Heimskringla - 02.06.1948, Qupperneq 1

Always ask for the
HOME-MADE
“POTATO LOAF”
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgi
#################################■
^##################################,
Always ask for the—
HOME-MADE
“POTATO LOAF”
CANADA BREAD CO. LTD.
Wlnnipey Phone 37144'
Frank Hannibal, Mgr.!
LXII. ARGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 2. JÚNf 1948
NÚMER 36.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Gyðingar samþykkja
vopnahlé
Fregnir frá Haifa herma að í
gær, (þriðjudag) hafi bráða-
birgðastjórn Gyðinga í Palestínu
tilkynt, að hún hefði þegar fall-
ist á, og tekið til greina þá skip-
un og ákvörðun Sameinuðu þjóð-
anna, að Gyðingar hætti allri
skothríð og stríðsárásum frá deg-
inum í dag (miðvikudegi) með
því móti að Arabar gerðu hið
sama.
Vopnahlés skipun þessi var
samþykt í öryggisráðinu með at-
kvæðagreiðslu, síðastliðinn laug-
ardag.
Vinnur fyrstu verðlaun
Verðlaunaúrslitin í ágizkana-
samkepninni um hið fræga
tunnuflots-ferðaleg á Rauðar-
ánni, frá Emerson til Winnipeg,
sem lokið var fyrir meira en viku
síðan voru að lokum birt í gær-
niorgun — þriðjudag — og hlaut
Mrs. A. H. Gottick, Baddon Apt.
fyrstu verðlaun, $1,450.
Komst Mrs. Gottick svo ná-
lægt hinni réttu tímalengd
tunnuferðalagsins, 3. dögum, 6
mín, og 13 3/5 sek. að aðeins mun-
aði 3 1/5'úr sek.
Nítján verðlaun voru veitt fyr-
ir þessa samkepni, en verðlauna-
upphæðin í alt $4,350.
Járnbrautaferðir
teptar af flóðum
Síðastliðinn mánudag ákváðu
forstjóraf canadisku járnbraut-
arfélaganna að hefta alla sölu
farmiða með járnbrautarlestum
til Kyrrahafsstrandarinnar, eða
neinna ákvörðunarstaða fyrir
vestan Kamloops, með C. P. lest,
og til engra staða vestur af Blue
River og Red Pass, á C. N. braut-
inni. Haldast þessar ákvarðanir,
þangað til hin miklu flóð í B. C.
sjatna. Með farþega, sem nú þeg-
ar eru á leið til þeirra staða, sem
bannið á við, verður flogið frá
Calgary til Vancouver, af flug-
télögum “Trans-Canada” og —
“Canadian Pacific”.
Aðstoð herliðsins
við flóðin í B. C.
Rétt fyrir síðustu helgi leit-
nðu borgara-yfirvöldin í Van-
oouver til herráðsins í Ottawa
uni skjóta hjálp til þess að
stemma stigu fyrir þeim feikna
Góðum, sem geisa nú í Fraser-
dalnum, og víðar.
Var jafnskjótt brugðið við, og
50,000 sandpokar fluttir vestur
Uugleiðis frá herstöðvum í
^ontreal. Er þetta í annað skifti
^ þessu vori, sem til herráðsins
hefir verið leitað, og með svip-
aða tölu af sandpokum flogið til
sléttufylkjanna, þar sem, eins og
vitað er, að flóðin hafa valdið
hinu mesta tjóni. Sagt er einnig
að herráðið, í samráði, og með að-
stoð flugliðsins, hafi flutt tjöld
°g fleiri nauðsvnjar frá aðal-her-
stöðvunum vestur til hinna eín-
angruða ^væða.
í neðrideild þingsins í Ottawa
^afa fulltrúar vesturfylkjanna
komist svo að orði, að flóðin í
^titish Columbia væru almenn
Jandplága, og leitað til sambands
stjórnarinnar um hjálp, á þeim
Srundvelli. Þó að stjórnin færð-
*st undan, og bæri fyrir sig að
^ún bæri ekki ábyrgð á slíku,
]ýstu þrír ráðherrar stjórnarinn-
ar því yfir, að þeirra sérstöku
^eildir hefðu þegar veitt nokkra
^jálp.
Einar Þórðarson
Hon. Alphonse Tournier, ráð-.
herra opinberra verka, sagði að
aðstoðar-ráðgjafi hans og fleiri
yfirmenn stjórnarinnar, er nú
væru í British Columbia, væru í
samráði við fylkisyfirvöldin þar,
reiðu búnir að veita alla þá að-
stoð sem hægt væri í þessum örð-
ugleikum.
Einnig kvað Rt. Hon. J. G.
Gardiner, akuryrkjumálaráðh.,
forstjóra sléttufylkja-endurbóta-
ráðsins, vera kominn á vettvang
þar vestra, en í verkahring þessa
endurbótaráðs, væri umsjón og
aðstoð við hömlur áflæðis.
Sæmdur verðugum
heiðursnafnbótum
Gen Jan Chistian Smuts, er ný-
lega lét af forsætisráðherrastörf-
um í Suður-Afríku, sökum kosn-
ingaósigurs, heimsækir Cam
bridge-háskólann á Englandi 10.
júní, þar sem honum verður veitt
Kanzlara embættistign. Einnig
heimsækir hann Leyden háskól-
ann á Hollandi, og þiggur þar
heiðursdoktors-sæmd, er ákveðið
var að veita honum þar árið 1946,
íyrir göfugar aðgerðir og tillög-
ur í þágu alheims friðarmálanna.
Meiri jöfnuður á
atvinnumálasviðinu
Atvinnumáladeildin í Ottawa
tilkynti ýið lok síðastliðins mán-
aðar, að ósamræmið á atvinnu-
málasviðinu í Canada hefði lag-
ast að nokkru upp á síðkastið.
Samkvæmt mánaðarlegum
rannsóknarskýrslum deildarinn-
ar, hafa um 100,000 manns nú at-
vinnu, er eigi höfðu neitt að gera
fyrir ári síðan. Og á síðastliðnum
mánuði hefir eftirspurnin eftir
verkafólki verið meiri á ýmsum
sviðum, en hægt var að full-
nægja.
Skýrslurnar sýndu 13 maí, að
tala fólks þess, er skrásett var á
atvinnuleysingja skrifstofunni,
hafði lækkað um 35,000 frá því
sem hún var í næsta mánuði þar
á undan.
Skrásett voru þá 149,000 manns
Eftirspurnir námu 14,000 yfir
mánuðinn, og urðu síðar 57,000 á
skrám N. E. S. (National Em-
ployment Service). Mest var eft-
irspurnin eftir karlmönnum til
allskonar starfa.
í sléttufylkjunum voru 26,000
umsækjendur, er eigi hafði ver-
ið hægt að veita atvinnu, og 10-.
000 atvinnutilboð 13 maí. Hafði
atvinnuleysingjum fækkað um
5,000 frá því sem var 15 arpíl,
þrátt fyrir óhagstætt veðurfar og
hættuleg flóð.
Sáningu og annari jarðyrkju-
vinnu hefir seinkað mjög, vegna
þess hve tíðin hefir verið slæm,
en með sáningunni hefir þörfin
og eftirspurnin eftir mönnum til
akuryrkjuvinnu stöðugt aukist.
Er vinnukraftur nokkurn veg-
inn nægilegur hér í nærliggj-
andi héruðum, nema í Saskatche-
Hann stóð í broddi lífsins með sterkan frama hug,
svo stórvirkur og framgjarn, og sýndi þrek og dug;
og gæfan honum brosti — hann safnað hafði seim
og sigurhrósi f jöldans og virðing hér í heim.
Hann stóð að aftni lífsins, sem einstæðingur ber,
með æskufjörið þrotið og harm að baki sér;
hans lífsstríð varð alt gagnslaust, hans auður öskufok;
hann ellimóður horfði á gæfu sinnar lok.
Svo varð hann barn eitt aftur, sem æsku fyrstu stund
með angurværan svipinn og veika bernsku lund;
með raunastimpil lífsins á sálarkraftinn sinn,
með sólglatt bros og tárin á víxl um æsku kinn.
Og svo kom loksins dauðinn með fegins friðinn sinn
og feldi markið bleika á öldungs fölva kinn.
Hann slökti kindil lífsins og lokaði augum hljótt
og létti öllum raunum og sagði: “Hvíldu rótt”.
Og móðurfoldin unga sinn hlýja breiðir hjúp
um helgan kirkju reitinn, þar bíður gröfin djúp;
svo tekur mjúkri hendi í mildi sælan rann
vor móðurfoldin góða hinn þreytta, gamla mann.
Gestur Pálsson
ATHUGASEMD: Þetta kvæði rakst eg á nýlega í bréfarusli
sem eg var að líta yfir. Eg hélt að Heimskringla vildi gjarna
birta það, þar sem seinustu störf Gests Pálssonar voru við það
blað. Eg skrifaði kvæðið eftir minni Jakobs Briem þegar hann
var á Betel. Eg hafði aldrei heyrt það og Jakob kvaðst vera
nokkurn veginn viss um að það hefði hvergi birst opniberlega.
Einar Þórðarson var prentari og útgefandi merkur og mikils-
metinn maður um eitt skeið; en átti í basli og erfiðleikum síð-
ustu árin. Mér finst kvæðið sverja sig í ættina, bæði að efni
og búningi. Sig. Júl. Jóhannesson
Unaðslegt kvöld
Frú Elma Gíslason, sólóisti
Sambandskirkjunnar í Winnipeg,
söng eins og til stóð í kirkjunni
í gærkvöldi fyrir fullu húsi. —
Söngskráin var bæði löng og hið
ágætasta valin, með unaðslegustu
söngvum úr aríum bæði eftir
Haydn og Verdi, sem söngkonan
túlkaði með óskeikulli tækni og
áheyrendur voru hrifnir af að
hlýða á. Við Care Selve eftir
Handel, er ávalt eitthvað tign-
arlegt og fór hin góða meðferð
söngkonunnar þar ekki framhjá
neinum, en líf og fjör í Rast-
lose Liebe (ástarljóði) eftir
Schubert og þrótturinn í söngn-
um úr Aríu Verdi, bera túlkun
og sönghæfni söngkonunnar fag-
urt vitni. Þótti mér söngurinn
í síðara laginu tilkomumesti
söngur frúarinnar þetta kvöld og
hefði langað að heyra meira frá
henni á því tónsviði. En yfirleitt
lýsti sér mikil fimi og næmleiki
í öllum söng frúarinnar og fylgd-
ust áheyrendur svo vel með að
tvær klukkusutndirnar sem frúin
söng voru liðnar áður en þeir
vissu af og eftirvænting þeirra
óx við hvern söng, svo hitinn
þennan dag gleymdist.
Elma Gíslason á þakkir skilið
frá áheyrendum fyrir unaðslegt
kvöld og henni skal æ til virð-
ingar talið að hafa leyst í alla
staði prýðisvel af hendi stórt
hlutverk með söng sínum og
markvert í okkar íslenzka þjóð-
lífi hér.
Á fiðlu spilaði stúlka, Miss
Henderson, á milli þátta, og
skemti afbragðs vel.
tæplega nægur.
í trjáviðarframleiðslunni, —
logging — hefir verið lokið við
allan vor-undirbúning, og hafa
allma'rgir menn, er við- það hafa
unnið yfir veturinn, leitað til
sléttafylkjanna eftir bænda-
vinnu.
óvanalegur atburður
í Gambot við Panama skurðinn
fór nýlega fram kveðjuhóf fyri-
ir einn af starfsmönnum Panama
skurðar-félagsins á einkennilegri
og undarlegri stað, og undir fá-
heyrðari kringumstæðum, en
nokkrar sögur fara af áður.
En það var þegar fangar hegn-
ingarhússins á Panama-svæðinu
tóku sig saman og efndu til skiln-
aðarveizlu fyrir Kapt. Oscar H.
Lindstrom, er var að láta af að-
stoðar fangavarðarmebætti, eftir
meira en 30 ára starf í þjónustu
lögregluliðsins á Panama-Skurð
arsvæðinu.
Fóru fangarnir til verks, út-
veguðu sér leyfi frá hlutaðeig-
andi yfirvöldum til þess að halda
hófið innan veggja fangelsins,
og slóu svo upp rífandi veizlu í
borðstofu tugthússins. Mrs.
Lindstrom, sem viðstödd var þar
með manni sínum, gáfu fangarnir
vandaða leðurtösku að skilnaði.
Framkoma Kapt. Lindstroms
og ráðsmenesku allrar í fanga-
gæzlustarfinu, öll þessi ár, var
minst lofsamlega og maklega í
ræðum, er tveir enskumælandi
fangar héldu, og einn á spán-
verskur Töluðu þeir fyrir hönd
allra hinna. Gátu ræðumenn ekki
nógsamlega lofað réttsýni og
mannúð Kapt. Liijdstroms, er
aldrei hefði brugðist, — öll þessi
ár, í sambúð og viðurgerningi við
fangana.
Hafa yfirvöld Panama-svæðis-
ins lýst því yfir, að atburður
þessi sé svo sjaldgæfur og ein-
stakur, að ef til vill hafi slíkt
aldrei áður komið fyrir í allri
hegningathúsa-sögunni'.
Sýnir hann áþreifanlega, —
hversu mannúðleg og göfug
framkoma má sín gagnvart þeim,
, r cí sem í ogæfu rata a hfsleiðinm,
wan, en þar frettist að hann se 6
og frelsinu eru sviftir um lengri
eða skemri tíma. Jafnvel forhert-
ustu úrhrök mannkynsins, eiga
sínar tilfinmngar.
HITT OG ÞETTA
Mrs. Clarence McGee, 90 ára
að aldri, frá Moira, N. Y., var ný-
lega að ferðast og njóta hveiti-
brauðsdaganna!
Kvaðst hún ekki kæra sig koll-
óttan, þótt stjórnin svifti sig
gamalmennastyrknum, af því að
hún giftist 37 ára gömlum vinnu-
manni á bóndabæ. Sagðist hún
miklu heldur vilja hafa ungan
og sterkan mann, en ómerkileg-
an ellistyrk!
Sagan getur ekki um hvernig
manngarminum líður yfir þess-
ari ráðabreytni, ekki hefir hann
átt kerlinguna til fjár. — Hvað
kemur næst?
•k
Prince Edward eyjan, sem um
langt skeið hefir verið þrotalend-
ingarstaður Canada, hvað vín-
vann snertir, efnir til kosninga
á 235 kjörstöðum 28 júní um á-
fengisbann.
Um 50,000 manns eru á kjör-
skrá.
Verða þeir látnir kjósa um,
hvórt þeir vilja styðja nýtt frum-
varp, er leyfir eina flösku af
(wine) víni eða sterkara áfengi,
eða einn kassa af öli á viku, eða
hvort þeir vilja greiða atkvæði
sitt með gamla frumvarpinu um
algert bann áfengfa drykkja.
★
Ferðakostnaður ráðherra Sam-
bandsstjórnar ráðuneytisins, —
nam alls $48,568 á f járhagsárinu
sem endaði 31 marz, 1947, og
$32,021 á árinu þar á undan.
Sýndu þingskýrslur þessar upp-
hæðir. Mestur varð einstaklings-
ferðakostnaðurinn á árinu í sam-
bandi við ferðalög Hon. Brooke
Claxton, landvarnarmálaráðh., en|
sá kostnaður nam í alt $7,314. Var|
í þessari upphæð innifalinn kostn
aður við ferðalög erlendis, er
hann sótti friðarráðstefnuna í
París.
★
Forsætisráðherra Egyptalands
Mahmoud NoKrahy Pasha, hefir
sent ákæruskjal til þings S. þjóð.
í Lake Success þess efnis, að 2
Zionistar, er handteknir voru ná-
!ægt Reged, hefðu játað að hafa
kastað taugaveikis og blóðsóttar-
gerlum, sóttkveikjuefnum í
vatn, sem hersveitir Egypta not-
uðu til drykkjar. Hefir eitthvað
svipað þessu áður verið leikið í
hernaði, en fremur er það and-
styggileg og óhugnanleg aðferð
til þess að sigarst á óvinunum,
og Egyptar þykjast hafa sannan-
ir i höndunum, að þetta ódæðij
hafi verið gert.
Ákveðið hefir verið af yfirvöld-
um Breta og Ameríkumanna, —
Anglo-American Command — að
hin eina úrlausn vandræðamál-
anna um Trieste, sé að þetta land-
svæði gangi aftur undir ítalíu.
Ársfjórðungsskýrsla Sambandsþ.
kvað svo að orði, að afhendingu
Trieste ætti að vera þannig hagað
til þess að sefa óeirðirnar og
stilla til friðar eins og mögulelgt
er á þessu landsvæði, sem nú er,
og hefir undanfarið verið undir
erlendri vernd, áður en hersveit-
ir Sambandsþjóðanna verða flutt-
ar þaðan.
★
Fjármálanefnd þingsins, sen-
atsins, í Bandaríkjunum hefir
nýlega samþykt með 12 atkvæð-
um gegn engu, eða með öðrum
orðum, í einu hljóði, skattaf-
náms-frumvarp á “oleomargar-
ine”, er áður hafði gengið í gegn
í neðri deild þingsins.
Nefndin bætti því við sam-
þyktina, að fara þess á leit við
almenn matsöluhús, sem notuðu
litað “margarine”, að þau aug-
lýstu það á spjöldum, á þeim
stöðum, sem væru fyrir allra
augum.
★
Af þeim 2,350 nýju byggingum
—house units — sem stjórnin,
samkvæmt frétt frá Ottawa hefir
ákveðið að reisa handa giftum
herþjónustu-mönnum á fjárhags-
árinu sem endar 31. marz, 1949,
eiga um 538 að vera bygð á ýms-
um stöðum í Manitoba.
Sem stendur, hefir aðeins verið
ákveðið að reisa fjögur “units”
í Saskatchewan, og verða þau í
Dundurn.
★
Pólland og Frakkland hafa
undirritað 5 ára viðskiftasamn-
inga. Frakkland á að byggja Pól-
verja upp með $60,000,000 virði af
bílum og vélknúðum vögnum,
vélum af ýmsri gerð og öðrum
varningi. Pólland á svo að borga
alt þetta í kolum.
★
Mikið er talið um það í Tokyo
og talið mjög líklegt, að Hiro-
hito keisari leggi niður völd 15.
ágúst næstkomandi. Myndi sá at-
burður verða látinn bera upp á
þann dag, sem stríðinu lauk; en
svo komast Japanar að orði um
þann atburð, í stað að segja eins
og satt er, að þeir hefðu gefist
upp.
★
Frá Aþenu á Grikklandi heyr-
ist haft eftir stjórninni, að
1,854 skæruliðar hafi fallið, og
3,290 fangaðir í árásum síðan 15.
apríl.
Af hersveitum stjórnarinnar,
er talið að hafi fallið um 1,502.
SKÓLA-UPPSÖGN
Námskeiðinu í íslenzku, sem
haldið hefir verið uppi í River-
ton á s. 1. vetri, lauk með sam-
komu í Parish Hall 29. maí. Á
skemtiskrá voru börn er á ís-
lenzku fluttu ljóð og sögur og
sýndu smáleiki, er mikla ánægju
vakti hjá áheyrendum. Á skólan-
um voru 36 börn, er kenslu nutu
stöðugt. Forseti samkomunnar
var Sveinn Thorvaldson, M.B.E.,
er “önnur hönd” skólans hefir
lengst af verið, en kennarar skól-
ans hafa verið Mrs. V. Bene-
diktsson, Mrs. O. Coghill, Miss
K. Skúlason, en við söng hefir
ensk kona aðstoðað, Mrs. Cuddy,
kennari. Þakkaði forseti kenn-
urunum fyrir hönd allra er ís-
lenzku unna starf þeirra. Fram-
burður barnanna þótti góður á
því sem þau fóru með. Það er nú
stundum sagt, að slíkt sé fyrir-
fram æft og er það að vísu satt.
En þegar ung stúlka flytur með
góðum áherzlum alt kvæðið
“Sandy Bar” eftir G. J. G. eins
of Fern Hallson gerði, yljar það
þeim sem ekki eru úr steini gerð-
ir. Og vissulega ber það kensl-
unni og starfi skólans gott vitni.
Samkoman var ágætlega sótt,
enda er ekki um það að villast að
eldra fólk alt ann íslenzku hér
enn og starfi, sem laugardags-
skólans.
Að lokinni skemtiskrá var sezt
að ókeypis veitingum.
TIL GUTTORMS J.
GUTTORMSSONAR
Úr bréfi
Vísnabróðir vorsins glóð
þú vaktir hlóðum mínum;
andrík ljóð þú átt, og góð
enn í sjóði þínum.
Ei skal taka því með þögn,
þó að braki í súðum,
meðan vakir eilíf ögn
undir klakahúðum.
Vetraráttin missir mátt;
magnast þáttur svarðar:
ylsins gáttir opnar brátt
æðasláttur jarðar. »
Örfast blóð um æðagólf
ungan gróður tryllir:
straumaflóðið hjartahólf
himinglóðar fyllir.
Til beggja handa bráðið hjarn
brýst um granda væna:
vorið andar, eins og barn
yfir landið græna.
S. E. Björnsson