Heimskringla - 31.03.1948, Qupperneq 6

B. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 31. MARZ 1948
iLest hirma langhyrndu nauta kjagaði á-
fram. Beggja megin riðu hirðarnir, en þeir
komu að ánni svo seint dags, að formaðurinn
ákvað að bíða þangað til næsta morgun að
leggja í ána. Eins og McMasters hafði sagt,
voru bakkarnir brattir að ánni, og hún var of
djúp til að vaða hana. En sér til mestu gleði
fundu þeir timburfleka, sem einhver, sennilega
Rudabough hafði gert, og varið miklum tíma
og nákvæmni til.
“Jæja, það pru ekki margir þeirra, 'sem
þurfa hans með nú,” sagði Nabours, “en við
þurfum hans. Það er fyrsta happið, sem okkur
hefir hent. Eg er hræddur að láta stúlkuna
sundríða aftur.”
Og næsta morgun komu þeir vögnunum
yfir fyrirhafnarlítið, og öll hjörðin synti auð-
veldlega yfir. Þeir fundu mjóa götu hinu
megin.
Er komið var yfir Washita ána lögðu þeir
af stað á ný, og var möimunum nú léttara fyrir
brjósti. Þeir sungu glaðlega yfir hjörðinni er
þeir riðu meðfram henni, og virtust»safna nýju
hugrekki frá nýja landinu, sem þeir ferðuðust
um.
Veðrið var ekki óhagstætt, en síðari hluta
dagsins litu eldri hjarðsveinarnir upp í himin-
inn við og við. Loftið virtist þungt og mollu-
legt. Logn var á. Þykkur bakki var í suðvestri.
“Kanske við fáum rigningu/’ sagði Jim
Nabours við Taisíu, er hann kom að kerru henn-
ar og nautin höfðu bælt sig undir nóttina. Það
er bezt að þú og konur þínar sofið í vögnunum.
Eg vona bara að hamingjan gefi, að nautin fæl-
ist nú ekki í nótt. Þessi hjörð er á leiðinni til að
eyðileggjast. Hún fælist í hvert sinn og kveikt
er í vindlingi.”
“Líttu á eldingarnar í vestrinu,” sagði Cal
Dalhart við formanninn. “Það er verra en
vindlingur. Eg vona að það fari fram hjá okk-
ur.”
En þeir voru ekki svo hepnir. Þeir voru
á miðju svæðinu, sem það fór yfir. Loftið var
kæfandi heitt og mollulegt og svo lygnt, að
blöð af tré mundu hafa fallið beint til jarðar;
samt logaði hinn biksvarti skýbólstur í vestr-
inu af eldingum. Loftið var alt lævi blandið,
og gripirnir fundu það. Flugurnar höfðu morað
í grasinu allan daginn. Nú reis mökkur mý-
flugnanna til að kvelja mennina og gera skepn-
unum lífið óbærilegt. Það var ekki auðvelt að
fá hjörðina til að bæla sig.
“Miðið vagnstönginni á pólstjörnuna,
drengir, á meðan yið getum séð hana,” sagði
Nabours. Hið dimma ský reis hærra og hærra.
“Þetta verður slæm nótt. Við verðum að nota
regnkápurnar okkar, þessar þama yfir frá! Eg
hefi heyrt svona lagað nefnt, en aldrei hefi eg
séð nokkuð sem líkist þessu.”
Hann benti á náttból hjarðarinnar. Loftið
var svo hlaðið rafmagni að hin löngu horn naut-
anna voru sveipuð eldslogum. Það var hræði-
leg og óheimleg sjón, að sjá svona mörg þúsund
hom öll í báli. Þegar næturverðirnir lögðu af
stað síðar, sáu þeir loga á eyrnabroddum hest-
anna. Eldinum rigndi næstum úr loftinu; jörð-
in virtist böðuð í eldi.
Um miðnætti huldust stjörnumar í skýj-
um, sem flugu áfram fyrir sterkum stormi.
Hamfarir loftsins jukust og reiðarþrumurnar
færðust ætið nær.
“Við verðum allir að gæta hjarðarinnar,”
sagði Nabours loks. “Eg er viss um að einhver
ógæfa hendir okkur.”
Mennirnir stigu á bak hestum sínum og
bjuggust af stað. Allir fundu til þess hversu
smáir og aflvana þeir voru gagnvart hinum
feiknalegu máttarvöldum, sem hér voru að
verki, er ofviðrið seig neðar og neðar, eins og
knúð af ómótstæðilegum innri mætti. Ennþá
var ekki stormurinn tekinn til. Þeir vissu að
þeir áttu í vændum einn hinna hræðilegu
þrumustorma, sem einkenna sléttuna.
Eldingarnar, sem komu með jöfnu milli-
bili voru eins og glóandi spjótsoddar. Brenni-
steinslykt fylti loftið, stundum virtist alt grasið
þakið eldsábreiðu, og einkennilegur blár bjarmi
blandaðist í logann. Stundum flugu eldhnettir
um loftið og ultu eftir grasinu og sprungu svo
eins og sprengjur með hræðilegum brestum.
Loftið virtist ekkert nema neistar, hvirfingar af
eldmökkum, sem snerust eins og hjól. Óeðlileg
og hræðileg tilfinning, sem lagiðst eins og farg
á mennina, umkringdi þá á alla vegU. Ef maður
lyfti hendinni upp að hattinum, þá draup raf-
magnið ibókstaflega af hverjum fingri.
Jafnvel á þessum háu sléttum vildi það
sjaldan til, að slíkir stormar gerðust. Enginn
hinna þaulvönu hjarðmanna hafði nokkru sinni
séð neitt þessu líkt. En öllum til mestu undrun-
ar, hreyfðu nautin sig ekki fyrst í stað. Það var
eins og þau væru þrumulostin. Þau stóðu öll
í hinum látlausu leiftrum, sem komu úr öllum
áttum og reiðarþrumum, gátu þau hvergi flúið
og stóðu hreyfingarlaus í skelfingu sinni, enda
mennimir sjálfir, hugðu, hver einasti og einn, að
skapadægur sitt væri nú komið.
En það var elding er sló beint niður, sem
rak smiðshöggið á iþetta alt saman. Hvellurinn
var eins og af fallbyssuskoti. Tuttugu naut
voru drepin á augabragði. Tveir hestar féllu.
Einn hjarðsveinanna lét lífið, og annar fékk
slíkt högg, að hann lá í dái klukkutímum sam-
an. Sanchez, hinn aldraði Mexikani, hafði það
fyrir venju að ganga með afgömul gleraugu.
Þau voru brædd og ekkert var eftir nema bog-
inn yfir nefið, sem brendist langt inn í holdið.
Len Hersey gekk með hálsbindi og í því var
gullnæla með steini í. Hafði hann eignast næl-
una, eitt sinn þegar tímarnir voru betri en nú.
Nælan bráðnaði og steinninn féll niður í grasið.
Löm á hattinum hans brann öll sömul af. Fjöldi
ótrúlega fyrirbrigða gerðust og margt undar-
legra atburða, er báru vott um hversu dásam-
lega lífi manna er borgið á stundum, og hve
munurinn er mjór milli lífs og dauða.
Þessi síðasta þruma, sem hafði svona hræði-
legar afleiðingar, var meira en hjörðin mátti
standast. Nautin þutu af stað eins og stygður
fuglshópur. Það var eins og heimsendir væri
kominln. Hjarðmennrinir gátu ekkert gert,
nema elta hjörðina eins vel og þeim var unt.
Það var sama hvar þeir voru, því að hvergi var
neitt skjól að finna. Aldrei í manna minnum
hefir slíkur eltingarleikur verið háður; og nú
kom stormur og steypiregn. Náttstaður mann-
anna var nálægt þeim stað er hjörðin hafði
verið bæld. Þar flóði alt í vatni og enginn var
þar framar. Milly gamla stakk höfðinu út úr
vagntjaldinu.
“Miss Taisía! Miss Taisía!” kallaði hún, en
enginn svaraði henni. “Ghð minn góður! Hún
hefir verið drepin!” hljóðaði hún yfir til Anítu.
Flest nautin höfðu hlaupið norður. Eitthvað
tvær mílur framundan þeim, milli þeirra og
Canada-fljótsins, rann lækjarveita gegnum for-
armýri. Bakkarnir voru vaxnir kjarri. Þegar
regnið kom, óx lækurinn út yfir bakka sína, en
botninn var haldlaus á hundrað til tvö hundruð
feta svæði. Óðar af ótta, æddu skepnuirnar í
þessa niðurhleypu, er varð þeim gildra. Á fáein
um augnablikum hafði þriðjungur þeirra orðið
fastur í forinni. Hinir urðu alveg ruglaðir.
Ekki varð við neitt ráðið. Smalamir gátu bara
fylgt hópunum, sem þeir heyrðu til lengra upp
með læknum. Allir vissu að þegar birti yrði
nóg að gera að draga gripina upp úr feninu.
Flestir mannanna reyndu að komast að nátt-
staðnum, og þeir fáu, sem þangað náðu, húktu
þar hraktir og kaldir alla nóttina, en yfir höfð-
um þeirra flugu hin leiftrandi þrumuský. Þegar
birti af degi, vissi enginn að dauður maður lá
eitthvað þrjú hundruð álnir frá þeim hjá nátt-
bólinu á meðal dauðu hestanna og nautanna.
Ennþá ein gröf, og varð það fyrsta verk þeirra
um morguninn að jarða manninn. Á leiði hans
settu þeir upp þriðja krossinn. Þannig lauk
æfi A1 Pendletons. Þótt særður væri, krafðist
hann að fá að starfa með hinum.
Nú urðu þeir að taka til hins versta starfs,
sem finst við nautageymslu. Strax og lýsti fóru
þeir að draga upp gripina, sem sátu fastir í
leðjunni. Þegar vatnið lækkaði, brutust sumir
gripirnir úr forinnin, öðrum þurfti lítið eitt að
hjálpa; nokkra varð að láta eiga sig. Tvo menn
þurfti til að draga upp uxa. Strax og hin viltu
naut fengu fótfestu réðust þau næstum ætíð á
þá, sem höfðu hjálpað þeim. Það var erfitt
verk, óhreinlegt og hættulegt. Auk þess var það
seinlegt verk og leiðinlegt. En Það varð að
gerast. Ennþá einu sinni tók óhrein nautafylk-
ing að myndast, í kring um hana héldu óhreinir
og þreyttir menn vörð.
“Sinker”, sagði formaðurinn við drenginn,
“farðu og fyndu Dalhart og farið þið svo heim
að náttbólinu. Takið með ykkur alla þá gripi,
sem verða á leið ykkar. Eg veit ekki hvað er
orðið af hestunum. Segðu matreiðslumannin-
um, að sumir okkar komi bráðum til að fá
kaffisopa.”
Þeir fóru þá heim að náttbólinu og heyrðu
þar frásögn Milly. Sæng Taisíu Lockhairt var
auð. Hesturinn hennar var allur á burtu.
“Eg þori að ábyrgjast að eg veit hvað af
henni hefir orðið,” sagði Cinquo. “Eg skal
veðja hverju sem er, að hún hefir elt hestahóp-
inn í myrkrinu!”
Með Dalhart í fylgd með sér röktu þeir hin
greinilegu för eftir hestana. Þeir riðu hart eina
mílu. Hestamri höfðu hlaupið inn í skóg einn
og hægt þar á sér, dreifst.
“Eg sé hana!” hrópaði drengurinn loksins.
“Þarna er röndótti hesturinn hennar að minsta
kosti.”
Ekki varð vilst á hestinum. En söðullinn
var tómur! En hjá tré einu lá stúlkan sem þeir
leituðu að.
Hún var lifandi og sat þar upp við tré; já,
hún var rétt í þann veginn að stíga á bak. Þeir
sáu sér það til mikillar gleði, er þeir stigu af
hestum sínum og hlupu til hennar.
Dalhart hratt drengnum hranalega frá,
greip stúlkuna í faðm sér og helti yfir hana
ástríðufullum ástarorðum. Er Cinquo sá þetta
fyltist hugur hans blygðun og skelfing. Þessi
maður vogaði sér að snerta gyðjuna frá Sól-
bakka; Hann hélt henni í fanginu! Hann ætl-
aði bókstaflega að kyssa hana!
Cinqui sá alt í eldslogum. Hann stökk
áfram með riffilinn í hendinni.
“Heyrðu þarna þú! Sleptu henni! Stans-
aðu nú, annars stansa eg þig fyrir fult og alt.”
Cinquo grét fögrum tárum, en er Dalhart
leit við sá hann að drengurinn miðaði rifflinum
beint á hann. Taisía reyndi að hrinda honum
frá sér.
“Eg skal snúa þig úr hálsliðnum!” hvæsti
Dalhart og stökk í áttina til drengsins. Orð
stúlkunnar bjargaði honum eða þeim báðum.
“Nei! nei!” hrópaði hún. “Honum gengur
bara gott til! Komdu hingað Cinquo.”
“Þú lofaðir mér!” sagði hann. “Þú gafst
mér loforð þitt! Er það á þennan hátt, sem þú
efnir lofroð þín?”
En milli þeirira beggja grátandi stúlkunn-
ar og drengsins með riffilinn gengu kvonar-
málin illa fyrir Dalhart.
“Eg get beðið,” sagði hann loks hæglátlega.
Grátandi og brjálaður af reiði var drengur-
inn hættulegri en nokkur höggormur, og Dál-
hart var nægilega skynsamur til að sjá það. Það
var ekki nema ein rödd, sem gat sefað hann.
Taisía sagði ákveðin:
“Fleygðu frá þér rifflinum, Cinquo! Legðu
hann niður, segi eg!”
Cinquo hilýddi. Tárin streymdu af augum
hans. Hann stóð þama skjálfandi.
“Miss Taisía,” sagði hann. “Það sem að
mér gengur er sótthiti og kuldi í senn. 1 dag
hefi eg þetta hvorttveggja. Eg hefi verið á fót-
um í alla nótt. Mér er sama um Iþennan mann,
en þetta gerir þér ilt.”
“Cinquo”, sagði hún, lagði hendina á skitna
skyrtu ermina hans, og dró hann að sér og
sagði: “Þú ert eins duglegur maður og nokkur
hinna, sem eg hefi. Hlustaðu nú á mig. Eg
hefi ekki meitt mig neitt. Eg reið á eik og
kastaðist úr söðlinum. Eg vissi ekkert af mér
um tíma. Eg hafði fengið högg á höfuðið, eg
var á leiðinni til að komast á bak. Farðu nú og
fyndu hestana, þeir eru skamt héðan. Bjöllu
hryssan er fast hjá.”
“Titrandi af köldu reið drengurinn af stað
til að gera skyldu sína. Hann leit um öxl og
sá Dalhart ríða við hlið húsmóður sinnar.
“Gallinn á þér,” sagði Dalhart gremjulega,
“er sá, að þú veist ekki hve innilega maður
elskar þig — þú veist ekki hve innilega eg
elska þig!” Hann rétti út hendina til að snerta
höfuðleðrið á hesti hennar, sem kipti til hausn-
um og lagði kollhúfur.
“Eg hugsa eg viti það,” sagði Taisía hægt.
“Þú elskar mig eins og karlmennirnir elska.
Þeir eru allir líkir.”
“Eg held í iraun og veru, að þú elskir þenn-
an flæking frá Gonzales. Hann er nú farinn
aftur; hann kemur kanske til baka, og kanskö
ekki. Það sem þú þarfnast er maður, sem getur
séð um þig; maður sem er betri en þessi kald-
rifjaði manndrápari, sem ekki hefir neitt
hjarta hvorki fyrir menn né konur.”
“Hættu! Eg vil ekki heyra neitt meira af
þessu!” Rödd stúlkunnar bar vott um niður-
bælda heift. ”Að minsta kosti hefi eg aldrei
heyrt hann segja neitt ilt um þig. Ef hann
drepur menn, þá þorir hann að ganga framan
að þeim, og hann níðir þá ekki á bak.”
“Það væri betra fyrir hann, að segja ekk-
ert um mig,” tautaði Dalhart.
Taisía svaraði þessu með hæðnis hlátri og
fanst honum það væri hið grimmúðlegasta,
sem hann hafði heyrt á allri æfi sinni. Hún
keyrði hestinn sporum og reið í burtu frá hon-
um. i
★
Þeim gekk hægt að safna hjörðinni á ný
og koma öllu í ,Iag. Mennirnir tóku að missa
kjarkinn og óttast frekari vandræði. Og nú urðu
þeir að grafa einn félaga sinna í sængurfötunum
hans. Aldrei hafði hugrekki mannanna verið
svona lítið, og aldrei höfðu þeir haft jafn litla
von um að ná takmarki sínu eins og nú. Geðs-
lag þeirra var líka slæmt.
Hálfur annar dagur leið þangað til þessari
raunalegu skyldu þeirra var lokið á síðasta á-
fangastaðnum fyrir sunnan Canada ána. Er
þeir loksins gátu haldið áfram, urðu þeir að
fara langan krók til að komast fyrir fenið. Mílu
lengra áfram komu þeir að Canada ánni. Þar
gekk þeim vel. Hið mýrlenda land hafði drukk-
ið í sig regnið, svo að ekki voru nema smá hvísl-
ir í hinum breiða fljótsfarvegi. Skepnurnar
voru heitar og þyrstair og vildu ætíð vera að
drekka. Jók það mönnunum mikil óþægindi.
Dalhart reið óflrýnilegur og ólundarfullur á
sínum stað.
“Hver fjárinn, maður!” kallaði Del Wil-
liams til hans, er hann hafði elt inn í hópinn
fáeinar eftirlegu kindur. “Maður mætti ætla,
að þú gætir gert verkið þitt sæmilega, á einn
eða annan hátt!” *
Þetta var í fyrsta skiftið í marga daga, sem
hann hafði talað við Dalhart. Fjandskapu^
þeirra var eins og eimyrja í ösku.
“Eg þarf ekki hjálp frá neinnum til að fara
með naut,” svaraði hinn, “og sízt af öllu frá
þér.”
Del Williams reið ógnandi í áttina til hans.
“Eg get ekki séð að þú sért neinn hjarð-
maður,” sagði hann.
Þeir sátu þarna andspænis hvor öðrum í
þurrum árfarveginum.
“Mig langar til að vita við hvað þú átt með
því,” sagði Dalhart. “Eg hefi unnið alveg eins
vel og þú á þessu ferðalagi.”
“Ekki finst mér það. Það var bara hepni
að þú drektir ekki stúlkunni, þegar við fórum
yfir Rauðána. Og það varst þú, sem lézt trjá-
stofnana komast inn í nautahópinn er þau
syntu yfir daginn áður. Það var orsökin, að
þau druknuðu. Við mistum fjögur hundruð
gripi og tvo menn. Þú varst efra megin í
fljótinu.”
Þetta var ófyrirgefanleg móðgun, sem Del
Williams ætlaðist líka til að það væri. Báðir
mennimir voru vopnlausir.
“Þú veist að þetta stendst eg ekki,” sagði
Dalhart.
“Þú heyrðir vel hvað eg sagði,” sagði Wil-
liams rólega og brosti. “Eg hefi nóg að bera að
ríða ásamt þér norður eftir.”
“Við ríðum ekki báðir suður eftir,” sagði
Dalhart æðisgenginn.
Hvorugum þeirra féll að láta undan og
hverfa frá. Aðferð þeirra vakti eftirtekt for-
mannsins, og hann vék til baka til þeirra.
“Heyrið þið!” tók hann til máls. “Hvað er-
uð þið að gera héma?”
“Nú,” sagði Dalhart, “hann sagði að eg
gerði ekki verkið mitt.”
“Þar sagði hann satt. Hlustið nú á mig,
j báðir tveir! Þið gáfuð mér loforð ykkar, að
j þið skylduð ekki stofna til neins fjandskapar
fyr en komið væri til Abilene. Hættið nú, eða
farið leiðar ykkar. Ef nokkuð frekara kemur
fyrir, verð eg sjálfur að vinna verk ykkar.”
Þeir skildust. Seinna reið Del Williams
til Nabours. Báðir voru ygldir og ólundarful’lir.
“Jim,” sagði hann, “sjáðu hvaða óhöpp við
höfum haft á þessari ferð. Gat nokkuð verra
hent okkur? Það hlýtur einhver Jónas að vera
með þessari hjörð.”
“Já,” sagði hinn margþreytti formaður,
“það er áreiðanlegt! Og hann er rauðhærður!”
32. Kapítuli.
Óneitanlega hefir veðrið áhrif á alla, jafn-
vel þá menn, sem harðnaðir eru í lífsbaráttunni.
! Nú kom hlýtt sólskin og mildir vindar. Slétt-
1 an lá eins og silfrað haf. Ólund mannsins hvarf
I eins og dögg fyrir sólu; þeir voru eins og böm.
Brátt fór ált fram eins og venjulega.
Ein dagleið í viðbót, og þeir mundu á við
norðurhvísl Canada fljótsins, sem var miklu
verri viðureignar en syðri kvíslin. Farvegur
hennar var mjórri en dýpri, og bakkarnir háir
og brattir, einkum að sunnanverðu. Þetta var
| mjótt vatnsfall, en djúpt, og engum mannanna
datt í hug að láta húsmóður sína sundríða
nokkra á hversu mjó, sem hún var. Öll hjörðin
varð að bíða hálfan dag á meðan þeir bygðu
fleka til að ferja á vagnana yfir fljótið. Þeir
lækkuðu bakkann hinu megin fljótsins, svo að
nautin ættu hægra með að komast upp úr ánni.
“Þegar kýr hefir synt yfir fljót,” sagði Jim
Nabours við menn sína, er mögluðu á móti því
að grafa, því að það var verk, sem ekki var
hægt að gera af hestbaki, “er hún alveg upp-
gefin. Þurfi hún að klifra upp háan bakka,
fellur hún aftur á bak. Það er sá versti staður
fyrir naut að lenda í bendu, sem hægt er að
hugsa sér. Farið nú piltar og grafið stórt skarð
í bakkann, annars höfum við bráðum enga
gripi eftir. Eins og nú er komið þori eg ekki að
telja þá.”
Og svona fóru þeir yfir aðra á, sem þeir
vissu ekki hvað hét, og héldu svo áfram eftir
leið, sem þeir urðu sjálfir að iryðja.
“Eg vildi að guð gæfi, að eg vissi hvar eg
er,” sagði formaðurinn aumingjalega við hinn
léttlynda Len Hersey. “Sé þessi vagnstöng ekki
bogin, þá höldum við í norður. Eg setti hana
sjálfur og miðaði henni á norðurstjörnuna í
gærkvöldi. En á svona langferðum ætti maður
að hafa bæði úr og áttavita, en við höfum
hvorugt.”
Hérsey fékk sér tóbakstuggu.
“Margir eru þeir hlutir í tilveru manna,
sem alls ekki eru nauðsynlegir,” sagði hann;
“nema af því að menn venjast við þá. Við get-
um vel treyst Alamo gamla, ef enginn finnur
upp á því að flytja norðurstjörnuna. Hann
hefir auga á henni. Ekki alls fyrir löngu, eitt-
hvað klukkan eitt um nóttina, sá eg hann
standa og horfa með öðru auganu á stjörnuna,
en depla hinu auganu til mín. Hann veit áreið-
anlega hvar við erum, Jim. Þú ættir ekki að
hafa neinar áhyggjur út af þessu. Eg er vel
ánægður, þótt eg verði að segja, að skyrtan,
sem eg er í núna, gæti verið svolítið heillegri í
kring um ölnbogana. Ekki fyndist mér sæma
að fara í henni í kirkju.”