Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.09.1913, Blaðsíða 1

45. tbl.
Reykjavik 30. september 1913.
XXVH. árg.
í/t>
1 lesenða „Djóðviijans”.
Þeir, sem gjörast kaupendur að 28.
árg. „Þjóðv.“, er hefst næstk. nýár og
•igi hafa áður keypt blaðið, fá
Or stjórnarskráHmræðunum
8. júlí 1913.
(Kaflar úr’* þingræðum Sk. Th. 1913.)
Úr fánamáls-umræðuimm
1913.
(Kaflar úr þingræðum Sk. Th.)
A ðal-sty rkurinn.
alveg ókeypis,
sem kaupbætir, síðasta ársfjórðung yfir-
standandi árgangs (frá 1. okt. til 31. des.)
Sé borgunin send jafnframt því, er
beðið er um blaðið, fá nýjir kaupendur
einnig, ef óskað er,
200 bls. al skemmtisögum
Þess þarf naumast að geta, að sögu-
safnshepti „Þjóðv. hafa víða þótt mjög
skemmtileg, og gefst mönnum nú gott
færi á að eignast eitt þeirra, og geta þeir
sjálfir valið, hvert söguheftið þeirfkjósa
af sögusöfnum þeim, er seld eru í lausa-
sölu á 1 kr. 50 aura.
~ Ef þeir, sem þegar eru kaupendur
blaðsins, óska að fá sögusafnshepti, þá
eiga þeir kost á því, ef þeir borga 28.
árgang fyrir fram.
Til þess að gera nýjnm áskrifend-
um og öðrum kaupendum blaðsins
sem hægast fyrir, að þvl er greiðslu
andvirðisins snertir, skal þess getið,
að borga ma við allar aðal-verzlanir
landsins, er slika innskript leyfa, enda
sé utgefanda af kaupandanum sent
innskriptarskirteinið.
Þeir, sem kynnu að vilja taka
að sér útsölu »Þjóðv.c, sérstaklega íþeim
sveitum, þar sem blaðið hefir verið litið
keypt að undanförnu, geri svo vel, að
gera útgefanda »Þjóðv.c aðvart um það,
sem allra bráðast.
Nýir útsölumenn, er Útvega blað-
inu að minnsta kosti sex nýja kaup-
endur, sem og eldri útsölumenn blaðsins,
er fjölga kaupendum um sex, fá — auk
venjulegra sölulauna — einhverja af
forlagsbókum útgefanda „Þjóðv.“, er
þeir geta sjálfir valið.
HT Grjörið svo vel, að skýra kunn-
ingjum yðar og nábúum, frá kjörum
þeim, er »Þjóðv.c býður, svo að þeir
geti gripið tækifærið.
Nýir kaupendur og nýir útsölumenn
eru beðnir að gefa sig fram sem allra
bráðast.
Utanáskript til útgefandans er:
Skúli Thoroddsen, Vonarstræti 12,
Reykjavík.
Kaupendnr
.Þjóðviljans“, sem breyta um bústaði,
*ru vinsaD)lega beðnir að gera afgreiðsl-
unDÍ aðvart.
Takmörk löggjafarvaldsins.
Það, sem á hinn bóginn knúði mig
til að gerast einn af flutningsmönnum
málsins (þ. e. stjómarskrárbreytingarfrum-
varpsins), og eiga þannig þált í þvi, að
flýta fyrir framgangi þess. það er aðal-
lega það, að eins og stjómarskipunar-
lögum vomm nú er háttað, þá er fjölda
manna: kvennfólki, vinnuhjúum, mönnum
úr húsmanna- og lausamanna-stétt o. fl.
varnað þess réttar, sem hver maður ber
i sér, að hann á heimtingu á, engu síður
en aðrir, sem fulltíða eru orðnir.
En vér höfum frá forfeðrunum — sem
opt er hrósað, og ómaklega — auk ann-
ars siðleysis, einnig tekið það siðleysi í
arf, að nidast á lítilmagnanum, er um
kosmngar- og kjörgengis-réttinn ræðir.
Menn gleyma því um of, er um lög-
gjafarstarfið ræðir, að löggjafarvaldid er
eigi vald, er ekki eigi sér takmörk. —
Þvert á móti vald, sem takmörkum er
bundid, og takmörkin eru þau, að lögin
eigi að vera siðfræðilega rétt, þ. e.
þau eiga hvorki að bjóða né heimila, að
það sé gert, sem rangt er, né heldur að
leyfa, að það sé látið viðgangast.
Hve mörg lög, sem það bjóða, eða
heimila, að drepa mann eða limlesta, —
eður og bjóða, að beitt skuli lyginni,
blekkingunni, eða undirferlinu, í því eða
ví skyni, }>á verdur þadþó aldrei rétt. —
iðferðislega ábyrgðin, og þá og siðferð-
islega hegningin, engu niinni — enda enn
meiri — þrátt fyrir lagaákvæðin, er at-
hæfið heimiluðu.
En svo að eg snúi aptur að kosningar-
og kjörgengis-réttinum, þá ræðir þar um
rétt, sem hver fulltíða maður, karl og
kona, finnur sig eiga, eða veit sig eiga;
—- gjaldþrota menn, og ákærðir, eða sak-
felldir menn t. d. því engu síður en aðrir.
Lögin, er sumum varna þó þess réttar,
eru því í raun og veru — eða í siðferði-
legum skilningi ■— alls engin lög.
Það, að slikt ástand hafi verið frá
gamalli tíð, gerir það og eígi betra, en
æ verra, — skylduna til að bæta þá úr,
eða setja réttinn í hásætið, enn ríkan.
Á Bretlandi sjáum vér þess og dæmi,
hversu kveunréttindakonur þar hafa fund-
ið sér rétt Og skylt, ad þola eigi ó) étt
inn, — fundið sér skylt, að svifast jafn
vel alls einskis, til að knýja fram réttinn.
Hér á landi hefir kvennfólkið til þessa
gætt fullrar stillingar; en því ljótara er
það þá og, að verða ekki við réttmætum
kröfum þess, en láta það bíða ár frá ári,
af því að ráðandi flokknnm á þingi hent-
ar ekki i svípinn, að gerðar séu breyt-
ingar á stjórnarskránni.. . .“
„Að því er snertir samskipti vor og
Dana, þá dvlst mér það yfírleitt ekki, að
þar liggur aðal-styrkleiki vor i þvi, ad
þegar Danir — eða danska stjórnin í
umboði þeirra allra — hafna sidfrœdi-
lega r éttmœtum kröfum vor um, þá er hver
þtirra œ finnandi og vitandi sig gera
þad, sem eigi er rétt.
Og það, að gera hið ranga — og það
©nda hvað eptir annað —, skapar þeim
einatt leiða, er það gera, sé veran eigi
því dýpra fallin, þ. e. orðin að þeim trl-
fnningaleysisins steim, sem alveg er sama,
hvort hún gerir hið rétta eður ranga,
edur og sú orðin, er það beint fær un-
aðar, að gera hið ranga.
En þvi optar, sem leidinn er skapadur,
þvi sárari verður hann og einatt, enda
siðfei*ðislega ábyrgðin og einatt fundin
Og vituð því meiri, sem optar er spyrnt
gegn þvi, sem rétt er.
Og einmitt þessa vegna, þá er oss
Islendingum og þvi hrýnm naudsynin,
að sí-vekja þcini leiðann, unz sú kvölin
skapast að lokum, að þeir eigi geta annað,
en undan látið, og - sigurinn er vor“.
Grufubátsmál ísfirðinga.
(Saga málsins á þinginu).
Eins og kunnugt. er, bafallsfirðingar að und-
anförnu.una eigi all-skammt áraskeið, notið styrks
úr landssjóði til gufubátsferða um ísafjarðardjúp-
ið m. m.,1) og hefir Btyrkurinn síðustu árin num-
ið 5—6 þús. kr. á ári, eða þá þar um.
Það var nú eitt af málunuin, sem kjósendnr
mínir, Norður-lsfirðingar, fálu mér til flutnings
á Alþingi,2) að reyna að fá styrk þenna bœkk-
aðan upp i 10 þús. kr. á ári, en annast þá og
um póstferðirnar um Djúpið.
1) Grufubátsferðirnar um Djúpið kófustfyrst
í sýslumannstíð undirritaðs i ísafjarðarsýslu, þ.
e. árið 1890. — Safnaðist þá og á þeim áram
nokkurra þúsund króna sjóður, þar sem Djúp-
mönnum mörgum vpt það þá mjög rikt í huga
að sýslan eignaðist sjálf gufubát til ferðanna,
svo að hún hefði þser þá að ölln leyti sjálf i
sinni hendi.
Var þá og enda svo langt komið, að leitað
var upplýsinga um gufubátskaup, með tilstyrk
L. Zöllner’s i Newcastle.
2) Innanhéraðsmálin, sem mér voru falin til
flutnings á Alþingi að þessu sinni, voru alls seoc
að tölu, og hefi eg þá sagt sögu þeirra allra hér
{ blaðinu, þar sem getið var úrslitanna, að því
er rannsókn vitastæðis á Straumnesinu snertir,
í 33.—34. nr. blaðsins þ. á.
Ógetið er þá að eins úrslita eins smámále, er
einn einstakan mann í kjördæminu snertir, og
▼erður þá — ef sýnist — gcit u’íi r i blaði voru.