Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 22.03.1913, Blaðsíða 1

ÞJÓÐVILJINN
■
10.-11. tbl.
Reykjavík 22. marz 1913.
XXVII. árg.
Georg Grikkjakoimngur
myrtur.
London 18. marz 8I0 o. h.
Giíski sendihei uxrm hefir létt í þessu
fengid einkasimskeyti, sem segit, ad Georg
Grikkjakonungur hafi ve/tid myrtw.
Central Neivs.
Geotg /., Grikkja konungur, er ofan
akráð símfregn segir myrtan, var fæddur
24. des- 1845, og því orðinn frekra 67
ára að aldri.
Hann var, sem kunnugt er, sonur
Chtistians IX. Dana konungs, en var
kjörinn konungur Grikkja 30. marz 1863.
— Grikkir höfðu þá árið áður rekið
Otto konung af höndum sér —, og kom
Geotg til Grikklands 30. okt. 1863, og
tók þar við konungdómi, — hefði því
getað minnzt 50 ára konungsafmælis sins,
hefði hann lifað til haustsins.
Árið 1898 var honum veitt banatil-
ræði, en sakaði þá eigi.
Hvar hann hefur verið staddur, eða
hver atvikin hafa verið að því, að hann
var myrtur, hefur enn eigi spurzt.
Georg konungur var kvæmtur rúss-
neskri stórfurstadóttir, Olgu að nafni, er
lifir mann sinn.
Alls hefur þeim hjónum orðið sjö
barna auðið, og heitir elzti sonurinn er
nú tekur við konungdómi Konstantin, —
kvæntur Soffíu, systur Vilhjálms, Þýzka-
lands keisara.
Gjaldkeramálið.
Að því er snertir gjaldkeramálið, hefir
það gjörzt sögulegt, siðan er blað vort
var síðast á ferðinni, að málinu er nú
■kotið til yfirdómsins.
Bankagjaldkerinn, hr. Halldót Jóns-
*on, bafði, er honum var birtur héraðs-
dómurinn, beiðst umhugsunartíma, þ. e.
enga ákvörðun tekið um það að svo
stöddu, hvort hann vildi una við dóm-
inn, eða áfrýja honum, en hefir svo síðar
lýst yfir áfrýjun málsins af sinni hálfu.
Eins og almennt mun hafa vænzt
verið, hefir nú stjórnarráðið einnig áfrýj-
að, fyrir hönd réttvísinnar, sem svo er
kallað.
„Eimskipaíélag; Islancis4*.
(Stofmin innlends hlutaíélags.)
Ýmsir kaupmanna vorra—og nokkr-
ir menn aðrir — haia í yfirstandandi
marzmánuði sent út boðsbréf, þar sem
skorað er á íslendinga, að skrifa sig fyrir
hlutum, til þess að koma. á fót innlendu
eimskipatélagi.
I boðsbréfinu, sem — rúmleysis vegna
— eigi kemst að í blaði voru, eða þá
eigi að þessu sinni*), geta þeir þess, að
það sem nú veldur helzt óánægju lands-
manna, sé í aðal-atriðunum:
1. Ferðirnar óheppilegar. a) íœreyja-
ferdir. Þrátt fvrir margar ítrekaðar
óskir fæst ekki að bætt sé viðkomum
í Færeyjum. Þetta lengir ferðirnar.
Yér höfum hins vegar engin eða nær
engin viðskipti við Færeyjar ogþurf-
um því eigi á viðkomum þar að halda.
b) Vidkoma i ödrum löndum en Dan-
mörku. Fyrst í stað (fyrir 1874) gekk
ílla að fá viðkomur í Bretlandi. Siðan
fengust þær, en óhagkvæmar fyrst í
stað (sumpart í Leirvík á Hjaltlandi!)
Fargjaldi og flutningsgjaldi haldið ó-
eðlilega háu í samanburði við flutn-
ingsgjaldið frá Kaupmannahöfn. Og
nú þetta ár gert enn betur: gjaldið
frá Bretlandi hækkað úr því sem áður
var. 1909 neitaði Samein .féiagið að
gera samning um viðkomur i Hamborg.
Nú neitar það enn. Þvertekur fyrir
að láta skipin koma við í Þýzkalandi
og hækka því um leið flutningsgjöld
á vörum, sem þaðan koma (yfir Kaup-
mannahöfn) um 26°/0.
2. Áliöíh skipanna útlend. Yfirmenn
og hásetar skilja eigi mál vort, en af
því leiðir örðugleik og misskilning.
Þessu fæst eigi breytt.
3. Félagið á varnarþing i öðru landi,
og því órðugt að ná rétti sinum, opt
nær ógjörningur.
4. Ferðunum stjórnað frá Kaupmanna-
höfn, frá fjarlægu landi, af mönnum,
sem ókunnir eru islenzkum staðhátt-
um og íslenzku viðskiptalífi og eiga
þvi örðugt með að fullnægja viðskipta-
kröfum vorum. — Og fleira mætti
telja.
Ekki er gert ráð fyrir því, að félagið
verði þess megnugt, að geta þó sinnt
strandferðunum, eða að það geti þegar
annast allar samgöngur við útlönd.
A hinn bógmn vilja forgöngumenn-
irnir þó, að byrjað sé, ef nnnt. er, með
tveim ný byggðum skipum.
Öðru skipinu er þá „ætlað að halda
uppi stöðugum ferðum milli Kaupmanna-
hafnar, Hamborgar og / Leith eða ein-
hverrai' hafnar á Englandi annarsvegar,
og sérstaklega Reykjavikur og Yestfjarða
að nokkru leyti hms vegar; en binu skip-
inu stöðugum, reglulegum ferðum milli
sömu erlendra hafna, og aðallega Norður-
ogAusturlandsins meðviðkomumíReykja-
vík og Yestfjörðum eptir því sem hent-
ast þykir“.
Tvær kostnaðar-áætlanir hafa verið
gjörðar, og lýtur önnur þeirra að kaupum
og reksturskostnaði tvegg;,a eimskipa, en
önnur að aðeins einu.
Forgöngumennirnir telja það ákjós-
anlegast, að skipin geti orðið tvö, og er
þá kostnaðar-áætlunin sem hér segir**):
Skip A. Milli útlanda og Reykjavíkur—Vestfjarða.
Skipið sé að sfærð hér um hil 1200 snoáJeetir (Dödvægt) og geti fermt urn 700 smálestir af
útlendum vörum, en um 900 smálestir af islenzhum vöium, Þaó sé með nýtizku vélum með vfir-
bitunar gufuútbúnaði. Þetta atriði verður að álítast mjög þýðingarmikið, með því að kolaeyðslan
verður mun minni, en hún er aðahitgiaJdaliöurinn i starti ækslunni. Hroðinn sé 12 milur á vöku.
Farrými 1 flokks fyrir 45 farþega og 2. flokks fyrir 80— 35. Kælirúm nægilega stórt fyrir kjöt
og fisk. Allt sroíði 4 skipinu af vönduðustu gerð. Slíkt. skip kostar hér um hil 475000 krónur.
Eeksturskostnaðurinn á því 12000 krónur á mánuði, þar i talin öll útgjöld skipsins, hainargjöld,
afgreiðslugjöld, ábyrgðargjöld o. s. frv.
Skip B. Milli útlanda og kring um Iand.
Hér um hil 1000 sinál. (Dödvægt), fermi 550 smálestir af útlöndum vöium. en um 700 smá-
lestir at islenzkum íörum, hraði 11 mílur, farþegarúm nokkuð minna en á skipi A. Að öðru
ieyti eins hyggt og útbúið að öllu. Það kostar kér um hil 350000 krónur. Reksturskostnaður 4
mánuði 11000 krónur.
Gjöld (árlega).
ReksturBkostnaður: Skip A.........................................................kr. 144.000
---- Skip B.........................................................— 182.000
Til afgieiðslumanna utan lands og innan...........................................— 20.000
Framkvæmdaistjórn, skrifstofukostnaður, skattar, símagjö'd, hurðargjöld o. s. frv. . — 15.0 0
Vextir af Jáni að upphæð 495.000 krónur gegn 1. veðiétti i skipunum, í hyrjun . . — 27.225
Viðhald............................................................................— 9.000
Gert fyrir óvissum útgjöldum.......................................................— 6.000
Alls kr. 353.225.
*) Blaðið nær full sett, er boðshréfið harst oss i hendnr. RITSTJ.
**) Koatnaðar-áætlunin, er lýtur að einu skipi að eins, hirtist þá næsta nr. hlaðs vors.
RITSTJ.