Heimskringla - 07.07.1948, Qupperneq 1

Alwctys ask for the—
HOME-MADE
“POTATO LOAF”
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeq Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
#################################^•
1 #^#############-###################
Always ask for the—
HOME-MADE
“POTATO LOAF
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeq Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LXII. ÁRGANGUR WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 7. JÚLf 1948 __________ NÚMER41.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
SIGTRYGGUR JONASSON
(Stefánssonar)
Nú skyggir að og sól er sezt
að sefa fjallabaki,
og harmamynd á himinn fest
með haust í vængjataki.
▲ ▲ A
Eg skil þinn harm og sorgar-sár
— eg sjálfur slíkt hef reynt —;
það fellir skugga á æfi-ár
í önd þó berúm leynt.
En stillum harm og trega-tár,
— alt tekur enda’ um síð —;
en minnumst þess, um æfi-ár
við áttum sælli tíð.
Og svo er eitt, og öllu meir’
og okkur hjartans mál,
að þegar einhver okkar deyr
i alvaldshönd er sál.
▲ ▲ ▲
Eg man þín átök hraust og hörð
sem hugan undri snart,
eg sá þau aldrei svona gjörð
þó séð eg hafi margt.
Gunnreifur við stórfelt starf
stefndi í sigur-átt
hetjulund hann hlaut í arf
hreystinni ofbauð fátt.
Hann á í bygðum ítök sterk
og afreksverk ei gleymd
og hugvitsleiftur manndóms merk
sem munu lengi geymd.
Hann föðurmildi átti að auk
— eg er nú vitni’ um það —;
þar börnin áttu í horni hauk
með hjarta á réttum stað.
Já, heimilið var honum alt
og hann var athvarf þess
sem núna drúpir dimt og kalt
því dauðinn tók þar sess.
▲ ▲ ▲
Þó vinir felli af trúrri trygð
tár, á kaldan náinn.
Framtak lagt í landnámsbygð
lifir manninn dáinn.
Jón Jónatansson
Ottawa-þingi slitið
Síðasta þinginu sem allar líkur
eru til að fari fram undir stjórn
Mackenzie King, forsætisráð-
herra, var siltið s. 1. miðvikudag
(30. júní).
Hafði það staðið yfir síðan 5.
desember 1947, eða í 209 daga.
Rinfret yfirdgmari og aðstoðar-
iandstjóri, las þinginu þennan
boðskap.
Hann kvað hafa verið undir-
skrifuð 349 frumvörp frá þing-
inu í heild sinni, þar á meðal 292
viðvíkjandi hjónaskilnaði. Nokk-
ur frumvörp voru ekki afgreidd,
því alls voru þau 383, er fyrir
þing komu. Stjórnarfrumvörp og
einstakra manna, voru 57 sam-
þykt, önnur en hjónaskilnaðar-
frumvörpin. Starf Canada-þings
er mikið að verða það, að hlusta
á hjónakriti. ■
Spurningin um hvort nok1-
yrði gert til þess, að takmarka
Rt. Hon. W. L. Mackenzie King
verðhækkun, er Stanley Knowles,
C.C.F. þ.m. frá Winnipeg lagði
fyrir þingið var svarað hispurs-
laust á þá leið að verðfestingu á
vörum eins og á stríðsárunum,
yrði ekkert átt við.
J. G. Gardiner, akuryrkjumá1-
ráðherra var spurður, hvort banni
á sölu natugripa til Bandaríkj-
anna yrði létt af, en hann svar-
aði að það stæði ekki til í bráð-
ina.
F. S. Zaplitny (C.C.F.-Dauph-
in) spurði hvort nokkuð væri á-
kveðið um að halda fundi me?
fylkis- og sveitastjórnum í sam-
bandi við fjárstyrk til sveitafé-
laga, en,var ekki svo mikið sem
svarað.
Þingið veitti á síðaustu stundu
$30,000,000 dollara til heilbrigð-
ismála, aðallega til styrktar
krabbasjúkum, er lækningu gætu
ekki veitt sér.
Dr. W. G. Blair (P.C.-Lanark),
kvað aðstoð að þessu. Fyrir lækn-
ingar í Canada væri á ári greidd
af einstaklingum 1 biljón dala.
John Blackmore (S.C.-Leth-
bridge) spurði hvort ekki væri
hægt að fá ákveðið söluverð á
íramleiðslu sykurs (cane sugar).
Abbott svaraði að ekkert með-
iag yrði veitt til þessarar fram-
leiðslu.
Þinðmenn voru fræddir um að
Landaríkja peningar væru að
aukast í landinu.
★
Að síðustu gerði Mackenzi'*
King, forsætisráðherra heyrin-
kunnugt, að þetta yrði síðasta
Þingið, sem hann stjórnaði. Hann
kvaðst segja af sér forustu liberal
Uokksins í ágúst, en ekki vera
viss um, að hann hætti þá strax
sem forsætisráðherra, ekki sízt
ef einhver þau vandamál kæmu
l,pp sem hann stæði öðrum betur
>tð vígi með að ráða til lykta.
Um leið og forsætisráðherra
lauk máli sínu, ávörpuðu hann
foringjar úr andstæðingaflokk-
um hans á þinginu með vinsemd
og hlýju.
King forsætisráðherra hefir
haft stjórnarformensku í 21 ár,
sem hann sagði langan tíma, en
sig gleddi samt mikið, að and-
stæðingar sem fylgismenn
kveddu sig sem vin.
Hinumegin járntjaldsins*
Frá Júgóslavíu hafa fréttir
verið að berast um að Tito mar-
skálkur, stjórnari landsins hafi
verið kærður af yfirráðanefnd
Rússland, sem Cominform er
kölluð og segja á peðríkjunum
fyrir verkum.
Af sögu yfirráðanefndar að
dæma, hefir Tito gert sig sekan
um margt. Hann á að hafa virt
að vettugi boð og bönn þessarar
nefndar, talað illa um kommún-
ista og rússnesk yfirráð, og vera
jafnvel lagður út á þann breiða
veg, að þykja meira koma til við-
skifta við vestrið en austrið.
Ósætti þetta hefir gengið svo
langt, að eftirlitsnefndin rúss-
neska, hefir flutt frá Belgrad til
Búkarest.
Hvað ollir þessu? Það eitt að
Tito er nú að sjá, að samvinnan
við Rússa er hvorki eins hag-
kvæm og frjáls eins og hann
bjóst við. Hann sem var öllum
kommúnistum ofsafengnari, er
verið var að koma landinu undir
stjórn Rússa, er nú búinn að fá
nóg af því, og heimtar nú aftur
meira sjálfstæði þjóð sinni til
handa.
En það er ekki laust sem
skrattinn heldur, segir máltækið.
Þjóð Júgóslavíu, sem stór
hluti af er bændur, kann betur
við að vera sér ráðandi og er all-
æst orðin á móti þeim, sem með
rauða derhúfu heimsækja þá ár-
lega og mæla út ekrurnar, sem
senda á uppskeruna af til Rúss-
lands.
Tito hefir og farið fram á að
Balkin-ríkin, Búlgaría, Albanía
og Júgóslavía myndi viðskifta-
lega sambandsríki sín á meðal.
Af því verður nú ekki, því hvor-
ugt hinna fyrstnefndu ríkja þora
það vegna Rússa. Ef af því hefði
orðið, hefðu Tékkslóvakía, Pól-
land og Eystrasaltsríkin heldur
ekki lengi staðið utan þess sam-
Dands. Rússar hafa og ávalt for-
dæmt slíkt.
Því var spáð, að Marshall-við-
reisnar-tilraun Vestur-Evrópu,
yrði öfundaraugum litin af peð-
ríkjum Rússa, er tímar liðu. Að
jað sýndi sig svona skjótt og
raun hefir á orðið í Júgóslavíu.
var alls ekki búist við. Stjórnar-
farslega frelsið sem Tito fer nú
fram á fyrir hönd lands síns, ligg-
ur auðvitað í því, að ná í við-
skifti við Vestur-Evrópu og
mega góðs njóta af Marshall-á-
ætluninni.
Það er ekki um það að villast,
að eitt stærsta og voldugasta peð-
ríikð hefir risið upp móti yfir-
gangi Rússa. Að Tito komi sínu
fram, eru þó ekki miklar líkur
til, því Rússar telja sigeiga land-
ið og alt, sem þeir þurfi að gera
sé að víkja Tito frá völdúm.
Allir meðstjórnendur Titos,
eru blóðmerktir landráðamenn,
sem hann.
Kommúnistar í Rússlandi og
stjórnin eru að gera minna úr
þessu en er, og telja það ekki
óalgengt, að kommúnistar deili
sín á milli. Það er alveg satt, að
það hefir komið fyrir. Mál Trot-
sky og Stalins var af því tæi. En
hvað leiddi ekki af því?
Tito er ráðríkur náungi. Hann
er yfirmaður hers Júgóslavíu og
forsætisráðherra landsins. Hann
hefir í Júgóslavíu svipuð völd
og Stalin í Rússlandi.
Það er nú fyrst, er hann rekur
sig á einræði Rússa í Júgóslavíu,
sem hann virðist hafa vaknað til
meðvitundar um að ekki sé alt
með feldu við kommúnismann.
En hættan er, að það sé um sein-
an og hann og þjóðin gjaldi þar
fyrri glópsku sinnar.
Að ske kunni að Tito leggi
mál sitt fyrir Sameinuðu þjóð-
irnar, væri réttast, ef verða
mætti að þær athuguðu það, en
létu ekki undir koddahornið hjá
sér, eins og flest önnur mál.
Lokun vega til Berlín
Frá Berlín voru fréttim-r 1—
s. 1. mánudag, að fundarhöld
milli fulltrúa fjögra stóru þjóð-
anna þar, hefðu ekki borið neinn
árangur. Marshall Sokolosky
fulltrúi Rússa neitaði að gefa
nokkrar upplýsingar um hvenær
vegabannið yrði upp hafið.
Er því nú ekki í annað hús að
venda en Kremlin til að fá að vita
þetta. Málið er með því komið í
hendur fjögra stórherranna.
Rússar kváðu ekki fjarri, að
efna til slíks fundar.
Þeir hafa.ýms mál að leggja
fyrir vestlægu þjóðirnar. Er
eitt þeirra, að fá þær til að
hætta við að mynda þýzka stjórn
í Vestur-Þýzkalandi.
Bretum og Bandaríkjamönnum
hefir tekist að flytja matvörur
til Berlín flugleiðis betur en þeir
gerðu ráð fyrir.
400 flugför á dag halda birgð-
unum furðanlega við.
Það er um vegabannið talað
sem fyrir Rússum vaki með því,
að koma vestlægu þjóðunum út
úr Berlín. Það er auðvitað hin
beina ástæða. En undir öllu býr
fyrir Rússum eins og gert hefir,
að halda öllu og taka alt sem
þeir geta af Vestur-Evrópu.
Ef þeir kæmu vestlægu þjóð-
unum út úr Berlín, yrði þeim
ekki ókleift að eiga við þær í
Austurríki.
En þær þykjast nú ekki ætla
að hverfa úr Berlín, á hverju
sem gangi. Þær eru þar með
samningi fjögra stórherranna.
Rússar eru með banni þessu að
brjóta þann samning eins og
þeir hafa gert alla eða flesta
hina.
Og ef að þeir halda að þeir séu
að vinna að friði með því og
þessu vegabanni, er hætt við að
þess friðar megi lengi bíða.
Það er því ekki hægt að segja,
að síðustu fréttir frá Berlín boði
neitt gott.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Hreyfimyndaleikkonan fræga,
Carole Landis, fyrirfór sér í gær
á heimili sínu í Hollywood, með
því að drekka svefnlyf úr hófi
fram. Hún var 29 ára, gift fjór-
um sinnum, átti sjálf skrautlega
höll, sem hún bjó í og fjáreign
svo hundruðum þúsunda skiftir.
Hún var dáð af miljónum hreyfi-
mynda-húss gesta fyrir list sína
og yndisþokka. í bréfi til móð-
ur sinnar biður hún hana að fyr-
itgefa sér, segist elska hana og
fólk sitt öllu öðru meira, en það
sem hún geri, sé sér óhjákvæmi-
legt.
Maður gæti hugsað eins og
Kristján Fjallaskáld, að “aldrei
yrði nornin (sorgin) svo fögru
blómi reið”.
En svona er það nú og við get-
um aðeins spurt: “Hyer skilur
það?”
★
Allra síðustu fréttir frá Brelín
eru þær, að vestlægu þjóðirnar
hafi sent rússnesku stjórninni
skeyti og krefjist þess, að vega-
bannið sé afnumið tafarlaust.
Þá hafa Bretar náð í skjöl
frá Rússum, er fyrirskipa að
efna til byltingar í Berlín, með
því að gera hlutina þar sem erf-
,iðasta fyrir lýðinn, hafa svo
æsingafundi, vinna skemdarverk
eins og að slíta rafleiðslur, efna
til óeirða við lögreglu. Alt er
þetta fyrirskipað stjórnendum
Rússa í Berlín frá Moskva. Þó
barsmíð og blóðsúthellingar
kosti ef fyriskipað að horfa ekki
í það.
Þannig á að fara að því að ná
Berlín.
★
Sunnudaginn 4. júlí, rákust tvö
loftför á yfir lendingarstöðinni
í Northold á Englandi; fórust 39
manns. Annað flugfarið var
sænskur Skymaster, en hitt
brezkt. Þetta skeði í rigningu og
þoku er skipin voru að lenda. Á
meðal farþegja munu flestir hafa
verið af Norðurlöndum, því í
brezka flugfarinu voru mjög fáir.
★
f Prag, höfuðborginni í Tékkó-
slóvakíu, er sagt, að kröfuganga
hafi farið fram í gær, er stúdent-
ar stóðu fyrir og um 70 þúsund
manns tóku þátt í, er mótmælti
kommúnista stjórn landsins og
bar í broddi fylkingar fána, er
á var skrifað, að landið krefðist
lýðræðisstjórnar eins og þeirrar
er Mazaryk og Benes hefðu
stofnað. Án þess væri ekki um
neitt lýðræði að ræða.
Guðrún Eggertsdóttir Borgfjörð
Veglegt samsæti var haldið
fyrir Guðrúnu Eggertsdóttir
Borgfjörð frá Árborg, þann 25.
júní hjá dóttir og tengdasyni
hennar, Mr. og Mrs. S. O. Jónas-
son, 370 Arlington St., hér í borg,
í tilefni af 80 ára afmæli hennar.
Voru þar um 60 manns að óska
henni til lukku með daginn; tvær
systur hennar voru viðstaddar.
Mrs. Paul Reykdal og Mrs. Dýr-
finna Elding, öll systkinabörn og
vinir. Var henni afhent budda
með peningum í.
Guðrún Eggertdsóttir Borg-
fjörð var fædd í Fróðhúsum í
S. Sigmundson
sem s. 1. þrjú ár hefir verið
starfsmaður sem “operation man-
ager” hjá B. C. E. R. flutninga-
félaginu í Vancouver, hefir ver-
ið skipaður vaija-forstjóri við
rekstur félagsins um alt Lower
Mainland kerfisins. Mr. Sig-
mundson var á stríðsárunum Re-
gional Transit Cnotroller og
hlaut orðstír góðan fyrir starf
sitt.
Lögregla kommúnista réð ekki
við neitt og varð kröfugangan
því fram að fara. Þrír foringjar
hennar er orð höfðu fyrir þeim
sem í kröfugöngunni voru, haf3
þó síðan verið handteknir og
munu úr umferð teknir héðan í
frá. Kröfugangan stóð yfir í 5
klukkustundir.
★
Nýleg hækkun vöruverðs, hef-
ir sprengt vísitöluna í Canada
upp í 153.3. Þetta er svo að
skilja að það sem kostaði þig
$1.00 árin 1935—1939, kostar þig
nú $1.53.
★
Á C.N.R. járnbrautinni vildi
það óhapp til s. I. laugardags-
morgun nokkrar mílur austur af
Rivers, Manitoba, að vöruflutn-
ingalest og farþegalest rákust á.
Sem betur fer dóu engir, en f jöldi
manna slasaðist; voru fimm af
þeim frá Winnipeg. Á skrá hinna
meiddu, er kona ein Mrs. E. Guð-
mundson að nafni, 413 Hender-
son High\yay; hlaut hún áverka
Stafholstungum í Borgarfirði þ.
26. júní 1868. Voru foreldrar
hennar Eggert Jónsson og Sig-
ríður Jónsdóttir kona hans, bæði
látin fyrir mörgum árum. Hún
átti 9 systkini, 4 bræður, sem
allir eru látnir: Guðjón, Jón,
Árni og Halldór; 5 systur: Halla
Lundal, látin; Helga Paulson,
Vancouver, B. C.; Dýrfinna Eld-
ing og Kristín Reykdal hér í bæ,
og Sigríður Sigurðson, Swan
River, Man.
Guðrún kom til þessa lands
árið 1888.og giftist Jóni Magnús-
syni Borgfjörð, 16. desember 1889
og settust þau að í Árborg, Man.,
og búa þar enn.
Þau eignuðust 10 börn, 9 eru á
lífi, 4 dætur og 5 synir: Magn-
úsína Helga Jónasson, Riverton,
Man.; Sigríður Martha Kristján-
son, Geraldton, Ont.; Dýrfinna
Olson, Spokane, Washington;
Lára Halldóra Jónasson, Winni-
peg; Eggert Júlíus, Geraldton,
Ont.; Árni Wilfred, Árborg;
Guðni Edward, Winnipeg; Paul
Valdimar og Magnús, heima.
Þau eiga 23 barnabörn og 11
barnabarna börn.
Guðrún var frábær dugnaðar
og fremdar kona og yfirleitt sér-
lega vel gefin. Hún var fórnfús
og góð móðir og fyrirmynd á
heimili sínu, sem hún stjórnar
ennþá og vinnur að þrátt fyrir há-
an aldur og alvarleg veiljindi.
á höfði; mun hún vera íslenzk.
80 ára