Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 08.03.1913, Page 1

/
8.-9. tbl.
Reykjavík 8. marz 1913.
XXVII. árg-.
IsafolcT,
jj
(Annar ritstjórinn úr sögunni).
Mikil tíðmdi þóttu það, er „ísafold“
gat þess 1. marz þ. á., að hr. Sig. Hjör-
leifsson væri látinn af ritstjórn blaðsins.
Hann hafði verið ráðinn, sem póli-
tiskur ritstjóri „ísafoldar“. meðan Bjöm
heitinn Jónsson var enn á lífi, og þótti
þá svo miklu skipta, að fá hann að blað-
inu, að eigi var horft í, þó að „Norður-
land“ missti hann þá, og yrði þá í svip-
inn, sem stýris- eða reyðalaust flev.
Þetta gerðist, er „bræðings“-dýrðin
hafði heillað sem mest hugi ýmsra manna,
fyr voru í sjálfstæðisflokknum, enda
mun br. Sig Hjörleifsson og hafa verið
einn þeirra, er eigi áttu hvað síztan þátt-
inn i því, að „bræðings“-ófögnuðurinn
varð til.
En er svo var komið, að ,.grúturinn“,
sem svo hefir verið kallaður, varð eini árang-
ur „bræðingsins11, mun hr. ÓlafiBjörnssyni,
eiganda og öðrum ritstjóra „ísafoldar11
hafa, sem von var, venð nóg boðið, og
þótt því tíminn kominn til þess, að hætta
sér, eða blaðinu eigi lengra inn á „bræð-
ings“-brautina. en orðið var, — eða halda
frekar átram „makkinu“, eða dekrinu
við „heimastjórnar“-liðið, en þegar var
orðið.
Hvað hr. Sig. Hjörleifsson snertir,
virðist „bræðingurinn“ á hinn bóginn
hafa gert hann svo hugfanginn, eða
heillaðan af helztu forsprökkum „heima-
stjórnar“manna og öllu þeirra athæfi, að
þó að hann — atvikanna vegna — yrði
að sætta sig við það, að sjá af „grútn-
um“, hafi hann þó eigi getað slitið af
sér hin böndin, er „fóstbræðralagið11 við
„heimastjórnar“-höfðingjana hafði reyrt
hann.
Framkoma hans í garð sjálfstæðis-
flokksins, er hann fyr hafði talizt til, eða
einstakra manna úr honum, þótti og allt
annað en vingjarnleg, og vakti því eigi
litla óánægju í garð „Isafoldar“, af hálfu
þeirra manna — eigi all-fárra — er áður
höfðu haft mætur á blaðinu.
Það mun því hafa verið að ráði, og
eptir áskorun*) ýmsra þeirra manna, að
hr. Ól. Björnsson hefir talið réttast, að
lokið væri samvinnu þeirra ritstjóranna,
hans og hr. Sig. Hjörleifssonar.
Þingmannsefnin
í Gullbr.- og Kjósarsýslu.
Þá er nú frétt, hverir þeir verða, er
Gullbringu- og Kjósarsýslu-búum gefst
kostur á að kjósa um, við þingmanns-
kosninguna þar, í maímánuði næstk.
Þeir eru tveir, sem gert hafa aðvart
um það, að þeir gefi kost á sér.
Annar þeirra er síra Kristinn Daníels-
son á Útskálum, sem síðasta alþingi beitti
frekasta óréttinum, og rangsleitninni, svo
sem mörgum mun enn minnisstætt vera.
Hefði þingið gegnt skyldu sinni, og j
meiri hlutinn ekki gert sér þá vanvirðuna,
að ganga í lið með þeim, er réttinum
höfðu traðkað, og fylgt þannig rang-
sleitmnni, þá væri síra Kristinn nú einn
í þingmannatölunni, og þyrfti þá eigi
kosningar að leita.
Þenna óréttinn geist nú kjósendun-
um, í Gullbr.- og Kjósarsýslu kostur á,
að bæta honum að nokkru leyti, og sýna
þá og um leið meiri hlutanum á alþingi,
sem nú er, að aðra eins óhæfu, eins og
framin var á síðasta alþingi, vilja þeir
eigi, að nokkrum manni sé þoluð.
Vér efum því eigi, að kjósendurnir í
Gullbr.- og Kjósarsýslu veiti nú sira Kr.
Daníelssyni sem allra eindregnast fylgi
sitt við kosninguna í vor, og gæti þess
þá og jatn framt sem vandlegast, að eng-
inn fylgismaður hans sitji heima kjör-
fundardaginn.*)
Mun þeim og þetta þeim muninum
ljúfara, þar sem sira Ki istinn er eindreginn
sjálfstæðismaður, og skjöldurinn hreinn,
— þ. e. engu allra minnsta „bræðings“-
sulli ataður.
Hafa og Gullbr.- og Kjósarsýslu-búar
*) Leiíar gamla sjálfstæðisflokksins: Alþing-
ismennirnir Ben. Sveinsson, Bjarni frá Vogi, og
Sk Th. leiddu málið þó hjá sér, — haift, sem
lunnugt er, eigi átt eatnleiðir við „íeafold^ um
brid.
*) Eins og ófyrirleitnin er orðin afskapleg
við kosningar — af hálfu ýmsra úr „heimastjórn-
ar“-liðinu —, ættu menn og að gera sér allt far
um, að láta eigi hlekkjast af kosninga-lygum.—
Vér gerum eigi ráð fyrir neinu slíku »f hálfu
fylgismanna sira Kristins. — En símann má t.
d. nota, til að hreiða það út í kjörfundarhyrjun
— eða þá að láta einhvern lygarann hlaupa með
það —, að sá eða sá framhjóðándinn sé orðinn
bráðkvaddur, eða því likt.
Þá ættu menn og eigi siður að hafa það í
huga, að það er orðinn fastur siður „heima-
stjórnar“manna, að finna upp ýms „slagorð11, sem
svo eru nefnd, orð, sem almenningi er hægt að
festa í minni, og ætl»ð þá eingöngu að líta á,
og láta ráða sannfæringu, og atkvæði sinu, —
sbr. t. d. „viðreisnar“flokkur. Ertu ekki einn
þeirra, lagsmaður, sem vilt „viðreisn11 landsins
okkar? Þá kýstu nú með okkur!
Shr. og: „Nær að hugsa um atvinnuvegina
hérna, en að vera einatt að þvaðra um stórmál-
in!“ Eins og þeir, sem um stórmálin tnla, láti
sér síður annt um þá en hinir.
Eða þá nú: „Björn er nú alþýðunnar maður!“
— eða önnur slik lœvtsleg hrekkjabrögð, sem upp
verða fundin.
jafnan stutt sjálfstæðisstefnuna mjög
myndarlega, og gera það fráleitt síður
nú, eptir dönsku háðungarboðin, sem ráð-
herrann kom með úr siglingunni í vetur.
Að því er hinn frambjóðandann, hr.
Björn Bjarnarson í Grafarholti, snertir,
þá er hann á hinn bóginn þekktur að
því, að hafa lengi verið mjög æstur
„heimastjórnar“maður, og þvi vitanlega,
„til í a.llt“, þeim til fylgdar og geðþekkni,
hvort sem í boði er „bræðingur11 eða
„grútur“, eða þá eitthvað annað.
En illt verk, að fjölga slíku liði á
þinginu, — ekki sízt eins og nú standa,
sakir.
Stjórnarskrármálið.
Það er eitt þeirra málanna, er nú
kalla mjög ríkt að.
Ollum er það óefað ljóst — eigi síður
nú, en á undan þinginu 1911 —, hve
afar-brýn nauðsyn, og sjálfsögð skylda
það er, að draga kvenníólkið eigi leng-
ur á réttindum þess (kosningar- og kjör-
gengis-rétti til alþingis).
Er það og Tslendingum ærin háðung,
hve mjög það mál hefir þegar dregist,
— og það svo, að helzt eru nú horfur á
því, að enda Danir, jafn íhaldssamir, sem
þeir eru þó, ætli að verða á undan oss.
Sama er og hvað vinnuh júa-stéttina,
karla og konur snertir, að sjálfsögð skylda
og brýn nauðsyn er það, að hún sé eigi
lengur kosningar- og kjörgengis-réttind-
um svípt, — körlum og konum á þann
1 átt refsað, ef þau stunda þá atvinnu-
greinina, sem þjóðinni er jafn afar-ómiss-
andi, sem vinnumennskan er.
Sennilegt. að visu, hvað kjörgengið
snertir, að vinnuhjúin hefðu sjaldnast,
ef nokkuru sinni, tök eða vilja á að hag-
nýta sér það.
En réttindm bera þeim þó engu að
síður, enda þjóðinni ærinn skaði, ef eigi
mætti kjósa þann eða þann, er annars
teldist þó öðrum hæfari, af því að hann
væri vinnuhjúastéttar, er kosningin færi
fram.
Öllum er það og vitanlegt — bera
það allir í sér —, að eigi ber kvenntólk-
ið, eða karlmennirnir, þótt í vinnuhjúa-
stétt sé, síður ábyrgð á því en aðrir, sem
aflaga fer í þjóðfélagi voru, enda verða
og að sinu leyti, eða á sinn hattinn —
að svara gjöldum til almennra þarfa,
sem aðrir.
Og þar sem ábyrgðin á því, sem af-
laga fer í þjóðfélagi voru, hvílir að sjálf-
sögðu á öllum, sem fulltíða eru orðnir,