Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 26.11.1910, Page 1

Verð árgangsins (minnst,
60 arkb') 3 kr."'50*aur.
mrlend.%8 4 kr. 50 aur.fog
í Ameriku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnimánað-
arlók.
■fr—kitstjori skúli T.HORODOSEN. .
M 54.-55. |
Reyxjavík 26. nóv.
4 -
Uppsogn skritleg <5gild
nema komið sc til útyef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
horgi skuld sína jyrir
blaðið.
19 10.
,Konungkjörnu þingmennirnir1
—o—
Eins og sóst þingmálafundargjörð-
ududi, sem birtar eru í þessu nr. blaðs
vors, hafa á þingmálafundinum í Kefla-
vik verið samþykkt mótmæli gegn því,
að konungkjörnu þingmennimir, sem nú
eru, eigi sæti á næstk. alþingi.
Hvað fundinum hefir getað gengið til
þess, að samþykkja þessa ólyktun, mun
mörguru verða torskilið.
Alþingi hefir, sem kunnugt er, þegar
verið stefnt til fundar 15. febrúar næstk.,
Og þar sem kjörtími konungkjörnu þing-
mannanna er eigi á enda, fyr en seint í
apríl næsta ár, þá er þar með leyst úr
spurningunni að fullu.
Konungkjörnu þingmennirnir, sem nú
eru, hafa, eins og vepjulegt er, verið skip-
aðir til sex ára, og það or því réttur
þ-irra að eiga sæti á næsta alþingi, unz
tíminn, sem jeir eru kvaddir til þingsetu
fyrir, er á enda.
Eins og það er notagjald þjóðkjörinna
þingmaDne, ef svo mætti að orði kveða,
er þing er háð optar en þrisvar, meði n
er kjörtími þeirra stendur yfir, svo hlýtur
og sama að vera, að því er til konung-
kjörnu þingmannanna kemur.
Þessum rétti verða þeir eigi á neinn
hótt sviptir, nema einhver þeirra missi
kjörgengisskilyrði sín, sem Lér ræðir eigi
um.
Gagnvart þessu tjáir eigi að benda á
það, að útDefning konungkjörinna þing-
manna hefir að undanförnu stundum farið
fram fáeinum dögum áður, en full sex
árin voru liðin frá því, því að þá hefir
jafnan stað'ð svo ó, að rétti þeirra, er
frá fóru, hefir í engu verið hallað, — þing
eigi staðíð yfir eða átt að heyjast þá fáu
dagana.
Þó að konungur, eða ráðherra hans,
viidu, þá hafa þeir alls engin tök á því,
að svipta þá þingmennskunni.
Það færi í bága við 14. gr. stjórnar-
skrárinnar, sem jafn vel gerir konimg-
kjörnu þingmennina enn fastari í sessi,
en þjóðkjörna þingmenn, þar sem tekið
er beint fram, að umboð þeirra skuli gilda
.eins fyrir það, þótt þingið kynni að vera
leyst upp“, sbr. og 29. og 33. gr. stjórn-
arskrárinnar, er heimila alþingi einu, að
skera úr lögmæti kosninga þingmanDa,
sem Og úr því, hvort kjörgengi hafi misst.
Orðið „venjulega" í 14. gr. stj.skrórinn-
ar — „bæði kosningar hinna þjóðkjörnu
alþingismanna, og umboð þeírra, sem
kvaddir eru til þingsetu af konungi, gilda
venjulega fyrir 6 óra tímabil . . .“ —
lýtur að því, að skeð getur, að einhver
hinna konungkjörnu falli fró, eða missi
kjörgengisskilyrði á kjörtímabilinu, oger
þá einhver skipaður í hans stað, að eins
fyrir þann tín ann, sem hann átti eptir.
Verið getur offé álitamál, hvort í orð-
inu „venjulega11 felst eigi það, þótt sá
skilningur liggi að visu fjær, að konung-
ur geti hagsð útnefningu hinna konung-
kjörnu svo almennt, ef hann vill, að þeir
séu skipaðir iyrir skernmri tima en 6 ár;
en hafi konungur hagnýtt rétt sinn á þann
hátt, að skipa hina konungkjömu fyrir
6 ár, getur hann eigi breytt því síðar.
Ha nn hefir þá bundið herdur sinar,
og gefið hlutaðeigendum rétt, sem hann
eigi getnr svipt þá aptnr.
Hafi fundurinn í Keflavík viljað gefa
ráðherra undir fótÍDn, ætti að megatelja
það víst að slíkt leiddi eigi til neins.
Ráðherra ætti allt of' mikið á hættu,
ef hanD réði konungi tii sliks.
Vafalaust, að landsdómur myndi, ef
til kæmi, tolja slíka ráðstöfun ólöglega.
dáinn Leo Tolstoj.
l/j. NÓV, I9IO.
Rússneski skáldsagnahöfundurinD Leo
Nikolajevitsch Johtoj er — látinn.
Hann andaðist að greifasetri sinu í
Eússlandi 15. nóv. þ. á.
Leo Tolstoj var fæddur í héraðinu
Tula á Rússlandi 28. ág. 1828, og var
kominn at gamalli rússneskri aðalsætt.
Hann stundaði nám við háskólann i
Kasan, og síðaD í Pétursborg, en gekk
árið 1851 i herþjónustu, og tók þátt í
Krim-stríðinu (1854—’56).
Sem skáldsagnahöfundur ávann Tolstoj
sór fyrst verulega nafn, er hann birti
skáldsögurnar „Strið og friður“ (i 4 bind-
um) og „Anna Karenin“ (i 3 bindum),
og eptir það rak hver skáldsagan aðra.
Skáldsögur Tolstoj’s hafa verið þýdd-
ar á fjölda mörg tungumál, ogallsstaðar
þótt mikið að þeim kveða.
Á seinni árum ritaði hann ýmislegt
heimspekilegs, og guðfræðilegs efnis. —
Þóttu honum kærleikskenningar kristin-
dómsins hafa aflagazt mjög í me,ðförunum
í höndum kirkjunnar og veraldloga valds-
ins. — Hann ritaði og mjög gegn ófriði
og vildi eigi. að DeÍDn léti hafa sig til
manndrápa, eða limlestinga í ófriði, enda
engum siðferðilega heimilt, né skylt, að
hlýða lögum, eða yfirvaldsskipunum i þá
átt, só eigi unj al óhjákvæmiitga vörn
að ræða, er óviuaher brýzt inn i landið.
Tolstoj hafði verið veikur, síðan á
öndverðu sumri, enda mjög hníginn að
aldri.
1*
Jónas Jónassen.
fyr landlælinir.
Að kvöldi 22. nóv. þ. á., k!.?3/2e. h.,
andaðist að heimili sinu i Reykjíivik dr.
Jónas Jónassen, fyr landlæknir.
| ' Hann var fæddur í Reykjavík 18. ág.
1840, og voru foreldrar hans: Þórdur
háyfirdómari Jónassen og kona hans, Soffía,
fædd Lynqe.
Stúdentsprófi lauk hann við lærðf! skól-
ann í Reykjavik 1860, og nam síðan
læknisfræði við báskólann í Kaupmsnna-
höfn, og lauk þar embættisprófi árið 1866
en varð tveim árum síðar aðstoðarmaður
Hjaltalíws heitins landlæknis, bæði við
kennslu á læknaskólaDum, og við lækn-
isstörf.
Héraðslæknir varð hann í Rej’kjavík
árið 1876, og gegndi þvi embætti, unz
hann varð landlæknir árið 1895; en lausn
frá því embætti fékk hann árið 1906
Hann var þingmaður Reykvíkinga
1886—1891, og koDungkjörinn þÍDgmað-
ur 1899-1903.
í bæjarstjórn Reykjavíkur var hann
og nokkur ár.
Doctorsnafnbót hlaut hann árið 1882,
fyiir ritgjötð, sem hann hafði samið um
sullaveikÍDa.
Dr. Jónassen samdi ýius ritumlækn-
isfræðileg efm': „LækDingabókL, „Hjálp í
viðJögum", rit um „eðli og heilbrigði
mannlegs líkama44, .Vasakver handa
kvennmönnum“ o fl., allt bækur mjög
hentugar alinenningi, og ætlaðar til þessl
að leiðbeiua mönnum, er eigi næst ti,
lækuis.
Hann var kvæntur Þbrunni, dóttur
Hafstein’s amtmanDS, og lifir hún mann
sinn, ásamt eÍDni dóttur þeirra hjÓDa,
Soffíu að nafni, sem gipt er Eggert Claes-
sen, yfirdómsmálfærslumanni.
Dr. Jónassen var einkar vinsæll mað-
ur, enda hjartagóður, og fljótur til hjálpar.
Var hann og orðinn mjög lúinn, og
farinn að heilsu nokkur siðustu ár æfinnar.
Það, hve annt dr. Jónassen lót sór
um það, að fræða alþýðu manna um lækn-
isfræðileg efni, sem og barátta hans gegn
sullaveikinni, mun lengi halda naÍDÍ hans
á lopti, og h8Dn jaL an talinn í röð
fremstu lækna lands vors.
U 11 ö n d.
—o—
Til viðbótar útlendu fréttunum, er
birtar voru í siðasta nr. blaðs vors, skal
enn getið þessara tíðinda: