Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 18.11.1910, Blaðsíða 1

Tcrð árgangnins (minnst,
60 arMr) 3 kr." 50 aur.
srleudts 4 kr. 50 aur.f og
t Ameríku doll.: 1.50.
jBorqist ýyrir júnlmánað-
mrlolc.
ÞJOÐVILJINN.
-— - ■: ■■ |= TuTTUÖASTI Oö FjÓEÐI Á R ö A N ö U K =1„:.=-
r= RITSTJOEI SKÚLI THORODDSEN. =«
Vppsögn skrifleg ðgild
nema komið sé til útgcf-
anda fyrir 30. dag jimí-
mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
M 53.
Reykjavík 18. NÓV.
19 10.
Þingmál og þingmálafundir.
—o—
Nú fer óðum að líða að þingmálafund-
*m um iand allt — nokkrir hafa þegar
verið haldnir.
Er þvi einkar mikilsvert fyrir kjós-
•ndur, að leggja áherzlu á þetta tvennt:
1. Að fundirnir séu lialdnir sem víðast, svo
kjósendur geti haft sem bezt tcekifœri til
að sœkja þá.
2. Að þeir taki til umrœðu og atkvœðagreiðslu,
sem állra fiest af þeim málum, er þeim
er annt um að komi fyrir þingið og séu
afgreidd þaðan.
Þeseum tveimur aðal-atriðum, sem
Riilii kosninga eru þau einu, sem tryggt
geta kjósendum hluttöku í þjóðmálum,
eptir því sem tök eru á, hefir ekki verið
nægur gaumur gefinn uð undanförnu, eÍDk-
um þó því fyrra.
Kjósendurnir (ráðamennirnir i landinu)
hafa opt og einatt látið sér nægja 2—3
þÍDgmálafundi í stórum tvímenuings kjör-
dæmum, er þingmennirnir hafa boðað til.
Vitanlega getnr ekki nema örlítill hin'i
kjósenda sótt þessa fundi, og verða fund-
irnir því ekki að eins miklum notum, og
srsbilogt væri, sýna ekki eins mikinD
þjóðarvilja og vera ætti.
Aub þessa er þetta fyrirkomulag alveg
öíugt við það, sem ætti að veia.
Kjbsendur ættu að boða til þingmála-
fundanna, og bjóða þingmönnum sinum
að sækja þá, í stað þess gagnstæða, er nú
á sér stað í flestum tilfellum. í>að sýn- •
ist verða eðlilegra að húsbóndinn kalli
hjúið á fund, til að ræða um áhugamál
þjóðarbúeins, beldur en hjúið húsbóndann
Þó er langt frá, að út á það sé setj-
andi, aö þingmenn boði þingmálafundi,
eins og nú sýnist ástatt um áhugaleysi
kjósenda á þessum þýðingamiklu fnndum.
Ef þeir boðuðu ekki til þeirra, er vand-
sóð, að nokkur þÍDgœálafundnr væri hald-
inn, en hvort það er því að kenna, að
menn búast við, vonast eptir þingmála-
fundi frá þingrnönnunum, eða af algerðu
áhugaleysi, er ekki hægt að vita með vissu.
En það, að kjósendur láta sér nægja fundi
þingmaDnanna, bendir þó frekar á, að
það siðara sé orsökin.
Þetta þarf að taka gagDgerðri breyt-
ingu.
Kjósendur ættuaðhalda þingmálafund
í hverjum einasta hrepp á landinu.
Með því eina móti, geta fundirnir orð-
ið almennir, eða fjölmennir, en' það er
vitanlega skilyrðið tii þess, að eindreginn
•g ábrifamikill þjóðarvilji korni i ljóe.
Með þessum hætti mætti iíka taka
®iklu fleiri mál fyrir en ella, með því
að fundartimann væri auðvelt að hafa
lengri, ef enginn ættilangferð fyrir hönd-
um, að fundÍDum loknum.
Kjósendum æíti að vera áhugamál að
koma þessu hrepps-þingmálafundarfyrir-
komulagi á, því þeir mega ekki gleyma
því, að hluttaka þeirra í þingmálafuDdum
er eina tryggÍDgin, sem þeir geta haft
milli kosninga fyrir því. að þingið viti
vilja þeirra og geti farið eptir honum.
Það hefir eigi sjaldan komið fyrir, að
kjósendur hafa þá fyrst risið öndveiðir
gegn ýmsum ákvæðum og fyrirmælum,
er þingið var búið að gera þau að lögum.
Einnig hefir komið fyrir að þingið hefir
ekki viljað taka mál til meðferðar af því,
að um þan hafi enginn þjóðarvilji komið
fram.
Af þessu er auðsætt hversu almennir
þingmálafundir eru mikilsvarðandi.
Það er i ótima gert, að fara þá fyrst
að láta í ijósi skoðun sína og vilja á mik-
ilsvarðandi máJum eða rífa þau niður ept-
ir að búið er að gera um þau lsgaákvæði.
Og það er í raun og veru ósaDDgjarnt
að ætlast tii þess, eð þingið sé ljúft á að
taka stórmál til meðterðar, ef lítil eða
engÍD þjóðarrödd hefir um þau heyrst.
Þessu hvorttveggja eiga og geta þing-
rnálafundirnir kippt i lag.
Þegar farið væri að hiídi þingmáia-
fundi i bverjum hreppi, þé mundu þing-
memi hætta að halda síds strjálu fnndi,
og sem eigi sjaidan eru hinir svo nefndu
fulltrúafundir, er ættu helzt að leggjast
niður sem allra fyrst, þvi þeir hljóta ætíð
að sýna mjög óákveðinn þjóðarvtlja, nema
ef vera skyldi þar, sem allir eru Dákvæm-
lega sömu skoðunar.
Hinir marklitlu fulltrúafundir, er ný-
lega voru haldnir hér á landi í sumum
kjördæmum, ættu að flýta fyrir að eyði-
leggja þetta fnndarfyriikomulag með öilu.
Nú or ákveðið, að næsta þing komi
saman 15 febr. næstk.
Mörg stórmál koma að líkindum fyrir
það, og er því ekki síður nú, en endra-
nær, áríðandi að þjóðarvilji kom sem bezt
í ljóe. Væri vel til fallið, að nú væri
byrjað á þvi, að halda fund í hverjum
hreppi.
StórmálÍD, sem fyrir þingið koma, verða
að líkindum sjálfstæðismálið, stjörnarskrár-
breytingin,peningamálin, eða fjármálin öðru
nafni, eptirlaicnamáJið, ný kjördæmaekipt-
ing ef til vill; skattamál og tollmál nuk
atvinnnmála (landbúnaðar, sjávarútvegs
m. fl.). Öll þessi þjóðmál þurfa kjósend-
ur að íhuga rækilega. Og þess betur og
almennar sem það er gert, og þess meiri
áhersla sem á þau eru lögð af þeirra hálfu,
því meiri líkindi eru til að þau nái fram
»ð ganga í því formi er þeir helzt óska.
Sjálfsagt in& óhikað gera ráð fyrir því,
að sjálfstæðismenn verði einhuga um það,
að halda sambandsmálinu í sama borfi
og á síðasta þÍDgi, og þar rneð sýDa Dön-
um, að þeir vilji ekki eitt í dag og ann-
að á morgun.
Liggur þvi ekki annað fyrir i því, en
samþykkja frumvarp meiri hlutans óbreytt
frá siðasta þÍDgi.
Það er afar-áríðandi, að við IsleLding-
ar sýnura Dönum, að okkur sé alvara í
sjáltatæðisbaráttunni. En það getum við
að eins með því að halda fast við kröfur
okkar, og vílja aldrei hársbreidd frá þeim.
Hvenær og í bvaða tilfelli, sem við
sláum aptur af þeim, sláum undau Dön-
um, eða danska valdinu, erum við að slá
vopnin úr okkar eigin höndum. Gerðum
við það. þá væri ekki nema eðlilegt, að
Danir bugeuðu sem svo: Það lítur út
fyrir, að íslendÍDgum sé þetta efeki mikið
alvörumál, því þeir slaka til i kröfum
sínum, undir eins og tdð neitutn þeim.
Að víkja aldrci (að dæmi Jóns Sig-
urðssonar) frá þeim kröfum, er við einu
sinni höfum sett fram, er bitbezta vopn-
ið okkar i baráttunni. Það athuga von-
andi allir, er UDna sjálfstæði þessa lands,
bæði á þÍDgmálafundum og við kosnÍDgar.
Undan því vopni hafa Danir æfinlega
slakað til, og gera enn, sé nógu einbeitt-
lcga á þvi haldið.
Meðan Danir standa þvereum í sam-
bandsmálinu, verðum við að þoka okkur
áfram í sjálfstæðismálinu með stjórnar-
skrárbreytingu. Stjórnarskrána þurfum við
að gera hreina af dönskum ákvæðum og
tilvitnunum. Hún á að öilu leyti að vera
byggð á íslenzkum grundvelli, af því hún
er stjórnarská íslenzka ríkisins.
Bændur og búalið! Haldið sem flesta
þingmálafundi og sækið þá sem bezt. Og
hrópið siðan í eyru þingsins viljaykkar og
kröfur.
Það er rétta leiðin.
a-\-b.
___________ id
tJ tlönd aS
—o— lieft §0
Helztu tíðindin, er borizt hafánT$skeð
frá útlöndum, eru: óu .eaocj
t sorifid go
Danmörk.^ h8£í nneoi
Síðan rikisþingið hófst,6hpffciruÉ4ræð-
nrnar i fólksþÍDginu sDÚi£fi«únn<f>járlþgfk»
og engra markveðra tiðiada^enfoiKÍílgTfca
af þinginu, að því er vér höfuibigor^íð
varir við. — i «niHó(ifiifif6A
Nú þykir séð, aðt eigiiotveTði.. dqcniBr
kveðinn upp fyrir jólLi nífÓCTff«ii^álÍD&,
með þvi að ný próf fhad(a.íveiiS2 hafdm
og hlýtur það að vaSd^itöhivefcðupbcfÉæ^i.