Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 21.05.1904, Qupperneq 2

82
Á Akureyri er kosningarbaráttan þeg-
ar löngu byrjuð, og verða þar í kjöri:
Páll Briem amtmaður og Magnús kaupm.
Kristjánsson, er styðst við „Gjallarhorn",
og væntanlega við — consúlsbrennivín-
ið o. fl. —
I Eyjafjarðarsýslu vill Klemenz land-
ritari koma prófessor Finni Jbnssyni í
þingsæti sitt, og er mælt, að ýmsir bænd-
ur hafi þegar, fyrir þrábeiðni KI. Jóns-
sonar, lofað honum góðu um það, þótt
réttara hefði óefað verið, að geyma sér
loforðin, unz þeir hefðu heyrt politískar
skoðanir þingmannsefnis þessa.
Á hinn bóginn eru þó einnig til ó-
greiðviknir menn í Eyjafjarðarsýslu, sem
annars staðar, og er mælt, að Stefán bóndi
Stefánsson í Fagraskógi verði þingmanns-
efni þeirra, sunara að minnsta kosti. —
Á Isafirði er enn allt í óvissu um
frambjóðendur, en talið líklegt, að af ráð-
herra-flokknum verði annað hvort Arni
kaupm. Sveinsson, eða próf. Þorv. Jónsson.
í kjöri; en ýmsir kaupstaðarbúar, sem
síður leggja áherzlu á eindregið fylgi við
ráðherrann, munu hafa augastað á síra
Sig. Stefánssyni í Yigur. — Heyrzt hefir
og, að gjörð hafi verið einhver tilraun
til þess, að fá undirskriptir undir áskor-
un til síra Guðm. Guðmundssonar í Grufu-
dal, en mun hafa fengið lítinn byr.
Frá tsafirði
er „Þjóðv.“ ritað 12. maí síðastl.: „Tíð hefir
verið hér köld, og afar-stormasöm; unz loks komu
fáeinir blíðviðrisdagar 6.—10. þ. m., og grynnk-
aði þá snjórinn að mun, þó að víða séu enn fann-
ir í sveitum. — Nægir hagar eru þó alls staðar
komnir fyrir sauðfé, enda var þess víða full
þörf, þarsem margir voru orðnir æiið heyknapp-
ir. — Á hinn bóginn má að líkindum enn bú-
ast við þriggja vikna til mánaðar innistöðu fyrir
nautgripi, þó að allt skipist þolanlega, að því er
tíðarfar snertir.
Að því er kemur til ajiabragða á opnum skip-
um hefir nú um frekan vikutima verið all-góður
afli á Bolungarvikur miðum, en fiskur þó ekki
gengið lengra inn, en á móts við Bolungarvík,
eða inn á miðið Kálfadaisrófur. — Hafa all-mörg
skip, er þangað hafa sótt, fengið hlaðafla suma
dagana, og einn daginr. fengu t. d. tveir mótor-
bátar úr Hnífsdal, annar 10, en hinn 15 hundr-
uð á skip. — E>ví miður hefir afli þessi þó eigi
verið svo almennur, sem æskilegt hefði verið,
þar sem sum skip hafa enn náð í mjög lítinn
afla; en á sexæringunum, sem aflað hafa í betra
lagi, hafa flestir saltað úr 20—80 tn., síðan á
páskum, og sum skip jafn vel yfir 30 tn., og eru
nú útróðrarskip i Bolungarvikinni með flesta
móti.
Ekki hefir enn aflazt nein síld, en einn
vörpuútvegurinn er þó fyrir nokkruin dögum
lagður af stað frá ísafirði, til að svipast eptir
síld á Álptafirði og Skötufirði, þar sem síldar
verður vanalega fyrst vart.
Að þvi er afla þilskipa snertir, má hann yfir-
leitt teljast mjög rír hér vestra enn, sem kom-
ið er, sakir þess hve veðráttan hefir optast ver-
ig óstöðug.
Um politíkina er enn fremur lítið skrafað, og
ekki ólíklegt, að menn séu að sækja i sig veðr-
ið á undan kosningunni, sem íram á að fara hér
í kaupstaðnum í næstk. septembermánuði, enda
heyrist enn ekkert ákveðið um það, hverjir í
boði verða; en margir munu þó þegar fastir á
þeirri skoðun, að réttast sé, að kjósa ekki neinn
ráðherra-jábróður, heldur mann, sem kemur sjálý-
stœtt fram á þing, styður stjómina i öllu góðu
og nyíaamlegu, svo sem sjálfsagt er, en hefir
t JOE> V£ LJÍSN.
líka kjark til þess, að vera á móti henni, ef hún
gætir eigi skyldu sinnar, sem vera ber“.
Síldarveiöar með reknetum.
Ný atvinnu- og auðs-uppspretta.
Á síðastl. ári stunduðu alls 120 skip
síidarveiðar með reknetum víðsvegar á
hafinu við strendur lands vors, og voru
að eins 20 skipa þessara íslenzk, en hin
Öll norsk.
Aflinn var alls 40 þús. tunnur síldar,
og er það eigi lítið fé, enda borgaði út-
gerðin sig yfirleitt mikið vel.
Enginn efi er á því, að atvinna þessi
getur aukizt margfaldlega, og orðið mjög
stórvægileg atvinnugrein, þar fsem síld-
armergðin virðist vera nær óþrjótandi í
hafinu umhverfis land vort, enda þótt
síldin gangi eigi inn á firðina, nema öðru
hvoru.
Mælt er, að Norðmenn muni stórum
auka þessa útgerð sína hér við land í ár,
og er það leitt, ef vér Islendingar þurf-
um til lengdar að horfa á, og berum oss
eigi einnig eptir björginni, sem hafið
geymir í svo ríkulegum mæli skammt
undan ströndum lands vors.
Heppilegast væri óefað, að hlutafélög
mynduðust í ýmsum sjávarsveitum er
héldu úti skipum til reknetaveiðanna,
því að á þann hátt væri auðvelldara, að
fá fé það, sem með þarf, enda lenti þá
arðurinn í fleiri stöðum, og jafn framt
væri þá áhættan minni, ef illa kynni að
lánast ár eða ár i bili.
Nú er nýi bankinn um það bil að
setja sig á laggirnar, svo að hægra fer
að veáta að fá fé til ýmsra fyrirtækja,
sem af ráði eru stofnuð, og er vonandi,
að ýmsir reyni að nota sér það, til að
ráðast í ýms fyrirtæki, er orðið geta sjálf-
um þeim að liði, og þjóðfélaginu í heild
sinni til hagsældar og eflingar.
Isafjörður 14. maí 1904:
„Góða tíðin, sem eg gat um í bréfi mínu til
„Þjóðv.“, dags. 12. þ. m., stóð því miður skamma
hrið, þvi að seinni part uppstigningardagsins,
12. þ. m., byrjaði uppstigningardagshretið, með
grenjandi norðangarði, afskapa brimi, og mikilli
fannfergju, svo að hvergi sér nú í auðan blett.
— Færi betur, að hvergi hlytust skaðar af veðri
þessu, á sjó eða landi, og að þilskipin hafi leit-
að hafnar, áður en veðrið varð mest. — Viða í
sveitum, t. d. á Langadalsströndinni, voru bænd-
ur farnir að láta geldfé sitt liggja úti, og munu
nú margir reynast heyknappir, ef löng innistaða
verður, svo að margir munu nú óska, að vel
bætist nú úr, að því er tíðarfarið snertir, bæði
til lands og sjávar“.
Rjómabúin,
sem smám saman fara fjölgandi, eru
óefað einna mikilvægasta landbúnaðar-
framförin hér á landi á seinni árum.
Að vísu er netto-verðið á smjöri, sem
rjómabúin hafa gefið félögum sínum,
60—70 aur. fyrir pundið, engin uppgrip,
og litlu hærra, en menn fengu áður fyrir
sitt gamla gráða-smjör, allra sízt ef tekið
er tillit til flutnings mjólkurinnar til
rjómabúanna, sem víða myndi nema eigi
NviIL, 21.
all-litlu, ef til peninga væri metið, en
aðal-kosturinn er sá, að nú fá menn smjör
sitt borgað í pemngum, og geta þvi sætt
svo hagkvæmum kjörum á ýmsumnauð-
synjavörum, sem frekast er kostur á, í
stað þess er menn áður urðu tíðast að
taka borgunina í ýmis konar búðarvarn-
ingi með því verði, er kaupmanninum
þóknaðist.
Þrifnaður sá í meðferð mjólkurinnar,
er rjómabúin hljóta að heimta, ef varan
á að verða útgengileg, hlýtur og óefað
að hafa þau áhrif, að skapa meiri þrifnað
i öðrum greinum, og er það mjög mik-
ilsvarðandi
En aðal-framförin er, sem sagt, þessi,
að menn heyra peningana klingja í budd-
unni, og það er það hljóðið, sem kemur
mönnum til þess, að fara að nota hverja
stundina, til þess að auka ræktaða landið,
og reyna að fjölga kúa-eigninni, til þess
að fá meiri peninga milli handa.
Þann kost hafa og peningarnir, að
þeir kenna mönnum, að halda sparur á,
en ef sótt er í verzlunarreikninginn, þeg-
ar eitthvað brestur, eða vöru er skipt
gegn vöru.
Stofnun rjómabúanna verður því óef-
að sterk hvöt til vinnusemi og sparsemi,
og það gagn þeirra verður naumast til
peninga metið, sem maklegt er.
Yonandi er, að smjörframleiðslan kom-
ist og bráðlega á það stig, að smjörverð-
ið geti hækkað til muna, ekki sízt ef
kornið væri á hentugum milli landaferð-
ferðum til smjörflutninganna.
Þýralirði 5. mai. 1904.
„Það er nú æðilangt síðan jeg hef sont þér
línu „Þjóðvilji" minn, enda hefur fátt borið til
frétta um langan tima, veturinn er liðinn, og
sannarlega mátti hann góðan kalla, veðráttan
var optast væg, nema fyrsta vika Þorra var
hörðust, sífeldur hríðar bilur þá, og harð viðri,
rétt áður en „stjórnarráðið“ (kann jeg að nefnay
settist á rökstólana sína. Sögðu þá sumar gaml-
ar kerlingar að nú ætlaði að fara að hleypa í
hörkur og bjargleysi, þegar nýa stjórnin settist
á stokkana, en eins og margar hégiljur varð það
marklaust, því allan febrúar og marz varfrosta-
lítið, og snjóhríðar sjaldan, en fyrri hluta páska-
tunglsins var kaldari, þó mátti allt af kalla all-
góða vetrar veðráttu, þar til með sumartunglinu,
þá versnaði veður með snjókomum og kulda allt
til þessa. — Skepnuhöld hafa verið góð hjá all
flestum og bráðapestar í fé ekki getið, og er hér
þó aldrei bólusett, en sú bólusetningin mun
affarasælust allra, sem menn eru hér flestir
farnir að stunda, betur en áður var, og það er,
að fara vel með skepnurnar, ætla fénu ekki of-
mikla útibeit gjafarlausu, og láta það hafa holla
aðbúð, þegar sú tillfinning kemst inn í meðvit-
und manna, þá verður öllu borgið, það eru áhrifa
mestu lögin, sem menn læra að hafa sjálfir til-
finningu fyrir, þeir menn sem ganga á undan
öðrum með góðum eptirdæmum, í hverju sem er,
þeir eru mannfélaginu þarfastir allra, og miklu
þarfari en hálaunaðir ráðherrar og skrifinnsku
þjónar, — það kalla margir landsómaga en væri
þó góðra gjalda vert ef þeir gerðu ekkert íllt. —
Heilsufar manna hefir mátt heita all bærilegt,
þó hefur lungnabólga stungið sér niður á stöku
stað, úr henni dó ungur maður hraustur og efni-
legur, Kristján Kristjánsson á Bakka, 8. apríl,
21 árs að aldri. og 7. dögum síðar móðir hans
Jóhanna Jónsdóttir þann 15. apríl, 56 ára gömul.
Hún var kona Kristjáns bónda á Bakka, Krist-
jánssonar frá Kjaranstöðum, Þórðarsonar, þau
mæðgin fóru bæði í sömu gröf.