Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 21.08.1907, Blaðsíða 5

XXI. 38.-39.
ÞjóðviljikSí.
153
ekti rétt, þar sem allt væri í óvi9su um
það, hver árangurinn af starfi hennar yrði,
og hvort og hvenær danska og íslenzka
löggjafarvaldið kæmi sór saman um sam-
bandslögin.
Að öðru leyti fór hann nokkrum orð-
um um aðrar tillögur frumvarpsins, er
getið var i 34. nr. blaðs þessa.
i*
Bcncdíkt ||rcndal.
Eins og stuttlega var getið um í sið-
asta nr. blaðs vors, andaðist þjóðskáldið
Benedikt Gröndal í Reykjavfk aðfaranótt-
ina þjóðhátíðardagsins 2. ág. þ. á.
Rann var fæddur á Bessastöðum 6. okt.
1826, og voru foreldrar hans: dr. Svein-
björn Egilsson skólameistari (f 1852), og
kona hans Helga Benediktsdbttir, dóttir
Gröndah, yfirdómara. — Ben. Grröndal
nam skólalærdóm að Bessastöðum, og varð
sérstaklega mjög ’Vel að sér í islenzku,
enda var faðir hans, dr. Svbj. Egilsson,
manna bezt að sér í íslenzkri tungu. —
Benedikt varð stúdent frá Bessastaðaskóla,
tæplega tvítugur, og dvaldi síðan 4 ár í.
Kaupmannahöfn við nám, en kom aptur
til Reykjavíkur árið 1850, dvaldi þá
sjö ár hór á landi, en fór siðan aptur til
útlanda, og hafði ýms ritstörf á hendi,
og tók meistarapróf í norrænu. — Dvaldi
hann erlendis, unz hann varð kennari við
lærða skólann í Reykjavík árið 1874, og
gegndi hann kennaraembættinu, unz hann
fékk lausn f'rá embætti árið 1882; en eptir
það naut hann 800 kr. eptirlauna, og fékk
einnig árlega 800 kr. til vísindalegra starfa.
Árið 1871 kvæntist hann Ingigerði
lómasdbttur Zoega (f 1881), og er einka-
dóttir þeirra, Helga, gipt Þórði lækni
Edílonssyni i Hafnarfirði. — Ben. Grön-
dal unni mjög konu sinni, og harmaði
hana því mjög.
Benedikt sálugi Gröndal var einkar
fjölhæfur, og lærður maður. — Hann var
eigi að eins mjög lærður málfræðingur,
heldur var hann og vel að sér í náttúru-
vísindum o. fl. — Meðan hann var kenn-
ari við iærða skólann, kenndi hann eink-
um náttúrufræði og landafræði, og reit
kennslubækur í þeim námsgreinum, og
sýndi að því leyti meiri ötulleik, en ýms-
ir af kennurum skólans, fyr og síðar.
Að því er snertir ritstörf Gröndals má
geta þess, að hann lauk við þýðingu föð-
ur síns á Odysseifsdrápu, og sneri Ilíons-
kviðu Hómers á Islenzku í ijóðum. —
Síðustu árin, sem hann dvaldi í Kaup-
mannahöfn, gaf hann út tímaritið Gefn,
sem ræddi stjórnmál o. fl. — I annála
norræna fornfræðafólagsins í Kaupmanna-
höfn ritaði hann og ýinsar greinar um
fornfræðileg efni, og nokkrar ritgjörðir í
Tímarit bókmenntafólagsins, ault fjölda
margra greina í íslenzk blöð. — A seinni
árum æfinnar, safnaði hann all-miklu til
Þjóðmenningarsögu Norðurlanda, og er
það handritasafn nú eign landsins.
Sem skáld mun Ben. Gröndals lengi
minnzt hjá þjóð vorri, ekki sizt sem höf-
undar Heljarslóðarorustu; en þar sem
„Þjóðv.u minntist ljóðasafns hans all-
ýtarlega, er kvæðabókin kom út, hirðum
j vér eigi, að fara frekar út í þær sakir.
— Minna má og á Orvaroddsdrápu, sögti
Þórðar Geirraundarsonar, og Göngu-Hrólfs-
rímur, enda var Gröndal starfsmaður mik-
ill, og naut all-góðrar heilsu meginpart
æfinnar, en var þó, sem von var, orðinn
all-eilihrumur siðustu árin.
Alkunnugt er, hver listamaður Gröndal
var í höndunum, og skrautritaði hann því
opt ýmislegt, er mikið skildi við hafa,
og var einnig mjög sýnt urn að mála,
og liggur í þeirri grein, meðal annais,
eptir hann safn af íslenzkum dýrum, sein
verður eign landsins. — Náttúrugripasafn
landsins á honum og mjög mikið að þakka.
Gröndal var eigi fríður sínum, en and-
litið mjög einkennilegt, og svipmikið. —
Hann var fremur lágur vexti, og grannur,
hvatlegur á fæti, og hólt sálarkröptum
sÍDUin nokkurn veginn óskertum til æfi-
loka.
Sem kennari við lærða skólann var
Gröndal almennt mjög mikils virtur af
lærisveinum sínum, og söknuðu hans því
margir, er hann fór frá skólanum. - Hann
var maður blátt áfram, en gat virzt þurr
á manninn við ókunnuga. — Yið þá, som
hann þekkti var hann á hinn bóginn hinn
glaðlegasti, og skemmtinn í viðræðum.
Æfis&ga Ben. Gröndals er til eptir
hann, óprentuð, og má telja vÍ9t, að mörg-
um ,þyki gaman að kynnast henni.
I ritinu: „Benedikt Gröndal áttræður“,
sem gefið var út i fyrra, er æfiatriða Grön-
dals minnzt að ýmsu leyti mjög ýtarlega,
svo að óþarft er, að lýsa þeim iíér frekar.
66
og kom hingað opt; en það var að eins um hríð og að
öðru leyti þekki eg hann lítið, svo að mér þykirósenni-
legt, að hann hafi sagt, að við værum vel kunnug.“
„Jeg þori heldur eigi að staðhæfa, að jeg hafi það
orðrétt eptir, sem hann sagði“, svaraði frú Fenton hlæj-
andi. ,,En rétt held eg, að eg fari með að öðru levti.—
Mér þykir annars leitt, að svo virðist, sem yður geðjist
ekki vel að honum, því að mér þykir afar-vænt um haDD.
— Hann er svo góður, einlægur og óeigingjarn roaður,
og honum er ekkerl illa við mig, þó að það sé mér að
kenna, að hann varð af arfinum. — Hann hefir þvert á
móti sýnt mér kurteisi, og greiðvikni, hvsð eptir annað“.
Susie svaraði stuttaralega, að henni þætti vænt um
að heyra það, og varð þá ebki meira úr samræðum þeirra,
með þvi að herrarnir kornu nú inn í salinn, og hershöfð-
ingjafrúin spurði frú Fenton, hvort hún vildi gjöra sér,
og gestunum, þá afar-miklu ánægju, að fara með nokk-
ur kvæði.
Frú Fenton tjáði sig fúsa til þess, en sagðist þó eigi
hafa verið við því búin.
Hún settist nú við hljóðfærið, leit brosandi til herr-
.anna, sem næstir stóðu, og raæltist til þess, að beir væru
henni til aðstoðar, og skipuðust því nokkrir þeirra i hálf-
hring að baki hennar.
Enda þótt Laura hefði eigi sterka rodd, var röddin
þó óvanalega hljómfögur, og framburðurinn einkar hríf-
andi.
Friðrik settist á auðan stól, næst Susie, og var, eigi
siður en aðrir, mjög hrifinn af söng frænku sinnar.
„Hún syngur yndislega14, mælti hann við Susie.
„Já, hún hefir fagra rödd, og beitir henni' velu,
59
Hún gretti sig ögn. „Ekki vil eg nú beinlínis stað-
hæfa það“, mælti hún; „en það er þó það, sem það er,
því að bæði er mór það nýtt, og svo þykir mér gaman
að því, að t.ala við þessar greifa- og hertogafrúr, setn jafn-
ingja mina. — Að öðru leyti tel eg mig það engu skipta,
hvort vinir mínir eru aðal-bornir, eða eigi, og þér eruð
eini sanni vinurinn minn, Friðriku.
Þetta hafði eigi lítil áhrif á Friðrik, svo að þegar
hann hitti hr. Breffit næst, talaði hann svo innilega um
frænku sína, að hr. Breffit var dyllað.
„Sjáum til, hvort þau verða ekki hjón, séu þau látin
eiga sigu, mælti hr. Breffit við James le Breton.
James le Breton yppti öxlum, og kvaðst fegin vilja,
að sú yrði raunin á.
A hinn))bóginn var svo að sjá, sem frú Fenton væri
ekkert íjær skapi, en að giptast frænda sínurn, því að
hún hvatti hann mjög á það, að tjá Susie ást sina, enda
þótt frú Fenton hefði enn eigi gefist kostur á, að kynn-
ast henni.
En þá vildi svo til kvöld eitt, er Friðrik og Laura
voru í leikhúsinu, að fjórar manneskjur komu inn í stúk-
una, sem þau sátu í.
Það var Moore, hershöfðingi, frú hans, Susie, og síð-
ast, en ekki sízt Claughton, kapteinn, sem all-optast fylgdi
þeim, eins og skugginn fylgir manninum, og gramdist
Friðriki það talsvert.
Þau heilsuðu Friðriki öll vingjarnlega, og horfðu
forvitnislega á stúlkuna, sem hjá honum sat, nems Claugh-
ton, kapteinn, sem öðrum blöðum virtist hafa u fletta.
Friðrik kynnti þegar frænku sína fyrir hinum, og