Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 04.03.1910, Side 5

JÞjóðviljinj'.
41
XX.1V., 10.—11.
Leggur hnnn það til málanna, að aam-
fcandslögin, sem síðasta alþingi samþykkti,
séu þýdd á dönsku; ásamt umræðunum
Utn málið á alþingi, breytingartillögum,
nefndarálitum o. fi.
Væri það mjög æskilegt, að þessi til-
laga dr. Knud Berlin’s Dæði fram að ganga,
með því að það er mjög áríðandi að danska
þjóðin eigi sem beztan ko9t á því, að
kynnast öllu sem rækilegast, er að máli
þessu lýtur.
Sambandslagafrumvarpið, er síðasta al-
þingi samþykkti, telur dr. Knud Berlin
vera „grímuklæddan skilnað“, og mælir
því eindregið gegn því.
Breytingartillögur minui hlutans á
siðasta alþingi, telur hann einnig óað-
geDgilegar, og stefna að skilnaði, þótt
dulara sé i sakirnar farið en meiri hlut-
inn gerir.
iJingmálaíundnr var haldinn á
Akureyri 18. febr. síðastl.
Umræðu efni fundarins var landsbanka-
málið.
A fundinum var samþykkt, með 136
atkvæðuin gegn 117, að krefjast þess, að
kvatt yrði til aukaþings.
Að öðru leyti hafa onn eigi borizt greini-
iegar fregnir af téðum þingmálafundi.
Ný bók.
—o—
íslenzk réttritun, eptir Finn Jöns-
son. — Kaupmannahöfn 1909. — 44 bls.
Bvo.
Kostnaðarmaður: Sipurður Kristjáns-
son.
I formála rits þessa, getur höfundur-
| inn þess, að varla verði hjá því komizt,
j að landsstjórnin setji fastar reglur um
: stafsetningu, að minnsta kosti í skólum,
sem hún hefir einhver tök á“, og er til-
gangur bæklingsÍDS sá, að vera leiðbein-
andi í því efni.
Efni ritsins skiptir höfuDdurinn i sex
greinar, og aðhyllist hvorki gömlu skóla-
réttritunina að öllu leyti, né heldur blaða-
mannaréttritunina svo nefndu.
Höfundurinn telur rétt, að halda ry“
og -ý“ í stafsetningunni, með því að út-
lit málsÍDS myndi ella breytast um of,
en á hinn bóginn leggur hann það til,
að „zu sé sleppt í rithætti, með því að
örðugleikar séu á þvi, að rita haDa svo,
að rétt sé, enda gangi óhæfilega mikill
tími, til að kenna það. — Muni og fám
! finnast eptirsjá i henni.
Á undan „ng“ og „nk“; vill höfund-
urinn, að ritaður sé langur hljóðstafur, en
oigi eranDur, t. d. „gángau, i stað „ganga“,
„hár.ki“, en eigi „hanki“ o. s. frv. —
Rök^tyður hann þetta á þann hátt, að
miklu hægra verði, að kenna börnum lest-
ur, og réttritun verði mun auðveldari, en
nú. — Líklega vilja Vestfirðingar þó ó-
gjama fallast á tillögur höfundarins, og
taka upp rithátt gagnstæðan framburði
SÍDUrn. —
Að rita „é“ fyrir „je“, telur hann á-
stæðulaust, og er það þó styttra, og því
fljótlegra í riti.
Að því er kemur til þess, hvort rita
skuli „pt“ eða „ft“, telur höf. einfaldast,
og réttast, að rita „f“ alls staðar, nema
þar sem „p“ er í stofr i orðsins, og í öðr-
um myndum þess.
Um tvöföldun samhljóðanda á undan
samhljóðanda, telur hann rétt, að uppruni
orðsins só látinn ráða, og því ritað t. d.
„kenndi“ (af sagnorðinu „að kenna“),
„þunnt“ (af „þunnur“) o. s. frv.
Höfundurinn rekur hvern staf í staf-
rofinu, og lýsir skoðun sinni, að því er
stafsetninguna snortir.
Ágreiningur verður óefað, að því er
sum atriðin í kenningum höfundarins
snertir, en ritið er yfirleitt mjög glöggt
og því hentugt þeim, er réttritun vilja
læra —
il fiskimanna.
—O—
Dr Johs. Schmidt, forstöðumaður fiski-
rannsókna þeirra, er DaDÍr hafa starfað
að hér við land undanfarin ár, seui lið í
sameiginlegum rannsóknum margra þjóða,
hefir, eins og kunnugt er, látið merkja
margt af þorski og skarkola á ýmsum
stöðum kringum landið. Merkjnnum af
flestum þeim fiskum, er veiðst hafa apt-
ur, mun hafa verið skilað, en það hefir
borið við, að dregist hefir mjög lengi að
senda merkÍD, og jeg hefi jafn vel heyrt,
að merki hatí fengist, sem ekki hafa kom-
ið til skila. Merkingar þessar hafa þeg-
ar gefið ýmsar mikilsverðar upplýsingar
um ferðir þessara fiskategunda, eins og
vonandi verður skýrt ýtarlega frá áður
23
„Hví ekki?“ 9varaði hún. „Ættu ekki allar stulkur
að giptast? Mig laDgar ekki til þess, að dvelja hér alla
SBfi“.
Gilbert sæfti nú lagi.
„Fiunst yður svo leiðinlegt hérna?“ mælti hanD.
■ n^ér getið þó spjallað við nábúa yðar, hr. Barstone“.
„Æ, Percy Barstone", svaraði hún. „Jú; hann býr
þarna!“
Urn leið og hún mælti þetta, benti hún yfir ána,
og bætti við: „Hann heimsækir okkur stundum, og blaðr-
ar um hina eða þessa vitleysuna“.
„Um hvað helzt?*
„Æ, um hunda, og hesta, og þess háttar. — Jeg
’^eld, að haDn vilji gjarna fá min!“
„En þér 6Ögðuð rétt nýskeð, að það væri hlutverk
kvennmannaonB, að gipta6t“, greip Tresham fram í.
-Já — en ekki öðrum, en þeim sem hún elekar",
Svaraðj Fay, mjög einlæglega. „Og mér þykir ekki vamt
UtT* L)rsforie — Yilji hann kvongast, getur hann gengið
e'ga Jemímu Cari!“
*Hver er þessi Jemima Carr?“
«Ein af nágrannakonum vorum“, svaraði Fay. „Hún
ekk^Dt,r bújörðum sinurn — Fríð er hún að visu
t’lk er hUD! en ^un er dugleg °8 ^éð
u 8> þó að hún sé farin að eldast, — og mér þykir
,|ög væDt urn hana. — Hafið þér nokkuru einni fellt
uge til stúlku, hr. Tresham“.
• *‘'^ert komst i nokkurskonar vandræði, og horfði
38rð«r til þe88 að k0Dja ekk| u um ■
_•)«'r*. | -
Titiu sinnum
sig.
Þ&ð held jeg“, svaraði hanD. „Að minnsta kosti
16
megin við hana voru frjósamar korn-ekrur, og þá í fjarska
skógi vaxnar hæðir, svo að útsýnið var fagurt.
Yinstra megin við húsið er skúr, þar sem UDgfrú
Fay hefir bátinn sinn, sem hún einatt er að skrölta á
Fyrir framan aðal-húsið er pallur, og standa þar
marmara-likneski, eptirlíkingar grískra snilldarverka.
Jeg læt þessa lýsingu nægja í bráð, þar sem kom-
ið er langt fram yfir miðnætti.
12. JÚNÍ. Jeg er að hugsa um fimm menn, og ei
rétt, að eg lýsi hér ögn lnndareinkennum þeirra.
Hr. Harley er mjög einkennilegur maður, óstöðug-
ur sem vindhani, og dutlungafullur sem kona.
Dögunum saman lokar hann sig íddí í bókasafns-
herberginu, þar sem hann alls staðar sér speglana kasta
frá sér mynd sjálfs hans.
Annað veifið er hann fjörugur, og mannblendinn,
og með því að hann er fróður, og hefir víða farið, þá er
skemmtilegt að tala við baDn.
Degar hann er í góðu skapi, verð eg að sitja að
miðdegisverði raeð honum, og segir hann þá frá ferðum
sínum i öðrum löndum, frá hirðlífinu, og getur ýmsra
nafnkuDnra manna.
Alls staðar hefur hann verið, og er því gagn kunn-
ugur í öllum heimsálfum, hefur séð allt, og alla, og get-
ur því rabbað timunum saman, án þess að verða þreytandi.
Hvernig á því stendur, að hann lokar sig inni, skil
eg ekki, þar sem mikið myndi þykja til hans koma í
boðum, og á mannfundum.
En þegar sá gállinn er á honum, að hann lokar sig
inni í bókasafnBherberginu, fær enginn að koma til hans
nema Jasper,