Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.11.1913, Page 1

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.11.1913, Page 1
Þ JÓÐVIL JINN. 55. tbl. Reykjavík 14. nóvember 191B. XXVII. árg. Ur fánamáls-umræðuimm 1913 (Kafli úr þingræðu Sk."Tb.)' Lögin í bx-jóstum vor allra. . .. „Háttvirtur framsögumaður (L. H. B.) drap eitthvað á þjóðarréttinn, þ. e. taldi hann mundi heimta þjóðarsjálfstæð- ið, sem skilyrði „verzlunar- og siglingar- fánans“. En hvað sem því kann að líða, skal eg benda háttv. þm. á það, að vér höfum ailir skrifuð þau lög í brjóstum vorum, ad hver þjód eigi réttinn til þjódarsjálf- stœdis, þ. e. réttinn til þess aö í'óða ein öllum sínuin málum, enda geri hún þá eigi ödruni þjódernum i'ailgt, né van- tœki skyldur sinar gegn þeim. Enn fremur og þau lögin, að ekki eigi neinn einstaklingur, né þjódeini, að láta það, nokkurt augnablikið, við gang- ast, að öðrum, þ. e. einstaklingi, eða þjóðerni, sé rangt gei*t, þ. e. varnad þess r éttar, seni hver og einn — sem og hvert þjóðernið — veit sér bera, og öllum er skylt að óska, að hver einstaklingurinn, sem og hvert þjóðernið, æ njóti. Hitt er annad mál, að vér vitum það allir, hversu þjódernin —sem og einstakl- ingar þeirra — hafa nœr einatt brugdist þeim skyldum sínum til þessat.*) ... SJÍ^* Að því er kemur til þingræðu-kaflanna, er birzt hafa, eða birtir verða, i blaði voru, skal þess getil, sem hver maður veit að vísu, eða getur þð gizkað é, að ttuðkennin í letraninni — þ. e. að annað er prentað með dekkra letri en annað o. s. frv. — siga « að lýsa tilfinningunni i rœðunni, þ. e. gera lesandanum bana þá fremur lifandi en ella. Afar-stórt sjúkrahús er nú í ráði að reist verði í Moskva, gömlu höfuðborg- inni í Eússlandi, — þ. e. höfuðborg þar, áður en Pétursborg kom til sögunnar. Ráðgert er, að í sjúkrahúsinu verði alls 13 þús. sjúkrarúm. Kostnaðurinn er os áætlaður 37 millj. króna. *) Ræðuskaflinn — og því er hann hér þá og birtur — leggur áherzlu á það þrennt, að vér berum þttð allir i oss (þ. e. finnum æ, og vitum, þau úyggjandi sannindi): a) að hverjum af oss er æ skylt, að þrá það að vera sjálfstæð vera. þ. e. sá, er einn tekur ályktun um allt, er hann varðar einan, og engum öðrum er mein að b) að hverjum af oss er þá og eigi síður skylt að þrá æ hii sama hverjum öðrum ein- staklingi til handa c) að hverjum af oss — lem og öllum — er þá og æ skylt, að láta það eigi við qangast, að sjálfstæðisrétti sjálfra vor, eða annara, sé nokkuru sinni á nokkurn hátt f.raðkað, hverju sem við væri barið. En allt hið sama berum vér þá og æ í oss (þ. e. vitum og finnum æ rétt vera), að því «r hvert sérstakt þjóðerni — og öll þjóðerni jarð- arinnar. stór eða smá — snertir. Sk. Th. Trúboð nieðal lieiðingja í Kína. I útlendum blöðum sjást við og við sögur um trúboð kristinna manna meðal heiðinna j: jóða og sumar ekkert skemmti- legar né örfandi. Einkanlega hafa farið litlar frægðar- sögur af trúboði á Indlandi og í Kína, þótt æði dýrt þar og þó ekki náðst nema í afhrakið og margt gert það þar að auki fyrir peninga. Danskur maður. sem lengi hefur alið aldur sinn í Kína, hélt tölur nokkrar í Kaupmannahöfn núna í fyrra mánuði um veru sína þar eystra og líf manna og hætti þar, og segir svo i dönsku blaði um eina af tölum hans: „Lögreglustjóri frá Sjanghay, J. Rye, dansKur að ætt, er nú á ferð um norður- álfuna í sumarleyfi sínu og flutti hann tölu á miðvikudaginn var, 24. september, i lestrartelagi verkamanna og talaði hann um ýmislegt, sem hann hafði séð og reynt þar eystra. Meðal annars fór hann ýmsum hörðum orðum um trúboðið þar eystra. Hann kvaðst hafa séð þar svo mikla eymd í fátæklingahverfunum i þessari stórborg, að hann vildi gefa til, að slíkt hefði sér aldrei fyrir augu borið, og þá hvergi þörf hjálpar og huggunar á jarðríki, ef það vseri ekki þar. „En til þeirra koma trú- boðar ekki“, sagði hann, hvorki kaþólskir né lútherskir, og skipta sér ekkert af bágindunum, og þó búa þeir þar alveg á næstu grösum, en auðvitað ekki í ljótum og óhreinum kofum, heldur í stórum og fögrum húsum í skrauthýsahveríum borg- arinnar, þar sem þeir njóta allra lifsins þæginda.“ „Sálnaveiðar trúboðanna, eins og menn kalla það, eru æði tregar, en aptur á móti mjög kostnaðarsamar“. Ein sál, eða ein skírn vissi hann til að hafði kostað 126,000 — hundrað tuttugu og sex þiis- und — krónur. Hann gat og þess, að hann hefði komið eitt kvöldið þar út í fátækrahverfið við Kristjánshöfn, og sagðist ekki hafa búizt við, að svo mikil eymd og fátækt væri til þar í borginni, eins og hann hefði séð þar. „Lað er nóg í kristnu löndunum að gera við þá peninga, sem nú er fleygt út til einskis, til þess að reyna að lokka þessa svo nefndu heiðingja frá trú sinni sem þeir hafa lifað og dáið ánægðir við um þúsundir ára“. Og mörgum fannst sem maðurinn hefði rétt að mæla.“ I ráði er, að „vatna-skór“, sem svo ‘eru nefndir, verði nú reyndir við her- æfingar á Pýzkalandi. „Yatna-skórnir1' eru svo gerðir, að her- menn geta bonð þá á bakinu, og gripið til þeirra, er yfir ár eða vötn þarf að fara, þ. e. gengið þá yfir um þurrum fótum. Úr stjórnarskrár-umræðnnuin 1913. (Kafli úr þingræðn Sk. Th.) Hvenæi’ íhald i pólitik er réttmætt. .... „Ihaldsstefnm í pólitík'£& þvíj að sjálf- sögðu alls engan rétt á sér — til frestunár eða hindrunar —, er um það rœðir. að kippa því i rétt horf, sem rangt hefir verið, sbr. t. d. er um það ræðir, að veita fulltíða kvennfóiki kosningar- rétt.1) ........Allt öðru niáli er á hinn hóginn að gegna, er einhver vill umturna þeim reglum eða venjum, er engum eru íllar — þ. e. engum rangt gert þó haldist —, þvígað þar er þá ibaldið í pólitík einatt cigi að eivs réttmætt, heldur •• skylt.2) Mörgum kynni t. d. að þykja það leitt ef þingforssti Breta værij eigi á þingfundum svo búinn, sem venja hefir verið,Jeður ef lagður væri niður einkennisbúningurfembættismanna o. fl. Margur hefir og unað fellt við þann eða þann staðinn, — vill eigi missa lækinn sinn, hólinn sinn o. s. frv. o. s. frv.“ Uppvíst varð ný skeð í borginni Liége í Belgíu, að nokkrir ungir menn þar höfðu gengið í fólag, er hafði það eitt á stefnu- skrá sinni, að félagsmennirnir skyldu allir fyrirfara sór. Svo er að sjá, sem til hafi verið ætl- ast, að einn og einn fremdi sjáltsmorð í senn og segði hlutur til, hverja fremja skyldi í það eða það skiptið. Það var 17 ára gamall piltur, er sjálfs- morðið átti að fremja, er uppvíst varð um félagið. — Móðir hang komst að á- formi hans, og gat bept það, þótt honum hefðu þá þegar verið greiddir 20 frankar (þ. e. 14 kr.) úr félagssjóði, til þess að kaupa sér skammbyssuna, er sjálfsmorð- ið skyldi framið með. Fiotamálastjórnin i Rússlandi sendi í sumar (þ. e. 1913) tvö skip — ísbrjóta — frá Vladivostok borg við Japanskahafið (íbúar um 30 þús.; — fríhöfn og her- skipalagi Rússa), og var förinni heitið norðan um Síberíu, og alla leið til Rúss- lands. Foringi fararmnar hót Ssergejev, og höfum vér etin eigi frétt, hvernig honni hefir reitt af, þ. e. hvort skipiri hafa komizt alla leið eða ekki. Minna má annars, í sambandi við hið fyr greinda, á ferð Nor denskjöld’s norðan um Siberiu á skipinu „Vegap 1878—’79, er hann fann „norðausturleiðina11, sem svo hefir verið nefnd, og margir höfðu áður freistað að fara, en aldrei tekizt. 1) Sbr.: Rangt á eigi að þolast eitt aagna- blik, og öllunr því æ skylt, aö kippa því þeg*r 1 rétt horf, sem rangt hefir verið, eins og t. d. það. að láta eigi kvennþjóðina oinatt njóta jafn- réttis við karlmennina að því er til kosningar- og kjörgengis-réttar kemnr o. fl. o fl. 2) Þ. e. öllum æ skylt að varast, að gera. nokkurn leiðan, eða svipta hann þeim unaði, mm engum er mein að.

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.