Heimskringla - 11.08.1948, Síða 1

Always ask for the
HOME-MADE
“POTflTO LOflF”
CANADA 6HEAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mg
u
Always ask for the—
HOME-MADE
“POTflTO LOflF”
CANADA BREAD CO. LTL
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgi
LXII. ÁRGAXGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 11. ÁGÚST 1948
NÚMER46.
Þjóðhátíðin á Gimli
íslendingadagurinn á Gimli
var haldinn 2. ág. eins og lög
gerðu ráð fyrir, en því miður, var
veður óhagstætt og tíðar rign-
ingadembur slitu sundur hina
og ekki varð íslendingur, gekk
þó fremst í þessu; það var Errick
Willis ráðherra, er sagði okkur
blátt áfram allra manna eða borg-
ara be^ta, sem við höfum þó
annars ágætu/skemtiskrá. Sumt aldrei látið okkur detta í hug að
af henni náði ekki nema til fárra' segja, en þökkum samt vinsæld-
vegna þess, að undan rigningunni ina og góðhuginn sem það lýsir,
flúðu menn af áheyrenda-bekkj- þó ofmælt kunni að vera.
unum inn í danssal Gimli Parkj Af ræðum og kvæðum sem á
og heyrðu þá aðeins þeir semj deginum voru flutt, verður eins
stóðu út við svalir það sem mikið birt í þessu tölublaði og
fram fór. Á milli skúranna gat
fólk samt gengið út og rekist á
kunningjana og notið þess sem
þá fór fram á skemtiskránni. j skipanna.
Hátíðin var með bezta móti
sótt og fór ágætlega fram að
undanteknu því er rigningin
skemdi fyrir. Heyrist ekki ann-
að á gestum dagsins, en að þeir
hafi þrátt fyrir alt notið mikillar
skemtunar af að sækja hátíðina.
En það er um veðrið eins og
Mark Twain sagði, mikið talað,
en ekkert gert.
Steindór S. kaupm. Jakobsson
kostur er á, en vegna þess, að
ekkert blað kom út s. 1. viku, mun
eitthvað verða að bíða seinnii
ÚR BRÉFUM FRÁ FJAR-
LÆGUM VINUM
Agnes Sigurðsson skrifar
frá Frakklandi:
-----Eg óska að þér líði eins
vel og mér gerir, er þú færð þetta
bréf.
Eg dvel nú í stað, sem Megéve
var forseti hátíðarinnar. Aðalj heitir á Frakklandi. Umhverfið
ræðurnar voru Minni íslands er er svo skemtilegt, að eg get ekki
sr. Valdimar J. Eylands flutti,
Minni Canada, flutt af Norman
Bergman lögfræðingi og Fjall-
konu-ávarp flutt af ungfrú Matt-
hildi Halldórsson. Gesir er
til máls tóku voru þessir: sr.
Philip M. Pétursson, forseti
Þjóðræknisfélagsins; Hon. Erick
Willis, ráðherra mannvirkja
þessa fylkis; Barney Egilsson,
borgarstjóri á Gimli og Grettir L.
Jóhannsson, er kveðju flutti fyrir
hönd stjórnar íslands.
Mtitni Óá’landU'
Myndauðga landl Til hæða úr hafi rísa,
í hjúpi bláum öldnu fjöllin þín,
Söngvar fossa fegurð þeirra lýsa
og feyknir margar birtir þú í sýn.
Átt haustkveld björt af bliki norðurljósa
er breiða traf um víðan himingeim,
þín jarðarmögn, sem ösku og eldi gjósa,
og ennþá kennir Fljótshlíð sviða af þeim.
Þó vetrar hjarn gegn lífi semji sakir,
og sundum nyrðra hafþök berist nær,
Þá sól um óttu á ránarveldi vakir
um vordag langan, þjóðarhagur grœr.
Fámenn þjóð, sem bjó við elda og ísa
og alda helsi léns og konungsvalds,
með forráð heimt nú fagnaðs söngvar rísa
frjáls af helsi, án blóðs til lausnargjalds.
Gleymsku hún mál sitt og menning ei seldi,
en minningar geymdi úr fortíðar sjóð.
1 stuðla greypta hún stofnana feldi
og stílfesti tunguna í sögur og Ijóð.
lýst því. Heimilið er uppi i
fjallshlíð og í dal fyrir neðan, er
bærinn Megéve. Fjöll eru hér á
allar hliðar og útsýnið töfrandi.
Einkum þykir mér Mt. Blanc
heillandi. Eg sé það fjall af
framsölum hússins sem eg dv»l í.
Eg bý á þriðja gólfi húss Miss
Boynet og hefi fínasta Bechstein
píanó að æfa mig á. Eg vinn í
krafti og tek stöðugt lexíur. Hví-
líkt lán það er fyrir mig að vera
hér og vera nemandi Miss Boynet
f bundnu máli ortu Gunnar í sumar! Hún er undursamlegur
Sæmundsson minni íslands og vinur og eg fæ aldrei fullþakkað
Lenore Jóhannson minni Canada það sem hún gerir fyrir mig. Og
á ensku. Þá skemtu með söngj hvílíkur listaspilari hún er! Eg
frú Rósa Vernon og Elmer Nor-| sannfærist um það á hverjum
dal með aðstoð Mrs. E. fsfeldsj degi, hve lánið elti mig, að fá að
við píanóið; ennfremur hljóm-1 vera nemandi hennar.
sveit undir stjórn Henry Duve-j Þetta eru að nokkru hvíldar-
jonck. ! dagar mínir. Þegar eg hefi lokið
íþróttir fóru og fram og dans.; störfum á hverjum degi, fáum
Unnu í íþróttunum í hlaupi—100. við okkur bíltúr, eða við göngum
yards Ken Peters, Winnipeg; íj um hinar fögru hlíðar, eða förum
langstökki karlmanna, A. Thor- í hreyfimyndahús. Veður hefir
gilsson, Lundar; hálfrar mílu; verið hér dásamlegt. Mér líður
hlaup J. Hryskho, Winnipeg. f eins vel og mér hefir nokkurn
hlaupi stúlkna, 100 yards, L. Dav-' tíma gert og má gá að mér í öllu
idson, Gimli; stúlkna hástökki.i því sællífi að verða ekki of feit!
S. White, Winnipeg, og stúlknaj En nú verð eg að segja þér
boltaTiasti, A. Thorsteinson, Riv- nokkuð. Fólk hefir komist að
erton. 1 því, að seinna nafn mitt er Helga
Á minnisvarða landnema var °S Þaé* ernú farið að nefna mig
lagður sveigur af f jallkonunni. j því nafni stöðugt. Þykir það við-
Að kvöldinu var almennur fcldnara og fer varla hjá að á
söngur undir stjórn Paul Bar-, opinberu leiksviði verði það nafn
dals. Fýrir dansinum spilaði O. mitt hér eftir. Eg hefi verið
Thorsteinsson hljómsveitin. beðin að halda hér píanó-hljóm-
Dísirnar, sín hvoru megin viðj kik J næst? mánuði “ áeúst ~
fjallkonuna, voru Sigrún Thor-J a ur en eS er héðan.
grímsson og Sigrid Bardal. | Mér hefir nú lánast að fa leigf
í hópi þeirra 3 til 4 þúsunda,! húsPláss 1 Winnipeg fyrir fyrsta
, , • hliómleik minn þar, sem verður
sem þarna voru saman komnir s J r
voru bæði ungir og gamlir. Þarj 3anuar*
var Árni Throdarson, 85 ára gam-, Eg býst við að sjá vinina í
all, er á öllum fslendnigadögun-j Winnipeg í septmber mánuði.
um hefir verið nema einum, en Þú manst eftir viðtali sem eg
þessi í ár var hinn fimtugasti og átti við þig á skrifstofu þinni, er
níundi. Daginn sem hann var eg var síðast í Winnipeg, um
Hvernig sem framtíð hlutar þjóðar kjörum,
hún um aldir geymi ’inn dýra sjóð.
Listamálið lifi henni á vörum.
Lýsi þjóðarmenning fram um slóð.
Gunnar Sœmundsson.
burtu, var hann norður í Klon-
dyke að leita að gulli. Þarna var
einnig Jón Sigurðsson snikkari
frá Borg á Mýrum í Austur-
Skaftafellssýlu, nú um 94 ára.
gangandi við staf sem hann sýn-
ist hafa upp á hledri manna móð
en ekki af neinni þörf, því hann
gengur teinréttur enn. Og svona
mætti lengi upp telja.
Ræðurnar og alt sem þarna var
sagt í bundnu og óbundnu máli
áttu hið bezta við tækifærið og
frá þjóðræknislegu sjónarmiði
gott innlegg. Við höfum stund-
um þótt hrósa okkur heldur mik-
ið sjálfir á fslendingadögum, en
förina heim til íslands. Eg get
sagt þér, að það viðtal kom mér
að góðu síðar. Við Louise áttum
undursamlega skemtilega dvöl
heima. Eg ann landirtu og þjóð-
inni eftir þá viðkynningu. Eg
get, í einlægni sagt, ekki hugsað
mér framkomu fólks elskulegri
og aðdáánlegri, en hún reyndist
okkur. Eg spilaði tvisvar í
Reykjavík, einu sinni í Hafnar-
firði og á Akureyri. Eg á að
koma á hljómplötur tveimur
hljómleikum mínum og senda til
íslands á þessu hausti. Áheyr-
endur heima voru hinir vinsam-
legustu; þeir gáfu ekki einungis' umvafinn fjöllum eins og heima
eini maðurinn, sem þarna talaði spili mínu mikinn gaum .heldur og rósum og blómum suðursins.
hlóðu utan um mig svo miklu af
blómum, að húsið var líkast ald-
ingarði. Svona var það eftir
hvern hljómleik. Og svo allar
gjafirnar í bókum og gullstássi!
Það er bara mesta lukka að maður
ofmetnast ekki við öll þau gæði!
Við vorum í boði hjá svo mörg-
um, að maður gleymir því aldrei
og þeim fögnuði sem þar bauðst.
Louise er nú á leiðinni heim aft-
ur. Hún er búin að vera eitt ár á
íslandi.
Eg flaug til París, mætti þar
Miss Boynet, sem þangað var
komin frá New York. Við dvöld-
um eina viku í borginni og eg
gleymi því aldrei! Eg varð mjög
hugfangin af þeirri borg. Eg skal
segja þér, þegar við hittumst frá
stöðunum, sem við heimsóttum
og allri dýrðinni þar. Eg gæti
aldrei sagt frá því öllu í bréfi.
Áður en við förum vestur, munum
við staldra nokkra daga við í
París; hugmyndin er að koma
einnig við í Versölum (Versail-
les). Hlakka eg til þess.
Við ókum í bíl til Megéve i
bezta veðri og nutum mikillar á-
nægju af fegurðinni á leiðinni.
Við námum staðar við marga
sögulegastaði. Þegar við komum
til kirkjunnar í Bourg, L’Eglise
de Brou, var Lily Pons og maður
hennar þar stödd. Eg gleymi
aldrei fegurð kirkjunnar.
Tré eru ákaflega vel hirt á
Frakklandi. Þau eru sett niður
til beggja handa við vegi og
mynda oft lokuð göng frá bæj-
unum og langt út í sveit. Blóma-
rækt er og mikið sint og aldrei
gleymi eg stöðunum þar sem hálf-
ar eða heilar ekrur, eru þaktar
rauðum blómum (red poppies).
Eg er farin að hlakka til að
koma heim í september; með
beztu óskum til allra.
Agnes Helga Sigurðsson
Villa L’Arpege, Megéve,
Houte Savoie, France
Eggert Stefánnson söngvari
skrifar frá ítalíu 8. júlí:
----Kæri vinur: Mínar beztu
þakkir héðan frá ítalíu fyrir
birtingu greinarinnar um vini
okkar í Winnipeg. . .Varstu á-
nægður? Viltu meira?
Eg er nú hér á heimili okkar
Eg fékk Heimskringlu senda
hingað frá íslandi. Sendi þér
addressu mína, sem er: 6 via
Maraschin Schio, Veneto, Italia.
Eg var leiður yfir að vera far-
inn frá Reykjavík þegar Agnes
kom.en eg vona að henni hafi
verið tekið að verðliekum, þeirri
ágætu listakonu.
Þegar eg byrja að skrifa þér,
langar mig til að demba á þig svo
ótal mörgu, að eg skrifa þér held-
ur grein um ítalíu, ef þú heldur
þínum þyki gaman að. Eg hefi
ávalt haft hneigð til að kalla það
svart sem svart er og hvítt það
sem hvítt er, en ekki vice versa.
Slíkum er gott að vera í útlegð!..
Heilsa öllum vinum gegn um
Heimskringlu og gef þeim utan
á skrift mína. Eg er að bíða eftir
bréfi frá Guðmundi, svo láttu
hann vita það.
Eins ber þú kveðju mína séra
Philip, frú Hólmfríði og mörg-
um og mörgum fleirum.
Þetta er töfrandi land, og eg
tala ekki um ef maður hefði mik-
ið af dollurum; sólin hefir þó
verið spör og svalt er hér í sum-
ar. . . Minnist þín með kærri
þökk fyrir allan stuðning á söng-
för og sem manns.
Lif heill — þinn
Eggert Stefánsson
INNANLANDS OG IJTAN
Af viðburðum þessa lands
verður sá eflaust talinn mestur
þessa viku, að liberalar hafa kos-
ið sér nýjan flokksforingja í stað
Kings, er stöðunni sagði nýlega
lausri, eftir 30 ára forustu. Hinn
nýi foringi, er Rt. Hon. Louis
St. Laurent, utanríkismálaritari
í núverandi stjórn, 66 ára gamall,
af frönskum og írskum ættum,
mjög mikilhæfur maður, að því
er liberalar segja, og sem mun
eigi að síður satt vera. Við kosn-
inguna á flokksþingi liberala í
Ottawa hlaut hann 848 atkv. af
1227 alls, en Gardiner akuryrkju-
málaráðherra 323 og C. G. Power
utanríkismálaráðherra 56, en þeir
voru einu keppinautarnir, er til
kosninga komu ;hálf tylft annara
voru tilnefndir og var Mr. Garson
einn þeirra, en hann afsakaði sig
sem aðrir og lagði til að Mr. St.
Laurent væri kosinn.
Hinn nýiforingi verður með
tíð og tíma forsætisráðherra
landsins og varðar kosning hans
þá þjóðina meira en nú.
★
í í>yzkalandi eiga Rússar og
vestlægu þjóðirnar í sama stapp-
inu og fyr. Rússar gera að jöfn-
um höndum- kröfu til Vestur-
Þýzkalands og vestlægu þjóðirn-
ar og heimta, að stjórn, sem ný-
lega var sett á laggir sé afnumin.
Um fund hinna stóru fjögra er
varla að ræða, því vestlægu þjóð-
irnar heimta að vegabannið sé
fyrst afnumið. En það fæst ekki.
Rússar eru í þess stað að víggirða
vestur landamæri Austur-Þýzka-
lands. Virðist vestlægu þjóðun-
um ekkert ægja það. í Austur-
Þýzkalandi er sagt hungur.
FRÉTTIR FRÁ ISLANDI
Nótnabátarnir 14 komnir fram
Grunur sá er hvíldi á rússnesk-
um yfirvöldum um að hafa tekið
traustataki fjórtán íslenzka
herpinótabáta, er voru á siglingu
út af Porkkalaskaga, hefir haft
við fullkomin rök að styðjast. í
fyrrinótt skiluðu rússnesku.yfir-
völdin, bátunum öllum, fjórtán
að tölu, aftur til Helsingfors, en
þá höfðu þeir verið í haldi hjá
þeim í 19 daga.
Eins og skýrt hefir verið frá
hér í blaðinu, lét innkaupadeild
Landssambands íslenzkra útvegs-
manna smíða 60 herpinótabáta í
bátasmíðastöð í Helsingsfors. —
Var 42 bátanna siglt í þrem flot-
um áleiðis til Hangö en þar átti
að afskipa þeim til íslands.
Einn þessara bátaflota sem í
voru 14 bátar, sem fyr segir, kom
ekki fram. Upplýstist síðar, að
bátaflotinn hefði horfið undan
ströndum rússnesku herstöðvar-
innar í Finnlandi, Porkkalaskaga.
Rússnesk yfirvöld voru því grun-
uð um, að hafa tekið bátana.
Síðan Mbl. skýrði frá þessu,
hefir m. a. komið í ljós, að báta
flotarnir tveir sem lögðu úr höfn
í Helsingfors, urðu einnig fyrir
töfum af völdum rússneskra yfir-
valda. Einn af varðbátum Rússa
í Porkkala komtil móts við flot-
ana, og stöðvaði þá en til frekari
aðgerða af hálfu Rússa kom ekki
Stefán Wathne forstjóri fyri
innkaupadeild L.Í.Ú., skýrði Mbl
frá þessu í viðtali ígær.
Stefán Wathne gat þess enn-
fremur að viðurkenning rúss-
| neskra yfirvalda í máli þessu
I hefði aldrei fengist fyr en í
fyrrinótt, að þau skiluðu bátun-
um aftur til Helsingfors, og eru
1 þeir þar nú. Ástæðan fyrir því
VINNUR VERÐLAUN f
VÍÐTÆKRI SAMKEPNI
Richard Beck Jr.,
sonur þeirra dr. Richards og
Berthu Beck í Grand Forks,
Norður-Dakota, vann nýlega
$100.00 verðlaun í samk epni
(Model Car Competition) gagn-
fræðaskola-nemenda víðsvegar úr
Bandaríkjunum fyrir bíl-líkan,
sem hann hafði gert. Hlaut Rich-
ard, sem er 15 ára gamall, önnur
verðlaun í yngri deild þátttak-
enda frá Norður-Dakota, en þeir
voru fjölda margir. Hefir þetta
vakið athygli og var sagt frá
því bæði í blöðum og útvarpi þar
í ríkinu.
Félagsskapur sá, sem stendur
að umræddri samkepni, nefnist
“Fisher Body Craftsman’s Guild”
og eru bækistöðvar hans í De-
troit, Michigan. Hefir hann það
markmið að vinna að þroskun
verklægni og skapandi hæfileika
hjá drengjum á skólaaldri. Dóm-
nefnd samkepninnar skipa, meðal
annara, margir víðkunnir verk-
fræðingar og mentafrömuðir í
Bandaríkjunum, enda er hún háð
í nánu sambandi við skóla lands-
ins.
að Rússar tóku bátana er ókunn
með öllu.
Að lokum sagði Stefán Wathne
að þakka bæri utanríkisráðuneyt-
:nu, Jakob Möller og ræðismanni
íslands í Finnlandi Juuranto,
fyrir hve mál þetta fékk skjóta
og góða úrlausn.—Mbl. 4. júlí.
Fylkiskosningar fara fram í
Alberta 17. ágúst.
Mr. og Mrs. Egill Egilsson frá
Brandon litu inn á skrifstofu
Hkr. s. 1. viku. Þau sóttu íslend-
ingadaginn á Gimli. Mr. Egils-
son kvað uppskeru horfur góðar
í bygð sinni og bjart yfir það
heila framundan.
Stór sigur Duplessis í Quebec
J Duplessis, stjórnarformaður
j Quebec-fyllkis, vann svo frægan
( sigur í fylkiskosningum 28. júlí,
að eins dæmi má heita.
Flokkur hans, The Union Na-
1 tionale Party, sem er hægri
manna flokkur, hlaut 82 þingsæti
af 92 alls í fylkinu.
Flokkurinn hefir verið 12 ár
við völd. Þegar hann komst fyrst
til valda 1936, hrukku liberálar
mjög fyrir honum þó verið hefðu
i þá óslitin 39 ár við völd. í þess-
um kosningum má heita að liber-
al flokkurinn væri grafinn; hann
I krækti aðeins í 8 þingsæti. C.C.F.
sinnar, sem eitt þingsæti áttu,
töpuðu því; og Bloc Pop., sem
fjórum þingsætum héldu mistu
þau öll. Þeir sem kosningu náðu
voru auk átta liberala, (er áður
, liberala olli, var stefna King-
I stjórnarinnar í að leggja fylki
Canada undir sig í skattamálum.
Duplessis sór þess dýran eið, að
berjast með hnúum og hnefum á
móti slíkri stefnu; kvað hana
miða að því, að svifta fylkin
stjórnarfarslegu sjálfstæði sínu.
Þar sem samningur þessi var
samþyktur, hefir í ljós komið, að
sambandsstjórnin greiðir fylkj-
unum um það tvo dali af hverj-
um átta, sem hún sígur út úr þeim
í sköttum.
Samt börðust sum fylkin fyrir
þessari stefnu Kings og þar á
| meðal forsætisráðherra Manitoba
fylkis.
Engin vafi er á því talinn, að
þessi kosningaúrslit hafi mikil
höfðu 33) einn óháður og einn áhrif á næstu kosningar í landinu
nationalisti. j og séu liberölum ekki til fagnað-
Það sem þessum óskapa óförumj ar. .