Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 08.02.1904, Side 2

18
póstmeistari Sig. Brietn bað sig undan-
þeginn, enda mun Ef/riert sýslurnaður iiafa
staðið utan flokka í politíkinni að und-
anförnu. — Hr. Indriði Einarsson, sem
haft hefir á hendi umboðslegureikninga-
endurskoðunina yfir 20 ár, og talinn var
sjálfsagðnr í stöðu þessa, þegar sýslan
hans var sameinuð við ráðaneytisstörfin,
átti á hinn 'bóginn, að sagt var, að setj-
ast út á gaddinn, líklega sem verandi af
öðru sauðahúsi, en „heimastjórnaru-safn-
ið, og þrátt fyrir beztu meðmæli af
landshöfðingja hálfu; en eptir að hr. I. E.
hafði farið utan, á fund hr. Alberti’s, lag-
aðist þetta þó þannig, að sköpuð var í
snatri spán-njj tignarstaða, sem engan
hafði áður dreyrnt um, og hr. Indriði
Einarsson dubbaður upp í fulltrúa á skrif-
stofu þessari, með 2500 kr. árslaunum.
Til aðstoðarmanna á skrifstofunum
hafa verið teknir lögfræðingarnir Guðm.
Sveinbjörnsson og J'on Sveinbjörnsson, sem
báðir eru synir L. E. Sveinbjörnssonar
háyfirdómara, og Eggert Claessen.
Skrifarastörfin eiga að hafa á hendi:
cand. philos. Þórður Jensson og Þorkell
Þorláksson, sem verið hafa við skriptir
hjá landshöfðingja og amtmanni, og svo
Magnús H. Thorberg, sem Hafstein hefir
notað við skriptir á Isafirði.
Dyravarðarsýslanin er veitt hr. Magn-
úsi Vigfússyni, fyrrum hárskera í íteykja-
vik.
Sem forstöðumaður ráðherra-skrifstof-
unnar í Kaupmannahöfn er nefndur hr.
ólafur Halldórsson, sem verið hefir skrif-
stofustjóri ísl. stjórnardeildarinnar, og
honum til aðstoðar cand. jur. Jón Krabbe,
sem þar hefir verið aðstoðarmaður áður.
Svona lítur þá þetta út, og mun
„Þjóðv.“ íhuga þessar ráðstafanir ná-
kvæmar í næsta nr. blaðsins.
f Jón Þorkelsson rector.
Eins og áður hefir verið getið um í
blaði voru, andaðist dr. Jón Þorkelsson,
fyrrum rector lærða skólans í Reykjavik,
að kvöldi 21. janúar síðasth, og skulum
vér nú drepa stuttlega á helztu æfiatriði
merkismanns þessa.
Hann var fæddur að Sólheimum í
Sæmundarhlíð 5. nóv. 1822, og var þvi
kominn á 82. aldursárið, er hann andað-
ist. — Foreldrar hans voru Þorkell bóndi
Jónsson og kona hans Sigþrúður Arna-
dóttir, og var Jón kominn um tvitugt,
er hann fór að læra undir skóla, og ná-
lega 28 ára, er hann gekk inn í skól-
ann, en tók stúdentspróf við latínuskól-
ann í Reykjavík árið 1848, og sigldi
samsumars til háskólans, og lagði þar
stund á fomtungna-Dám (latínu og grísku),
og lauk embættisprófi árið 1854.
Eptir að Jón heitinn hafði lokið námi
sínu, fór hann heim til Islands, og gekk
þá um haustið að eiga heitmey sína,
Sigriði Jónsdóttur, systur síra Magnúsar
sál. Jónssonar í Laufási, og þeirra syst-
kina, er verið hafði festarmey hans, síð-
an hann var um tvítugt. — Fékkst Jón
síðan við kennslustörf í Reykjavík, unz
Þ.joöVi r.j inn
hann var settur kennari við iærða skói-
ann í Reykjavík 1859, og var honum
veitt kennaraembættið 1862, en yfir-
kennaraembættið 1869, og rectorsembætt-
ið 1874, og hafði hann áður gegnt því 2
ár, sem settur, síðan Jens sálugi Sigurðs-
son rector féll frá.
Þr. Jón Þorlcelsson var einkar lærður
í íslenzkri tungu, og sí-starfandi við rit-
störf, þegar hann eigi átti kennslustörf-
um að gegna, og meðan heilsan entist.
— Aðal-ritstarf hans er hið alkunna
orðasafn hans „Supplement til islandske
Ordböger14, er lengi mun halda nafni
hans á lopti; en auk þess samdi hann
einnig æfisögu Œssurar jarls Þorvalds-
sonar, ritaði skýringar á fjöldamörgum
vísum í fornsögum vorum, gaf út ýmsa
söguþætti o. fl., er að íslenzkri málfræði
og fornfræði laut, enda þótti svo mikið
í vísindalega starfsemi hans varið, að
hann var kjörinn heiðursdoctor við há-
skólann í Uppsölum í Svíþjóð árið 1877,
er hann mætti, sem fulltrúi Islands, við
háskóla-hátíðina, er þar var þá haldin.
Hann var forseti Reykjavikurdeildar
hins ísl. bókmenntafélags 1868—1878,
meðlimur danska vísindafélagsins, og
naut ýmsrar annarar opinberrar viður-
kenningar.
Sem kennari, og sem rector lærða
skólans, var dr. Jón sál. Þorkelsson all-
vel metinn, enda gekk allt skaplega í
skólanum, meðan hann hafði stjór hanns
á hendi, og ólíkt því, sem nú er.
Lausn frá embætti fékk hann frá 1.
okt. 1895, enda var heilsa hans þá tals-
vert farin að bila, og síðustu árin lá hann
lengstum rúmfastur, sakir ellilasleika.
Þeim hjónum varð tveggja barna
auðið, er bæði dóu strax eptir fæðing-
una; en frændfólk þeirra átti jafnan ör-
uggt athvarf og traust á heimili þeirra,
eins og þau líka styrktu marga skóla-
pilta á ýmsar lundir, er fátækir voru, og
fáa áttu að, svo að margir munu lengi
minnast aðstoðar og hjálpfýsi þeirra þakk-
látlega.
Frú Sigríður Jónsdóttir, er lifir mann
inn, var nokkru eldri, en hann, og er
nú nálega hálf-níræð, enda all-optast
rúmföst, sakir ellilasleika, og gat því eigi
fylgt manni sínum til grafar. VarhjÓDa-
band þeirra einatt mjög ástúðlegt, og
mátti heita, a? heimilisforstaðan hvíldi
öll á hennar herðum, þar sem Jón sál-
ugi Þorkelsson var sí og æ vakinn og
sofinn í vísindastörfum sínum.
Við fráfall Jóns rectors Þorkelssonar
á land vort á bak að sjá einum af sín-
um merkustu sonum, er unni tungu þjóð-
ar vorrar af alhuga, og hafði varið beztu
stundum æfi sinnar, til þess að rannsaka
eðli hennnr, og skýra það fyrir öldum
og óbornum, og er því eigi ósennilegt,
að nafn hans geymist, meðan íslenzkt
mál er mælt.
Eins og skýrt var frá i siðasta nr.
blaðs vors fór jarðarför Jóns sál. Þorkels-
sonar fram í Reykjavík 29. jan. síðastl., og
var hún mjög fjöimenn og viðhafnarmik-
XVIII., 5
il. — Ýmsir lærisveinar rectorshöfðu gef-
ið snotran silfurskjöld, og silfursveig, og
var á skjöldinn letrað, "auk nafns hans,
fæðingar- og dánar-dægurs, o. fl., orðinj:
„Integer vitæ, scelerisque purus“ (þ. e.
vammlaus og vítalaus).
A undan húskveðjunni, er lector Þór-
hállur Bjarnarson flutti, söng söngfélag
stúdenta saknaðarstef, er Guðm. skáld
Guðmundsson hafði ort, en Arni Thor-
steinsson Ijósmyndari hafði samið lag við,
og eru þau svo látandi:
„Nú syngur þinn hópur hægt og rófct:
0! hjartans þökk fyrir liðna daga!
Svo verði fögur og vær þín nótt,
sem var þín göfuga æfisaga.
Nií drúpir hver rós, —
þinn dagur ljós
er dáinn, sem blóm í haga.
Það var þín ljúfasta lífsins þrá,
að líkna aumum og hjálpa snauðum;
því klökknar margur, og byrgir brá,
sem burt til grafar þér fylgir dauðum.
Hver vættur þins lands
þér knýtir kranz
tír kærleikans blómum rauðum.
Jeg efast mjög um, að gangi að gröf
jafn góður, vinsæll og hrekklaus maður
og þú, sem leiðst yfir lífsins höf,
sem ljós á braut okkar, hýr og glaður.
Hve ljúft fannst oss inn
við arinn þinn,
þar öllum var griðasfcaður.
Jeg flyt þér einlæga ástarþökk
frá öllum sveinunum fjarri og nærri.
— Þótt sýnist hvílan þín döpur, dökk,
í dýrð hún ljómar og prýði skærri, —
því elskunnar rós
svo ljúf og ljós
sér lyptir þar björkum hærriu.
A eptir húskveðjunni voru og sungin
ljóð eptir Bjarna kennara Jónsson frá
Vogi, einnig mjög snotur, þótt rúmsins
vegna verði að sleppa að prenta þau í
blaði voru.
Kirkjan var prýdd svörtum sorgar-
dúkum, og hafði stúdentafélagið gengizt
fyrir því; en kennarar lærða skólans báru
kistuna út úr kirkjunni. — Skólapiltar
höfðu og fengið frídag, sem sjálfsagt var,
og fylgdu þeir líkinu til grafar, og báru
merki sitt, og var líkfylgdin mjög fjöl-
menn. — Sorgarlög voru leikin á lúðra,
meðan líkinu var ekið upp i kirkjugarð-
inn.
Um Þei-klaveilci, sem þjóðarmein,
og ráð til að útryma lienni. — Verðlauna-
rit eptir S. A. Knopf, lœkni í New-
York. — Islenzk þy'ðing, með y'msum breyt-
ingum, eptir Guðmund Björnsson*
Jœkni í Beykjavík. — Gefinn út á kostn-
að landssjóðs. — Reykjavík 1908. 56
bls. 8vo.
Ritlingur þessi, sem gefinn er út á
kostnað landssjóðs, samkvæmt ályktun
alþingis 1901, er einkar fróðleg bók, og
ómissandi á hverju heimili, enda er það