Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.11.1909, Qupperneq 5

XXIII, 52.—53.
f> JÓÐv JLJIN N
109
gufuskipaferðir til íslands í 13 ár, og ein-
att gjört það styrklaust.
Jeg skal. í sambandi við þetta, Ieyfa
mér að gera nokkrar at-hugasemdir út af
þeim gersamlega ástæðulausu árásum, sem
beint er að stiórnaráðinu út af samningn-
um við „Thore“. G-amla máltækið, „að
margur heldur mann af sér“, eannast hér,
þvi að tamt virðist, sumurn mönnum vera
orðið gerræðið, að af því að ráðherra er
í vináttu við framkvæmdarstjóra „Thore“-
félagsins. þá geta þeir ekki, eða vilja ekki
trúa því, að hann láti hagsmuni landsins
sitja fyrir öllu öðru.
Sannleikurinn var þó sá, að stjórnar-
ráðið var svo óvægið í samningunum við
„Thore“, að mér hlaut að þykja nógum.
Menn geta að eins borið samninginn við
sameinaða gufuskipafélagið undanfarin ár
saman við samninginn við „Thore“. Mér
virðist það beinlínis ganga næst því, að
vera móðgandi, er stjórnarráðinu þótti
nauðsyn á að taka það fram í samningn-
um, að framkvæmdarstjóri „Thore“-fé-
lagsins mætti eigi láta sínar eigin vörur
ganga fyrir annara, og eigi heldur hag-
nýta sér meira en þriðjung af farrými
skipanna. Jeg er mér þess sem sé með-
vitandi, að jeg hefi jafnan, undantekn-
ingarlaust, látið annara hagsmuni og ann-
ara vörur ganga fyrir mínum, og tel jeg
slíkt vantraust óþarft af hálfu stjórnar-
ráðsins.
Það fyrirkomulag, sem stjórnarráðinu
heppnaðist að fá framgegnt, er svo hag-
anlegt fyrir ísland, að mikla blindni þarf
til þess, að geta ekki séð það. Sérstak-
lega vil jeg benda á hver hagnaður það j
er fyrir landid, að stjórnin hefir hönd í j
Intr/r/a með millilandaferðum heggja félag- j
anna án þess að samkeppnin milli félag- j
anna hætti, og að trygging er fyrir því, að j
„ Ihoreu heldar Islandsferðunum áfram í j
10 ár, þar sem ella gat hugsast, að félag- j
ið sæi sér haganlegra að taka að sér aðr-
ar siglingar, er betur horfðist á um vöru-
flutDÍnga.
Tillagið, sem „Thore“, er lætur smiða
2 ný strandferðaskip, fær, er einmitt jafn
hátt og það sameÍDaða vildi hafa fyrir að
halda ferðunum áfram með gömlu skip-
unum. Það vildi hafa 100,000 kr, fyrir
allar ferðirnar — 40,000 kr. fyrir milli-
landaferðirnar, og 60,000 kr. var áskilið
fyrir strandferðirnar. — Fyrir síðari upp-
hæðina tekur „Thore“ eigi að eins að sér
strandferðirnar með nýjum skipum með
kælirúmi m. m., heldur veitir það einn-
ig tryggingu fyrir minnst 20 millilanda-
t' iðum, er stjórnarráðið hefir áhrif á hversu
L.-.gað verður, og tekur þar að auki að
sér Hamborgarferðirnar, en fyrir þær ein-
ar, og það að eins tvær á ári, áskildi sani-
einaða gufuskipafélaqið sér 5000 kr. auk-
reitis.
Hvað það snertir, að reynt hefir ver-
ið að ráðast á stjórnarráðið fyrir það, að
„Thore“-félagið hefir í samningnum áskil-
ið sér sömu þóknun, sem að undanförnu
fyrir póstflutninga út úr landinu (að Ham-
borgarferðunum undanskildum) sem sé
6000 kr. á ári — en þar af gengur reynd-
ar nálægt helmingnum til ábyrgðargjalds
m. m. — Þá lýsir þetta svo mikilli van-
.......... .............................
þekkingu á því, hvaða endurgjald ísfenzku
póstlögin ákveða fyrir póstflutning með
millilandaskipunum, að furðu sætir.
Hin lögákveðna borgun er 10 aurar
fyrir hver 3 pd. fyrir hverjar 50 sjávar-
milur (lá1/^ mílu) af beinni fjarlægð, og
sé fjarlægðin talin 1200 sjávarmílur að
meðaltali, þá verður flutningsgjaldið um
80 aur. fyrir pundið. Milli Isafjarðar og
Kaupmannahafnar yrði það t. d. 1 kr. fyr-
ir pd. Á seinni árum hefi eg aldrei iát-
ið fara minna en 40 póstferðir á ári og
póstflutningurinn hefir i einstökum ferð-
um verið yfir 7000 pd. Það þarf ekki
mikiar gáfur til þess að sjá hversuóhæfi-
lega lágt endurgjaldið er.
Oss skal því vera það stærsta ánægja,
að taka við borgun eptir taxta, eða að
láta alveg vera að flytja póst, því að þar
sem vér fáum engan styrk til millilanda-
ferðanna, (nema Hamborgarferðanna) þá
er oss það alveg í sjálfsvaid sett, að neita
að flytja póstinn fyrir minni borgun. Jeg
gjörði það í bezta tilgangi, til að spara
landinu stærri útgjöld, að sýna þá ósér-
plægni, að láta mér nægja hinu sömu, allt
of lágu borgun frá Islandi, sem að und-
anförnu. En nú er þetta einDÍg notað til
árása. Engin vopn virðast of léleg, þeg-
ar um það er að gjöra, að ráðast á félag,
sem á 10 árum hefir tvöfaldað gufuskipa-
ferðirnar styrklaust, og forðað Islandi frá
þeirri 'ogæfu, að eiga állar millilandaferð-
irnar undir einu félagi, með öðrum orðum,
láta það liafa einokun á samgöngunum.
Þar sem „Thore“ lætur nú langt um
meira í té fyrir tillagið, en mögulegt var
41
daginn, en var þó einatt önug, og fann hitt og þetta að
myndinni.
Nú var svo að sjá, sem henni væri eigi alveg eins
annt um, að myndin væri sönn, sem í fyrstu var látið.
Prescott fékkst þó eigi um það, en var vel ánægð-
ur með myndina, og ungu stúlkunni þótti hún ágæt.
„En hvað myndin getur verið lík!“ mælti hún einu
sinni, er myndin var nær fullgjör. „Hr. Prescottt! Þér
ættuð að fara að leggja það í vana yðar, að mála and-
litsmyndir. — Jeg vildi óska —“
Hún beit saman vörunum, og þagnaði, en Prescott,
sem geðjaðist æ betur og betur að henni, mælti brosandi:
„Það er ekkert ljótt, að óska sér, UDgfrú Maríetta“ — svo
heyrði haDn Marchesu nefna hana — „Hvað ætluðu þér
að segja?“
„Að jeg vildi óska. að þér máluðuð andlitsmvnd
■ mina; en æ! eins og þér vitið, er jeg fátæk!“
Prescott gekk í hinn endann á herberginu, og tók
þar léreptspjötlu, og var á henni mynd Maríettu, en þó
eigi fullgjör.
Unga stúlkan klappaði saman höndunum alveg for-
viða, en Marchesa spratt upp, og benti reiðulega á myndina.
„Þú gleymir sjálfri þér!“ mælti hún. „Þessi maður —“
Prescott starði reiðulega á Marchesu.
„Afsakið, Marchesa!“ mælti hann þurrlega. „Þetta
er málefni, sem ungfrúna snertir eina!“
Unga stúlkan lagði höndina innilega á handlegginn
á honum, en reyndi síðan að friðmælast við Marchesu,
sem var í íllu skapi.
Unga stúlkan gekk nú aptur til Prescott’s.
„Marchesu virðist þetta —“
34
hafði haft slíkt aðdráttarafl á hann, að hann megnaði
eigi, að slíta sig þaðan.
Auk þess voru og aðrar ástæður, sem voru þess
valdandi að bann dvaldi í útlöndum.
Hann var af góðum ættum, — en fátækur.
Maður, sem er svo óheppinn, að vera fátækur, þótt
af góðum ættum sé, og hefir hugann allan við listir, er
illa farinn í Englandi.
I Englandi, þar sem auðsafn er mikið, og hangið
er mjög í formum, myndi Yyvían Prescott hafa liðið ílla.
Á fimmta lopti í Scamozzí-höllinni, þar sem hann
naut útsýnis til Grande-skipa-skurðarins, og væri vindur-
inn á austan — heyrði þytinn í Ríalto brúnni, leið hon-
um á hinn bóginn vel, því að í augum listamannsins er
litskrúð og ljós, hreifing vatnsins, leikur skugganna, og
sólgeislanna sífelld hátið og að því er tíl málaranna
kernur, eru engir föstudagar’’ Yenedig. þar sem fegurðin
er þar yfirgnæfandi.
Prescott, sem var fálátur maður, átti að eins fáa
vini í hóp stallbræðra sinna, og gat naumast talizt vinur
Berties Royle’s, sem var samlandi hans, enda þótt honum
félli hann vel í geð, og leyfði honum einum, að ganga
út og inn á verkstofu sinni, með því að hann dáðist mjög
að málverkum hans.
En þér eruð hér um það leyti sem þér eruð van-
ur, að fara á fætur“, mælti Prescott. „Hvað er yður nú
íllt í huga, er þór komið hór svo snemma dags?“
„Byrjið þegar að iðrast", svaraði Bertie. „Jeg er
kominn hér, til að gjöra yður greiða! En hatið þér ekki
pípu og tóhak? — En tóbakið hórna fellur mér nú svona