Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.11.1910, Qupperneq 1

Yerð árgangsins (minnst,- 60 arkir) 3 kr. 30 aur. erlendis 4 lcr. 50 aur.j’og í Ameríku dolL: 1.30. Borqist ýyrir júnimánaí- arlok. ÞJ0ÐVILJINN. TJ’pps'ógn skri/leq ágild nema kornið sé tíl útgef- anda fyrir 30. dai juní- mánaðar, og kanpandi samliUða u/ p- ögnirmi bor<n skuld sína Jyrir
--j RITSTJORI SKÚLI THO RO DDSEN. — blaðið.
Æ 51.-52. || Reykjavík 9. NÓV. 19 10.
fil minningar um afiöku
JÓNS biskups ARASONAR og sona
tians í SkálMti l dag nóvember
1550.
—o—
Loptið eÍDS og gröfin girti
grýttan móa, eveitir lands.
EDgin fjandmaDns ögrun styrkti,
ekkert vinartillit maDns.
Þor var hægra um hÖDd a9 beygja
höfuð sitt en missa það.
Eu þeir gpngu út að deyja
allir þrír af Skálholtsstað.
Þótt á lotnum liðum væri
Luthers þrælum sigur vís,
hanti gat ieynt hvor hærra bæri
höf'uð sitt í Paradís.
Og þótt brái blóð á grönum,
betra er það en fiýja vörð,
eða að sníkja út úr Dönum
óðul sín og móðurjörð.
Risið ömgt, austurg'æður,
ytir mó og nái þrjá,
hér er einskis örvænt, bræður —
íslenzk móðir fæddi þá.
Þó má allar vættir villa,
vilji Jóds og Ara þjóð
hæða, níða, hata og — fylla
hópinn þann sem kring um stóð.
Fá ei synir svona góðir
svefn í ró bjá hverri þjóð?
Fékkstu litið legkaup, móðir,
lífin þeirra og hjartablóð?
Er ekki orðið litlu að lúka:
lofstír vorum úti um heim,
bresti dirfsku og dug að strjúka
danskan saur af nöfnum þeim?
Merki vort að verki og óði
var þér fengið, móðurgrund,
þvegið hreint í þeirra blóði
þessa köldu morgunstund.
Mundu úr hverjum hrammi að slíta
hvern sem þetta merki ber,
annars brestur eyjan hvíta,
Ielands son, úr hendi þér.
iinningar-háiíð
JÓDS biskups Arasonar.
7. nóv. 1550—7, nóv. 1910.
Eins og getið var um i blaði voru
nýskeð, voru 7. nóv. þ. á. liðDar þrjár
stór-aldir, þ. e. 360 ár, síðan Jön biskup
Arason á Hólum og synir hans, Ari lög-
maðnr og síra Björn, voru af lífi teknir
í Skálholti (7. nóv. 1560).
Minntust Reykjvíkingar atburða þess
ara á ýmsa vegu.
DaginD áður hélt Guðbrandur Jönsson
aðstoðarskjalavörður, tyrirlesturum kenni-
menn og Mrhjusiði á Islandi am daga Jóns
Arasonar.
Sjálfan dagÍDD (7. nóv.) var eimgin
bátíðleg sálumessa i kaþólsku kirkjunni í
Landakoti kl. 11 f. h. og varmargtbæj-
arbúa þar viðstaddir, en fjöldi fólks varð
frá að hverfa. — Kirkjan var mjög fagur-
lega skrýdd blóuium, og ljósum o. fl. í
grennd við prédikunarstólinn var og svo
umbúið, sem líkkista væri, og breidd yfir
j hana biskups-skikkja Jóns Arasonar, og
J stóð kaleikurinn frá Hólakirkju, er not-
aður var í tíð nefnds biskups, ofan á
henni; en Meulenberg prestur flutti minn
ingarræðuDa, og hÍDn kaþótski klerkurinn
var honum til aðstoðar við sálumesBuna;
en nunDurnar önnuðust um sálmasönginn,
! sem fór mjög vel fram, eins og sorgar-
athöfnÍD öll yfir höfuð.
Seinna um dagÍDn (kl. 5 e. h.) flutti
Jón sagnfræðingur fyrirlestur um Jön
biskup Arason í Bárubúðinni.
Loks var að kvöldi dags (kl. 8. e. h.)
haldið fjölmennt samsæti karla og kvenna
á hótel Reykjavík.
Hafði svo verið til ætlazt, að þar væri
sungið kvæði Þorsteins skálds Erlingssonar,
sem prentað er hér að framan, en for-
stöðunefnd samsætisins hafnaði kvæðinu,
þótti það of harðort í garð lútherskuDnar
og Dana.
I stað þess var því í samsætinu útbýtt
endurprentuðu kvæði síra Matthíasar
Jochumssonar um Jón biskup Arason, sbr.
ljóðabók hans.
Biskup ÞórhaTlur Bjarnarson fluttiaðal
ræðuna ura Jön biskup Arason, en siðan
mælti Ktemenz laudritari Jónsson fyrir
minni íslands — Síðar töluðu: Guðm
heimspekingur Finnbogason, dr. Jon Þor-
kelsson, og Matthías fornmenjavörður Þbrð-
arson, allir um Jón Arason, ura kveðskap
hans o. fl. o. fl.
Enn talaði og cand. jur. Gísli Sveinsson
og þótti það 9ptirtektarvert, hve mjög
stjórr.arandstæðingar hefðu sreitt sig hjá
því, að eiga þátt í samsætinu, þsr sem
það var nær eÍDgörgr. skipað mörnum úr
hinum flokknum.
Borgarstjóri Fáll Einarsson stýrði
sauisætinu.
Utlönd.
—o—
Frá ittlöndum hafa þesFi' tiðicdi ný-
lega borizt:
Danmörk.
I' öndverðum október þ á. kom svert-
inginn Booker B a.Jiington til Kaupmanna-
hafnar, og hélt þar fyrirlestra um fram-
farir sveitingia í Bandarikjunum.
Brooker "Wasington er talÍDn mjög
lærður maður, og hefir látið sér annt um
að stuðla að menningu svertingja í Banda-
ríkjunum í ýmsum greinum.
f Aðfarenóttina 5. okt. þ. á. andað-
istí Kaupuiannahöfn koDUngkjörinn lands-
þingismaður Jensen-Stengaarden stórkaup-
maður.
Þing Dana tók til starfa mánudaginn
fyrstan í október, og var A Ihomsen
endurkosinn forseti í fólksþinginu, en í
landsþinginn Goos, fyr há-kólHkennari og
siðar ráðherra. — Hann og Sonne blutu
jafn mörg atkvæði (27), og varð því að
vaipa hlutkesti milli þeirra. — G-oos er
hægrimaður, en hinnrn greiddu í samein-
ingu atkvæði umbótameDn og friálsiynd-
ari hægrimenn.
í fjárlagafrumvarpinu sem Neergaard,
núverandi f|ármálará?herra, lag<ti fyrir
þingið, þá er gert ráð fyrir, að um 20
milljónir króna vanti á, að tekjurnar
hiökkvi fyrir útgjöldunum (tekjur: bB’/io
millj., 6d útgjöld: 116s/10 millj. króna);
en síðastl. fjárhag9ár, frá 1. apríl 1909 til
31. marz 1910 urðu tekjurnar um 51 tnillj.
kióna rninni, en útgjöldÍD, enda þá eigi
talið meðal tekna 53 millj. króna ríkis-
láD, er Danir tóku greÍDt ár. —Mælt er,
að stjórnin vilji þó koraast hjá nýjum
toll- og skattaálögucn á nýbyrjuðu þiogir
en geyma það til næsta árs.
7. okt. þ. k. voru liðin 100 ár, siðan
er ekáldið P. Faber (f 1877) fæddist.
Hann varð þjóðkunnur í Danmörku árið
1848, er hann orti þióðsönginn ^Den tapre
Landsoldat“, eða „Den Gaog jeg drog af
sted“ o. s. frv, eins og upphafið er.
Síðan byrjað var fyrir þrem árum að
starfa alvarlega að því að útrýma völsk-
um (rottum) á Friðriksbergi i Kaupmanna-
böfn. hafa þar verið drepin um 91 þús^
eða fieklega 30 þús. á ári.
Carl Jakobscn (fæddur 1842), slofnaodi
ölgerðarhúss ns „Eyja Carlsberg“, hefir