Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 16.12.1910, Qupperneq 1

Terð nrgangnnx (minnit,
00 arkir) 3 lcr. 50 aur.
n-lenchs 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borqist ýyrir júnlmánað-
arlok.
Þ JÓÐ VILJINN.
_ . — [==; Tu TTUGASTI OG FJORBI ÁRGANGUB =1— .=-
_j_RITS.TJO.RI SKÚlLI THORODOSEN.
M 57.-58.
Reykjavúk. 16. DES
Uppsögn skrifleg, ögild
nema komið sé til iitgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar oa kaupandi
samhliða uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
19 10.
Ivennfrelsismálið.
—o—
8- des. þ. á. birtist grein í blaðimi
lDgólfur“, eem ber fy/•irsögnina: „KvenL-
freleiemélið. — Varhugaverð áskorun“.
Grein þeeei er stýluð gegn éekorun
„ieleDzka kvennfélageine“ til íelerzkra
kvenna.
Skorar kvennfélagið á íeleDzkar kon-
ur, uð „lóta ekki undir höfuð leggjaet,
að gera eitt ýtrasta til, að kvennréttinda-
málið verði rætt á sem allra flestum þÍDg-
málafundum.
Ritstjóri „Ingólfsu getur þese í grein
sinni, að kvennréttindamólið hafi „örsjald-
an og örlítið verið rætt í blöðum eða á
m8nnfundum“, og sé þjóðin því „alls ekki
undir það búin að svo komnu, að ráða
til lykta jafn mikilsvarðandi máli“.
En þessi ummæli „Ingólfs“ eru mjög
fjarri sanni, því bö í frek síðastl. tuttugu
ár, hetir málið eigi all-sjaldan borið á
góma á þingmólafundum hér og hvar.
Á Þingvallafundinum 1888 — og ef
til vill á fleiri Þingvallafundum, þótt vér
eigi munum það í svip — var og sam-
þykkt, mjög eindregin áskorun, að því er
jaínrétti kveDna og karla snertir.
Þá hefir og blað vort eigi sjaldan vik-
ið að málinu, þó að önDur blöð hafi að
vísu gefið því minni gaum, en skyldi,
nema hvað KvenDablaðið hefir að sjálf-
sögðu minnzt þess eigi sjaldar.
Frá kveDnþjóðinni hafa alþÍDgi einnig
borízt fjölmennar áskoranir, enda málið
eigi sjaldan að einhverju leyti borið þar
á góma.
Um fá mál, sem lög hafa verið samin
um, verður því fremur sagt, að þjóðin sé
undir það búÍD, að þingið ráði því til
lykta.
Hér við bætist og, að hér er nm það
eitt að rœða, að láta kvennþjóðinni réttindi
í ié, sem ranglega er fyrir henni haldið.
Og þeerar* niii það rœðir,
að hœtta að traðka siðferð-
islegum rétti annara, þá fer
illíi ;i því, að tala um, að
undirbúning þurfi, þvi að
það á að gerast þegar i stað.
Þar ceui all-mikill ábugi er nú og
þegar vaknaður hjá eigi all-fáum meðal
kvennþjóðarinnar, og fleiri, og tilfinning-
in, að þvi er óréttÍDn snertir, að verða
æ ríkari, þá fer það að verða enn ábyrgð-
a? meira fyrir karlþjóðina, en fyr, að synja
konunum þessara sjálfsögðu réttindi þeirra.
Ekki er heldur ástæða, til að slá því
fram, eins og „lDgólfur“ gerir, að kjós-
endur geti eigi skapað sér „sjálfstæða og
ábyggilega skoðun“ um málið „á einum
þingraálafundiu.
Þar sem kvennfrelsismálið hefir, sem
fyr segir, leDgi verið á dagskrá þjóðar-
innar, og þar sem hér er að eins um það
að ræða, að hætta að traðka rétti þess,
sem hÍDgað til hefir orðið að gjalda þess,
að hanD var idíddí máttar, þá ereinmitt
enn minni ástæða, til að slá hinu ofan
greinda fram, en að því er ýms önnur mál-
efni þjóðarinnar snertir,
Þá segir „Ingólfur“ enn fremur, að
konur ættu, að „sjá það sjálfar, að þær
eru ekki við því búnar, eða undir það
búnar að takast á hendur þann vanda, að
ráða ráðum um hag landsinsu, með því
að til þess þurfi „öðru vísi háttað upp-
eldi, en þær hafa fengið all-flestar“.
En þessu er því að svara, að eigi heim-
ilar það, að synja konum réttÍDda þeirra,
þó að fleiri eða færri hagnýti þau eigi
svo heppilega, sem æskilegt væri, enda
gengur það og upp og niður hjá karl-
þjóðinni, og engin astæða til þess, að gera
kvennþjóðinni þær getsakir, að henni
tækist yfirleitt miður.
Að þvi er til „uppeldisinsu kemur,
hefur og uppeldi karlþjóðarinnartil þessa
yfirleitt eigi verið að neinu leyti miðað
við réttindin, sem þeir hafa haft frain
yfir kvenDfólkið, og mörg mun sú kon-
an hér á landi, er engu síður veit, hvað
gerist i landemálum, en karlmennirnir
og bef'ur sína skoðun á málunum.
Að lokum skulum vér geta þess, að
þó að ritstj. „Ingóifs“, láti, sem hann sé
bræddur um að „fósturjörðin væri lítið
betur farÍD, en nú“, þó að „kveDnfrelsis-
konurnar næðu takmarkinu, þá verða þó
allir að viðurkenna, að alls ekkert verð-
ur um það sagt, hve mikið gott þjóðfé-
lagi voru hefur tapast, og enn kann að
tapast, meðan kvennþjóðinni er synjað
jafnréttis við karlmennina.
Einum getur hugkvæmst það, sem
öðrum hugkvæmist ekki.
En kvennþjóðin hefur til þessa eigi
haft sérstaka hvöt til þess, að beina
| huganum að almennum þjóðmálum.
U 11 ö n d.
—o—
Frá útlöndum hafa nýlega borizt þessi
tiðindi:
Danmörk.
Árið 1866 var i Danmörku stofnað
„beiða félagið“ svo nefnda („Det danske
Hedeselskab"), í þeim tilgaDgi, að gera
JótlaDdsheiðarnar, afar-mikið landflæmi,
að ræktuðu landi, og hefir þegar áunnizt,
mjög mikið í pví efni, enda rikissjóður
lagt félaginu drjúgan styrk. — Nú verð-
ur þvi óviða farið svo um Jótlandsheiðar,
að menn reki sig eigi á hibýli, skepnur,
eða vegfarendur, þar sem áður var eyði-
flæmi, en sjaldan sté nokkur fæti á.
Aðal-hvatamaðurinn að stofnun „heiða-
félagsinsu var J). M. Dalgas ofursti (fædd-
ur 16. júlí 1828, en dáinn 16. apríl 1894),
og var 11. nóv. síðastl. afbjúpaður minn-
isvarði, til minningar um starf hans, í
Ansager, í grennd við borgina Yarde. —
Hafa honum og áður verið reistir minn-
isvarðar, meðal annars í Arósum 1901.
f 15. nóv. þ. á. andaðist .Tohan Julius
Exner, læddur 30. nóv. 1825, einn af
nafnkunnustu málurum Dana. Hafaýms
af málverkum hans áunnið boDum tals-
vert hrós, og var hann ánð 1890 valinn
formaður railverkasj'ningar-nefndarinnar
í Kaupmannahöfn.
Að morgDÍ 8. nóv. þ. á. fuodust göm-
ul hjón, er áttu heima í grennd við Ny-
borg, myrt á heimili eínu. — Maðurinn,
sem hét P. Jörgensen, var 76 ára, en kon-
an 84 ára.
Óvíst var enD, er síðast fréttist, hver
morðið hafði framið.
f 18. nóv. þ. á. andaðist P. W. Höst,
fyr forstjóri iðnaðarmannebankaDS (Haand-
værkerbanken) í Kaupmannahöfn.— Hann
hafði einn um sjötugt.
7. nóv. þ. á. voru hundrað ár liðÍD,
íðan þýzka skáldið Fritz Reuter fæddist-
(dáinn 1874). — Hafa skáldsögur hans
verið þýddar á ýms tUDgumál. — Árið
'• 1834 var hann dæmdur til dauða, sakað-
ur um að hafa verið riðinn við glæpsam-
legan félagsskap, en hegningunni þóbreytt
i 30 ára kastala-erfiði. — Árið 1840 var
hann þó náðaður.
Minntust Danir bundrað ára afmælis
þessa á þann hátt, að danskt-norsktbók-
salafélag gaf út nokkrar af skáldsögum
hans.
Booth, aðal-foringi hjálpræðishersins
kom 17. nóv. siðastl. til Kaupmannahafn-
ar, til þess að líta eptir starfi hjálpræðis-
hersins þar. — Hann er en orðinn 81
árs að aldri (fæddur 1829.)
Sviþjóð.
Nú er áformað, að olympisku leikirn-
ir verði háðir í Stokkhólmi árið 1912, og
er i því skyni verið að búa þar út stór-
eflis leiksvæði.
I
BretJand.
Samkvæmt síðustu fregnum, mun brezka
þingið nú þegar vera rofið, ogeiganýjar
kosningar að fara fram fyrir jól!
Það, sem kjósendum er eÍDkum ætlað
að skera úr, það er, hvort neðri málstof-
an eigi ekki að vera ráðandi á þingi