Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.10.1910, Page 2

198
ÞjÓbviljinn.
XXIV., 50.
uel, er þá tók konungdóm, særðist að eins
lítilfjörlega. — Hefir síðan brytt á bylt-
ingahug öðru hvoru, þó að fæztum muni
hafa til hugar komið, að stórtíðindin, sem
nú eru orðin, bæri svo brátt að, sem raun
er á orðin.
En þó að lýðveldismenn væru í mjög
miklum minnihluta i landinu alls, voru
þeir mjög fjölmennir i höfuðborginni,
Liissabon, og skipti það mestu.
Fjárhagur landsÍDS hefir leDgi verið í
óreiðu, og Bretar þótt hlutazt um of til
um ýmislegt, er að stjórnmálum lýtur,
einkum að því er nýlendur Portugals-
manna snertir. — Flýtt mun það og hafa
fyrir uppreisninni. að drepinn var ný-
skeð frjálslyndur þingmaður, Bombarda
að nafni, og var stjórnarmönnum kennt
um vígið.
Uppreisnin hófst aðfaranóttina 11. okt.
síðastl., og byrjaði á þann hátt að skotið
var 21 fallbyssuskoti, og gerðu byltinga-
menn hverir öðrum aðvart á þann hátt.
Almenningur reis þá og þegar áfætur, til
þess að vita hvað um væri að vera.
Drápu hermenn einn yfirmanna sinna,
og réðu síðan, ásamt stórskotaliðinu, er
gengið hafði í lið með þeim, á vopna-
búrið og tóku þar vopn, bæði handa sjálf-
um sér, og handa borgarbúum, er þeirra
flokk fylltu.
Lögieglumenn réðu þegar gegn upp-
reisnarmÖDnum, en þeir svöruðu með
sprengikúlum.
Að morgni gekk sjóherinn í lið með
uppreisDarmönnum, og hófst skothríð gegn
konungshöilinni.
Hólzt skothríðin fram á kvöld, og á
borgarstrætunum var barizt hér og hvar
allan daginD.
Iáfvörður Manuels konungs varðist
ágætlega, en gafst þó upp að morgni 12.
okt., og flýði konungur þá úr höllinni,
ásamt nokkrum trúnaðarmönnum sínum,
er hann sá hver leikslokin myDdu verða,
og komst hann og ættmenni hans, til
Gibraitar, herstöðva Breta við sundið, er
sameinar Atlants- og Miðjarðarhafið.
Mælt er, að barizt hafi verið alls um
31 ki.stund, og að alls hafi fallið um þús-
und af báðum, en margir orðið sárir.
Að kvöldi 12. okt. var friður á kom-
inn i borginni.
Nýi iýðveldisforinginn, Braga, gaf
þegar út ávarp til þjóðarinnar, og til-
kynnti sendiherrum Portugalsmanna, hvar
komið var.
Mælt er að þjóðin hafi yfirleitt tekið
breytingunni mjög vel.
Monaco.
Svo nefnist furetadæmi við Genúa-
flóann, sjálfu sér ráðandi, þótt íbúar séu
að eÍDS um 15 þús. — Furstinn, sem þar
ræður ríki, heitir Albert, og tók hann við
ríkissljórninni 1889.
Furstinn í Manaco hefur verið ein-
valdur, enda hafa tekjurnaraf spilabankan-
um í Monte Ciaro nægt til þess, að stand-
ast útgjöldin. — Herinn alls einir 86
menn. —
Ed nú hefur furstinn afsalað sér ein-
veldi sínu, svo að Monaco er orðið þÍDg-
bundið sjálfstjórnar-ríki.
Ba,Ikan-ríltin.
Símskeyti barst nýskeð þess efnis, að |
Veneeílos, sem verið hefur stjórnarformað- I
ur á Krít, sé orðinn forsætisráðherra á ■
Grikklandi, og munu Grikkir að líkind-
um gera sér von um, að honum takist,
öðrum fremur, að greiða svo úr ruálum,
að eyjan Krít sameinist Grikklandi, eins
og vilji alls þorra eyjaskeggja er. —
Til orða kvað hafa komið, að frakk-
neskur hershöfðingi, Toss að nafni, verði
fenginn, til þess að koma betri skipu-
lagi á griska herinn, en nú er. —
Skærur urðu enn nýskeð á landamær-
um Tyrklands og Grikklands, milli tyrk-
neskra og griskra þegna, og fóllu nokkrir
af hvorum. —
Abdul Hamíd, fyrverandi tyrkjasoldán
var veikur, er síðast fréttist.
í næstk nóvenbermánuði ætlar Pétur
Serba konungur, að bregða sér til Italíu
í heimsókn til Victors konungs Emanuel.
líýzkaland.
Mælt er, að þýzka hermálastjórnin
mnni heita 100 þús. rígsmarka verðlaun-
um fyrir flug milli borganna Aachen og
Berlín, og sé þá á leiðÍDni komið við í
ýmsum borgum, sem búist er við að leggi
þá einnig fram nokkur verðlaun.
I Berlín tirðu nýskeð all-miklar róstur,
með því að verkfallsmenn róðu á verka-
menn, er eigi vildu hætta vinnu. — Urðu
lögreglumenn að skerast í leikinn, og var
þá gert hvorttveggja, að varpa grjóti, og
beita skammbyssum, svo að blóðpollarn-
ir sátu hér og hvor á götunum.
I fusshind.
Lögreglustjórinn í Jekaterinoslow var
nýskeð dæmdur til dauða, rneð því að
hann hafði látið berja til bana þrjá meno,
er í gæzluvarðhaldi voru.
Islenzkar konur!
Veturinn fer í hönd, á honurn á al-
þingi íslendinga að koma saman, en
undanfari þess eru að sjálfsögðu þing-
málafnDdir í hverju kjördæmi. A slíkum
fundum ræða kjósendur áhugamál sín
við þingmennina, verði eitthvert málið
útundan, verður svarið opt og einatt er
á þing kemur, að málið hafi ekki verið
rætt á þingmálafundum, og virðist því
ekki mikill áhugi á því frá hendi þjóð-
arinnar.
Nú vill pHið ísleDzka kveDnfélag" beina
máli sínu til yðar, og skora á yður að
láta ekki undir höfuð leggjast, að gera
yðar ýtraata til að kvennréttindamálið
verði rætt á sem allra flestum þingmála-
fundum, og þingmenn hvattir til að veita
því öruggt fylgi.
í þinglokin 1909 átti „Hið isl. kv.fél.“
tal við flesta af utanbæjarþingmönnum,
og spurðist fyrir hjá þeim um skoðun
þeirra á kvennréttindamálinu, og voru
þeir undantekningalaust rnálinu fylgjandi
svo vænlega virðist horfa með íramgang
þess.
Til athugunar skal þess getið, að til
þess að jafnréttismáli kvenna verði til
lykta ráðið, þarf stjórnarskrárbreytÍDg að
komast á. Þarf því jafn framt að skora
á þiugmenn að hrala því máli sem mest.
Með beztu óskum.
Að veturnóttum 1910,
Hib íslenzka kvennfélag.
Enski botnverping'urinn
o?
Barðstrendinga-valilsmennirnir.
Til viðbótar því, er sagt var í síðasta nr. blaðs
vors, skal þess getið, að þegar enska botnvörpil-
veiðagufuskipið „Ohieftain11 kom til Huli, klukk-
an á,tta að kvöldi 12 okt. þ. á., fór skipherra
fyrst sjálfur í land, en vildi eigi leyfa Guðm.
sýslumanni Björnssyni, og Snœbirni breppstióra,
í land með sér að svo stöddu.
Á hinn bóginn kom danski konsúllinn i HEúll
vonum bráðar, og flutti sýslumann og Snæbjörn
í land.
Fregnin um aðfarir botnverpingsins var kom-
in til Hull, áður en hann kom þangað. og hafði
vakið þar mjög mikla forvitni, og optirtekt.
Skipstjórí þrætti fyrir. að hann hefði verið
í landhelgi, en sýslumaður hafði í höndum nóg
gögn, er sönnuðu hið gagnstæða:
Útgerðarmaður skipsins í Hull tjáði sér þykja
leitt, hversu til hefði tekizt, og svipti skipherra
og stýrimann þegar stöðu þeirra á skipinu, og
lætur það nú stunda veiðar í Hvíta-hafinu fvrst
um sinn.
Sýslumaður gaf skýrslu um málið, og reynir
nú danska utanríkisráðaneytið, að koma fram
ábyrgð á hendur skipherra og útgerðarmanni
skipsins, hvernig sem það kann nú að takast.
Blöð í Hull fluttu skýrslur ulo. málið, sem
og myndir af sýslumanni og hreppstjóra, og blaða-
menn i Liundúnum ieituðu fregna hjá þeim um
málið.
Skagafjarðar-læknishérað.
Þar er settur læknir, í stað Siquröar sáiuga
Fálssanar, oand. med. & chir. Guðm. Þorsteinssonj
og er hann þegar farinn þangað norður.
Botnverpingur handsamaður:
Þýzkan botnverping, er var að veiðum i land-
helgi, handsamaði danska varðskipið ný skeð, og
kom með hann til Reykjavíkur 26. þ. m. (okt.)
Skipiö heitir „Jupiter11, og er frá ‘Geeste-
miinde. — Skipstjóri játar, að hann hafi verið
i landhelgi, en neitar því, að hann bafi verið
að veiðum, og er mál hans, oss vitanlega, enn
óútkljáð, er þetta er ritað.
„Austri“.
Strandbátnum „Austra11 hlekktist ný skeðí á
austur á Eskifirði, eða þar í grenndinni, sagt,
að bilað baíi skrúfan, og varð báturinn því að
hætta við strandferðina, og fara til útlanda,. til
þess að tá viðgerð.
Hvort hann hefir treyst sér oinn, eða annað
gufuskip befir fylgt honum, svo sern sennileg-
ast er, befir eigi fróttzt glöggt.
„Pervie11 tók við vörum, og farþegjum, frá
„Austra11, og lýkur við strandforðina.
Hcyhlnða og hcy brenniir.
Hlaða brann ný skeð að Eiði í Hestfirði í
Norður-ísafjarðarsýslu,
Þar kvað hafa brunnið hundrað hestar af heyi.