Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.04.1910, Blaðsíða 1
Yerð árgangsins (minnst,
60 arJcir) 3 kr. 50 aur.
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Amerílcu doll.: 1.50.
Borqist ýyrir júnlmánað-
erlok.
Jtí 19.
Þ J 0 •' VIL d
T
iNN.
1= TuTTUGASTI OG FJÓRÐI ÁR8AN8UB
-t —iS*txr-
= RITSTJOEI SKÚLI T H O R T) D T> SEN.
Uppsögn skriileq ógild
nema kunrið sé Ul idyef-
anda fyrir 30. dag jimí-
mánaðar, og laupandi
samhliða uppsöyninni
horgi skuld sína fyrir
blaðið
ÚEYKJA VÍK 24. APRÍU.
19 10.
ÍWÖX
■ • 'Jíi
iir-steinolía á eg að nota?
Hvort heldur þá er eg sjálfur álífc bezta, eða hina,
er seljardi segir að sé bczt
V
■
Auðvitað nota eg þá olíu, sem eg veit af eigin reynslu
að tekur allri ancari olíu fram, sem sé
Gylfie Motor-Petroleum
l ra
Slí an dinavisk-Ani erikan s!< Petro I enm A|S
Kongens Nytorv 6. Köbenhavn.
Ef yður langar til að reyna Gtylfie mótor-steinolín, mun kaupmnður yðar
útvega yður hana.
—o—
(Niðui lag).
Um prestana má líkt segja, að því er til
kemur vafsturs í pólitík, sem umaðraem-
bættismenn, meðan kirkian stendur undir
verndarvæng ríkisins, enda þótt þeir séu
ekki launaðír beint úr landssjóði. Og dæmi
muo mega finna til þess, að hin pólitiska
rekistefna prestanna, og þingfarsrsótt
þeirra, befur orsakað innbyrðis sundur-
lyndi og tlokkadrætti i söfnuðum þeirra
Og er það alls ekki að ástæðulausu. Þeg-
ar ríki og kirkja eru skilin, getur ríkið
að sjálfsögðu ekkert takmark sett, prest-
unum, þvi að þá eru þeir ekki iengur í
þjónustu þess. Ekki væri heldur neitt á
móti því, fyrir Islendinga, að taka það
fram í stjórnarskrá sinni, (eins og Banda-
menn gera) að hver þingn.aöur skuli vera
b settur i kjördæmi því, er haDn sækir
um þingsæti fyrir, þegar kosníng ferfram.
.Þotta kæmi í veg fyrir það, að meira en
þriðjungur þingsins eigi heimu í Reykja-
vik, sem spurning er urn hvað holt er
fyrir þing og þjóð. Þó Keykjavík eigi
fleiri fllærða“ menn, en önnnr kjördæmi
landsins, já ir mjög vnfasamt, hvoit, sá
lærdómur (skólalærdómur) er eins nota-
góður, til að semja landbúnaðar- og sjó-
málalögújöf — sem er þungamiðjsn í
allri löggjöf Islendinga — eða ætti svo
að vera —- eins og þekking bóndaos Og
sjómannsins. sem byggð er á reynslu. Og
báðar þessar fjölmennustu stéttir landsins
eiga nú orðið marga skynsama og vel-
menntaða menn i sínum hóp. Þeir af
lærðtt mönnuuum í Rvik. er sýnt, hafa,
eða gætu sýnt, að þeir væru ómissandi
menn á þingi og ekkkort opinbert em-
bætti hefðu á hendi, hefðu sjálfsagt, tæki-
færi á að verða þingmenn síns eigin kjör-
dætnis, ekki hvað síst þogar að því kom-
ur að Rvík þarf að velja 4— 5 þingmenn
eins og hún á tilkall til, eptir fólksfjölda
og Jíklega fær þegar ný kjördæmaskipt-
ing verður gerð.
Að vísu er þetta ákvæði ekki avo mjög
nauðsynlegt, ef ákvæðið um embættis-
mennina, sem nefnt er hér að framan,
etæði svart á hvítu í etjórnarskránni.
Þá þyrfti og að breyta því ákvæði,
er dú st.endur í 31. gr. stj.sk. og mælir
svo fyrir að „alþingismenn séu eingöngu
bundnir við sannfæringu sína en eigi
við neinar reglur frá kjósendum síuum* 1'.
Eptir þessu ákvæði geta þingmenn skoð-
að sig, sem fulltrúa, að eíus sinnar eigin
einu pereónu. þó að þeir séu kosnir af
mörg hundruð kjósendum, beinlínis i þeim
tilgangi að vera fulltrúar þeirra. Þetta
ákvæði hefur líka verið notað — í það
minnsta af blaðinu Reykjavík — til að
reyna að fleka þingmenn, tii að fara beint
á móti yfirlýstum, ákveðnum vilja kjós-
endanDa (eða meiri hluta þeirra). Á!c\ æði
þessu þyrfti einmitt að breyta á þann
hátt, að þÍDgmeun væru skyldugir til að
f ra að vilja kjósenda sinna í öllugi mik-
ilsvarðandi málum, Með þvi ema móti
fæst fullkomin trygging fyrir því að þeir
verði það sem þeir eiga að vera — fuil-
trúar fóiksins.
Um ríkisráðsákvæðið, konungkjörna
þÍDgmenn og deildarskipunina (hafa að
l eins eina þingdeild) er óþarft að læða.
Um þessi atriði munu flestir einhnga, og
þau eru skýr fyrir ölluai. Líklega má
aegja líkt um fjölgun ráðherra. En mjög
þykir mér ósennilegt að það geti ble v ist,
er „Þjóðólfuru fór fram á, að ráðherrarn-
ir væru af mörgum stjórnmálafiokkurn —
andstæðir hver öðrum í pólitík, meðan
8tjórnin er háö þinginu.
Hugsuro okkur að flokkarnir væru þ:ír,
og sinn ráðberrann af hverjum. Einn
viidi í sambandsmálinu t. d. — mál-
etiiasamband, annar beÍDt, konungssaui-
band, þriðji skilDað. Hver yiði stefnan
í sjálfstæðismálinu með þeim hætti? Likt
mundi veiða í innanlandsmálum, því alls
staðar — og eins á íslandi — greirtir
ffokka eitthvað á um innanlandsmái. Svo
rnundi og vt-rða mjög torvelt að skipta
nin stjóri. með þessu fyrirkomulagf, þó
nauðsyn bæri til.
Það h. fir verið talað um að hafa ráð-
herrana þrjá. En því ekki hafa þá fimm
þ. e. «. s. breyta natninu á skrifstofu-
stjórnnum, og eins með landritarann, og
mynda reglulegt ráðuneyti? Ilverþeiira
stæði eptir sem áður fyrir sinni stjórnar-
deild (atvii numála, dómsmála, kennslu-
mála, fjármála. samgöngumála o. s. frv.)
Einn yrði að sjálfsögðu forsætisráðherra,
eins og tíðkast þar sem þingbuudin etjórn
er. Að fara að bæta nýjum mönnum eða
starfskröptum við stjórnarráðið, sýnist
ekkt vera þarflegt, of dæma skal eptir
því, að eion skrifstofustjórinn (E. B.) var
um langan tíma látinn gegna yfirdómara-
embættinu jafn framt sinu, ognúáþessu
ári, hafa tveir skrifstofustjórarnir (I. E. og
J. H) veiið settir ti! að gegna störfum
við Landsbankann. Launabreyting til
þessara manna, þyrfti ekki að vera önn-
ur en sú, þó þessi breyting væri gerð, að
laun þau sem til þeirra eru greidd nú,
væri jafnað á milli þeirra, um leið og á-
byrgðin skiptist.1) Ráðherraeptirlaun ætti
'J Þessir 5 inenn niunu nú vertt launaðir
með 32,500 kr. en væri þeim jafnað niður ætti
hver að hafa 6000 kr. og eru það fullboðleg laun
eins og „Þjóðv.“ hefur hent á, og væri þá ekki
J nægilcgt íyrir forsætisráðhorrann að hafa af-
I ganginn 2500 kr. í risnufé t.d. auk ókeypis bú-
1 staðar?