Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.06.1913, Blaðsíða 1
■
Þ JÓÐVIL JINN
24. tbl.
Reykjavík 14. júni ltíl3.
XXVII. árg.
Hernaður Dana.
Varðskipið gegn íslendingum.
Síðasta stran dvarn arafrekið.
Á fimmtudagsmorguninn gerðust þau
tíðindi, er nú skal greina:
Unglingspiltur nokkur, Einar Péturs-
son að nafni, bróðir Sigurjóns glimukappa, |
reri einn á smábát út á höfn, sér til
xkemmtunar, og hafði íslenzkan fána í
skut. Svo heppilega vildi til, að varð-
skipið danska var þá nýkomið á höfnina,
og er yfirforingi þess, hr. Pothe, gat að
líta bláhvíta flaggið, stóðst hann ekki þá
ógurlegu sjón, mannaði hann þegar bát
og skipaði að taka sökudólginn griða-
lausan og fánann með. Hertu nú Danir
róðurinn og síbyrtu við gnoðina Einars
og réðu þegar til uppgöngu á drekann.
Höfum vér eigi spurt af vopnaviðskiptum,
en svo fóru leikar, að Einat var hand-
tekinn og leiddur fyrir foringja sigur-
vegaranna — óbundinn þó. Svo drengi-
lega lét herforinginn sér farast við Einar,
að hann gaf honum grið, og komst hann
á land heilu og höldnu, en fánann tóku
Danir að herfangi.
Gerðust nú mörg tíðindi í senn.
Bæjarmeim svara.
Danir sendu fánann til bæjarfógeta,
með þeim orðum, að þeir höfóu höndlað
mann, sem sigldi undir fiaggi, er ekki
væri leyft í því danska riki. Hins veg-
ar kærði Einar þegar tjón sitt til yfir-
valdanna, og fiaug nú fregnin um bæinn
sem eldur í sinu. Fannst bæjarmönnum
fátt um þessi síðustu afrek Dana og skipti
það litlum togum, að uppi var hver
íslenzkiir fáni, sem til er í þessum
bæ, en niður dregin hver dönsk dula,
er uppi hafði hangið.
Niðri í miðbænum safnaðist saman
fjöldi manna og var farið á bát.um út í
kringum „Fálkann11 undir íslenzkum fán-
um. Voru Danir nú ekki eins árvakrir
og~fyr og lét-u íslendinga óáreitta í þetta
skipti.
Herforinginn í stjórnarráðinn.
Nú fór yfirmaður „Valsins11 upp í
■^tjórnarráðshús til þess að gefa skýrslu
um herför þessa.
Kom það í ljós, að hann hefir alreg
samskonai eiindisbréf fiá Ðana stjóin,
sem fyiiirennarar hans hafa haft, en
kvadst skilja þad á þann veg, ad sér
hefdi verid rétt og skylt ad fara þannig
ad, þótt sér hefdi þótt leitt ad þurfa þess
o. s. frv.
Mun stjórnarrádid eigi ad sinni hafa
gjört neitt frekar ad málinu, heldurbedid
þess, ad nœdist til rádherra í simanum.
Meðan þessu fór fram, söfnuðust ýmsir
bæjarmenn saman á stjórnarráðsblettinum.
Skreyttu þeir stallann undir standmynd
Jóns Sigurdssonar með íslenzkum fána
og sungu fánasönginn.
Aðra fána höfðu þeir og meðferðis
og héldu þeim yfir höfði varðforingjans,
er hann steig á skipsfjöl.
Þingmenn bæjarins höfðu boðað til
borgaraíiindar
um málið, og var hann haldinn sama
kvöidið, kl. 9, í barnaskólagarðinum.
Streymdi þangað eitthvert það mesta
fjölmenni, sem hér hefir sézt.
Fundarstjón var kosinn Magnus dýra-
læknir Einarsson.
Þessir töluðu: Alþingismennirnir L.
H. Bjarnason, Jón Jónsson og Bjarni
Jónsson frá Vogi. Enn fremur Árni
Pálsson sagnfræðingur og Arni Arnason
frá Höfðahólum.
Fóru umræður mjög á eina leið hjá
öllum, sem vænta mátti, og var sam-
þykkt svohljóðandi tillaga frá L. H.
fíjamason:
„Fundurinn mótmælir eindreg-
ið hervaIdstiltektum Fálkans á
Reykjavikurhöí'n, sem bæði ólög-
mætum og óþolandi“.
Enn fremur viðaukatillaga frá fíjarna
Jónssyni, svohljóðandi:
„Fundurinn telur sjálfsagt, að
hér eptir verði einungis islenzki
íáninn dreginn á stöng hér í hæn-
um, og væntir þess, að svo verði
um land allt“.
Var síðan fundi slitið, en mannsöfn-
uðurinn gekk, með lúðrasveit í broddi
fylkingar, að minnisvarða Jóns Sigurds
sonar og voru sungin þar nokkur ætt-
jarðarkvæði.
Lagabrot varðliðsforiDgjans
danska.
Eins og skýrt ér frá á öðrum stað
í blaðinu, hefir varðskipið danska „Islands
Falk“ unnið það seinasta hervirkið, að
handtaka íslenzkan mann, er á fimmtu-
dagsmorguninn reri sér til skemmtunar
hér á höfninni, og lét íslenzka fánann
blakta á bátnum.
Það þarf naumast að skýra það fyrir
mönnum, að vér Islendingar erum beittir
hinu örgustu lögleysis-óhœfu með þessu
atferli herforingjans. Og það hvernig
sem á málið er litið.
1 fyrsta lagi af því, adþví ad eins er hœgt
ad banna skipum ad sigla undir hvada
merki sem er, adþau séu lögum samkvœmt
skylduð til þess ad hafa nokkurt flagg,
en þad eru slikir smábátar, og sá, er hér
er um ad tœda, alls ekki.
I öðru lagi vegna þess, adþetta kemut
fyrir á löggiltri islenzkm höfn, en allir
ríkisréttarfræðingar, og allir skynbærir
menn, líta svo á, ad unr löggiltar hafnir
hljóti ad gilda sömu reglur, þar sem þvi
yflrJeitt verdut komid vid, og um þurrt
land.
Og loks í þriðja lagi vegna þes*, ad
sé hér um nokkurtbrot adrœda—sem Ijós-
lega heflr verid sýnt fram á ad ekki er, —
þá er það lögreglustjórinn i Reykja-
, vík, hr. Jén Magnússon, sem hefdi átt
, ad kveda á um þad, hvort rnanninum
skyldi refsad, eda fáninn aflionum tekinn.
Yfirmaður „Valsins" hefði þvi átt að
snúa sér til hans með kæru, ef honum
hefir virzt, að um lagabrot væri að ræða.
í stað þess heldur hann „justits“ upp
á eigin spýtur, og brýtvr bei'Iega i bága
við 108. gr. hinna almennu hegning-
arlaga, sem segir:
» Hvet, sem tekur sér eitthvert opin-
bert vald, sem hann ekkiheflr og sern
t; þeir einir geta beitt, sem eitthnert opin-
bert embœtti, sýslan eda umbod hafa
á |hendi, skal sœta sektum eda ein-
Ktföldu fangelsi allt ad einu ári o. s. fiv.«
Hvað gerir stjórnin?
fMarga jfmun * fýsa að vita það, hvað
stjórnin tekur til bragðs gegn þessu. Feg-
ar þetfa er ritað, hefir enn eigi heyrzt,
að nein ákvörðun sé tekin.
Heyrzt hefir, að herforinginn ben það
fram sér til varnar, að hann hali unnið
eptir æðri skipun.
Hvað hæft sé i þess skulum vér láta
ósagt, •— erindisbréf foringjans ber að
minnsta kosti ekkert slíkt með sér —
en þad vœri sannatlega ad bera í bakka-