Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.10.1910, Blaðsíða 2

190
ÞjÓBVIL.JTNIv
Nú er mælt, að Tyrkir og Rúmenar
Lafi gjört, b'jndalag, til þesa að styðja
bvorir aðra, ef til ófriðar kemur. — Enn
er þó öllu, er hér að lýtur, haldið svo
leyndu, að eigi verður sagt með vissu,
hvort samningarnir eru þess eðlis, sem
fyr segir, eða lúta að öðru, svo sem
málsaðilar hafa iátið í veðri vaka.
Patríarkinn í KonstantÍDÓpel — en
svo er æðsti maður grísk-kaþólsku kirkj-
tsnnar nefndur — stefndi Dýskeð fulltrú-
um á þjóðþing í KonstantÍLÓpel, til þess
að ræða um ágreining, er risinn er, að
því er snertir kirkjueignir, og skóla í
Makedoníu, með pví að þing Tyrkja, og
stjóm, hafði leyft sér að kom því skipu-
lagi á það mál, er patríarkafium mislík-
aði, þótti um of dreginn taumur yfir-
manns kirkjunnar í Búlgaríu, því að eigi
játa Makedoníumenn allir yfirráð patrí-
arkans, i kirkjumálum, heldur sumir yfir-
ráðum fyrgreinds æðsta manns kirkjunDar
í Búlgaríu.
En er þingmenn voru komnir til
Konstantínópei, lét tyrkneska stjórnin
varpa ýmsum þeirra í varðhald, svo að
patriaikinD varð að lokurn að fresta þingi
og mun hafa orðið að hætta við það til
fulls, að því er ráðið verður af fregnum
sem borizt hafa, en þær eru að vísu eigi
sem ijósastar.
Tyrkir eru um þessar mundir að leita
fyrir sér um peningalán, og vilja koma
sér upp herskipastól, og þykir sumum
sem eigi bæti það fjárhag þeirra, og værj
þeim þarfara, að eyða fé til annars, en
að auka herkostnað sinn, ekki betur en
fjárhagur þeirra löngum hefur staðið.
Skærur urðu nýskeð á iandamærum
Tyrklands og Grikklands milli nokkurra
Grikkja og tyikneskra hermanna, er drápu
5 Grikki, og særðu hinn sjötta. —
J iúlga ría
Nokkrir Búlgaiar léðu nýskeð á nokkr-
ar múhamedanskar. fjölskyidur er áttu
heima í grennd við Nowitchau, og myrtu
þær.
Orikli 1 and.
Þjóðfundurinn í Grikklandi hófst 14
sept. þ. á., og las Georg konungur sjalfur
upp ávarp til þingsins. — Stóð Dragoumis
forsætisráðherra, til vinstri handar kon-
ungi, meðan hann las upp ávarpið, sem
merki þess, að hann væri sá, er ábyrgðina
bæri, en krónprinziun stóð konungi til
hægri handar.
ÞjóðfuDdarrnenn skiptast í tvo flokka
að því leyti, að annar vill, að þjóðfund-
nrinn skoði sig, sem grundvallarlög-gef-
andi þÍDg, en hinn vill, að eigi sé farið
lengra, en að £aba stjórnarskipunarlögin
til eDdurskoðunar, til þess að breyta þeim,
að meira eða minna leyti.
Varð svo hörð rimma á þingfundi 17.
sept. síðastl., að haodalögmál varð um
hálfa kl. stund, og varð því að gera fund-
arhlé.
Sumir þingmenn mótmæitu þvi og
að vinna konungi hollustu-eið, en vildu
i þess stað sverja eið fósturjörðinní.
Soinna tókst Venezelos þó með til-
styrk nokkurra annara þÍDgmanna, að
miðla svo málum, að bonungi voru eiðar
unnir, og allt látið óútkljáð um það í
bráðins, hve iangt eða skarnmt skuli farið
að því er til stjómarskipunarlagannakemur.
Nokkru áður en þjóðfundurinn í
Aþenuborg hófst, lét Venezeios af þing-
mennsku og stjórnarformennsku á Krit,
og heitir sá Naris, er í stjórnina gekk í
hans stað.
Ofursti nokkur, MíJiotis C'oumene að
nafni, var nýlega tekinn fastur rneð því
að hann var grunaður um samsæri, er
átti að beinast að því að steypa Drag-
j oumis-ráðanevtinu úr valdasessi.
Mælt er, að C'hristhóplier prinz muni
bráðlega fastna sér enska prinsessu, Álex-
öndru frá Fife.
Dýzkaland.
Jafuaðarmenn héldu tund í Magdeburg
í eept, og var þar, meðal anDars, sam-
þykkt tillaga, er borin var fram af Lieh-
hiecht, sem er einn nafnkunnustu jaÍDað-
armanna á Þýzkalandi, þar sem mótmælt
var dvöl Nicolaj keisara í Þýzkalandi —
bann hefur þá verið á ferð — og þess
krafist. »ð hann færi úr landi, og ataði
eigi þýzka fold, með veru sinni þar.
Það eru aðfarir Nicclaj keisara, Stolypins
forsætisráðherra, og meiri hluta rússneska
þingsins gegn FÍDniendingum, tröðkun
þjóðarsjálfstæðis þeirra, og þjóðarréttinda
þráttfyrir siðferðislegan rétt hverrar þjóðar
til fulls sjálfstæðie, og þrátt fyrir marg
ítrekuð loforð keisara, og fyrirrennara
hans, sem tillögunni ollu, enda sízt að
furða þó að mönnum gremjist jafn blygð-
unarlausar aðfarir.
f 20. sept þ. á andaðist Joseph Kaim
einn af helstu ieikendur Þjóðverja. —
Hann var fæddur í Ungveijalandi árið
1858. — Hann var í vinfengi við Ludvig
II. í Biiiem. — List sína sýndi hann á
ýmsum leikhúsum í þýzka ríkinu, og í
Austurríki.
Hann var tvíkvæntur og hót fyrri
kona hans Sara Hutzler (f. 1853, en dáin
1893), og hefir skrifað eigi all-fáar skáld-
sögur. — En seinni kona hans var ieik-
konan Margarethe Nansen.
Verksmiðju-eigendur í Berlín, sem láta
búa til ýmiskonar málm-varning, lióldu
fuDd 8. okt. síðastl., og ákváðu að láta
um 420 þús. af verbmönnum sínum hætta
vinnu, og kvað tiiefnið vera það, að verka
menn, sero atvinnu stunda á skipasmíða
stöðvunum, böfðu gert verkfall.
Filchner, yfirforingi, er um hríð dvaldi
i Spitzbergen í sumar, í vísindalegum
rannsóknarerindum, hefir nú áformað, að
leggja af stað í suðurheimskautaleit, á
skipinu „Deutchland“, og er erindið að
fá skorið úr því, hvort samanhangaDdi
land muDÍ vera við suður-pólinD, eins og
Shaclcleton heldur fram, eða eyjar, eins og
Friðþjófur Nansen, norðurfari, gizkar á.
Sem skipherra hefir bann ráðið norsk
an skipstjórnarmann, sem í 25 ár hefir
| verið í förum, og hefir mikla reynzlu, að
[ því er sjóferðir í Norður-íshafinu snertir.
XXIV., 48.-49.
Rússland.
Tvö hundruð þúsund krónum hefir
nýlega verið skotið saman, til þess að
reisa líkneski Alexander’s keÍ9ara II. í
borginni Saratow, er stendur á bökkum
árinnar Volga. — Líkneski þetta á að
reísa i minningu þcse, er Alexander II.
(fæddur 1818, en myrtur af „níhilistum11
13. marz 1881) lótti ánauðinni af rúss-
oeskum bæi dum 5. marz 1831, svo að
um 23 millj. bvndíi. er áður voru brælk-
aðir, og ófrjálsir, urðu frjálsir menn í orði
Irvr'ðnu, og kjör þeirra því að ýinsu leyti
betri. en áður.
-j- Dáinn er ný ekeð rússDPski stjórn-
málamaðurinn Nelídow, 75 ára að aldrL
— Þegar Alexander II. (keisari 1855 —
1881) sagði Tyrkjum stríð á hendur árid
1877, var Nelidow falið, að afhenda tyrk-
nesku stjórninni í Konstantínópel yfir-
iýsÍDgu um friðslitfn, og varð nafn hans
þá kunnugt í Norður-álfunni. — Hann
var og sá, er ári síðar ritaði undir bráða-
birgða-friðarsamninginn, er gjörður var í
San Stefano, og siðar staðfestur á Berlín-
ar-fundinum, þótt með talsverðum breyt
ingurrs væri, og urðu Tytkir þá að láta
af hendi við Rússa Bessarabíu, part af
Armeníu, og lofa að greiða 300 millj.
rúblna i herkostnað. — Síðar varð Nelí-
dow sendiherra Rússa (í Rómaborg, Kon-
stantínópel, og í París), og fulltrúi þeirra
á friðarþinginu í Haag árið 1907.
Kóleran var enn eigi aldauða í Pót-
ursborg, er siðast fréttist. —16. sept. síð-
astl. sýktuát þar 24, og dóu af þeim 21
Húsbrunar urðu miklir i borginni Zar-
isyn, kastalaborg við Zariza-ana, þar sem
hún renuur í Volgu. Brunnu þar um
2600 hús á 4 dögum, og um 16 þúsund-
ir manna urðu húsnæðislausir.
Mælt er, að eigi allfáir menn hafi lát—
izt i brunanum, þar é meðal börn, og ó-
kunnugt enn um öriög margra, er síðast
fróttist.
Uppkoma eldsins stafaði af óvarkárni
tveggja drengja, er vorn að fikta með eld._
Bandaríkin.
Slys varð nýskeð í koianámu i Indí-
ana, sprenging, er olli þvi, að námuvegg-
irnir hrundu saman. — Af tveira hundr-
uðum manna, er í námunni voru, jjhafði
að eins einum verið bjargað, er síðast
fréttist, og vonlítið talið, að fleirum yrði
bjargað.
Maður nokkur, Fitgerald að nafni, gjald-
keri ríkis8jóðs í Ohicago, var nýlega tek-
inn fastur, með því að hann hafði sóað
173 þús. dollara af fé því, er hann hafði
undir höndum.
f 10 sept þ. á. andaðist John Enan-
der, útgefandi sænsk-ameriska blaðsins
„Hemlandet“, og varjhann'68 ára að aldri.
Járnbrautarslys varð nýskeð í grennd
við Fort Wayne í Indíana, og biðu 42
menn bana.
Japanar, og fleiri þjóðir hata nú hafið>
andmæli gegn því, að Bandamenn reisi
I viggirðingar beggja, eða öðru megin Pam
| ama-skurðarins, svo sem þeir hafa haft