Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.02.1910, Side 1

Yerð árgangsins (minnst,
60 arltir) 3 kr. 50 aur.
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist ýyrir júnhnánað-
arlók.

EEE TuTTUGASTI OG B'JÓR.ÐI ÁRGANGUR
RITSTJÓRI SKÚLI THORODDSEN. =|
A* 9. I
ÚEYKJA VÍR 24. EEBR.
Uppsögn skrifleg ógild
nema komið sé lil úigcf-
anda fyrh\30\ dag júni-
mánaðar, og kanpanch
samhliða uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið
1910.
OG
boínvörpusektirnar.
J. C. Christensen, fyrveraDdi forsætie-
ráðherra Daua, gat þess nýskeð á* fundi
Atlantshafseyjafélagsins, að íslendÍDgar
hefðu rofið samninga, er síðasta alþingi
ákvað, að 2/8 hlutar af sektura, og af and-
virði upptæks afla og veiðarfæra, t’rá botn-
'vörpungura, er runnið höfcu í rikissjóð
Dana, skyidu eptirleiðis greiðast í lands-
sjóð.
Skömmu síðar fréttist og að Zahle,
núverar.di formaður danska ráðaneytisins,
hefði getið þess i danska rikisþinginu,
að Danir fengju aptur tvo þriðju hluti
botnvörpusektanria ra. m.
Út uf fregn þessari skýr.'i „Isafoldw
frá því 10 febr. þ. á., að það hefði:
„Komið upp úr kafinu, að H. Hafstein
hafi, fyrir nokkrum árum, meðan hann var
ráðgjafi, gert samning við fjárlaganefnd fólks-
þingsins danska um, að 2/s botnvörpusekt-
anna skyldu renna í ríkissjóð11.
í sömu átt fóru og orð Björns ráð-
herra Jdnssonar á þingmálufundunum í
jilðnów, sbr. 6.-7. nr. „Djóðv.“ þ. á., og
“taðfesti hann þar einnig þau ummæli
nísafoldarw, að honn hefði heitið:
„að láta taka málið til nýrrar íhugunar á
n*sta þingi — og reyna þá að stuðla að
Þvi, að samkomulag yrði á einhvern hátt —
ef alþingi hefði brotið í bág við einhverja
samninga".
Fyrverandi ráðherra H. Hafstein hefir
a hinn bóginn mótmælt því í grein í
„Lögréttu11, dags 10 febr. þ. á., að hann
hafi nokkurn samnÍDg gert( fullyrðir þvert
á móti, að hann hafi:
„alls engan samning gert um þetta efni,
som ráðherra, hvorki við fjárlaganefndina,
ne aðra , en að eins ieitað samþykkis al-
þingis,samkvæmt tilmælum í hréfi frá Christ-
ensen vorið 1905, og siðan tilkynnt úrslitin,
er fjárlöíjin voru staðfest orðin.
Teljum vér og sennilegt, að þetta sé
rétt, þar 80[Q kuuimgt er, að hann hafði
alls enga heimild, til að grra slikan samn-
ing. að alþingi fomspurðu, enda skilst
oss, að riúverandi ráðherra haíi að eins
munnlega söguSögn dönsku ráðherranna
V.ð að styðjaat, að þvi Rr ^ ^
suertir.
En þó að fyrverandi ráðherra H. Haf-
stein hafi munnlega dregizt á það við fyr-
verandi forsætisráðherra Dana, J. c. Christ-
ensen, að ljá málinu fylgi sitt á þingi.
sem hann og gerði, verður það auðvitað
enginn samnÍDgur talinn.
Það, að alþÍDgin 1905 og 1907 sam-
þykktu það, eptir tilmælum ráðherra H.
Hafstein's, að ríkissjóður Dana fengi 2/8
hluta botnvörpusekta, upptæks afla. og
veiðarfæra, verður og eigi skoðað öðru
víei en svo, að alþingi hafi samþykkt
þetta fi/rir hvort hinna tveggja fj&rhags-
tímabila um sig, sbr. ákvæðin í 21. gr.
fjárlaganna, þar sem svo segir:
„Allar þær fjárveitingar, sem eigi eru J4-
kveðnar í lögum, öðrum en fjárlögumr; til-
skipunum, konungsúrslcurðum. eðuú öðrum
gildandi ákvörðunum, samkvæmt 25. gr.
stjórnai skrárinnar, eilda að eins fyrir fjár-
hagstímahilið11.
Á hinn bóginn skal þess getið, að af-
afgreiðsla máls þessa á alþingi 1905 var
fljótfærnisleg, og stafaði það. að vorri
hyggju, sumpart af því, hve eindregið
þáverandi ráðherra H. Hafstein fylgdi mál-
inu fram, og sumpart af því, að í „Isa-
fo!dw hafði þá nokkuru áður verið farið
mörgnrn orðum um það. hve óviðbunn-
anlegt það væri, og aumingjalegt af Is-
leDdingum, að láta Dani annast strand-
gæzluua, án endurgjalds af vorri hálfu.
Þess var þá af þingsins bálfu eigi
gætt, sem skyldi, að ept.ir slöðulögunum
frá2. janúar 1871 eru fiskiveiðar viðstrend
ur lands vors íslenzkt fcrrnál, og land-
helgissvæðið að sjálfsögou eingöngu ís-
lenzkt.
ísleDdingum er því að lögnm Lcim-
ilt, að banna dönskum þegnum, Sem eigi
eru búsettir hér á landi, fiskiveiðar í land-
helgi, ef þeim býður svo við að horfa.
Þenna rétt höfurn vér eigi hagnýtt
oss, og á þann hátt hafa Danir því feng-
ið fullt endurgjald fyrir strandvarnirnar
og er þeina það ekki hvað sízt rnjög mik-
ilsvert, vegua fiskiveiða Færeyinga.
Það kom glöggt frarn í dönskum b’öð-
um, er sambandslaganefndin hafði nýlok-
ið störfum sínum i hitt eð fyrra, hve
annt Dönum er um það, að njóta jafn-
réttis við íslendinga, að því er til fiski-
veiða hér við land kemur.
Umkvartanir FæreyÍDga yfir ákvæð-
unum í niðurl. 5. gr. sambandslaga-„upp-
kastsinsu — þar sem segir, að meðan
Danir hafi etrandvarnirnar á hendi. séu
þeir íslendÍDgum jafn réttháir, að því er
til fiskiveiðanna kemur — sýna og, að
Færeyingar telja sór það afar-áríðandi, að
fá að njóta jaÍDréttis við íslendinga.
Og það voru umræðurnar i saTi.bands
laganefndinni, eða hreyfing sú, er þá komst
á málið, sem átt mun hafa mestan þátt
í þvi, að siðasta alþingi kippti út úr fjár-
lagafrumvarpinu ákvæðinu um það, að
ofangreindur sektahluti m. m. skyldi ienna
í rikissjóð Dana, og ákvað, að hann rynni
óskertur í landsjóð.
Þetta þarf að (jera Dönum, oq ekki
sízt dönsku ráðlierrunum, sem aUraljósast.
Yér borgum þeim fyrir strandvarn-
irnar á fyr greindan hátt.
Það cr þvi eigi annað, en ásælni af
þeirra hálfu, að gera tilkall til blutdeild-
ar í botnvörpungasektafénu m. m.
Að ofaDgreind ékvörðun siðasta al-
þingis, jafn sjálfsögð scm hún vsr, gæti
'a nokkurn hátt orðið staðfestingu fjár-
laganna til tálma, svo að vankvæði hafi
á orðið, að fá þau sti.ðfest, svo sem rað-
herra vor þó gaf í skyn á fundunum í
„Iðnó“, fáum vér alis eigi sbilið
Dönsku ráðherrunum hefur fallið það
ílla, að fá ekki tvo þriðjuhluta botnvörpu-
sektanna m. m., svo sem fjögur undaD
fariu ár.
Eu um stsðfestingu fjárlaganua áttu
þeir auðvitað alls ekkert atkvæði.
Að ráðuerra hefur — að því er „ísa-
foldw, og ræða ráðherra i „Iðnów, ber
með sér — heitið dönsku ráðherrunum
þvi, að láta taka máiið til nýrra yfirveg-
unar á næsta alþingi, og að danski for-
sætisráOherrann virðist hafa skilið það
loíorð svo, sem Danir fengju aptur 2/8
hluta botnvörpusöktanna tn. m , það er
rnjög leitt.
En þar sem ráðherra hefir nú lýst því
yfir, að hann muni eigi ljá nefndri mála-
lcit8n fylgi sitt. á þÍDginu, og þar sem
Danir. svo sem fyr segir, fá fullt endur-
gja'd fyrir strandvarnirnar á annan hátt,
teljum vér víst, að þingið breyti í engu
steÍDU þeirri, er tekin var i máli þessu
á 8Íðasta alþingi.
Hjúkrunartélag Reykjavíkur.
(Aðsent).
Hélt ársfund sinn — hinn sjöunda — í
IðDaðarm.húsinu snemma í þessum mánuði.
Formaður félagsins (Jón lektor Helga-
son) gjörði grein fyrir hag félagsins og
starfinu á liðna árinu. Tekjur félagsÍDS
höfðn verið 2272,73 kr. en útgjöld sam-
tals 1925,01 kr., svo að félagið átti í
sjóði í árslok 847,72 kr.
Starfskraptur félagsins höfðu verið hin-
ir sömu og að undanförr.u 3. fastar hjúkr-
unarkonur (með 500 kr. árslauDum hver)
og ein vökukona (með 360 kr. árslaunum).
HeiÞufar hafði reynst með betra móti
þetta ár, sérstaklega að haustinu, og hjúkr-
unardægur því nokkru færri þetta ár.
Þó þyrði félagið ekki að takmaika staifs-
krapta sina. Rætt var um að nauðsyn
bæri til að bæta hag hjúkrunarkvenna og
og stjórninni heimilað er hún sæi sér það
fært að hækka laun þeirra upp í 50 kr. á
á mánuði.