Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.03.1913, Blaðsíða 1

ÞJÓDVILJINN.
12. tbl.
Reykjavík 31. raarz 1913.
XXVII. árg.
IMðtnr til söli
Sterkbyggður bátur með 3 hesta mót-
orvél, hentugur mjög til fiskiveiða á
¦umrum og til ferðalaga, er til söiu fyrir
ðtrúlega lágt verð ef borgað er út í hönd.
Menn snúi gér til undirritaðs.
ísafirði 18. febrúar 1913.
Jón Hróbjartsson.
Balkan-ófriðurinn.
Nýjar hrakfarir Tyrkja.
Búlgarar ná Adrianopel!
Ekki befir Tyrkjum viljað ganga bet-
ur í ófriðinum, síðan er stjórnarbyltingin
varð í Konstantínópel, sbr. 4.—6. nr. blaðs
vors þ. á., og ófriðunnn blossaði upp að
Borgin Janina — í Vestur-Albaníu
(íbúar um 20—30 þús) —, er Grikkir
höfðu leugi setið um, og eigi getað unn-
ið, varð að lokmm að gefast upp.
Hæpið þó líklega, hvað hana snertir,
að Grikkir fii að halda henni, er friður
kemst á, þar sem lýðveldið nýja, Albanía,
er þar þá annars vegar.
Símskeyti.
London 26.3. kl. 1235
Um fall Adrianopelborgar barst 26.
marz þ. á. svo látandi simfregn:
Simad f>á Sofia, ad Adrianopel
sé fallin. Búlgarai haldid innreid
í borgina. Hernadartœki Tyrkja
sprengd i lopt upp.
(Central Neu-s.)
Þessi eru þá loks málalokin orðin, að
því er Adrianopel snertir, þrátt fyrir afar-
hraustlega vörn af háltu Tyrkja.
Líklega vildu Tj'rkir nú heldur, þar
sem svona er komið, að tekið hefði verið
friðarkostunum, sem þeir áttu kost á,
meðan er vopnahléið stóð yfir, og hefir
þeim stafað mikil óheill af því tiltæki
Envei bey, og félaga hans, að hrinda
•tjórninm frá völdum, og verða valdir
að drápi Nazim pascha, tyrkneska yfir-
Jaershöfðingjans, og fieiri manna.
Sennilegast að þeir missi nú einnig
Konstantinopel, og verði algjörlega hrakt-
ir burt úr norður-álfunni, nema stórveld-
in taki bú þeim mun frjótar í taumana,
Tyrkium til eínhverrar bjargar.
Innlenda eimskipafélagið.
Hérlendir strandbátar,
— lands eign.
í síðasta nr. blaðs vors, vikum vér
stuttlega að áskoruninni um stofnun inn-
lends eimskipafélags, og létum þá jafn
framt þá von vora í Ijósi, að henni yrði
sem bezt tekið af almenningi, svo að
málið fengi sem greiðastan framgang.
Naudsynin & innlendu eimskipafélagi
— þótt eigi ætli sér i byrjuninni annað
en að sinna millilandaferðunum, og það
þó að eins að nokkru leyti —. dylst vænt-
anlega engum, eða þá f æstum. er litið er
á kjörin, sem íslendingar hafa átt — og
verða enn — við að búa, hjá útlendu
eimskipafélögnnum.
Nægir í því efni að benda á flutn-
inga- og farþega-gjöldin, hve óeðlilega
há þau eru, miðað við það, sem annars
etaðar gerist.
Það, að „Thore-íólagið" reyndist að
mun valtari í fjársökunum, en æskilegt
hefði verið, og vænzt var, er við það
var samið, bætir og sízt úr skák.
Oánœgja manna, að því er til „sam-
einaða gufuskipafélagsins" kemur, hefir
opt veiid tölureid, og batnar þá vitaskuld
ekki, er keppinautum þess fækkar, eða
þeir verða máttminni, eins og Jslending-
ar hafa þegar að nokkru orðið að kenna
á á þessu yfirstandandi ári.
Þá er það og eigi síður landipu m jii^
mikilsvarðandi, að viðskipti landsmanna,
að því er kaupin á utlenda varningin-
um snertir, — sem og að vifcu einnig að
mun, að því er til sölunnar á innlendu
afurðunum kemur — þurfi eigi að mestu
að vera bundin við Danmörku.
Vegalengdin þangað veldur því, að
flutningskostnaðurinn getur eigi annað
en orðið að miklum mun dvrari. en ef
vér sæktum allar helztu nauðsynjar vorar
til Bretlands.
Svo er og aðgætandi, að eigi fátt af
varninginum, sem vér enn sækjum til
Dana, eru vörur, sem Danir hafa sjálfir
keypt í Bretlandi, Þýzkalandi, eða ann-
ars staðar, og kaupum vér þær því i Dan-
mörku, að álögðum kostnaðinum við
flutning vörunnar þangað m. m., sem og
að viðbættum hagnaðinum, er dönsku
stórkaupmennirnir verða að reikna sér.
En meðan vér ráðum eigi adfuliu og
ótlu yfir ferðum millilandaskipanna, en
semjum um þær við Dani, svo að aðal-
stöð skipanna verður í Kaupmannahöfn,
og meðan er vér sameinum ferðirnar þar
á ofan að meira «ða minna leyti við póst-
ferðir þeira til Færeyja, þá styður þetta
eigi all-litið að þvi, að aðal-vezlunarvið-
skipti vor haldi áfram að vera við Dan-
mörku. í stað þess að færast í annað
eðlilegra hort, er oss væri heppilegra.
Það er þvi eigi fátt, er knýja ætti
oss íslendinga til þess, að reyna sem
fyrst, að eignast innlend eimskip, sem
tækju að sér vöru- póst- og farþegja-
flutmngana milli íslands og útlanda að
einhverju leyti, og nytu þá og að sjélf-
sögðu — öllum öðrum skipum fremur —
styrks til ferðanna úr landssjóði íslands.
En þó að brýn þöri' sé á því, að
mnlendu eimskipafélagi verði komið á
fót sem allra bráðast, og vonandi sé, að
tilraunirnar, sem nú er verið að gera í
þá áttina, lánist sem bezt, þá erum vér
íslendingar þó að vísu enn ver staddir,
að þvi er til stiandferðanna kemur.
Þetta stafar af þvi, að vöru- og fólks-
flutningarnir milii íslands og annara landa,
geta eigi annað, en borið sig, séu eigi
viðkomustaðirnii hér á landi aðrir, en
þeir, þar sem flutningaþörfin en mest.
Hvað millilandaferðirnar snertir, leggst
því æ eitthvað til með þær, þó að mjög
miklu skipti að sjálfsögðu, eins og að
ofan er bent á, í hvaða höndum þær eru.
Allt ödtti máli er á hinn bóginn ad
gegna, ad þv/í er til strandferdanna kemur.
Að þvi er viðkomustaði strandbátanna
snertir, þá er almemnngur, sem kunnugt
er, orðinn afar -k>öfuhar dur, þar sem naum-
ast getur heitið, að til sé sá fjörður, vík
eða vogur, sé þar einhver byggð, að eigi
sé þá óskað, hve mikið, sem fámennið
er, að strandbátarnir komi þar þó við, í
fleiri eða færri íerðum, ef eigi í öllum.
Þetta stafar af því, að atvinnurekst-
ur manna er þegar, í sumum héruðum
landsins, orðinn að mun við strandferð-
irnar bundinn, auk þess hve nrjög strand-
bátarnir greiða að öðru leyti fyrirferða-
lögum öllum, sem og fyrir vöruviðskipta-
verzlaninni innan lands, — þar sem um
eitthvað i þá áttina er að ræða.
En víðast er flutningaþörfin enn litil,
og á siimum viðkomustöðunum enda alls
engin, — skipin yfirleitt meira notuð sem
farþegaskip, og borga sig því alls eigi.
Það er þvi engin von á því, að útlend
gufuskipafélög séu fáanieg til þess, að
taka strandferðirnar að sér, nema gegn
því riflegra f járframlagi úr landssjóði, og
hæpið þó æ öðrum þræði, að gufuskip,
sem hentug eru, fáist.
Landinu er það því afar-brýn nauð-
Syn, ad eignast sem fyistnœgilegamarga
strandbáta, er um stiandfetdirnar annist,
svo að eigi þurfi að liggja á bónbjörgum
við útlendinga, að því er þær snertir.
Eigi landið sjálft bátana, og kosti að