Heimskringla - 18.08.1948, Page 1

Always ask for the
HOME-MADE
“POTflTO LOflF”
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr
Always ask for the
HOME-MADE
“POTflTO LOflF

CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeq Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LXII. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 18. ÁGÚST 1948
NÚMER 47.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Bannið á kjöti afnumið
Fjölment silfurbrúðkaup
Tuttugu og fimm ára giftingar
afmælis dr. S. O. Thompson og
Mrs. Thompson í Riverton, var
haldið s. 1. sunnudag að Hnaus-
um. Var þar f jölmenni hið mesta.
eða ekki ósvipað og er á íslend-
ingadögum til að tjá læknishjón-
unum vináttu, virðingu og þakk-
læti fyrir starf þeirra í þágu
bygðarbúa. Dr. Thompson hefir
verið læknir í norðurhluta Nýja-
íslands í tuttugu og sex ár og
notið mikils trausts og víðtækrar
hylli, eins og samsæti þetta ber
vott um. Hann er og þingmaður
Gimli kjördæmis í þessu fylki.
Vináttu og þakklætisvott sinn
sýndu íbúar Nýja-fslands með
því, að skenkja læknishjónum
1949 tegundar bifreið, Grandfath-
ers klukku og sitt-hvað fleira.
Ræður flutti fjoldi manna, er all-
ar lýstu vinsældum læknishjón-
anna. Lýsti læknirinn yfir, að
hann veitti fé til sjóðsbyrjunar
sem ætlaður væri til að reisa
sjúkrahús í Riverton.
Alberta kosningarnar
Fylkiskosningunum í AlbertaJ
sem fóru fram í gær, lauk með;
geisimiklum sigri fyrir Socialj
Credit stjórriina. Hún hefir nú
þegar 46 þingsæti vís og er á
undan í þremur. Fyrir kosning-
ar hafði hún 51 þingsæti. C.C.í'.
hafa náð í eitt þingsæti og eru á
undan í öðru; þeir höfðu áður 2
þingmenn. Liberali hefir einn
verið kosinn, en frekari fréttir!
eru ekki komnar. Þingmenn eru
alls 57.
íbúum Canada fjölgar
íbúatala í Canada var 1. júní á
þessu ári 12,883,000. Hafði hún
á s. 1. ári hækkað um 301,000.
Við manntal 1941, voru íbúarn-
Dr. A. J. Thorsteinson
Ásgeir Jónas Thorsteinson hef-
ir tekið við boði frá Manitoba
háskólanum, er skólinn bauð hon-
um, ^em aðstoðar prófessor í
skordýravísindum. Hann var síð-
astl. ár hjá Forest Insect Lab-
oratory er Canada-stjórnin hefir
í Sault Ste. Marie í Ontario-
fylki; en doktors nafnbót hlaut
hann á Englandi, er hann stund-
aði þar nám í sérfræðigrein sinni
um nokkur ár meðan á stríðinu
stóð og vann þá um hríð í þjón-
ustu ensku stjórnarinnar þar í
landi. Dr. A. J. Thorsteinson er
sonur Sigurðar heit. Thorstein-
sonar og ekkju hans, Halldóru, er
lengi bjuggu í Winnipeg, og er
Mrs. Thorsteinson búsett hér
enn. Hann er kvæntur íslenzkri
konu einnig héðan úr Winnipeg,
Mildred Anderson. Heimskringla
óskar Dr. Thorsteinson til ham-
ingju með hina nýju sæmd og
býður þau hjón aftur velkomin í
íslenzka vinahópinn í Winnipeg.
ir 11,507,000. Fjölgunin síðan
nemur 1,376,000, eða hér um bil
12%.
Fólkinnflutningur nemur 90,-
000. Að öðru leyti eru fæðingar
þetta miklu meiri en dauðsföll.
f Manitoba hækkaði íbúatalan
um 14,000. Er hún nú í fylkinu
757,000.
Verðmætur málmfundur
í Quebec-fylki hefir nýlega
fundist málmur, sem svo þykir
mikið út í varið, að talinn er í
gildi við gullfund.
Málmurinn heitir “titanium”
og er ríkur af litarefnum, sem
notuð eru við málvöru tilbúning.
Af efni þessu hefir orðið að
flytja inn um $4,000,000 á ári frá
Indlandi. Er þarna svo mikið
af því, að innflutnings er ekki
talin nein þörf.
Það er í norðaustur hluta
fylkisins, um 400 mílur frá Que-
bec, sem efni þetta fanst.
Hefir Quebec-stjórnin þegar
gert ráð fyrir vinslu þarna og
lagt fram 25 miljónir dollara til
þess.
Á að leggja 10 miljón dollara
járnbraut út í náma-héraðið.
Duplessis forsætisráðherra
gerði ráð fyrir 150 miljón dala
kostnaði til námustarfsins.
Ef allir gætu sagt eins
Ef allir gætu sagt það sama og
sambandsstjórnin um hag sinn,
þá væri gaman að lifa.
Á fyrsta fjórðungi f járhagsárs-
ins, frá 1. apríl 1948 til 31. júlí,
nemur tekjuafgangur eða gróði
Ottawa-stjórnarinnar $321,329,-
759.36. Tekjurnar urðu $920,261,-
728.18, en útgjöldin $529,931,488.-
28. Gróðinn á fjórum mánuðum
verður nærri einn þriðji úr bil-
jón. Og samt er talað um fátækt
og ekki að ástæðulausu.
Áflæði á Skotlandi
Síðast liðinn föstudag rigndi
svo mikið á Skotlandi, að yfir
j 1000 fermílur af landi var yfir að
j líta sem útsæ. Þetta var á landa-
! mærum Skotlands og Englands.
Eignatjón er talið $4,000.000.
Uppskera eyðilagðist á stóru
svæði. Kýr, hestar og sauðfé
fórst og rak sumt til sjávar.
íveruhús einangruðust á nokkr-
um stöðum.
Dánarfregn
GUÐRÚN PETERSON
Eftir langvarandi vanheilsu og
erfiða legu, andaðist Guðrún
Guðmundsdóttir Peterson, ekkja
Magnúsar sál. Petersonar, 28.
júlí s. 1. að heimili hennar, 313
Horace St. í Norwood.
Guðrún var dóttir Guðmundar
Guðmundssonar frá Skriðdal í
Norðurmúlasýslu, og Rannveigar
Rúnólfsdóttir konu hans úr
sömu sveit. Guðmundur dó sama
haustið sem Guðrún var fædd.
Til þessarar heimsállfu kom hún
árið 1887, með landnámshópun-
um sem þá voru að flytjast hing-
að. Um stuttan tíma dvaldi hún
í Norður Dakota en mest alla
æfina bjó hún í Winnipeg og síð-
ustu þrjátíu árin í Norwood, á
Horace Street. Árið 1898, 25 nóv-
embermánaðar, giftist hún Magn-
úsi prentara Peturssyni Björns-
sonar, ættuðum frá Leifsstöðum
í Bólstaðahliðarsókn í Húna-
þingi. Hann er dáinn fyrir
þremur árum, 5. júní 1945.
Sonur þeirra Edward lifir móð-
ur sína auk tveggja systkina
hennar, Thorsteinn, bróðir henn-
Bannið á sölu á nautakjöti frá
Canada til Bandaríkjanna er af-
numið.
Salan byrjaði s. 1. mánudag og
getur samkvæmt því er Ottawa
gerir ráð fyrir numið í hreinum
gróða 5 miljón dölum á því, sem
eftir er af þessu ári.
Salan er talið líklegt að nemi
frá 14 til 25 miljón dölum til árs-
loka. Þetta ætti strax að bæta úr
dollaravandræðum landsins til
muna.
Verðmunurinn er sagt að muni
jafna sig upp með að nema $50 á
hverjum nautgrip. Verð á hverj-
um grip er frá $140 til $250.
Hagur Canada étur sig auðvit-
að nokkuð upp í hækkandi verði
á kjöti hér.
Og hann er að sjálfsögðu einn-
ig minni fyrir bændur, en yfir-
Jeitt mætti ætla. Það eru ekki
margir bændur, sem hafa yfir 20
nautgripi sem ráð hefir verið gert
fyrir að selja. Það eru hjarða-
eigendur í Alberta, sem mestan
hagnaðinn hafa.
Kjötverð sem hér er nú 60c,
kvað skjótt eiga að hækka upp í
75c. Með tímanum er spáð að
það geti komist upp í dollar
pundið.
Það er ennþá mesti lausareikn-
ingur á þessu, því kjötsalar hér
vita ekki ljóst hvað flutnings-
kostnaður og alt honum tilheyr-
andi er mikill; það er svo langr
síðan að nautgripir héðan hafa
verið seldir suður, á bezta, bein-
asta og næsta markaðinn, að
þetta er gleymt.
Kjöt hefir verið selt héðan til
Bretlands um mörg ár, vegna
brýnnar þarfar þar. Nú er grip-
um að fjölga í Evrópu og Dan-
mörku, sem Bretar geta keypt
íyrir sterlingspund og að minsta
kosti spara sér mikið flutnings-
gjald á.
Þó verðhækkun leiði mikla af
þessu á kjöti hér, er það að sjálf-
sögðu ekki alt, sem þetta hefir i
för með sér. Það er næsta líklegt,
að fleira hækki í verði og að
verkamanna samtök og stjórnar-
þjónar taki því ekki með þögn-
inni, en fari fram á kauphækkun.
Frá sjónarmiði verðbólgu, er
vafasamt, að stórmikið gott hljót-
ist af þessu. Svo er ekki ómögu-
legt, að því er blaðið Winnipeg
Free Press bendir á, að hér verði
slakað á banni á innflutningi
verksmiðju vöru frá Bandaríkj-
unum í staðinn.
ar býr í Milton, N. D. og systir
hennar, Björg (Mrs. Thorðarson)
er til heimilis í Seattle, Wash.
Tveir bræður Guðmundur og Jón
eru dánir fyrir nokkrum árum.
Guðrún sál. var félagslynd og
vingjarnleg í anda, og jafnvel á
hinum síðustu árum, er hún
þjáðist af veikindum, tók hún á
móti vinum sem komu heim til!
hennar með blíðu brosi og hlýju
orði. Á meðan að heilsa og kraft-
ar leyfðu tók hún þátt í safnað-
arlífi og starfsemi gamla íslenzka
Unitara safnaðarins og seinna
fyrsta Sambandssafnaðar. Und-
anfarin sex ár var hún rúmföst
og þjáðist mikið fyrstu ár þeirrar
legu. Eina ósk hennar var að hún
lifði það að sjá son sinn aftur,
en hann hafði tekið þátt í Dieppe
árásinni og var tekinn af Þjóð-
verjum og var þar til stríðsloka.
Eftir að hann kom heim, sýndist
þjáningar hennar léttast að
mun, en aldrei var um neinn
verulegan bata að ræða, og að
lokum, leitaði þreyttur líkami
hvíldar.
Útfararathöfnin fór fram frá
Fyrstu Sambandskirkju í Winni-
peg, 30. júlí, s. 1. Séra Philip M
Pétursson flutti kveðju og minn-
ingarorðin.
P. M. P.
Gifting
Gefin voru saman í hjónaband
af séra Skúla Sigurgeirssyni, að
Árnesi, 31. júlí s. 1., þau Peter
Dyck frá Snow Lake, Man., og
Guðríður Thorkelsson frá Ár-
nesi. Brúðguminn er af hérlend-
um ættum en brúðurin er dóttur
þeirra Mr. og Mrs. S. Thorkelson,
er búa mílu fyrir norðan Árnes,
P. O. Giftingin fór fram á heim-
ili foreldra brúðarinnar. Svara
Hvað verður upp á teningnum?
Er það forlaga rommust rún?
eða ráð og fláttskapur myrkravalda
að heimurinn riðar á hamrabrún
og horfir niður í djúpið kalda.
Stórþjóðaþingin stefna í átt
sem stormur og myrkur eiga heima
um alvörumál er enginn í sátt
allir jafnaðar hugsjón gleyma.
Harður er Rússinn og hyggja þver
hann er þar altaf ljón á vegi,
kvíða því margir hvernig fer
ef komist verður að samning eigi.
Þegar tillaga er látin laus
og lagður grunnur að friðar-trúnni
Molotov skekur harðan haus,
og hnífurinn stendur þá í kúnni.
Andlát Roosevelts er alheims sorg;
— undir það heimur getur skrifað —
hans er saknað í bygð og borg
betur færi ef hefði hann lifað.
Allir hlustuðu á þann mann,
öllum vildi hann heimi bjarga
ljóst er mér það ef lifði hann
leiðrétt gæti ’ann heimsku marga.
Óðum dregur að dómstól þeim
hvort drápsöld ný yfir heiminn geysi
eða friðar hann allan heim
sem álagaham af veröld leysi.
Jón Jónatansson
VINNA SÉR NÁMSFRAMA
Eggert og Davíð Peterson
Þessir ungu sveinar, sem sjást á þessari mynd, eru þeir
bræðurnir Eggert og Davíð, synir þeirra Sveinbjarnar Peterson
járnbrautarstöðvarstjóra í Pine River, Man., og frúar hans Sig-
ríðar Peterson. Eggert er 15 ára en Davíð 13 ára að aldri. — í
vor, sem leið, vann Eggert Isbister-verðlaun í 1. kensluum-
dæmi, sem í sér fela $105 undanþágu frá kenslugjaldi við há-
skóla Mamtoba-fylkis og $50 í peningum, en Davíð hlaut hæstu
einkun, 170 stig, af öllum nemendum IX. bekkjar í fylkinu utan
vebanda Winnipegborgar. Þessir ungu námsmenn dvelja í sum-
ar hjá ömmu sinni, frú Svanhildi Sigurgeirsson-Eggertsson í
Vogar-bygðinni við Manitobavatn. — Sveinbjörn Peterson er
sonur þeirra Mr. og Mrs. Thorsteinn Peterson, sem lengi bjuggu
á mótum Pacific Avenue og Sherbrook Street hér í borg, en nú
eru bæði latin, en frú Sigríður, fyrrum kenslukona, er dóttir
Eggerts heitins Sigurgeirssonar við Vogar og eftirlifandi
ekkju hans, Svanhildar; bræður frú Sigríðar eru Barney kaup-
mðaur, Jóhann og Davíð, allir búsettir í Vogar og Siglunes-
bygðum.
menn voru Sigurjón og Freda,
systkini brúðarinnar. Mrs. Sig-
ríður Sigurgeirson söng einsöng
og var aðstoðuð við hljóðfærið
af Mrs. L. Peterson. Að gifting-
unni afstaðinni var setin vegleg
veizla. Mrs. A. Sigurdson, Ár-
nes, mælti fyrir minni brúðar-
innar. Framtíðar heimili ungu
brúðhjónanna verður að Snow
Lake.
Séra Kristinn K. Ólafsson flyt-
ur guðsþjónustur sem fylgir í
Vatnabygðunum sunnud. 22 ág.:
Kandahar, kl. 11 f. h.
Wynyard, kl. 2 e. h. .
Mozart, kl. 4 e. h.
Elfros, kl. 8 e. h.
í Kandahar og Elfros verða
guðsþjónusturnar á ensku, í
Wynyard og Mozart á íslenzku.
Landráðamálið syðra
Eins og kunnugt er, skipaði
þing Bandaríkjanna fyrir nokkru
nefnd til að rannsaka, hvað land-
ráðastarfsemi liði syðra. Nefnd
þessi hefir verið gagnrýnd af
ýmsum. Eftir rannsóknirnar í
sömu átt í Canada, er ljóstuðu
miklu upp um slíka starfsemi
hér, er ástæðulaust að halda, að
ekkert geti af svipuðu tæi átt sér
stað í Bandaríkjunum. í Canada
var konungleg nefnd skipuð í
málið. Hún yfirheyrði 116 manns
er henni fanst ástæða til, og rann-
sakaði um 1000 skjöl, er hún náði
í. Eftir rannsóknnia voru þeir
ekki margir, sem ástæða var til að
yfirheyra frekar, en þó nokkrir
og voru sumir þjónar sambands-
stjórnar, en aðrir í konsúlssveit-
ínni rússnesku. En nöfn aðeins
þeirra fáu, sem nefndin gat sann-
að að við óþegnhollustu starf
væri riðin, voru afhent stjórn-
inni og dómsótlunum og nöfn
þeirra fóru þá að birtast. Nöfn
hinna sem rannsakaðir voru og
ástæða þótti ekki til að hefja
mál móti, voru aldrei birt, og um’
þau veit enginn, sem ekki hefir
aðgang að skýrslu nefndarinnar.
Rannsókn þessi bar þann á-
rangur er til var ætlast. Hjá
nefnd Banadríkjanna er aðferðin
ekki þessi. Þegar menn eru grun-
aðir um svikráð, eru þeir að vísu
teknir, en nöfn þeirra eru strax
birt áður en fullnægjandi rök
eru fengin og sem óánægja hefir
orðið út af, þó til slíks sé alls
ekki ætlast. Það er enginn tal-
inn sekur fyr en full rök eru
fengin fyrir sekt hans og sak-
laus þarf ekkert að óttast. Hafa
nokkur blöð syðra bent á, að
engra nöfn hefði átt að birta fyr
en málinu var lengra komið, eins
og gert var í Canada. Og það
hefði að líkindum bakað færri
óþarfra áhyggna.
Nokkrir hafa verið fundnir, er
hafa með starfi sínu unnið í þá
átt, er sízt var æskt eftir. Munu
nokkrir þeirra hafa horfið heim
til Rússlands. Miss Bartley heit-
ir kona, sem játað hefir, að hafa
verið í þjónustu Rússa um að ná
í upplýsingar frá stjórnarþjón-
um í Bandaríkjunum. Mun hún
nú eitt aðalvitni nefndarinnar.
Tveir rússneskir kennarar hafa
og flækst í þetta mál. Hétu þeir
Miss Kosenkina og Mikhail Sum-
arine. Kom sá kvittur upp, að
þingnefndin hefði rænt þeim og
varð Molotov þess vís. Kærði
hann Bandaríkja stjórn fyrir
þetta. En um leið og Banda-
ríkjastjórn ætlar að fara að af-
saka sig, steypir Mrs. Kosenkina
sér út um glugga á þriðju hæð
konsúlshallarinnar í New York
og er flutt á sjúkrahús. Segir hún
að sér hafi verið haldið þar sem
fanga og hafi átt að senda sig til
Rússlands, hún er rússneskur
þegn. En til Rússlands vill hún
ekki fara, segir eiginmann sinn,
sem einnig var kennari, hafa
horfið þar. Sumarine fanst ann-
arsstaðar, var í felum hjá kunn-
ingja sínum, er miskunnaði sig
yfir hann, er hann sagðist heldur
ráða sér og fjölskyldu sinni
bana, en að fara til Rússlands.
Út af þessum málum er nú
nærri orðið eins heitt milli Rússa
og Bandaríkjamanna, að ekkert
er sagt gefa eftir Berlín-deilunni.
Þar sem konsúlsskrifstofa
Rússa í New York er nú komin í
málið, er vel líklegt að frekari
irétta verði að vænta síðar.