Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 23.04.1913, Blaðsíða 2

58
ÞJÓÐVILJINN.
ÞJÓÐVILJINN.
Verð árgan<;sins (minnst 60 arkir) 3 kr. 50 a.,
©rlendis 4 kr. 50 a. og í Ameríku doll.: 1,50,
Borgist fyrir jútiimánaðarlok. Uppsögn skrifleg
ógild nema komin sé tii útgefanda fyrir 30. dag
júnimánaðar og kaupandi sambliða uppsögniívni
borgi skuid sína yrir blaðið.
Til islenzku þjóðarinnar.
Eptir að Hjálpræðisherinn hefir starfað
um 20 ár hér á Islandi með trúmennsku
og sjálfsafneitun, höfum vér, eins og
mörgum er kunnugt, mikla þörf á nýju
húsi í höfuðstað landsins, sem rúmað gæti:
aðalstöð, gistihæli, vinnustofu og sam-
komusal o. m. fi. Oss hefir lengi verið
ljóst, að gamli kastalinn hafi endað þjón-
ustu sína, en samt höfum vér komist af,
með því að setja bót á bót ofan. — En
það getur ekki gengið lengur á þennan
hátt. — Það er brýn nauðsyn á að byggja
nýjan kastala, sem getur nokkurn veginn
hæft miðhluta borgannnar. Þess vegna
skrifum vér þessar línur, sem hvöt og
bæn til Islendinga um stuðiung.
11. maí 1915 eru 20 ár liðin síðan
Hjálpræðisherinn byrjaði starfsemi sína
hér á Islandi, og dirfumst vór að segja,
að þessi ár höfum vér haft það takmark
fyrir augum að vinna þjóðina og landið
fyrir Krist, undir margbreyttum kring-
umstæðum í heiðri og vanvirðu, vondu
og góðu umtali — að vísu tátækir, en
höfum þó gert marga ríka, ætíð höfum
vér ieitast við að mýkja og draga úr sorg,
neyð og söknuði af öllum tegundum.
Það mundi vera oss íagnaðarefni, ef
unnt væri að hafa lokið byggingunni og
geta vigt hana á fyrnefndum hátíðisdegi,
en til þess verðum vér að mim ista kosti
að fá 5000 krónur að gjöf frá landsbúum,
auk þeirrar fjárhæðar, sem von er á frá
öðrum hjálparlindum. Ymsar áætlanir
höfum vér gert um þessar 5000 krónur,
sem vér munum gera almenningi kunnar
þegar fram líða stundir, og treystum vér
hluttekningu og hjálpsemi landsstjórnar-
innar, lögreglunnar og annara leiðandi
valdhafa, og vonum vér þá að geta gert
ráð fyrir styrk, samvinnu og áhuga manna
af öllum stéttum og á öllum aldri.
Fyrir hönd Hjálpræðishersins.
Reykjavík í apríl 1918.
N. Edelbo,
leiðtogi Hjálpræðishersins á Islandi.
*
* *
Framanritað ávarp væntum vér að
njóti stuðnings almennings í kauptúnum
og sveitum.
Ólafu) Björmson, Þónh. Bjmnarson,
ritstjóri „ísafoldar": biskup.
Kt istján Jónxson, Knstján Þorgrimsson,
húyfirdómaii. Svensk v. Konsul.
Bjötn Kristjánsson, Þorsteinn Gislason,
bankastjóri. ritstjóri.
Sighvatur Bjarnason, Asgeir tíigurdsson,
banknstjóri. kaupiuaður.
Magnús Blöndahl, T'ryggm Gunnarsson,
kauprriaður. fv. bankastjóri.
,/. Havsteen, Jóhann Þorkelsson,
fv. amtna. dómkirkjuprestur.
Jón Jónsson, Jes Zimsen,]
docent. kaupmaður.g
Oddur Gislason, Magnús Stephensen,
yfirdúoMlögm. f. landshöfðingi.
Bríet Bjarnhédinsdóttir, 01. Olafsson,
ritstjóri. prestur.
Morten Hansen, Ludmg Kaaher,
skólastjóri. konsúll.
Jón Jensson, Gudmundur Helgason,
yfirdóœnri. Búnaðarfél. foru;.
A. Tulinius, 01. Johnson.
yfirdómslögm. konsúll.
A. Openhaupt, Ft. Fridriksson,
urnboðssali. form. K. F. U. M.
Borgþót Jósepsson, Magnús Jónsson
btejargjaldkori. sýslumaður.
Hannes Hafiidason, Jón Hj. Sigurdsson,
skipstjóri. hérnðsiæknir
Sveinn Björnsson, Benedikt Sveinsson,
yfirdómslögm. ritstjóri.
Jóh. Jóhannesson, Magnús Helgason,
kaupmaður. skólastjóri.
Einar Þorgilsson, Aug. Flygenring,
kaupmaður. kaupmaður.
S. Bergmann,
kaupmaður.
Bandamenn ráðgera um þessar mund-
ir að skipa nefnd, til að íhuga, hvort
óframkvæmanlegt sé að byggja afar-stór-
an brimbrjót, eða varnargarð, á New-
Foundlaod’s grynningunum, tii þess að
hamla því, að hafísjakar berist suður eptir
öllu Atlantshatinu, og geri skipagöngurn-
ar hættulegar.
Brimbrjótinum er þá ætlað, að neyða
Labrador- og (xolf-strauminn (norðan- og
sunnan-strauminn) til að mætast, og er
þá búist við. að hafísjakarnir bráðni, áður
en þá b( r svo langt suður eptir, að á
siglingaleiðinni verði.
Talið er, að veðurlagið á sunnan-
verðu Grænlandi yrði þá og hlýrra en
nú er.
Tillaga þessi stafar frá ameriskum
verkfræðingi, er telja mun fyrirtækið
framkvæmanlegt.
Verzlunar- eða kaupmanna-ráðið í New-
York hetir og talið sig tillögunni hlynnt,
sem og ýms ensk, þýzk og amerísk eim-
skipafélög, er skip hafa í förum milli
Evrópu og Ameriku.
1 borginni Perugia (les: Perudsja) á
Ítalíu hafa nýlega fundist þrjú málverk,
eptir fræga, ítalska listmálarann, Rafael.
Mönnum var áður alókunnugt um
það, að málverk þessi væru til, og þykir
sérstakiega^ kveða mikið að einu þeirra.
Rafael var fæddur í borginui Urbino
6. apríl 1488, og andaðist 6. apríi 1520.
Málverk hans eru alls um 1200 að
töiu, þó að hann væri að eins réttra 37
ára að aldri, er hann andaðist, og er hann
sem kunnugf er, einn í tölu frægustu
málara heimsins.
XXVII., 15.—16.
Yestan um haf.
(Úr bréfi 7. des. 1912).
Árið er nú bráðum á enda, það hefir:
á ýmsan hátt verið viðburðaríkt hér vestra,
eins og hjá ykkur i Norðurálfunni. I
Bandaríkjunum sigruðu Demokratar i
haust við forsetakosningar. Hinn ný kosni
forseti, Wodrow Wilson, er hámenntaður
maður, af ýmsum talinn lærðasti stjórn-
fræðingur Bandaríkjanna. Nær öllum ber
saman um að liann sé mannkosta-maður
og hyggja auðvalds-andstæðingar gott til
stjórnar hans. Hann hefir lýst yfir því.
að hann ætli að stofna til aukaþings,
þegar er hann hefir tekið við stjórnar-
taumunum, til að ræða um breytingu á
tolllögum Bandaríkjanna. Flestum mun
bera saman um það, að þjóðarauður Banda-
ríkjanna hafi aukizt við verndartollana.
En sá auður hefir safnast á svo fáar hend-
ur, að talið er, að 17 mestu auðkýfingar
ríkisins hafi í hendi sinni allan peninga-
markað þjóðarmnar, og geti því haft ailt
viðskiptalíf í þeim skorðum, er þeir vilja
vera láta. Allur kostnaður til lífsviðhalds
einstaklinga, er orðmn svo geysi-hár, að
I ekki þykir viðunandi, þvi kaupmenn, hin-
ir stærri, mynda „hringi“ (truzts) um
hveija vörutegund, svo þeir eru einráðir
um verð þeirra. Þetta gjöra þeir í skjóli
verndartoilanna. 011 hin þýðingarmesta
starfsemi ríkisþings Bandaríkjanna næst-
liðin 10 ár hefir að mestu verið falin í
því að rannsaka starlsemi auðfélaganna,
og reyna að semja iaga-ákvæði er heim-
ilaði stjórn landsins, að taka í taumana
við félög þessi, svo þau kúguðu ei alþýðu,
og heptu framfarir einstaklinga, til að
auka auð sinn og áhrif. Þetta hefir stjórn
Bandaríkjanna ekki enn tekizt, og er þess
nú beðið með óþreyju, hvort hinum ný
kosna iorseta verði sigurs auðið í þessu
mikla nauðsynjamáli.
Hér í Canada er sami leikur í aðsigi
og þegar byrjaður.
I Híkisstjórnin er rm síðan í fyrra haust
í liöndum þess flokks, er telur verndar-
tolla-stefnuna landi og lýð til hagsældar.
Ríkisþing Canada er nú wý sett og verður
aðal-málið á því þingi hervarnarmálið.
Hin ráðandi stjórn vill að Canadabúar
ieggi til lrermála Englands, að sögn. 35
milljónir þetta ár, og byrji þar að auki
á því að koma upp sjóher til strandvarna
heima fyrir. Stjórnin sem á undan var
(Liberalar) vildu að eins koma upp sjó-
her til strandvarna. Annað mikilvægt
mál er um endurskoðun bankalaganna.
Eru margar raddir framkomnar um það,
að bankarnir lárii járnbrautar- og verk-
smiðjufélögum stórfé fyrir 3—4°/0, en
bændum ekki fyrir minna en 8—9%. —
i Fyrir þessu máli og afnámi á tollum af
bændavörum o. fl. berst stórt bændafélag
hér í norð-vestur-landinu, er nefnir srg
Grain Grower Company (kornyrkjumanna-
félagið). Eflist það stórum árlega, og er
skipað atkvæðamönnum úr báðum stjórn-
málaflokkurn, telur það félag báða stjórn—