Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 19.12.1902, Side 2

202
XVI, 51.
Ríkmannleg gjöf. Enski lávarðurinn Acton,
sem látinn er fyrir skömmu, hafði varið afar-
miklu fé til hókakaupa, svo að í bókasafni hans
voru alls um 60—70 þús. bindi, og fór svo að
lokum, að efnahagur hans gjörðist svo þröngur,
að hann lét auglýsa uppboð á bókasafni sínu;
en rétt áður en uppboðið átti að haldast, lét
Acton lávarður hætta við það, og vissu menn
þá eigi, hvað því olli.
En nú er það orðið hljóðbært, að ameríski
auðmaðurinn Carnegie keypti bókasafnið af láv-
arðinum, og lét hann halda því, meðan hann
lifði, og hefir Carnegie nú gefið Morley bókasafn
þetta til fulJrar eignar og umráða, og mun
Morley bafa í hyggju, að láta einhvern háskól-
ann á Bretlandi fá það.
Sjaldgæf rit komast opt í afar-hátt verð, og
má geta þess t. d., að félag eitt í Lundúnum,
er Hoclgson & Co. nefnist, seldi ný skeð ofur-
lítið blað, er skáldið Charles Lamh hafði ritað á
þrjú kvæði með eigin hendi, fyrir 74 pund
sterling.
ísafjarðarsýslu, Álptafirði 1. des. 1902: „Mik-
il er árgæzkan hér til lands og sjóar, og afli
með bezta móti, er verið hefir nokkur undan far-
in ár. Mjög margir róa hér nú á skektum, tveir
á skipi, og mun aflinn hjá þeim yfirleitt orðinn
úr 20 tn., og þar yfir, en á fjögramannaförum
búið að salta úr 30—50 tn.“
Isafjarðarsýslu, Bolungarvik 29. nóv. 1902:
„Aflabrögð eru all-viðast góð hér við Djúp, en
þó hvergi, sem í Inn-Djúpinu, því þar má heita
landburður, og þvi betra, sem innar dregur.
Þjófnaður hefir verið framinn hér í Víkinni
nýskeð, tvivegis brotizt inn í sölubúð Pétwrs
kaupmanns Oddssonar, og stolið þar 10 kr. í pen-
ingum í hvort skiptið, og má ske einnig einhverju
af vörum. Að líkindum hefir þjófurinn fengið
sér lykil að geymsluhúsi, sem stendur bak við
sölubúðina, og komizt þaðan inn í búðina gegn-
um dyr, sem eigi hafa verið lokaðar. — En ó-
vanalega kurteisi má það telja, að þjófsi hefir
í hvort skiptið látið sér nægja 10 kr., þótt meiri
peningar væru fyrir“.
Gjallarhorn
heitir hálfsmánaðarblað, er byrjaði að koma út
á Akureyri 1. nóv. siðastl. — Útgefendurnir eru:
cand. phil. Bernhard Laxdal og verzlunarmaður
Jón Stefánsson.
Koma þá alls út 3 blöð á Akureyri, og er
hætt við, að öll verði ekki langlíf.
Drukknun.
30. okt. hvolfdi báti á Eyjafirði. Báturinn
var frá Höfða, og var að fást við síldarveiðar.
Einn maður drukknaði, Jön Pálsson að nafni, en
þremur var bjargað.
Tveir af þeim, sem bjargað var, héldu sér
uppi á sundi, en Jón Pálsson var ósyndur, og
skolaðist því þegar frá bátnum, og sökk.
Skemindlr af veðri.
í mikla veðrinu, aðfaranóttina 15. nóv. síð-
astl., fuku tvö hus í ísafjarðarsýslu, og brotn-
uðu; annað húsið var þinghús Eyrhreppinga, er
stóð á Hauganesinu í Skutilsfirði, all-vel vandað
timburhús, byggt fyrir fáum árum, en hitthús-
ið var í Súðavík i Alptafirði, eign Bergsveins
bónda Ólafssonar, er þar býr.
Á Akureyri skemmdust tvær skipabryggjur
f sama veðri, og þilskipið „Jón“, eign Jóns
Norðmann’s, sökk þar á höfninni, með þvi að
los kom á ísinn á Pollinum, og hefir reka-ísinn
þá að líkindum sett gat á skipið.
Brú fauk einnig af Héraðsvötnunum i Skaga-
firði, og önnur brú fauk af Sæmundará i Yatns-
skarði.
Brunnin bæjarhús.
Aðfaranóttina 14. nóv. síðastl. brann eldhús,
og framhýsi, að Úlfstöðum á Vöilum, hjá Stefáni
Þjóðviljíikn.
lækni Gíslasyni, og brunnu þar matvæli o. fl.,
er allt var óvátryggt.
Friðarl'undur á Vopnaíirði.
Þingmenn Norðmýlinga héldu leiðarþing á
Vopnafirði 1. nóv. — Sira Sigwrðwr P. Sívertsen
á Hofi bar þar fram sams konar friðartillögu,
er samþykkt var í Eyjafjarðar- og Suður-Þing-
eyjarsýslum.
Alþm. Jón Jónsson frá Sleðbrjót studdi tillögu
þessa, og var hún samþykkt með öllum atkvæð-
um gegn 3, þrátt fyrir mótmæli hins þingmanns-
ins, Ólafs vors Davíðssonar, er virðist hafa borið
lítið sigurorð af fundinum þeim.
Stórkostlegir húsbrunar á Húsavik.
Aðfaranóttina 26. nóv. brann sölubúð 0rum
og Wulff’s verzlunar í Húsavíkurverzlunarstað.
Búðin var tvíloptuð, og dreifðist eldurinn þaðan
í vörugeymsluhúsin, er voru 7 að tölu, og voru
þau öll brunnin til kaldra kola kl. 8 að morgni.
Verzlunarvarningur brann og allur, nema
bjargað varð nálega 400 tn. af matvöru, og
nokkru af kolum, oliu og salti, en öðru eigi, að
teljandi sé.
Hæg austangola var, og studdi það að út-
breiðslu eldsins.
Óvist er enn, hvernig eldurinn kom upp, en
hans varð fyrst vart um nóttina, er kona ein i
Húsavíkurþorpinu vaknaði, og sá eldinn standa
út um skrifstofugluggana á sölubúðinni, og var
verzlunarstjórinn, Stefán Guðjohnsen, er býr í
sérstöku húsi, Sem verzluninni til heyrir, þá
þegar vakinn, og tóku menn þá að gjöra þær
björgunartiiraunir, sem kostur var á, en þá var
bálið þegar orðið svo magnað, að ekki varð við
ráðið.
Talsvert af púðri var geymt uppi á búðar-
loptinu, og var freistað að ná því, en lánaðist
eigi, þar sem allt var fullt þar af brælu.
Eldurinn sást langar leiðir, í aðrar sveitir,
og kvað það hafa verið mjög tilkomumikil sjón.
Bændur neita að baða ffe sitt.
í Breiðadals-, Yalla- og Eyða-hreppum hafa
bændur skorazt undan, að hlýðnast þeirri skip-
un amtsins, að baða fé sitt í vetur, og hafa leit-
azt við að rökstyðja þessa undanfærslu sína f
bréfi til Páls Briem amtmanns, og er téð bréf
undirritað af síra Magnúsi Blöndal í Vallanesi,
Sigurði bónda Einarssyni í Mjóanesi og Björgvin
Vigfússyni umboðsmanni.
Sem ástæður nefna þeir, að enginn fjárkláði
sé í Múlasýslum sunnan Lagarfljóts, enda ein
böðun ónóg, ef fjárkláði væri. — Samgöngur
fénaðar verði og eigi hindraðar, nema fé sé hald-
ið f húsum, og geti þvi böðunin orðið árangurs-
laus, enda telji hyggnustu bændur og nærfærn-
ustu fjármenn, að böðunin geti haft slæm áhrif
á heilsufar fjárins, þar sem fé lifí þar mest af
útigangi, og lungnaveiki liggi þar mjög víða í
landi, eu hætt við, að fé ofkælist við böðunina,
og fjárhúsum víða eigi svo háttað, sem þyrfti.
Loks telja þeir og, að böðunin myndi leggja
53 kr. kostnað á smábændur, en allt að 172 kr.
kostnað á stærstu bændurna.
Amtmaður hefir þó, að því er „Norðurland11
segir, haldið fast við skipun sína, sem byggð er
á tillögum amtsráðsins í Austuramtinu, og lagt
fyrir sýslumanninn í Suður-Múlasýslu að höfða
mál gegn öllum fjáreigendum, er eigi hlýðnist
þeirri skipun amtsins, að bafa baðað fé sitt fyr-
ir miðjan vetur.
Húsbruui í ísafjarðarkaupstað.
Að kvöldi 13. nóv. síðastl. brann tvíloptað
fbúðarbús á ísafirði, er var eign Eirutrs snikkara
Bjarnasonar, og varð nær engum innanstokks-
munum bjargað, en húsfólkið, er sumt var kom-
ið í svefn, bjargaðist með naumindum, t. d. varð
Englendingurinn George Owen, er bjó í lopther-
bergi þar yfir, er eldsins varð fyrst vart, svo
naumt fyrir, að þegar hann, og kona hans, vökn-
uðu, sást eldurinn upp um gólfið, og slúppu
þau hjónin út hálf-klædd, og rétt í sömu svip-
an, er þau voru komin út úr herberginu, datt
gólfið niður.
Eldsins varð fyrst vart kl. 10 l/2 um kvöldið,
og vita menn ógjörla um upptök hans, eða ber
ekki saman um það:
Til allrai' hamingju var veður lygnt, þvx að
ella hlaut eldurinn að hafa borizt til annara húsa.
Húsið sjálft var vátryggt fyrir 7 þús., og
innanstokkBmunir húseiganda, er sjálfur bjó í
húsinu, fyrir 3 þús. króna; en eigur leigjanda,
er í húsinu bjuggu, voru allar óvátryggðar, og
hafa þeir því orðið fyrir tilfinnanlegu tjóni, sem
að vísu hefir að nokkru verið bætt úr með sam-
skotum, er þegar voru hafin-þar í kaupstaðnum.
Hviilal'riðnnin.
Fundir voru haldnir á Akureyri 18. og 25. nóv.,
til þess að taka í sama strenginn, semAustfirð-
ingar, að þvi er snertir hvalaveiðarnar, og varð
SÚ niðurstaðan, að skora á alþingi að banna að
flytja nokkurn hval i land, eða i landhelgi, en
til vara, að skora á þingið, að leggja 500 kr.
gjald á hvern hval, er i land væri fluttur.
Mannalát. 28. okt. síðastl. and-
aðist að Kálfstöðum í Hjaltadal í Skaga-
fjarðarsýslu húsfreyjan Margrét Þorfinns-
dóttir, kona Arna hreppstjóra Ásgríms-
sonar, er þar býr. Meðal bama þeirra
hjóna er ungfrú Hólmfriðar Árnadóttir,
sem nú er forstöðukona kvennaskólans á
Akureyri. —
12. s. m. andaðist Jón bóndi Guð-
mundsson á Víðirnesi í Hjaltadal, 73 ára
að aldri. Hann var kvæntur Guðrúnu
Gunnlögsdóttur, og voru þau hjónin 46
ár i hjónabandi, og lifir hún mann sinn,
ásamt 5 bömum þeirra hjóna, en 4 þeirra
dóu í æsku. — Jón sálugi var búhöldur
góður, greindur vel, og hinn áreiðanleg-
asti í öllum viðskiptum. Hann var og
maður greiðvikinn, og vildi láta gott af
sér leiða, þótt ekki færi hann hátt með
það. —
28. nóv. síðastl. andaðist að Þórodds-
stað í Kinn prestkonan Ólöf Sigtryggs-
dóttir, kona síra Sigtryggs Guðlaugssonar,
og höfðu þau hjónin að eins verið 3 ár
í hjónabandi. — Banamein hennar var
brjósttæring. —
Látin er og, á síðastl. hausti, húsfreyj-
an Ingibjörg Jónsdöttir á Rauðamýri í
ísafjarðarsýslu, kona Halldórs búfræðings
Jónssonar, er þar býr.
ísafjarðarsýsla (Inndjúpið), 2. des. 1902:
„Það, sem af vetrinum er, hefur verið sama sum-
arbliðan, nema nokkurra daga norðanhret í önd-
verðum nóvember. Snjó dreif þá töluverðan, en
nú er örautt aptur. Heyskapur varð almennt í
góðu meðallagi, og fénaði þvi ekki fækkað til
muna; hvergi hefur enn borið á bráðapest, og
skepnuhöld því góð. Til sjóarins er einstök ár-
gæzka, hefur síðan í ágúst mátt heita hlaðafli
hér við Inndjúpið og beita nóg, þvi á eptir
smokknum kom síldin og veiðist hún enn á
fjörðunum. Síðan í leitum eru allmargir búnir
að salta úr 30 tunnum, og nokkrir langt þar yfir,
en allur er fiskurinn mjög smár og ýsumikill.
Við Út-Djúpið hefur og verið all-góður afli, en
sjaldgjöfulla.
DÝRAFIRÐI 24. nóv. 1902: „Þegar
sumarið og haustið var liðið, með sínu ómmni-
lega hagstæða bliðviðri, þá heilsaði veturinn
fyrsta morguninn hér með sunnan ofsaveðri, og
húðaregni, þann 25. okt., og hélzt um næstu 4
daga sunnan hvassviðri með vætu; eptir það
gekk í norðaustur, með snjókrapa-illviðri, en hljóp
stundum i vestur; en 31. okt. hljóp í norður, og
gjörði eptix það kafalds kafla, og norðangarð
strangan, allt til þess 12. þ. m., svo mennurðu