson jarðsöng. Jarðað var
í Brookside grafreit.
FJÆR OG NÆR
leiðslu og daglega aðstoð and- 0g aðdáun Þeir komust til vit-
a*is. Þeir fundu sig, fyrir eðli undar um þau ótrúlegu sann-
Krists sem í þeim bjó, í daglegrÍ! indi, að kristniir menn báru kær-
hávist við guð, upphaf allirar^ leiksþel hvers til annars. Vita-
vizku og allrar gæzku. Þetta skuld þektu Rómverjar, sem
Var ljós á þeirra vegum og lampi
íyrir þeirra fætur. Þeir óttuð-
hst nú ekkert framar nema að
betta vegaljós sloknaði þei'm aft-
ur og þeir yrðu í myrkrinu enn á
*ý.
Þeir trúðu á mátt kærleikans
°g þessvegna neyttu þeir ekki
annara vopna en sannleikans,
eins og þeir þektu hann. Við vit-
aðrar þjóðir, mannkærleikann,
því þeir elskuðu nánustu vanda-
menn sína svo sem öllum er eðli-
legt, en að þessi ást gæti náð til
annara en nánustu vandamanna
cg vlna hafði þeim aldrei til
hugar komið, að menn skoðuðu
allar persónur sem bræður var
í þeirra augum ekki einungis
heimska heldur og líka stór
um hvað Kristur sagði um afl hættuleg kenning. Hún er það
^iannástarinnar og trúarinnar öllum sem byggja framtíð sína
Sem flutt getur fjöllin úr vegi á ranglæti og misrétti manna.
framsóknarinnar. Buddha kendi Þeir menn og stefnur sem ganga
‘Þú átt að sigra lýgina með mest til góðs eru æfinlega hat-
®annleikanum og hatrið með aðar fyrirlitnar og ofsóttar. Ór-
kaarleikanum”. Gandhi sagði: ■ sökin er ofur skiljanleg. Meðan
“Eitt máske hef eg lagt firam- menn lifa og blómgvast fyrir
^kninni til með því að sýna að
°fbeldisleysið getur sigrað of-
^eldið og sállþjálfun (satyagraha)
er hagnýt vopn í frelsis barátt-
'hnni”. Kristindómurinn hefir
hvað bezt sýnt og sannað þetta,
Það er að segja frumkristnin,
s^m fylgdi dæmi Krists í þvá að
^agnýta sér hin sálrænu and-
ans öfl til sigurs yfir dýrsleg-
^rítum, eigingirni, ofdramibi og
Þiaelskap.
Með þau vopn lögðu postul-
arnir til baráttu við hervald,
böfðingja einræði, þrælabald,
ranglæti og auðvald sinnar sam-
hðar. Aldrei virtist vonlausari
^arátta hafin. Öðru megin var
vit og snild hinnar grisk-róm-
Versku heimsmenningar, auð-
Safn rómveirsku hirðgæðinganna
°8 það kaupmannavald er skap-
ranglætið ofsækja .þeir hina
réttlátu. Vald Rómverja bygðist
á ranglæti gegn þrælunum, á
ranglæti gegn hersigruðum
þjóðum og íbúum nýlendanna
og á ranglæti gagnvart eigin
þjóð sem varð að sjá á bak sinna
beztu sona svo Róm gæti sigrað
til þess að fáeinir höfðingjar
gætu etið sig til grafar og drukk-
ið sér til dómsáfellis. Með öðrum
orðum stórveldis stjórnarstefna
Rómverja var nokkurn vegin sú
sama og heimsveldanna á vorum
dögum.
Af hverju gátu Rómverjar
ekki sigrast á kristindóminum?
Af því að kristindómurinn, inn-
blásinn af anda Krists og leidd-
ur af anda hans var máttar meiri
en alt heirvald, öll ofbeldisleg
yfirdrotnun, og hann var það af
aði hungursneyð í hjálendun-' þvi hann vakti í sálum og sinni
en alsnæktir í höfuðstaðn- [ mannanna þann manndóm, eða
her styrkur þess heimsveld-, guðdóm, sem altaf hafði þar
is er hafði farið sigurför um all- dvalið eins og hálf kæft fræ í
ar jarðir og lagt hvert einasta óræktar akri mannlífsins. Þeg-
®tórveldi fornaldarinnar að velli.1 ar Rómverjar tóku að hrópa
^egn þessu öllu stóðu 11 alþýðu-
*henn vopnaðir óbilandi trú-
Va&ngjuðum vonum fæddar af
ínannbetrandi hugsjónum. Róm-
Verjar tóku þessu sem við mátti
undrandi: sjá þeir kirstnu elska
hver aðra, greip óttinn höfðingj-
ana. Þegar hermennirnir jafn-
vel hrifust af þessari opinberun,
já, og aðalslýðurinn líka engu
°uast. Þeir hlógu að ofdirfsku síður en ánauðugiir þrælar, for
°S bamaskap þessara fífl-
^jörfu fávita. Þetta eru vana
viðbrögð heimslýðsins þegar
Iagrar hugsjónir eru fluttar.
Hversu margar hugsjónir
afa verið hleignar í hel og
^ddar út úr hugsun manna?
ómvejrar reyndu að beita
þe:
be:
íyr
rómerska ríkisvaldinu ekki að
lítast á blikuna. Þá hröðuðu þeir
sér til að semja frið við kristn-
ina.
En hér fór sem oftar, að
kristnir menn reyndust meiri
hetjur en sáttasemjarar. Ríkis-
valdið náði yfirráðunum í kirkj-
unni og notaði hana eins og hún
lrri aðferð og eitt af skáldum
irra, Lurían varð stórfrægur hefur oft og tíðum síðan verið
lr að yrkja mögnuðustu háð-| notuð itl að drepa á dreif öllum
ákvörðuðum kröfum um betra
líf og réttlátari heimstjóm. Eg
skal benda á tvö dæmi. Sam-
eignar hugsjón hinnar fyrstu
kristni og mótmæli kirkjunnar
gegn þrælahaldi. Því getuir eng-
in neitað sem gögnin greina, að
fyrstu fylgjendur Krists lifðu
í fullkomnum sameignar og sam
vinnu félagssgap enda er það
eðlileg afleiðing af kenningunni
um sameiginlegan guðlegan föð-
ur er gaf þeim jörðina til ábúð-
ar svo allir mættu hennar njóta,
en mönnunum bæri að lifa sam-
an sem bræður og systkini. —
Samvinnan og sameignin var
ekki einungis rökræn af-
leiðing þessarar kenningar —
heldur einnig ómissandi æfing
svo mennirnir gætu lifað saman
í kærleiksríkum félagsskap, al-
veg eins og heimilið er ómiss-
andi gróðrarstöð samlífs og sátta
fyrir fjölskyldurnar.
Nátturlega vildu Rómverjar
ekkert um slíkt heyra og fengu
kristnina til að flýtja hugsjóna-
heim þessa bræðralags til
annars heims en venja menn
brátt við að hugsa sér þessa
jörð sem eðlilegan samastað fyr-
ir ofbeldi, rangsleitni og hvers-
kyns syndir. Þó var hugsjónin
um bræðralags félagsskapinn
svo aðlaðandi að menn fengu
henni ekki með öllu gleymt. 1
klausturlifnaði frumkristninn-
ar kom hún einna helst fram
eins og í fyrstu var til þekra
stofnað. Seinna breyttist þetta
mjög fyrir íhlutun páfastólsins,
og var sú breyting sízt til batn-
aðar. Þó er þessi hugsun ekki
með öllu dauð í klaustrunum
enn.
Framkoma hinna fyrstu leið-
toga gagnvart þrælahaldi hefir
valdið nokkrum misskilningi,
oftast. Menn hafa búist við að
kirkjan, samkvæmt stefnu sinni
hefði átt að' ráðast móti þræla-
haldi með öllu afli. Samkvæmt
hugsjónum sínum gat kristnin
ekki hafið nokkurskonar ofbeld-
is atlögu gegn hverskonar órétt-
læti, því það væri að beita of-
beldi gegn ofbeldi, og þar með
venja menn við ofbeldis athafn-
ir. Samt varð raunin sú, að
þrælahald eyddist af sjálfu sér,
því þegar menn tóku að skoða
sig og aðra sem guðs’börn varð
þrællinn bróðir hans.
Svo magnlaus varð kirkjan
seinna að hún leið það mót
mælalaust að á meðan trúboð-
air fluttu biblíur cíg boðskap
fagnaðarins til heiðingjanna,
voru trúbræður þeirra og sam-
landar að ræna blökkumönnum
fyrir þrælamarkaðinn í hinni
hákristnu Ameríku, og þet^a
gerðist fyrir liðlega 80 árum
síðan. Já, en síðan höfum við
tekið miklum sinnaskáftum,
segja menn. Finst ykkur það
þegar þið lesið um svertingja
múgmorðin eða kynþátta kúg-
unina gegn afkomendum þeirra
manna er grafnir voru í frum-
skógunum og fluttir til þrælk-
unar hjá kristnum lýð.
Án þeirra hugsjóna sem
geisluðu út úr grafar stein-
þrónni í Aramatíu verður heim-
urinn altaf heiðinn hversu
margar kirkjur sem vér byggj-
nm. Án trúar er kristnin magn-
laus. En þetta hefir sannast
fyrir þá trú sem páskarnir
glæddu, að með Kristi er hægt að
leysa alla þrælafjötra af fótum
og anda bandingjanna.
Það er hægt að vinna sigur
með mætti trúarinnar og kær-
leikans.
DÁN ARFREGN
Mrs. Oddný Sigríður (Sveins-
dóttir) Helgason, sem átt hafði
heima í Winnipeg frá því að hún
kom hingað árið 1888, andaðist
á heimili sínu á Simcoe St., s. 1.
fimtudag, 25. marz þá orðin 82
ára að aldri. Hún var fædd 15.
marz 1866 á Þorbrandsstöðum í
Langadal í Húnavatnssýslu á Is-
landi. Árið 1891 giftist húri
Sigurbirni Ólafi Gunnlaugi
Helgasyni, sem dó á vígvöllun-
um á Frakklandi í fyrri al-
heimsstyrjöldinni, 1918.
Börn þeirra eru sex, fjórir
synir og tvær dætur. Synirnir
eru: Robert, Christján, Oscar og
Percy allir til heimilis í Wpg.
Dæturnar eru: Olga Mrs. Hugh
Moffatt í Winnipeg, og Anna
Mrs. W. E. Reynolds í Nashville.
Tennessee.
Mrs. Helgason var mörgum á- j
gætum hæfileikuip gædd, og
ekki sýzt var skáldagáfan, og j
samdi hún mörg kvæði og birti
á prenti undir gerfinafninu |
“Yndó” og í kveðskapnum end-
urspeglast öll hennar lundar-'
einkenni og persónuleg ágæti og
sýna betur en löng upptalning
á öllum ágætum hennar, hvern-
ig hugur hennar snérist, og hvar {
og hvaðan hún fann þann styrk j
í lífi hennar sem hjálpaði henni
mest í lífsbaráttunni, sem var, I
mörg síðustu árin í myrkri, því
sjón hennar var farin.
★
Síðasta kvæði hennar, sem
hún orti ekki löngu áður en hún,
dó, sýnir glögglega, hvernig og
að hverju hugur hennar var far-
in að snúast síðustu daga æfinn-
ar:
“Þá jarðnesk vist er liðin,
þá lifnar andlegt hold,
og leifar mínar hvtíla
í sinni fornu mold,
eg veifa nýjum fána
og syng mitt sólna lag, —
nú sé ei framar nætur
en aðeins bjartan dag!
Leið mig út í birtuna
blíði faðir minn,
ber mig svo í faðmi þínum
upp í himininn.
Legg mig þar í hvílu rúm
Síðast liðinn fimtudSag <)25.
marz) var frú Jóhanna Cooney,
Winnipeg, sæmd af stúkunni
Star of Hope, sem tilheyrir
Ladies Foresters, með þvi að
vera gerð að heiðursmeðlim
stúkunnar. Frú Cooney hefir
tilheyrt félaginu um langt skeið
og reynst þar ótrauð í störfum,
eins og í öðrum félögum; hún
er l'ífstíðair félagi í stúkunni
Skuld. Var starfs hennar fagur-
lega minst af Mrs. Robertson, er
æðstu störf hefir með höndum í
stúkunni Star of Hope.
* ★ *
Sumarmálasamkoma Kvenfél.
Lút. á Gimli verður haldin
fimtudagskvöldið 8. apríl í kirkj-
unni, kl. 8.30. Vönduð skemti-
skrá, þar á meðal G. J. Gutt-
ormsson skáld með ræðu, O. N.
Kárdal söngvari, frumort kvæði
eftir Miss Thórunni Paulson,
söngleikur “Gleðilegt sumar” og
margt fleira.
Ingibjörg Bjarnason
• * *
Föstudagurinn langi í
Dakota 26. marz 1948
Enn er kve&ið kuldans ama-lag,
þvi krafteyðandi máttur er á
seiði.
Það hafa varla svitnað svell í
dag,
þó sólin hafi skinið glatt í heiði.
A. J. J.
* * *
•
The Junior Ladies Aid of the
First Lutheran church, will meet
Tuesday, Aprli 6, at 2.30 p.m., in
the church parlors.
» * *
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 4. apríl, 1. sunnud. e.
páska: Ensk messa kl. 11 f.h.
Sunnudagaskóli á hádegi. Ensk
messa kl. 7 e. h. Allir boðnir
velkomnir. S. ólafsson
Skautadrotningin Barbara
Ann Scott, vann einn sigurinn
ennþá, er hún kepti við mestu
skautagarpa þessa lands s. 1.
föstudag í Calgary. Hlaut hún
í flestum greinum allra hæstu
mörkin, sem gefin eru í þessari
samkepni. Við heimstitil henn-
ar og olympska titilinn bætist nú
Canada titill hennar.
* * *
Jarðfræðisathugana stöðin í
Berkley, Cal., skýrði frá því síð-
astliðið sunnudagskveld, að
þriggja jarðskjálftakippa hefði
orðið vart þar, og hefði mest
borið á þeim á svæði um 95 míl-
ur frá Berkeley.
Miðkippnum var lýst svo, að
hann hefði verið all-snarpur, en
hinir tveir miklu vægari.
* * *
Federated Church
Fresh Air Camp
Byrjað verður að starfrækja
sumarheimilið á Hnausum
snemma í júlí mánuði í sumar.
Þá verður tekið á móti börnum
eins og áður, ög þeim veitt tæki-
færi að njóta ferska loftsins og
sólskinsins í fögru umhverfi sem
greni skógur umlykur á bökk-
um Winnipeg-vatns. Umsóknar-
bréf sendist til:
Mrs. Emma Renesse, Arborg.
Mrs. H. E. Johnson, Lundar
Mrs. J. F. Kristjansson
788 Ingersoll St. Wpg.
Séra Philip M. Pétursson
681 Banning St. Wpg.
★ it it
Laugardagsskóla samkoman
Gert er ráð fyrir að samkoma
I.augardagsskólans í Winnipeg
verði haldin laugardaginn 1.
maí. Börnin eru nú að æfa ís-
lenzk smáleikrit, söngva og
framsögn og má búast við góðri
skemtun að vanda. — Nánar
auglýst síðar.
★ ★ ♦
Sumarheimilið á Hnausum
Umsjónar- og eftirlitskonu
(matron) vantar á sumarheimil-
ið á Hnausum (Federated
Church Fresh Air Camp) yfir
sumarmánuðina á meðan að
börnin verða þar. Vilja umsækj-
endur um þessa stöðu gjöra svo
vel og komast í skriflegt sam-
band við Mrs. Emma Renesse,
á Arborg, fyrir 15 apríl.
VERZLUNARSKOLANÁM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vérhöfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banning og Sargent
Kaupendur Heimskrínglu og
Lögbergs á Islandi
Gerið svo vel að senda mér sem fyrst greiðslu fyrir
yfirstandandi árgang, kr. 25.00 fyrir hvort blað. Dragið
ekki að greiða blöðin. Það léttir innheimtuna. Æskilegt
að gjaldið sé sent í póstávísun. Þeir sem eiga ógreidda
eldri árganga, eru vinsamlega beðnir að snúa sér til mín.
BJÖRN GUÐMUNDSSON,
Holtsgata 9, Reykjavík