Heimskringla - 22.09.1948, Síða 1
Always ask for the—
HOME-MADE
“POTATO LOAF”
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgi
Always ask for the—
HOME-MADE
“POTATO LOAF”
CANADA BREAD CO. LTD.
Wixmlpeg Phone 37 144 '
Frank Hannibal, Mgr. !
LXII. ARGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 22. SEPT. 1948
NÚMER 52.
Morð Bernadotte greifa
Heimsfréttirnar haf aekki ver-
ið af betra tæinu undanfarna
daga.
En út yfir tók þó s. 1. föstudag,
er hermt var að Bernadotte greifi
hefði verið myrtur í Jerúsalem.
Eins og kunnugt er, var hann
sendur þangað af Sameinaða
þjóðafélaginu til að bera orð
sátta og friðar á milli Araba og
Gyðinga. Hafði honum tvisvar
hepnast að stöðva yfirvofandi
æðisgengin vopnaskifti á milli
þeirra.
Bernadotte var náfrændi Gust-
avs Svíakonungs.
Morðvargarnir vissu menn ó-
gerla í fyrstu hverjir voru. Þeir
voru klæddir hermannabúningi,
en sem hvorki var kannast við
sem Gyðinga eða Araba.
í fréttinni frá bandaríska ræð-
ismanninum í Jerúsalem, til
Bandaríkjastjórnar, segir aðeins,
að hann hafi verið myrtur “pre-
sumably by the Stern gang”. En
nú er kunnugt um að þeir voru
Gyðinga-uppreistarlýður.
Með Bernadotte var Col. Serot
frá Frakklandi drepinn, og Col.
Frank Begley, eftirlitsmaður ör-
yggis af hálfu Sameinuðu þjóð-
anna, meiddist í ryskingum, sem
hann átti í við morðingjana.
Bernadotte kom til Jerúsalem
um háedgi á föstudag. En um
kl. 5 var hann skotinn. Jeppa bíll
sem var á undan bíl greifans og
félaga hans, nam staðar út á
miðri braut, svo eigi varð fram
hjá komist. Gengu þá menn út
úr Jeppanum og að bíl greifans.
Reyndi Begley að varna þeim að
bílnum, en þeir skutu nokkrum
skotum á bílinn og hittu þau
greifann og Serot.
*
Bandarísk stjórnarvöld óttast
að þetta morð geri friðarstarfið
erfiðara.
Sameinaða þjóðafélagið kall-
aði til fundar s. 1. laugardag til
að íhuga málið. Bernadotte átti
að vera í París innan fárra daga
og gefa fulltrúum sameinuðu
þjóðanna þar skýrslu af ástand-
inu í Palestínu.
Greifinn var 54 ára, göfug-
menni hið mesta, umburðarlynd-
,ur og sanngjarn, enda vinsæll og
virtur fyrir mannkosti sína. —
Hann vann eins ótrautt að friði
og margur gerir nú að stríðú
Frá því í maí, að greifinn var
skipaður til þess að koma á friði,
sætti hann oft ónotum í orðum
af beggja aðila hálfu, Aröbum
og Gyðingum.
f fyrstu eða brátt eftir að hann
kom til Palsetínu, gat hann bætt
samlyndið. En þjóðirnar sem
þarna áttu hlut að máli, fundu
skjótt upp ný ágreiningsefni.
Á meðan á fundarhöldum stóð,
þreyttist þessi góðlegi, blá-
eygði, gráhærði boðberi friðar-
ins af gamla skólanum aldrei á
að sýna fram á hverju varanlegur
friður orkaði til hamingju og
heilla fyrir báða stríðsaðilana.
Þegar Bernadotte hafði tekið
þetta starf að sér, sá hann brátt,
að það var ekki nema eitt tæki-
færi á móti hundrað, að friður
yrði nokkurn tíma saminn. Hann
lét þessa skoðun sína í ljósi á s. I.
sumri í samtali við menn. En
hann var eins ákveðinn fyrir því,
að reyna þetta þrátt fyrir þó sig-
urvonin væri ekki meira en þetta.
Sumir vinir mínir sagði Berna-
dotte, sögðu við mig, að það
væri vitleysa af mér að færast
þetta erfiða starf í fang. En eg
sagði þeim, að eg hefði það á til-
finningunni, að það væri lítil-
mannlegt, að velja sér ávalt auð-
veldustu störfin.
Bernadotte varði árum sínum
allra manna mest í að koma á
góðhug og frið imilli þjóða Ev-
rópu.
Þeir sem með honum störfuðu
bera honum söguna á þann hátt,
| að þetta hafi verið honum með-
fætt, hann hefði ekki kosið fyrir
neitt fremur að lifa — og deyja.
Hann var trúhneigður maður.
) En hann var eigi að síður glaður
í viðmóti og framkoman öll sú,
að menn gátu ekki annað en orð-
ið hrifnir af henni.
i PaiTsar-fundurmn
Sameinaða þjóðafélagið kom
[ saman á allsherjarfundi í París í
! gær. Var heldur dauft og alvar-
legt yfir fundinum sem full á-
stæða er til, því tvö ný og alvar-
| leg mál liggja nú fyrir að ráða
fram úr.
Rússar gerðu síðast liðinn
mánudag, eða áður en fundurinn
byrjaði kröfu til þess, að vest-
j lægu þjóðirnar færu nú þegar úr
Berlín. Og til að minna á, að
! það væri meint, hertu þeir á að-
flutnings banninu til Berlínar.
Með þessu virðist fokið í öll
skjól um sættir milli Rússa og
vestlægu þjóðanna í Berlín.
Forseti allsherjar fundarins,
Juan Bramuglia frá Argentínu,
lét skoðun sína í ljósi um að
hversu langt sem það ætti að vera
frá félagi sameinuðu þjóðanna,
að hugsa um stríð, væri nú erfið-
ara en nokkru sinni fyr, að reka
óttan fyrir því úr hugum manna.
Berlínar-málið hefir ekki enn
verið lagt fyrir fund Sameinuðu
þjóðanna, en það er búist við, að
það verði nú gert.
Vishinsky er á fundinum og
það er fullyrt að hann fari fram
á, að allir herir vestlægu þjóð-
anna í Þýzkalandi verði reknir
burtu þaðan.
Það eru ekki miklar líkur til að
því verði tekið með þögn og
samþykki.
Annáð málið sem fundurinn
fjallar um, er morð Bernadotte í
Palestínu.
Áður en fundurinn gerir mikið
í Berlínar-málinu, kvað hug-
myndin, að kalla sérfræðinga í
því máli fyrir fundinn bæði rúss-
neska og frá vestlægu þjóðun-
um.
Þetta er það helzta, sem af
Parísarfundi sameinuðu þjóð-
anna fimtíu og tveggja, er enn
að frétta.
FJÆR OG NÆR
Ársfundur íslendingadagsins,
sem haldinn var í Góðtemplara-
húsinu síðast liðið mánudagskv.,
var fjölmennur og fór hið bezta
fram. Skýrslur voru lesnar af
ritara og féhirðir og sýndi skýr-
sla féhirðis, að aldrei áður hefir
verið eins mikill ágóði af hátíða-
haldi fslendingadagsins sem í
sumar. Er það vel farið og vel
unnið og vel í haginn búið fyrir
hátíðahaldið næsta sumar, sem
er sextíu ára afmæli dagsins, og
miklu þarf að kosta til þá, svo
öllum verði til sóma.
5 menn voru kosnir í nefnd-
ina í stað þeirra sem endað höfðu
tímabil sitt, og hlutu þessir kosn-
ingu til tveggja ára: Norman
Bergman, séra V. J. Eylands,
Davíð Björnsson, Steindór Jak-
obsson, Paul Bardal.
Yfirskoðunarmenn reikninga,
voru kosnir þeir G. L. Jóhanns-
son og Guðmann Levy.
Á næsta nefndarfundi verður
kosið í embætti og þá skýrt frá,
hvernig nefndin skiftir með sér
verkum.
* * *
Agnes Helga Sigurðsson, Win-
nipeg, sem verið hefir árlangt í
burtu við nám í píanóspili bæði
í New York og Frakklandi, kom
heim flugleiðis frá Montreal s. 1.
mánudag. f viðtali við hana í
síma, er það sérstaklega tvent,
sem henni er minnisstætt frá ár-
inu. Er annað ferðin heim til
íslands, en hitt dvöl hennar í
Frakklandi hjá kennara sínum.
Eins og áður hefir verið sagt
frá, stendur Þjóðræknisfélagið
fyrir hljómleik í Playhouse
Theatre 14. október, svo nokkr-
um að minsta kosti, sem bráðlát-
astir eru, gefist kostur á að hlýða
á píanósnillinginn fyr en í jan.,
en þá er ráðgert að Miss Sigurð-
son heilsi upp á Winnipeg-búa í
Auditorium bæjarins með hljóm-
leik.
* * *
Einar Sigifrðson frá Oakview,
var ásamt konu sinni í bænum
yfir helgina. Aðallega komu þau
til að vera við giftingu barna-
barns síns, Helen Johnson, sem
getið er um í þessu blaði.
Einar er frá Kálfafelli í Aust-
ur-Skaptafellssýslu; hann er 82
ára, en um þann háa aldur ber
undra fátt vitni. Við röbbuðum
saman um forna tíma og spurði
hann mig margs úr ferðinni heim
úr átthögum sínum árið 1946.
Sá eg systur hans, Valgerði í Hof
felli, konu Guðm. heitins Jóns-
sonar og annað skyldfólk og
kunningja sem honum þótti gam-
an að heyra og um allar breyt-
ingarnar í búskap, er þar sem
annars staðar hefðu orðið.
* * *
Gifting
Gefin voru saman í hjónaband
s. 1. laugardag af séra Philip M.
Pétursson, Elmer Wilson Hunt-
er og Thorbjörg Samson, dóttir
S. J. Samson og Guðrúnar Björn-
son Samson konu hans. Gifting
fór fram á prestsheimilinu, 681
Banning St. Brúðhjónin voru
aðstoðuð af Mr. H. S. Sveinson
og Mrs. S. Guðmundson. Nokkrir
ættingjar og vinir brúðhjónanna
voru einnig viðstaddir.
» * *r
Páll S. Pálsson, auglýsinga-
stjóri Hkr., lagði af stað austur
til Toronto og Niagara Falls fyr-
ir helgina, til að vera á fundi
Weekly Newspaper félagsins. —
Hann bjóst við að verða burtu
rúma viku. Með honum fór Mrs.
Pálsson.
Mrs. Gísli Einarsson frá Riv-
erton, Man., kom til bæjarins s. 1.
föstudag, og dvelur hér nokkra
daga í heimsókn hjá skyldmenn-
um og vinum.
* ♦ ♦
Mrs. Grace Hunter frá Wa-
dena, Sask., kom til bæjarins s. 1.
laugardag til að vera viðstödd
við giftingu sonar síns, er fram
fór þann dag. Hún hélt heim-
leiðis aftur á sunnudagskvöldið.
* * *
Fred (Gísli) Friðgiersson frá
Los Angeles, Cal., áður frá Ár-
borg, leit inn á skrifstofu Hkr. i
dag. Hann kom norður fyrir viku
síðan og hefir verið norður í
Nýja-fslandi að finna bæði móð-
ur sína og forna vini og kunn-
ingja. Hann leggur af stað heim
í þessi vikulok. Hann er einn í
bíl og spurði hvort við vissum
af nokkrum landa, sem helzt gæti
hvílt hann við stýrið, er vestur
Islenzkur risi
fflN GJALPANDI BÁRA
Sit eg hér á sandi
við seið af vatnanið
líður bára að landi
og ljóðar steininn við.
Út á yztu miðum
þú áfangan tókst
faldbúin fallþung
með fagurhvelfd brjóst.
Þú svífandi svellur
með sjódrifið hár
með helfroðu fellur
að fjörunni nár.
Þið eigið stutta æfi
þið unnar kátu börn
á svalbrjösta sævi —
við sjómenn óragjörn.
Þið eruð eins og krakkar
með ærsl og hlátrasköll
er úfnir öldumakkar
sér yppa, og hrannaföll.
Um dynsali drafnar
þú dansar við súð
með kveini þú kafnar
við klettinn og flúð.
í andvöku teygjum
þú yrkir þér leið
í andnesja beygjum
um óttubils skeið.
Um vatnsauðnir leggur þú
leið undir fót
unz kaldbrjósta kyngir þér
klungur og grjót.
Þú skautar þér skjálfhent
og skóhljóð þitt berst
sem unaðsljóð aðsent
með aufúsugest’.
Þó bláfald þinn bára
þú berir um sinn,
í soginu sára
þú sveipar hann inn.
Alt hér á ströndinni
orðið er hljótt,
með vindinum, alda
þú vakir í nótt.
Jón Jónatanssson
til Vancouver ætti erindi. (í því
efni má síma: 38 528). Fréttir
sagði hann engar utan næga at-
vinnu og háverð á vöru.
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDI
Ragnar H. Ragnar alkominn
heim
Meðal farþega á Goðafossi sem
kom frá Ameríku seint í gær-
kvöldi, var Ragnar H. Ragnar,
söngstjóri og píanóleikari í Garð
ar í N.-Dakóta í Bandaríkjunum.
Er hann alkominn hingað heim
með fjölskyldu sína, konu sína,
Sigríði Jónsdóttur frá Gautlönd-
um, og dóttur þeirra unga.
Þau hjónin munu hafa í
hyggju að setjast að á ísafirði,
þar sem Ragnar H. Ragnar mun
taka að sér söng kennarastarf við
gagnfræðaskólann og barnaskól-
ann, og sennilega einnig organ-
istastarf við fsafjarðarkirkju og
almenna kennslu í söng og píanó
leik, eftir því sem tími vinnst til.
Verður það hljómlistarlífi fs-
firðinga mikill gróði, að í bæinn
kemur slíkur hljómlistarmaður,
sem Ragnar H. Ragnar er.
—Tíminn 11. ágúst.
★
Algert síldarleysi
Til Siglufjarðar barst því nær
engin síld í gær. Örfá skip komu
þó með smáslátta. Síldarleitar-
flugvélar sáu enga síld í gær
og var þó veður sæmilega bjart.
Hætta var aftur talin á þoku á
miðunum í nótt. Síldarflotinn
er nú dreifður um miðin, en þó
Flestir fslendingar munu hafa
heyrt getið um hinn risavaxna
manns Jóhann K. Pétursson, eða
Svarfdæling eins og að hann
stundum er nefndur, var því sízt
að undra þótt að við landar hans
hér í Los Angeles, vildum sjá
hann þar sem að hann var hér á
næstu grösum eða í Hollywood,
en eins og margir vita þá er
Hollywood einn hluti af Los
Angeles.
En Jóhann er einn eða eitt af
undrum þeim sem að Circusar
hafa í eftirdragi, en þetta eru
sýningar Ringling bræðra og
Barnum og Bailey, svo að kveld
eitt var ferðinni heitið til þess
að sjá Jóhann augliti til auglitis
og hafa tal af honum, sem að
ekki voru neinir ágnúar á að
koma því í framkvæmd, þar sem
að mynd af honum blasti þar við,
með stórri áletrun: “Hæsti mað-
ur í heimi og hann kom frá fs-
landi”. En eftir að við vorum
komin inn í tjaldið framhjá
negra-hljómsveit mikilli, komum
við fljótt auga á Jóhann, sem að
sat þar sem konungur í ríki sínu,
bjartur á brún og brá og prúð-
búinn, en þegar eg var kominn
óboðinn upp í hæstu tröppuna
sem lá upp að hásæti hans hrópa
eg “Sæll og bless”, sem að hann
tók mjög vinsamlega og segir
svo: “Nú þetta er skrítið því að í
dag var hér norskur maður, sem
að sagði mér frá þér”. Nú af-
sakaði eg við hann að koma þar
en hann sagði: “Blessaður það er
alt í lagi, því að dagurinn er
fleiri skip vestur undan.
Til Skagastrandar komu að-
eins tvö skip í gær með smá-
slátta. Alls hafa nú borist þang-
að um 11 þús. mál til bræðslu og
lauk verksmiðjan við bræðslu
þeirrar síldar í fyrrakvöld. Á
öllu landinu er nú búið að salta
28 542 tunnur síldar, en var búið
að salta rúmlega 35 þús. tunnur
á sama tíma í fyrra.
—Tíminn, 14. ágúst.
★
Sonur Lindberghs kominn
fram eftir fimtán ár
Fregn frá Kaupmannahöfn
hermir, að átján ára piltur hafi
langur eða frá kl. 12 á hádegi til
miðnættis, auðvitað er vinnan
ekki hörð, aðeins að sýna sig og
horfa á hinn margbreytta lýð,
sem að hér kemur til þess að
glápa á mann.” “Það er nú ekki
að undra að fólki verði starsýnt
á stærð þína, ekki sízt hendur
og fætur, en þótt að hæð þín sé
svona gífurleg þá samsvarar þú
þér svo vel á annan hátt.”
Lét hann það gott heita, en
fjögur dverga-systkini voru
þarna á pallinum hjá honum, en
þegar eg hafði orð á smæð þeirra
segir Jóhann: “En þú hefðir átt
að sjá peðið eða minsta rpanninn
í heiminum, sem að eg ferðaðist
með árum saman bæði á Þýzka-
landi, Frakklandi og Danmörku,
en dvergasystkinin litu sannar-
lega upp til Jóhanns.”
Jóhann er fæddur á Akureyri
9. febrúar 1913, en sonur Péturs
Gunnlaugssonar og Sigurjónu
Jóhannsdóttir, en alinn er hann
upp í Svarfaðardalnum, eða
Norðlendingur í húð og hár. Það
sem að maður tekur eftir í fari
hans er þetta — honum liggur
lágt rómur, talar hreint mál og
skýrt, leggur áherzlu á orðin, er
prýðilega greindur og íslenzkur
í anda og fágaður vel á evrópiska
vísu. Fáir fslendingar munu hafa
betra tækifæri til þess að kynna
land sitt og þjóð en Jóhann, þótt
að á óvenjulegan hátt sé, en
í stórum og sterkum höndum
hans fer það vel.
gefið sig fram í Hobæk á Sjá-
landi og segist vera sonur Char-
les Lindberghs flugkappa, sá,
sem hvarf fyrir fimtán árum og
talið var að rænt hefði verið og
aldrei hefir spurst til síðan.
Pilturinn gengur nú undir
nafninu Erik Nielsen, en heldur
því fram, að hann hafi verið flutt-
ur á laun til Danmerkur, þegar
hann var þriggja ára, þ. e. fyrir
fimtán árum. Hann er sagður
mjög líkur Lindbergh og á nú að
reyna að sannprófa framburð
hans. Verður honum meðal ann-
ars tekið blóð til rannsóknar og
sent til Ameríku.—Alþbl. 6. ág.
Skúli G. Bjarnason