Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.10.1913, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.10.1913, Blaðsíða 1
Þ JÓÐVIL JINN. 52. tbl. Reykjavik 31. október 1913. XXVII. árg. Ný bók. Einai Hjöileifston: Frá ýmsum hliðum, sögur. 166 bls. 8*° Kostnaðarxn.: Sig. Kristjánsson. Rvík 1913. í þessu kveri eru 6 smásögur. — A vegamótum heitir fyrsta sagan. Hún þyk- ir mér einna bragðdaufust, og er þar þó vel lýst þreytu og sárindum manns, »em einu sinni hafði viljað vel og ætlað sér mikið, meðan hann var ungur og ódrep- inn, en þótt síðan minna gaman að guð- spjöllum sannleikans, þegar of mikill varð í þeim bardaginn. En konan hans er ekki hrædd við bardagann, og þolir ©kki að hann sé það heldur, og skáldið er að sýna mönnum málið „frá báðum hliðum“, þ. e. beggja þeirra hjóna. Næsta sagan er Marjas, og er þar ólíku saman að jafna. Jeg hafði lesið þá sögu áður, og fundist til um, og enn þykir mér hún bezt af þessum scgttm. Það er þessi sívakandi góðmennsku-glettni söguritarans, við sjálfan sig, strák-kett- linginn, sem þá var á milli vita, oghitt fólkið reyndar lika, sem verpur á söguna svo lystilegum blæ. Og svo er hún svo sennileg og eðlileg, sem mesl má verða. Það þekkja allir, sem alist hafa upp í sveit. Það er snilld, að gjöra lesendum samband heimilisfólksins innbyrðis svo ljóst, sem þar er gjört, eingöngu af frásögn og at- hugunum krakkans. En alvarlogur og „fílósófiskur“ eptirmáli við söguna er di- lítið hjáleitur, þótt það kunni að vera vel athugað, sem þar er sagt. Þriðja sagan, Vistaskipti, hefir líka birzt áður og er lika ágæt. Hún er ekki jafn spilandi skemmtileg og hin, en hún lýsir jafn glöggum skilningi á afstöðu einstæðings-drengsins og annara sögu- manna. Það þekkist, þetta fólk: Þórð- ur gamli, sem er góður, þótt hann sé agalegur; Jón, sem er góður, þegar hann er fullur; Ragnhildur, S9m allt af er góð og Þorgerður, sem er það þegar hún má til og meðan það er til nokkurs. Aptur á móti er Andetson nýr og ferskur, en um hann er 4. sagan. Hann er fæddur íslendingur, en hefir hrakist til Vesturheims, ódrengilega leikinn af frænda sinum einum. Kemur svo aptur tvíelleftur, eða vel það, veraldarvanur og vikingslegur, málugur og orðvíss. Hann boðar nýjan sið og hegnir fynr gamlar syndir, hefir endaskipti á öllu og tekur ekki einungis frá frænda sínum konu- efni hans og mannaforráð, heldur ogvit ©g vilja, eða því sem næst. Þessi saga er dálítið frábrugðin flestu öðru, er E. V *itry ggið eigui' yðar (hús, húsgögn, vörur o. 11.) í.v i'ii' eldsvoða 1 l>r*vina.l)ótaíéljag-ini\ „General”, stoínsett 1885. Aðal-umboðsmaður í.y i-ir- Island: Sig. Thoroddsen adjunkt. Umboðsmaður íyrir Norð- ur-ísafj«rðarsýslu er Jón llróbjartsson verzluuar- stjóri. Duglegur umboðs- maður óskast íyrir Vestur- tsaíjarðarsýslu. H. hefir skrifað. Það er svo mikið kast á henni. En hún er eaki verri fyrir það. Þar mættu fleiri á eptir fara, þannig, að ekki blési nema úr einni átt, og henni ■terkri. I siðustu sögunni er líka meiri krapt- úr, en hinum fyrri, þótt lítil sé. Það er eins og höf. sé að sækja sig að því leyti, og er það vel. Smásögurnar eru löngum það, sem honum lætur bezt, og þessar eru góðar, þótt þær séu „frá ýmsum hliðum“. A. B. í rússneska þinginu („dumunni11, sem svo er nefnd) gerðist þeð ný skeð. að hægrimaðurinn Markow minnti ráðherr- ana á það, að í sjötta boðorðinu stæði: hÞú skalt ekki stela!“ Af þessu fhrtust ráðherrarnir svo mjög, að þeir komu sér saman um það, að mæta eigi á þingfundum, fyr en orðin hefðu verið afsökuð, og lofað hefði verið, að líkt skyldi eigi koma fyrir aptur. Líklega hefir þá og orðið, sem þeir óskuðu. Enda þótt Þjóðverjar ykju að mun útgjöldin til landhersins og til flotans á ríkisþinginu síðasta, heyrast þó þegar ýmsar raddir í þá áttina, að þörf sé. enn bráðlega eigi all-litillar viðbótar. Ný vopn þurfi handa stórskotaliðinu, og útgjöldin til herskipastóls verði og enn að auka. Yfirleitt virðist brjálsemin einatt verða að því skapinu meiri, sem meira fé er ■ ausið í hernaðarhítina, — þ. e. fundið þá upp æ nýtt og nýtt, og öllum þá oin- att skylt talið, að „vera svo góðir“ og „þjóðræknir“, að ekki sé horft í neitt. Úr stjórn arskrár-umræðunum 1913. (K«fli úr þingrieðu Sk. Th.) „Umbóta-verur“. (þ. e. í tvennBkonar skilningi.) .... „Það, sem fyrir mönnum vakir, act þvi er ti.l skipunar efti deildar kemur, það er það, að nienn vilja skapa þar eins konar íhalds-afl, gegn neðri deild, og ýmsum þykir, sem í frumvarpinu sé að mun of skammt farið í íhaldsáttina. En hvaða rétt á þá ihaldið á sér í politík? Hvei madur ei svo gerdur, ad hann getur eigi annað, en kennt leiða, eda kvalar, er honum mætir eitthvað það, sem íllt et, eda Ijótt, i garð sjálfs hans, eða annara. Leiðinn, sársaukinn, kvölin, óánægjan — eða hvað, sem menn nú kalla það —, sem honum þannig vaknar, á þá að vera honum — og getur og eigi annað, en verið honum — hvöt til þess, ad htinda þm brott, eða fá því kippt í annað, og betra, eða réttaia. horf sem leiðanum, kvölinni, eða óánægjunni, olli. Með öðrum orðum: Hver af oss er svo gerður, eða skapaður, að hann ber það æ í sér, að honum er ætlað, að vera umbótavera, — þ. e. ætlað, að kippa því í rétt horf, sem rangt er, ó- heppilegt, eða ófullkomið, eins og hann og sí og œ á ad veta sjálfan sig. eigi síður, „reformerandi11 (þ. e. uinbætandi, — betrandi.) Benda má þá og á það, hver hætta það er einatt, sé eigi hœtt út þvi eda þvi ástandi, sem rangt er, — hætta oss öll- um, og þá æ þvi fremur, er óánægjarer vöknuð, og það þótt að eins væri um kvöl, eða óánægju, eins manns að ræða, þar sem véi allit betum þad i oss, að vér eigum hvorki, að gera það, sem rangt er, né heldur láta það við gang- ast . . . . Þetta tvent, hið síðast greinda, verð- ur þá og einatt, að marka íhaldinu i pólitik takmörkin. Allir vitum vér og, og finuum, að eigi ber oss, ad fresta þvi, sem gott et, hvad þá ad hindra þad, — né þá, að fresta eða hindra, að því sé breytt í rétt horf, sem rangt er . . . .“ Fulltrúadeildin í frakkneska þinginu samþykkti ný skeð að heimta skyldi æ árlega auka-nefskatt af „piparsveinum“, sem þrítugir eru, eða eldri, þ. e. láta þá borga 20°/0 hærri skattgjöld en aðra. A sama — eða þá svipuðu — vakti ritstjóri blaðs þessa (Sk. Th.) máls í fjár- laga-umræðunum á þinginu ný afstaðna (1913), og getur blað vort þess ef til vill síðar nánar.

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.