Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 22.01.1910, Qupperneq 1

Yerð árgangsins (minust,
60 arhir) 3 hr. 50 avr.
erlendi8 4 hr. 5p aur., og
í Bmeríkur doll.: 1.50
Borgist yfrir júnimánað-
arlok.
M 3.
ÞJODVILJINN.
_ — I — Tuttugasti og ujóbði ÁBGANGUK ==»]-— ———
RITSTJÓRI SKÚLI THORODDSEN. =|a<aa—t-
Reykjavík. 22. JAN.
Uppsöyri skrifleg ðg ild
nema komið s'e til úigef-
anda fyrit 30. dag júni-
mánaðar, og kaupandi
samhliöa uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
1910.
Utlönd.
Frá útlöndum skal þessara tíðinda getið.
Danmörk. í blaði voru hefur fyrir
skömmu verið getið láts Marm priusessu,
konu Valdimars prinz. — Hún hafði eýkzt
af „influenzuu, er lagðist á heilann, og
síðan á lungun. — Voru þrír læknar iatn-
ir stunda hana, en megnuðu ekkert gegn
veikinni.
Efnt hefur verið til samskota, til að
stofna sjóð í minningu hennar, en eigi
enn ákveðið, hvernig honum skuli varið.
Rikisréttar-ákæran gegn J. C’. Christ-
ensen, og Sig. Berg, var samþykktí fólks-
þinginu með 60 atkv., að því er hinn fyr-
nefnda snerti, en B9 atkv., að því er snorti
hinn síðarnefnd8. — Umbótaflokksmenn
greiddu eigi atkvæðí.
Mólið gegn þeim var í fyrsta skipti
tekið fyrir í ríkisrétti 8. janúar þ. ó., og
var sakaráberanum, Bée hæztaréttarmál-
færslumanni, þá veittur frestur fram i
aprihnánuð, til að semja ákæruskjalið.
Verjandi ráðherranna verður Biilow
hæztiréttarmálafærzlumaður.
Formaður rikisréttarins var kosinn
N. Lassen, sem er forseti í hæztarétti. —
d. des. síðasti. gekk afskaplegt öveður
yfir Jótland, og olli al!-miklu eignatjóni.
— Meðal annars tauk brú, og viti, sern
kostað hafði 100 þús. króna eyðildgðist,
svo að reisa verður að nýju. — I borg-
inni Esbjærg er talið, að skaðinn hafi
skipt hundruðum þúsunda.
Bóndabær brann á Lálandi 8. des. og
tokst svo sorglega til, að þar brunnu
börn inni.
13. des. síðast). audaðist Aage Hirscli-
sprung, eini) af stjórnendum Gyldendals-
bókaverzlunarinnar, að eins fjörutíu ára
að aldri.
Bræður tveir, Andersen að nafni, er fund-
ið hafa upp tæki, til að senda „lifandi
myndir með telefónþræði, hafa nýlega
selt frakknesku félagi einkarétt, til að
hagDýta uppfundningU sína) fyrir80þús.
franka, sem og 8% af væntanlogum arði,
, Dómur var Dý>ega kveðinn upp í saka-
máli gegn forstöðumönnum Grundejer-
bankans, og var einn þeirra, Levy, yfir-
dómsmélfærslumaður, dæmdur í þriggja
uiánaða einfalt fangelsi, en hinir tveir,
Ilansen og Hambwger, annar í tveggja,
en l)inn í eins roánaðar einfalt fangelsi
— Dóminum hafa þeir ófrýjuð __ _____
Bretland. Nú er ókveðið að þing verði
rofið seint í janúar, með því að efri mál-
stofan hefur fellt fjáilagafrumvarp neðri
mólstofunnar, og þarf naumast að efa, að
stjórnin beri bærri hluta, og mun þá ein-
ráðin í því, að svipta efri málstofuna
\ (lávarðadeildina) ölltra afskiptum af fjár-
málum eptirleiðis.
Konur, er berjast fyrir atkvæðisrétti
kvenna héldu fund í Albert Hall í Lund-
únum í des., og voru þá 34 konur, sem
sætt hafa fangelsisvist, sakir afskipta sinna
af kvennréttindan áliau, sæmdar verð-
launapeningi, fyrir „t-ýnda breysti“.
Getið var þess á fundi þessum, að í
embættistíð Asquith’s, núverandi forsætis-
raðherra,; hefðu alls 430 konur orðið að
sæta fangelsisvist, sakir baráttu þeirra i
kosnÍDgarréttarmálinu, og var ákveðið að
leggja um 100 þús. króna í kosningar-
sjóð, til þess að berjast gegn bonum, og
fylgismönnum hans, við kosningarnar,
sem núþfara í hönd.
Á þingmálafundi, er Asquith og fleiri
ráðherrar, voru viðiiðnir 10. des., varð
að beita lögregluvaldi, til þess að reka
út kvennfólk, sem laumast hafði inn í
fundnrsalinn, og falið eig þar, til þess að
gera þar óskunda. — — —
Belgía. Bróðursonur LeopoJd’s kon-
ungs, er til ríkis kom að honum iátnum
heitir Albert, og er hann fæddur 8. apríl
1875. — Kvæntiet hann 2. okt. 1900
Elízabethu dóttur Karls Iheodors, hertoga
og augnlæknis í Baiern, sem nýlega er
látinD, og eiga þau tvo syni. —- Heitir
eldri sonurinn, sem nú er orðÍDn Ltón-
pr!nz, Lcopold, og er fæddur 3. nóv. 1901.
Gizkað er ó, að Leopold konungur
hafi látið eptir sig 60 millj. franka, og
kemur það sér vel fyrir dóttur hans, ;
Luísu, prÍDsessu at Koburg, sem nýloga j
hefir veiið lýst gjaldþrota, og sagt e’r, að
skuldi 9 millj. franka.
Louíse prinsossa var áður gipt prinz-
inum fró Sachsen-Koburg, en skildi við
hanD, sakir ósamlyndis, og ástamakkti við
annan, árið 1906. — Auk hennar átti
Leopold konungur tvær dætur: Stepltan-
íu, er gipt var Rudolph, krónprius í Aust-
urriki (f 1889), en síðar UDgverska greif-
anum Lonyay, og Clementínu, sem er ó-
gipt.
Fór mjög orð af þvi, að Leopold kon-
ungi semdi ílla við dætur sínar, og varð
að beita málsókn, til þess að fá hann, til
þess að svara móðurarfinum.
Til vinstri handar var Leopold kon-
ungur kvæntur Vaughan, barónessu, og
eiga þau tvo sonu á lifi. — Heimsótti
hún mann sinn opt framan af banaiegu
hans, en síðar fór Albert, þáverandi krón-
prÍDS, svo ómannúðlega, að láta banna
henni að koma í höllina, þykir óvirðing
að henni, með því að hún er eigi af tign-
ari ættum, og almenningur í Belgíu virð-
ist apa það eptir. — — —
Frakkland. UnelÍDgar tveir ann-
ar sextán, en hinn seytján vetra, myrtu
nýskeð fimm menn í Jully.
480 metra tókst Latham nýskeð að
komast í lopt upp í flugvél, og hefur
enginn áður, að n:ælt er, L'kist að komazt
svo hátt í flugvél. hvað sem vera kanu
að því er loptförin sntrfir. —
Svissaraland. Lýðveldisforsetinn, sem
sainbandsþírg Svisslendinga hcfur kosið
fyrir áiið 1910 heitir Comtesse. — Sviss-
lendÍDgar kjcsa lýðveldisforsetan eð eins
til eins árs í seDn, og er það góð regla,
og eptirbreytnisverð. — —
Freksri útlendar fréttir veiða að bíða
næsta nr. blaðsins.
Með þvi 8 ð bæjarfulltrúakosningar
eiga að fara fram í höfuðstaðnum 29. þ.
m. (janúar), þykir íétt, að rifja uppfýrir
almeDningi aðal-atriði laga þeirra, er sið-
asta alþÍDgi samþykkti, um breyting laga,
er snerta kosningarrétt og kjörgengi i
málefnum kaupstaða og hreppsfélaga.
Lög þessi öðluðust giidi 1. janúar þ. á.
(1910), og eru aðal-ákvæðin þessi:
1: gr. Kosningarrétt i mólefnum kaupstaða og
hreppsfélaga hafa allir kaupgtaðaibúar og
hreppsbúar, karlar og konur, i hverri stöðu
sem þeir eru, ef þeir eru 25 ára að aldri
þegar kosning fer fram, hafa átt lögheim-
ili í kanpstaðnum eða hreppmim síðastl.
ár, hafa óflekkað mannorð, eru ár síris
ráðandi, standa ekki í skuid fyrir sveitar-
styrk og greiða gjaid í bæjarsjóð eða hrepps-
sjóð.
Kona gipt kjósanda hefir kosningarrétt,
þó hún sé ekki fjár síns ráðandi sökum
hjónabandsins og þótt hún ekki greiði sér-
staklega gjald í bæjarsjóð eða sveitarsjóð,
uppfylli hún að öðru leyti áður greind skil-
yrði fyrir kosningai'rétti.
2. gr-I2KÍörgen8ur er hver, sá sem kosningar-
rétt hefir, sé hann ekki vistráðið hjú. Hjón
mega þó aldrei“sitja somtímis í bæjarstjórn
eða hreppsnefnd, heldur eigi foreldrar og
börn, né móðurforeldrar eða föðurforeldrar
og barnabörn þeirra.
Konum er jafDan heimilt að skorast und-
an kosningu.
Aríðandi er, að þeir, sem neyta vilja
hosningaréttar sins, atbngi í tíina, hvoit
nöfn þeirra standa á björskránni, sem ligg-
ur þessa dagane, bæjarbúum til sýnis, í
bæjarþingstofunni.
Kærur yfir því, að einhver sé van-
eða of-talinn á skránni eiga að vera komn-
ar í hendur borgarstjóra fyrir hádegi
24. þ. m.
Fimm bæjarfulltrúa á alls að kjósa að
þessu sinni, og mun enn eigi fullráðið,
hve marga lista verður um að velja, verð-
ur að líkindum eigi ákveðið, fyr en næstu
dagana á undan kjörfundinum.