Heimskringla - 04.12.1957, Síða 1
Maður skotinn á gangi
á götu úti
Lögregla Winnipegborgar á-
minti foreldra harðlega í gær
fyrir það, að láta vopn liggja
fyrir unglingum eða þar sem
þeir gætu auðveldlega náð í þau.
Ástæðan til þessa var sú að
maður á göngu á götu úti, var
skotinn í fótinn og er illa hald-
inn af því. Kúlan sem hitti hann
var úr 22 calimre byssu. Og skot
iö framdi 13 ára drengur. Þetta
skeði í Vestur-bænum. Lögregl-
an hefir enn ekki gefið fregn-
ritum nöfnin.
Hamilton sigrar
Um hinn dýra Grey Cup sig-
urvegara bikar glímdu fótbolta-
flokkar Winnipeg og Hamilton
s.l. laugardag. Vann Hamilton-
flokkurinn með miklum yfir-
burðum. Tiger-Cats höfðu 32 á
moti 7 vinningum Winnipeg
Blue Bonibers.
Blöð og útvarp hér töldu Win
nipeg flokknum vísan sgiur en
það brást með öllu. Og nú þegar
tapið lætur nærri, að hafa gert út
af við Winnipeg flokkinn, sem
keppanda um tíma, um ieikfor-
ustuna, er talað um alls konar
slys, sem ástæðu fyrir tapinu.
En því olli auðvitað ekkert utan
rnunurinn á leikhæfni flokkanna.
hower kemst ekki á fundinn. Van
heilsa hans er og hörmuð um
allan heim. Segja margir, að á
þessum tímum sé enginn sem
pláss hans skipi.
Olíuframleiðsla
í Sask. eykst
Nýlega fanst ný og mjög arð-
vænleg olíulind suðaustur af
Regina í Saskatchewan fylki.
Á komandi ári er búist við 66
miljón dala tekjum af olíurekstri
íylkisins.
Á glötunar barmi
Sputnik númer 1 er nú komíð
inn í gufuhvolf jarðar og lækk-
ar um 15 mílur á dag á lofti.
Herma fréttinar að geimfarið
verði til jarðar fallið aður en
10 dagar eru liðnir af desember.
Það hefir ekki reynst eins ending
argott og tunglið sem náttúran
spaði, og fer svo um flest mann-
anna verk.
Tunglið númer 2, heldur enn
sina leið, en eini farþégin, sem
xneð því var hundurinn, er sagð-
ur dauður og er mikið harmaður.
Er sagt að sí'ðasta skeyti hans
hafi verið, að við skyldum ekki
iiarma sig neitt, því liann sæi
ekkert eftir, að koma ekki aftur|
til Rússlands.
Áths. eins af fylgjendum Eski-
mos.
Margir af beztu mönnum Win
nipeg flokksins voru í lamasessi
eftir að hafa þurft að mæta Ed-
nionton Eskimos þrisvar á einni
Viku, Og Eskimos voru og þó
aö Winnipeg flokkurinn sigraði
þá’ eru enn mesti og bezti flokk-
ur Canada,
Bandarískt geimfar heldur
af slað
Fyrir hádegi í dag (miðvikud.)
eru Bandarikin að senda gerfi-
tungl út í geiminn eins og Rúss-
ar. Tunglið er að vísu talsvert
minna en tungl Rússanna, en*það
hefir mikið af áhöldum til rann-
sókna á hinu og þessu, og ver'ður
það alt til jarðar sent frá sjálf-
virkri fréttastöð í gandreið þess-
ari. Það verður gaman að sjá,
hvernig geimfari Bandaríkjanna
reiðir af ega hvort að það hefir
nokkra kosti til að bera fram
yfir rússnesku geimförin tvö.
Þetta er fyrsta tungl-sending
Bandaríkjanna, þð þau hafi um
langt skeið unnið að hugmynd-
inni að sigla um geiminn.
Bandaríkin hækka toll
Svo mikið, flyzt nú af canad-
ísku nautakjöti tii . Bandaríkj-
anna, að þau hafa hækkað tollinn
um eitt cent á pundinu. Er þá
allur skatturinn um 2% cent á
pundi.
Ekki á þó toliurinn að koma til
mála á kjöt-upphæðinni, sem
samið er um að fiytja megi inn
á hverjum ársfjórðungi, en þag
mun nema 120,000 gripum. Um
30,000 gripir hafa þegar verið
Innfluttir og er spáð að allfi töl
unni verði náð í lok dc-sember.
Forseti fer ekki til Parísar
Þrátt fyrir þó Eisenhower for
seti sé á góðum batavegi, gangi
dálítið um, horfi á leiki í sjón-
varpi og fari í kirkju og sé stund
tim að sjá á skrifstofu sinni, er
fullyrt að læknar hans leyfi hon-
um ekki að fara til Parísar 16.
desember og sitja fund Norður-
Atlanzhafs þjóðanna. Hann seg-
ir sjálfur að ekkert utan bann
læknánna haldi sér frá að fara.
Nato saknar mikið ef Eisen-
JÚÍLUS JÓHANNSSON
SIGURÐSSON
Júlíus Jóhannsson Sigurðsson,
frá Grenivík, andaðist á Almenna
sjúkrahúsinu í Selkirk 12. nóv.
s.l., eftir stutta legu þar. Um 50
ára skeið hafði hann verið bóndi
við Riverton, Man. Um næri tvö
ár hafði hann dvalið á heimili
Kristjáns Ingvars Sigurðssonar
bróður síns í Selkirk og Lillie
konu hans og notið ágætrar um-
önnunar af þeirra hálfu.
Júlíus var fæddur í Grenivík
í Höfðahverfi við Eyjafjörð 9.
júlí 1875. Foreldrar hans voru
Jóhann smiður Sigurðsson, bóndi
í Grenivík og Jóhanna kona hans,
Jónatansdóttir. Hann fluttist
með foreldrum sínum og systkin
um vestur um haf 1878; eru nú
öll eldri systkini hans látin, en af
yngri systkinum hans eru tveir
bræður á lífi, Mike, búsettur í
Winnipeg, kvæntur, og Kristján
Ingvar, fyrrnefndur, kvæntur
Lillie Evans, í Selkirk.
Júlíus ólst upp með foreldrum
sínum á Gimli, í Winnipeg og
Selkirk tii 13 ára aldurs, en upp
frá því, fór hann að stunda ýmsa
vinnu, og brátt iá leið hans á Win
nipegvatn til fiskiveiða og á
flutningsgufuskipum.
Um hríð, er hann var ung-
þroska maður var hann formað-
ur á gufuskipi, sem sigldi milli
fslendingafljóts og Selkirk.
Hann nam snemma heimilisréttar
land við Riverton og nefndi land
nám sitt Grenivík, eftir óðali
feðra sinna, Grenivík á Höfða-
strönd við Eyjafjörð.
Þann 9. júlí 1898 kvæntist hann
Margréti Eiríksdóttur bónda á
Odda við islendingafljót Ey-
mundssonar. Hún dó 16. okt. 1903
—þeim varð tveggja barna auðið
Sonur þeirra, Jóhann Eiríkur,
fóstraðist upp með utóðurforeldr
um sínum og mÓðursystkinum
sínum í Odda; hann drukknaði
fulltíða maður. Einnig áttu þau
dóttur, sem dó á bernskualdri, er
hét Margrét Dóróthea Helga.
Július kvæntist á ný 4. ágúst
1917, og gekk að eiga Þórunni
Björgu Pétursdóttur bónda Ey-
jólfssonar að Höfn, Camp Mor-
ton, frá Fossgerði við Eiðaþing-
há og konu hans Sigurbjargar
Magnúsdóttur bónda í Álftavík
Sæbjörnssonar. Þeim Júlíusi og
Þórunni Björgu varð ekki barna
auðið. Hún andaðist í apríl 1956,
höfðu þau þá nokkru áður flutt
af landi sínu við Riverton, og
sezt að í Höfn við Camp Morton,
en þar bjó Þorsteinn bróðir Júlí-|
usar (að síðari giftingu), voruj
kvæntir systrum, dætrum Péturs
í Höfn og Sigurbjargar konu|
hans. Dvöldu Júlíus og kona hans
þar um hríð, þótt á eigin heimili
væri. Eftir lát konu sinnar flutti
Júlíus til bróður sns í Selkirk,
sem fyrr er að vikið.
Júlus, eins og Jóhann faðir
hans, bræður hans og frændur,!
var hagur maður, og léku mörg,!
verk í höndum hans. Að upplagi j
til var hann gleðimaður, fullur
af kankvísu fjöri, vinmargur ogj
lífsglaður. Honum var gefið að
laða að sér börn og ungmenni og
ávann sér hylli þeirra og hlýhug.
Hann var maður hjálpfús og bón-
góður og átti ítök í margra hug-
um, tryggur þar sem hann batt
vináttubönd; hann átti mörg hin
góðu einkenni hins íslenzka
1 manns .
Útför hans fór fram 16. nóv.
frá útfararstofu Mr. Gilbarts í
Selkirk að allmörgu fólki við-
stöddu. Hann vár lagður til
hinztu hvíldar í grafreit Gimli-j
safnaðar. Sá er þessar línur rit-j
ar, flutti kveðjumál og jós
moldu. — S. Olafsson
Á það mætti minna
í tilefni af þessari sýningu og
hinni nýju útgáfu, að meðal
þeirra þjóða, sem Bretland og
írland byggja, Englendinga,
Skota, Walesbúa og íra, hefur
iafnan verið margt ágætra manna
sem dáð hafa hinar fornu bók-
menntir íslands og kunna að
meta fegurð þeirra og annað
gildi. frar hæfa t.d. ekki í annan
sjóð að sækja ýmsan fróðleik um
land sitt á vikingaöld og sögu-
öld, og er það ekkiaðeins viður-
kennt af nokkrum menntamönn-
um, heldur frá því skýrt í al-
mennum fræðslubókum um ír-
land.
Þá mætti og minna á nöfn
manna sem William Morris og
Sir William Craigie og margra
íleiri, aðdáunar þerira á íslandi
og íslenzkri menningu, og alls
þess, sem þeir gerðu í þágu ís-
lands, og íslenzkrar menningar.
Seinast en ekki síst: Enn í dag
er áhugi ríkjandi meðal ungra
manna, karla og kvenna, sem nám
stunda við menntastofnanir á
Englandi og Skotlandi, fyrir ís-
landi, sögu, máli og menningu,
og það er vel. — Sýningin og
fyrrnefnd útgáfustarfsemi munu
verða til þess að glæða slíkan á-
huga. —Vísir
veðrum. Því minnast nú vinirnir
sem eftir lifa hennar með sökn-
uði og innilegu þakklæti
í Guðs friði góða íslenzka
kona. —A.E.K.
SVEINSÍNA INGIBJÖRG
ÁRNADÓTTIR JOHNSON
ÍSLENZKAR BÓKMENNTIR
ERLENDIS
1877—1957
Bóksýningin í Edinborg
Þessa dagana er haldin sýning
á íslenzkum bókum og handrit-
um, eins og frá var skýrt hér í
Edinborg, “Aþenu N-Evrópu’’,
blaðinu í gær, i tilkynningu fráí
utanríkisráðnneytinu.
Þar er þess getið, að einn af,
aðalhvatamönnum sýningarinnar
sé Sigursteinn Magnússon, aðal-
ræðismaður íslands í Edinborg.
Þjóðin má sannarlega fagna yfir
framtaksemi hans og annarra,j
sem að því hafa stutt, að efnt;
hefur verið til þessarar sýning-|
ar, vegna fornra og nýrra menn-j
ingartengsla íslendinga og þjóð
anna, sem Bretlandseyjar byggja,
en þau tengsl hafa verið meiri
og traustari, einkum fyrr, en al-
menningur gerir sér ljóst, og þau
ber vissulega að treysta, og þessi
sýning ætti að stuðla að því.
lenzkt fornrit í enskri útgáfu
Eins og þegar hefur verið get-j
er sýningin haldin í tiiefni afj
:komu fyrstu bókarinnar í nýj-1
-n flokki íslenzkra fornrita,
:m hið kunna og merka útgáfu-
'rirtæki, Thomas Nelson and
5ns, gefur út, þ.e. Gunnlaugs-
’gu- Ritstjórar útgáfunnar eru
■*r dr. Sigurður Nordal og G.
urville-Petre, íslenzkukennari
ð háskólann í Oxford. Vísast
1 þess, sem í fyrnefndri til-
ynningu segir um þessa merku
tgáfustarfsemi. á sýningunni
srður handrit að Gunnlaugssögu
r Árnasafni, fyrsta prentun sög-
rinar í K.höfn., 1775, og ýmsar
tgáfur Gunnlaugs sögu, en hún
sfur áður verið þýdd á ensku,
i Eiríki Magnússyni 1 Cam-
'idge og William Powell, 1875,
í svo var amerísk þýðing (Scar
n- !950) og svo hin nýja þýð-
g Peters Foote Og R- Quurik,
dinborg 1957. ___ Gunnlaugs
iga cr einn af fegurstu gimstein
m íslenzkra fornsagna, 0g kynn
ig hennar í heimi ensku mæl-
idi manna fyrr °g síðar ætti
S vera þjóðinni gleðiefni.
Ingibjörg, eins og hún var
jafnan nefnd, var fædd 13. júní,
1877 að Syðstu-görðum í Kol-
beinsstaðahrepp, í Snæfellsnes-
sýslu.
Foreldrar hennar voru Árni
Jónsson og kona hans Valdís
Þorgeirsdóttir. Fluttu þau á önd-
verðri landnámstíð vestur um
haf og bjuggu lengst af i Mikley
í Manitoba og þar var Ingibjörg
alin upp. Var hún ein af sex
systkinum. Af þeim eru þrjú enn
á lífi. Þau eru; Árnína (Mrs. J.
Borgfjörð) í Winnipeg; Þórður
einnig í Winnipeg^ og Jón, í Sel-
kirk.
Ingibjörg giftist 8. október
1901, Jóhanni B. Johnson, ættuð-
um frá Breiðafirði. Bjuggu þau
: ýmsum stöðum í Manitoba, en
þó lengst í Grunnavatnsbygð, til
ársins 1929. En þá fluttu þau
vestur til British Columbia.
Bjuggu þau við Burns Lake og
þar dó Jóhann í september-mán-
uði árið 1934.
Eftir missir manns síns dvaldi
lngibjörg á ýmsum stöðum í B.
C. Síðustu níu-tíu árin var hún
hjá tengdabróður sínum, O. W.
Jónsson og konu hans í Van-
couver, og þar do hun a sunnu-
dagsmorgun, hinn 18. ágúst þ.á.
Þau Jóhann og Ingibjörg eign-
uðust tvö börn, Björgu, er dó í
æsku og Árna Valtýr, er dó 39
ára gamall frá konu og ungri dótt
ur. Heitir dóttirin Margaret Jo-
anne og elst nú upp með móður
sinni Jónínu Johnson, er býr nú
i Price Rupert, B. C.
Auk þessara tveggja eigin
barna lifir Ingibjörgu einn upp-
eldissonur, Carl að naini. Er
hann giftur og á fjögur börn.
Býr hann nú í Churchill, Man.
Það var margt vel um Ingi-
björgu. Hún var prýðilega verki
farinn og góðum gáfum gædd,
en það sem mest var um vert,
hún var góð kona. Kom þetta
fram í sambúð hennar við alla
sem hún umgekkst, sem eigin
kona og móðir og sem vinur vina
sinna. Hún lagði engum illt til
og vinátta hennar var tállaus,
bjargföst og ábyggileg í öllum
SKIP FLYTUR JÓLAMAT
FRÁ ÍSLANDI TIL FINNL.
í gær fór frá Hafnarfirði skip
hlaðið jólamat handa Finnum og
Svíum. Það var skreið, sem eftir
að hafa verið lögð í bleyti kall-
ast “lutfisk”, og þykir hinn bezti
matur, sem Finnar, Norðmenn
og Svíar, eftir aldagamalli venju,
borða aðeins um hátíðarnar, og
þykir tilheyra jólahaldinu eins
og hangi kjötið hjá íslending-
um.
Skreiðarfarmurinn, 300 lestir,
sem fór með leiguskipinu Yvette
var sérstaklega verkaður fvrir
þennan markað. Skreiðin var
flöskuð, en fyrir annan markað,
evo sem Nigeriu er hún seld ó-
flöskuð. Vísi átti í gær tal við
óskar Jónsson hjá Skreiðarfram
laginu um framleiðsluna á þessu
ári. Framleiðslan er nú eitthvað
á sjötta þúsund smálestir af full
verkaðri skreið, en það er heldur
rninna ne í fyrra og mun minna
en á árunum frá 1953 til 1955, en
þá var hún mest.
Auk Nigeríu, eru nokkrir aðr
ir markaði r fyrir islenzku skreið
ina. Til dæmis hefur farið tals-
vert magn af skreið til Trieste
og suðurhluta Júgóslavíu. Enda
þótt þessir markaðir séu hverf-
andi í samanburði Við Nigeríu-
markaðinn eru þeir mikils virði
fyrir afsetningu þessarar fram-
leiðslu.
Vegna mikillar eftirspurnar á
skreið á erlendum markaði, hef-
ur nokkuð verið hengt upp af
iiski í haust, en það er yfirleitt
ekki venja að hengja upp í skreiö
að haustinu. Við höfum verið
heppnir með skreiðina í haust
cg hefir hún yfirleitt verkazt vel.
Auk skreiðarsamlagsins eru
aðrir skreiðarframleiðendur. svo
sem SÍS, Tryggvi Ófeigsson,
Bæjarútgerð Reykjavíkur og
Haraldur Böðvarsson á Akranesi.
—Vísir 17. okt.
KORNUPPSKERA Á SÁMS-
STÓÐUM í MEÐALLAGI
í SUMAR
Kornræktin á Sámsstöðum fer
stöðugt vaxandi, að því er Klem
cnz Kristjánsson tilraunastjóri
tjáði Vísir fyri nokkrum dögum
—og náði hún í sumar yfir sam-
tals rúmlega 17 hektara lands.
Sáning stóð yfir á tímabiilnu
frá 23. apríl til 6. maí í vor, og |
\ar þá sáð í tæpa 5 ha. heima við,|
5 ha. úti á sandi og 8 ha. á Hvols-
velli.
Sumarið var að mörgu leyti;
hagstætt og þroskaðist gróður-|
inn yfirléitt ágætlega, nema hvað
nokkur hluti hans eyðilagðist
vegna ásóknar g æsa, sem komu
niður á' láglendið um miðjan á-
gúst aldrei þessu vant.
Uppskera var i meðallagi og
reyndist mjög auðveld.
—Vísir
Við kaffidrykkju í Sambands-
kirkjunni s.l. sunnudagskvöld,
eftir messu, var frú Elmu Gísla-
son, einsöngvara kirkjunnar, af-
hent að gjöf íslenzkt kristal-
gljáandi armband, sem ofur lítil
viðurkenning fyrir hið mikla
starf hennar í þarfir safnaðarins.
Skýrði frú S. E. Björnsson frá
þessu með nokkrum vftl völdum
orðum—og frú Gíslason þakkaði
vináttu vottinn.
RAUÐBRYSTINGS
HREIÐRIÐ
í grein á valbjörk, sem gegn mér
hefst
°S gullfladar há og sterk
er rauðbrystings hreiður, sem
hringinn í kring
er hreinasta meistaraverk.
Þar átti’ hún börn.; þar sat hún
og söng:
ein sælust móðir í heim,
eða hún trítlaði út um grund
að afla sér brauðs og þeim.
Svo var það einn morgun, er móð
irin þyrst
i munni sér vætti af lind,
að drengur, sem gekk hjá, greip
um stein
og guðlausa framdi synd:
hún féll við drápshögg með brot-
ið brjóst,
og blóðið draup munni frá.
Hann sá það sá litli’, að hann
hafði hæft,
og hróðugur var hann þá.
En solin tárblíðum geislum grét
þann guðslangan dag, því hún sá
i blóðfjöðrum hjúfra sig hjálpar-
laus
í hreiðrinu börnin smá,
unz af þeirri harmsýn meir en
mett
í mistri’ ihún tárum hneig.
Frá hreiðrinu sárveik kvala-
kvein
i kulið næmt það steig.
Því að hún, sem þau fyrir brjósti
bar
og bjástraði æ að þeim,
lá myrt, og henni því auðið ei
var afturkomu heim.
Og náttkulið óx um óttubil
unz aftur sólin skein
og sá þau, grátperlum daggar
dreif,
nú dáin og laus við mein.
Og stráofna hreiðrið stendur nú
tómt
og stöðugt því hnignandi fer,
en kvöldgola sumarisns kyssir
það
og kveinstafi þaðan mér ber;
þá hugsa eg dapur um drenginn
þrátt
og drembinn föður hans,
sem tjáir sig mynd síns góða
guðs,
en—getur slíkt efni manns.
Jón Runólfsson.
—Eining
Heimsókn Elísabetar drottn-
ingar og Filippusar hertoga lauk
i Washington í vikunni með
miklum gjafaskiptum þjóðhöfð-
ingjanna. Meðal gjafa, sem Elisa
bet tók með sér heim var mál-
verk af Karli prins, syni þeirra
hjónanna, gert af Eisenhower
forseta. En Ike dútlar við að
mála í frístundum sínum eins og
Churchill. Myndin af prinsinum
er gerð eftir ljósmynd, og fékk
Ike myndirnar lánaðar í brezka
sendiráðinu í Washington.
Drotning gaf forsetanum post
ulinsfugl frá konunglegu postul
insverksmiðjunum brezku í
Worcester, en Eisenhower gaf
hjónunum 20 cm háa postulins-
figúru af Filippusi prins, þar
sem hann situr á hestbaki og
er að leika póló. Gerði þekktur
amerískur listamaður myndina.
Fótur styttunnar er prýddur
skjaldarmerki drottningar og
innsigli fosetans og eiginhandar
skrift. Elízabet afhenti forseta
borð úr valhnetu, og er mynd af
innrásinni í Frakkland 1945 graf
in í plötuna, en Eisenhower var
þá yfirhersforigi innrásarliðsins.
—Tíminn 26. október