Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.01.1913, Síða 1

Þ JÓÐVIL JINN.
3. tbl.
Reykjavik 14. janúar 1913.
XXVII. árg.
Eptir L.
II.
Frumvarp þingsins frá 1911 rýmkv-
aði kosningarrétinn til alþingis að mikl-
um mun, eptir því átti að afriema með i
öllu auká-útsvarsgreiðslu sem skilyrði fyr-
ir kosningarrétti, veita vinnumönnum
kosningarrétt og loks kvennfólki með
-sömu skilyrðum og karlmönnum.
Þetta þótti „Heimastjórnar“mönnum
flestum langt of langt farið, þeim virt,-
jst það hættulegt að fjölga kjósendum
*vo mjög allt i einu, og veita þeim er lítið
eða ekkert leggja til almennra, þarfa, jafna-n
rétt við þá, sem þyngstar bæru byrðarnar.
Mörgum Sjálfstæðismönnum virtist
aptur á móti hér of skammt farið, þeir
vildu færa aldurstakmarkið, sem eptir
frumvarpinu átti að vera 25 ár niður í
21 ár. Þeir þóttust mega ganga að því
-sem visu, að á næstunni myndi það í lög
tekið hér á landi, að menn yrðu fullveðja
21 árs, og virtist, sjálfsagt, að allir full-
veðja menn hefðu kosningarrétt.
Því skal ekki neitað að stórkostleg
kjósendafjölgun getur haft stórkostlega
þýðingu, bæði fyrir einstaklinga og þjóð- *
félagið í heild sinni.
Storfeldasta breytingin, sem frum-
varpið frá 1911 fór fram á, var að veita
konum kosningarrétt með sömu skilyrð-
um og karlmiinnum, því að við það yrðu
karlmennirnir i ákveðnum minni hluta,
þar sem talsvert er fleira af konum en
körlum i landinu.
Því var það svo einkennilegt, að
„Heimastjórnar“mennirnir sem óttuðust.
þá byltingu, sem mikil kjósendafjölgun
hefði i för með sér, voru ekki lifandi
vit.und hræddir við kvennkosningarrétt-
inn út af fyrir sig.
I’eir lýstu því, að minnsta kosti marg-
ir, yfir, að þeir væru honum fylgjandi.
Það er því ekkert ritlit fyrir að hann
verði ágreiningsefni milli flokkanna; hann
á víst mótstöðumenn og fyigismenn í
baðum flokkum, og skal því ekki gerður
hér að umtalsefni að sinni.
Nei, það sem þeir voru hræddir við,
voru vinnuhjúin, og ef til vill lausafólk,
eem ekki greiðir 4 kr. í aukaútsvar.
Jeg verð nú að játa hreinskilnislega,
að mér er þessi hræðsla óskiljanleg með
öllu.
Eins og menn vita, er vinnuhjúastétt-
in á landinu ekki svo sérstaklega fjöl-
menn, að líklegt væri, að hún lít, af fyrir
*ig hefði sérstaklega mikil áhrif á stjóm-
málin, þótt hún fengi kosningarrétt.
Auk þess fara hagsmunir þeirrar stétt-
ar manna að ýmsu leyti saman við hags-
muni annara landsmanna, því ábatasam-
ari sem atvinnuvegirnir verða, þess meira
kaup geta menn goldið hjúum sínum.
Hinsvegar er ómögulegt að færa nein
skynsamleg rök fyrir þvi, að neita vinnu-
hjúum um kosningarrétt i landi þarsem
kosningarrétturinn er jafn almennur og
hjá oss.
Þau eru ekki ver að sér en aðrar |
stéttir manna, sem kosningarrétt hafa,
t. d. lausamenn.
Þau greiða, all-optast meira auka-út-
svar en heimtað er af öðrum, semkosn-
ingan éttarskilyrði.
Og að hegna fólki fyrir að vilja held-
ur vera í vinnumennsku og á sama stað
allt árið, en að vera sina vikuna hjá
hverjum, og á stöðugum flækingi, virðíst
mér hvorki ráðlegt né réttlátt.
Hér á landi, sérstaklega til sveita,
hefir mikið verið kvaitað um vinnuhjúa-
eklu.
Halda menn nú að það muni anka
löngun manna til þess að gefa sig i vinnu-
mennsku, ef bað hefir missi kosningar-
réttarins í för með sér.
Nei, slik löggjöf er ekki í þágu bænd-
anna, og líklega enki í neins manns þágu.
Eins og ástatt er hér á landi nú, hefir
sú skoðun ekki við annað að styðjast, að
því er jeg bezt fæ séð, en hleypidóma
og þröngsýni.
Sama er að segja um afnám auka-
iftsvarsgreiðsiunnar, sem skilyrði fyrir
ko8ningarrétt,i, að það myndi hata. svo
litla kjósendafjölgun i för með sér, að
menn yrðu hennar alls ekki varir.
Hinsvegar veldur útsvarsgreiðsluskil-
yrðið nú talsverðri óánægju, með því líka
að engin rök er hægt að færa fyrír þi’í,
ekki einu sinni frá sjónarmiði þeirra
manna, sem mótfallnir eru almennum
kosningarrétti.
Frá þeirra sjónarmiði ættu liklega á-
hrif" manna á landsmálin að standa í
beinu hlutfalli við hvað þeir legðu til
landsþarfa.
En þannig skoðað hlýtur það að vera
miklu ósanngjarnara. að sá maður, sem
greiðir 500 kr. í útsvar, hafi jafnan at-
kvæðisrétt við þann, er greiðir 4 kr.,
heldur en þó sá, sem greiðir 3 kr. hefði
sama rétt og hinn, sem borgar 4 kr.
Getur verið, munu sumir svara, en
vér viljum þó að þeir einir hafi kosning-
arrétt, sem eitthvað leggja t.il landsins
þarfa, hinir sem eru þjóðfélaginu byrði eða
gagnslausir eiga engu um mál þess að
ráða.
Þó að þetta væri nú rétt, sem jeg skal
•kki fara frekar út í að sinni, þá
leiddij það ekki til þess að heimta útsvars-
greiðslu sem kosningarskilyrði, heldurtil
þess að allir sjálfbjarga menn fengju kosn-
ingarrétt.
Því að þeir gjalda allir eitthvað til
opinberra þarfa, hér um bil undantekn-
ingarlaust.
Þvi þ ó að þeir greiði ekki beina skatta
tíl landssjóðs eða sveita, kaupa þeir eitt-
hvað af tollvöru og greiða á þann hátt
skatt.
Auk þess er útsvarsupphæð mjög ó-
heppilegur r mælikvarði fyrir þvi hvað
menn leggja" til opinberra þarf'a, vegn*
þess að sveitarþyngslin og efnahagur
sveitarfélaganna er svo mismunandi.
En að menn verði látnir gjalda þess
með réttindamissi, ef þeir flytja úr fá-
tækri sveit í rika, getur auðvitað ekki
náð neinni átt.
Frá Vestur-ísfirðinguiii.
Alþingi maklega ámælt.
Láðst. hefir að geta þess í blaði voru
að á þmg- og héraðsmálaíundi Vestur-
ísfirðinga, er haldinn var á Þingeyn í
síðastl. nóvembermánuði, var meðal ann-
ars, rætt um úrslitin, er urðu á síðasta
alþingi, að því er þingkosninguna i Vest-
ur-Isafjarðarsýslu snerti.
Samþykktar voru svo látandi tillögur:
1. Fnvduriwn lýsir megttri cánœgju sinni yfir
að þingið <t(}ci vísaði kosninqari œt« itr Fsí-
nr-ísa/jarðarsýslu til úrslita með nýrti kosn-
ingu heitna í héraði.
2. i'undurinn skorar á þing og stjóin cð
breyta bosningalögunum i þá átt, að þingið
bafi ekki sjálft úrskurðarvald um kosn-
ingu þingmanna.
3. Fundurinn telur eeskilegt, að næsta þing
endurskoði slþingiskcsningarlögin og verði
þá bannað að frambjóðendur sitji i yfir-
kjöistjórn og betur gengið frá ákvæðunum
um kjörseðla, svo það orki ekkitvimælum
framvegis, bveinig brjcta skuli seðlana.
Fundinn sóttu alls 13 fulltrúar, itr
hreppunum í Vestur-ísafjarðarsýslu.
Fyrsta ályktunin, sem því miður var
þó eigi samþykkt i einu hljóði, en að
eins með 8 atkv. gegn 6 — nokkrir full-
trúar rangsleitninnar þar á fundinum,
sem^víðar vill við brenna — er Vestur-
Isfirðingum til heiðurs.
Það hefði verið leitt, og héraðinu til
vandsœmdat, í bráð og lengd, hefðu þeir
tekið gjötrœdinu þegjandi.