Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 17.09.1908, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 17.09.1908, Blaðsíða 2
174 SJ?[jÓÐVILJ INN. XXII., 44. lika bvo margir, eem að öllu leyti standa jafn nærri, að styrkveitingin hlýtur að verða meira af handahófi en eptir verð- leikum — einkum þegar þess er gætt, að það er mjög óheppilegt, að hafa upp- hæðirnar mjög smáar, vegna þess að þá er hætt við að þær geri ekkert gagn — mönnum verði kostnaðurinn ókleifur eigi að siður. Aður fyr komust margir i gegn um skólan án nokkurrar annarar hjálpar en ölmusunnar, vegna þess að hún var töluvert rífleg — öllum slíkum mönnum yrði skólagangan ókleif, þótt þeir fengju nokkurra króna styrk, þeirra vegna mætti alveg eins afnema námsstyrkinn með öllu eins og að hafa hann að eins 2000 kr. á ári, handa ef til vill fast að hundrað mönnum. Eins og nú er komið, hafa ekki aðrir ] ráð á að senda börn sín í skóla þenna, en efnamenn og Reykvíkingar. Og það má víst vera dálítið einkenni- lega skapaður maður, sem telur það heppi- legt, að verja árlega 30—40,000 kr. úr landssjóði, til þess eins, að gera efnuð- ustu mönnum landsins og Reykvíkingum léttara fyrir að mennta börn sín, því að annars er það venjulega álitið, að réttast sé að hjálpa þeim, sem þurfa þess með. Jafn vel frá sjónarmiði þeirra manna, sem álíta skólann að eins stofnun fyrir embættismannaefni, verður fyrirkomulag þetta óhafandi. Þeir geta ekki alitið heppilegt, að einnngis synir efnamanna og Reykvik- inga geti orðið embættismenn á þessu landi. Menn verða að gæta þess, að þótt all- ríflegur fjárstyrkur verði veittur fátækum mönnum, er á skóla þenna ganga, þá verða þó auðvitað þeir einir hans aðnjótandi, sem reyndir eru að því að vera vel hæfir til náms. — Alþýðumannasynir, sem ganga embættisleiðina, eru því alla jafnan all- vel greindir menn, og líklegir til þess að geta leyst hlutverk sitt sæmilega af hendi. Aptur á móti er það siður, að em- bættismennirnir setja syni sína til skóla- náms, hvað sem hæfileikunum líður, ef þeir að eins ekki eru svo gjörsneyddir öllum námsgáfum, að þeir ómögulega geta náð prófi. Auk þess eru enn 3 atriði, sem at- huga ber í sambandi við þetta mál. í fyrsta lagi hafa allar lífsnauðsynjar 8tígið stórkostlega i Reykjavík hin síðari árin, svo að dvöl þar er aðkomumönn- um miklu dýrari nú en áður var, þess vegna hefði þurft að hækka námsstyrkinn, ef hann hefði átt að koma að sama haldi og áður. I öðru lagi er mönnum nú gert því nær ómögulegt, að lesa utanskóla. — Að- ur var það altítt, að menu lásu heima hjá sér tilsagnariaust einn vetur, eða jafn vel unnu fyrir sér að vetrinum, og höfðu lest- urinn í hjáverkum, og spöruðu þeir þann- ig talsvert fé — jafn vel mörgum mann- inurn var skólagangan að eins kleif á þenna hátt. — Nú verða menn annað hvort að setjast í 1. eða 4. bekk. Vilji menn því lesa heima fyrir 1. eða 4. bekk, þá verða þeir að vera utanskóla 3 vetur en það getur enginn tilsagnarlaust — eða með öðrum orðum, það verður alla jafn- an dýrara en að vera í skólanum. I þriðja lagi, fá þeir menn ekki skóla- vist, sem eldri eru en 15 ára, er þeir ganga inn. — Hingað til hafa margir j menn fyrst komið í skóla um tvitugt, eða ! vel það, vegna þess að þá fyrst gátu þeir ! að sumrinu unnið sér svo mikið inn, að j þeir með því ásamt ölmusunni, gátu kost- j að skólaveru sína að vetrinum. Þegar í nú þess er gætt, hve erfitt mönnum er gert fyrir með að lesa utanskóla, eins og bent er á hér að framan, þá má svo heita, að slíkum mönnum sé algerlega meinað að ganga skólaveginn. Vér getum ekki trúað öðru en að al- i menningur, er hann athugar þetta, krefj- , ist þess af fjárveitingarvaldinu, að styrk- í ur þessi verði hækkaður. Hið núverandi fyrirkomulag er óhaf- í andi. ! Utlönd. Danmörk. Skógerðarmennirnir, sem getið var um i síðasta blaði, samþykktu loks 22 ágúst, að byrja að vinna af nýju — Er því nú allar líkur til, að friður hald- ist, að minnsta kosti fyrst um sinn, með vinnuveitendum og verkamönnum þar i landi. 26. ágúst dó Jens Busk. Hann var i fólksþingsmaður í 30 ór. Hann var prýði- lega málifarinn, og sérstaklega þótti hon- um takast vel á kjósendafundum. Um langt skeið var hann í fremstu röð bænda á ríkisþinginu, og einn af beztu mönn- um vinstri flokksins, sérstaklega barðist hann með hnúum og hnefum móti aukn- ingu vígbúnaðar. Noregur. Stórþingið hefir lækkað sykurtollinn um 5 aura á pundinu. Að- ur var hann 15 aurar pr. pund, en nú er hann 10 aurar. Stórþinginu var slitið 22 ágúst, og hafði það staðið síðan snemma í janúar. --- 293 nýir stúdentar ætla að stunda nám við háskólann í Kristjaníu. Svíþjóð. „Hinir ungu jafnaðarmenn“ sænsku, sem þykir verkmannaflokkurinn fara alt of hægt i sakirnar, hafa nú sagt skilið við hann, og myndað nýjan flokk, sem á að vera hreinn og beinn byltinga- flokkur, og beita áhrifameiri meðulum en verkamenn almennt hafa tíðkað hing- að til, t. d. allsherjarverkfalli og öðru þess konar. Þýzkaland. Verkfræðingur einn, Gluero að nafni, hefir nýlega sýnt nýtt sprengi- efni. Þýzku herstjórninni geðjaðist svo vel að því, að hún fékk verkfræðingin til þess að láta sig hafa einkaleyfi, til þess að nota það. Nýlega komBt. það upp, að gjaldkéri við banka einn í Frankfurt a. Main Lud- vig Boltzermann að nafni, hafði dregið sér 8x/2 mill. marka. Hann hafði verið í þjónustu bankans í 24 ár, en var fjar- verandi, er fjársvikin urðu uppvís. Hann var tekinn fastur, og átti að flytja hann heim til Frankfurt, en hann skaut sig til bana á leiðinni. Fyrir skömmu lést fríherra Speck v. Sternburg sendiherra Þjóðverja i Wash- ington. Hann var 56 ára að aldri. Bretland. Stór sprenging varð í námu í grend við Wigan í Lancashire. Fjöldi verkamanna köfnuðu af eitruðum loft- tegundum. Lloyd Gleorge ráðgjafi hefir verið á ferð um Þýzkaland. Komið til Berlínar Brima og Hamborgar. Svo er látið í veðri vaka, sem ferð þessi sé að eins gerð, til þess að kynnast verkmannalöggjöfinni þýzku, sérstaklega að þvi er snertir elli- styrk, og hefir Gleorge látið mi'kið yfir, hvílík fyrirmynd hiín væri Sumir segja þó, að ferðin hafi meðfram verið gerð í því skyni, að semja við Þýzkaland um að draga úr flotavígbúnaðinum, Gleorge hefir ekki neitað því, að hann hafi minnst á það mál við ríkjaskrifarann þýzka Bett- mann Hollweg, en að eins þá sem privat- maður. Rússland. Yið heræfingar sem Eystra- saltsfloti Rússa hélt fyrir skömmu, kom það í Ijós, að margt af skipunum er í hinu mesta óstandi, sérstaklega hin minni skipin. Landstjórnin í Tamov, fylki því er Leo Tolstoy á heima í, hefir bannað að halda 80. afmælisdag hans hátiðlegan á nokkurn hátt. Frakkland. Látinn er Henri Becque- rel, frægur eðlisfræðingur, fæddur 1850. Hann hefir gert ýmsar uppgötvanir í ljós- fræði, og hlaut N.obelsverðlaunin 1903, í viðurkenningarskyni fyrir störf sín i þarf- ir vísindanna. Tyrkland. Þess hefir vorið getið, að Tyrkland er nýbúið að fá stjórnarskrá, og lítur út fyrir, að það eigi að vera upphaf ið til ýmsra umbóta þar í rikiuu, sem frá- leitt er heldur nein vanþörf á, þvi nú hefir stjórn Tyrkja snúið sér til kennslu- málaráðaneytisins prússneska, til þess að afla sér upplýsinga um æðri skóla þar i landinu, og er svo ráð fyrir gert, að sníða tyrknesku skólana eptir þeirri fyrir- myod. Bandaríkin. Svo sem kunnugt er, var Roosewelt ófáanlegur til að taka við end- urkosningu, sem forseti Bandaríkanna. Hann fer því frá völdum 4 marz 1909, og ætlar hann þá að fara skemmtiför til Afriku, á dýraveiðar. A skipi því er flyt- ur hann yfir Atlantshafið, verður skothús svo að hann geti haft skotæfingar á leið- inni. Fyrir nokkru var hörð deila með Jap- önum og Bandamönnum, út af því, að Japönum, sem tóku sér bólfestu í Band a- ríkjunuo), þótti að ýmsu leyti hallað rétti sínum, sérstaklega vegna þess að stjórn- ir sumra fylkjanna, vildu eigi leyfa börn- um þeirra, að ganga á þá skóla, er ætl- aðir voru böruum hvitra manna. Forseta Bandamanna tókst þó að koma á sáttum að þvi sinni, svo að okki hlutust vand- ræði af. — Nú er mælt, að deila þessi muni

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.