Lögberg - 02.10.1889, Blaðsíða 3

eru goggar Dr. Br. aldrei uiarga til
sín í Jieirri byggð. Með þessu liafa
íslendingar £>ar sýnt andlegt sjálf-
stæði, sýnt að f>eir ætla að annast
sín kirkjumál og önnur andleg mál
sin sjálfir, sýnt að þeir ætla ekki að
fara á andlegan „vergang“ og með
Jjví baka sjer og sínuin afkomend-
um í ]>essu landi J)á framtíð að lifji
um komandi ár og aldir á andlegri
bónbjörg; verða J)urfamenn fyrir
dyrum þeirra, sem nú reyna til aö
troða oss íslendinga niður í forina,
og gera oss fyrirlitlega í auguin
allra j>jóða. Allir J>eir, sem hafa
látið pá háseta Dr. Brvee’s krækja
si^ inn fyrir borðstokk knpellunnar,
eru með J)ví að reyna til að búa
sinni J)jóð í haginn pessa álitlegu
framtíð. Eu f)-rst jeg fór út í J>etta
spursmál langar inig til að segja
öllum, sem J>essar línur lesa, að eins
og J)að er áreiðanlegt, að ef Dr.
Bryce og hans áhangendum tekst,
eins og J)eir ætlast til, að eyöi-
leggja vorn kirkjulega fjelagsskap,
að J)á liggur fyrir vorri kæru ís-
lenzku J)jóð mikil áuauð og eymd
í pessu landi. Eins og petta er
áreiðanlegt, J>á er hitt víst, að ef
vjer viljum forða vorri pjóð frá
J>essum voða, og ef vjer hugsum
oss að vinna sigur í voru kirkju-
stríði hjer, J>á purfum vjír að líta
víðar á en að eins par sem Dr.
Bryce liefur fylkt sínu liði. Jeg
hef nú allt af J)á von að vjer föll-
um ekki fyrir lians köppum. Kirkja
vor og pjóð eiga fyrir fleirum að
verjast. Fleifi sækja nú að henni
en peir. E>á, sein neyta allra bragða
til að vekja sundrung og óánægju
inn í voru eigin kirkjufjelagi, iná
engu síður telja með óvinum kirkju
vorrar, og fyrir undirróðri Jieirra
meðal vors fólks, er engu minni
ástæða til að verjast. Sínum kröpt-
um beita J)eir, ef ekki bein-
Jínis með þeim Dr. Bryce, J)á
óbeinlínis, með Jiví, að reyna að
dreifa kröptum sinnar eigin J>jóð-
ar. Hin einu vopn, setn þjóð vor
liefur til að verja sig og sína and-
legu arfleifð með, eru J>au, aö
vjer stöndum stöðugir og vinnum
samhuga að vorum eigin máluin.
I>eir sem eru að reyna að kveikja
flokkadrátt og sundurlyndi innbyrð-
is á meðal vorrar eigin pjóðar, reyna
með pvi að slá úr höndum
hennar pessi einu vopn pogar
verst gegnir, og með pví greiða
veg til sigurs peim, sem vilja nið-
urbrjóta oss og svívirða. Aðsókn
Jiessara manna er J)ví hættulegri
sem peir tilheyra vorri eigin J)jóð,
og meir að segja látast vera vinir
kirkjunnar, og pykjast af velvild
til sinnar J)jóðar vera að grípa
kirkjuna af barmi Jæirrar glötunar,
sein nú eigi að fara að steypa henni
í, af J)eim mönnum, sem hafi henm-
ar niáluin að ráða. t>ví ómannlegri
er Jieirra aðsókn, sem J)«ir liófu
hana fyrst fyrir nivöru [)egar aug-
ljóst var orðið, að framhald mundi
verða á árásum stóröflugs, innlends
kirkjufjelags á vort nýmyndaða veika
smáfjelag.
Svo jeg viki mjer aptur að efn-
inu og tnli um t>ingvalla-nýlend-
una, J>á hef jeg pví við að bæta,
að jeg álít, eptir pví sem færzt hef-
ur í Jiortið síðan byrjað var að
flytja pangaö, pá inuni í framtíð-
inni bíða fólks j>ar búsæld og vel-
inegun. Alit mitt á fólkinu sjálfu
er J>að, að vor pjóð eigi liðsvon í
sinni }>jÖðernisbaráttu J>ar som sá
flokkur er. Að fólk J>ess byggðar-
lags sje nú pegar byrjað að neina
land í andlegutn skilningi.
Að endingu vil jeggeta J>es-, að pó
jeg hafi sagt nokkuð margt utn
pessa nýlendu, J>á er jeg enginn
nýlendu-agent. Mjer er jafnkært aö
sjá íslendinga flytja í hvaða ný-
lendu sem er, }>ar sem Jæim vegn-
ar vel. Og á peitn Jiremur nýl'érid-
um, sem íslendingar nú flytja mest
til, get jeg engati mun gert, haf'
andi sjeð að eins eina [>eirra; hef
enga sönnun fyrir hver J>eirra ínuni
bezt vora. En kært er mjer að
sjá Isleudinga gera sín byggðarlög
sem stærst og fjölmennust af bænd-
um sinnar eigin J>jóðar. t>annig
inynda J>eir meiri heildir og um
leið meiri krapt og vald i laiulinu.
Jfcrbabrjcf
Rev. Gerberdings.
Kev. Gerberding, sem lieiinsótti trúar-
bræður sína lijer nyrðra fyrir skcmmstu>
hefur ritað grein um ferð sína i lút-
erska kirkjublaðið Wvrkmnn, sem gefið
er út í Pittsburgh. Sú grein liefar öll
verið tekin upp í blaðið Free Prcsn
hjer í bænum. llunn lætur vel af ferð
siuni og ber íslcndiuguin nijög v«l sög-
una; segir heir muni yfir höfuð vera
gáfaðir, guðhræddir og róiegir menn.
Sjerstaklega tekur hann )>að fram með
breyttu letri, að enginn einasti íslend-
ingur haldi drykkjustofu, enda er þnð
og atliugavert og mikill sómi fyrir )>jóð
vora. Sem merki upp á það, live fast-
heldnir ísleadingar sjeu við síua kirkju-
deild, getur liaun um íslendÍDga í Ar-
gj le-nvlendunni. l>eir sjeu eitthvaó 6 til
8 liundruð þar, og þeir hafi nú verið
prestlausir ein 7 ár; samt sem áður
hnfi þeir komið sjer upp kirkju, og
haldi guðsþjónustu á tveimur stöðum á
suunudögum og tro sunnudagsskóla.
llann minnist og á trúarboð presbyteri-
ananna á þessa leið:
„í' „'VVorknian*- liefur þegar staðið
sorgar-sagan um tilraunirnar, sem gerð-
ar hafa verið til þess að fá íslendinga
í Winnipeg til að ganga inn í annað
kirkjufjelag. Oss þykir sjerstaklega fyr-
ir því, að jafn-óheiðarlegt og ókristilegt
verk skuli hafa verið unnið í nafni
hinuar iniklu presbvteríönsku nirkju —
kirkju, sem ávallt hefur skoðað þess hátt-
ar ódrengskap fyrir neðan sig. Það starf,
sem þannig er verið aó vinna í Winnipeg,
er sannurlega ekki til neins sóma fvrir
)>á sem fyrir )>rí standa. íslenzku Lút-
erstrúarmennirnir lögðu allt málið fyr-
ir ailsherjar kirkjuþing presbyteríanna
í Canada. Liugið vísaði )>ví til presby-
teríöpsku deildarinnar í Winuipeg, og
)>að er svo að sjá sem sii deild liafi
fengið allt málið í hcndur dr. Bryce,
fmmkvöðlinum að öllum þessuin ósíina
Oi>inberlega hefur verið farið með ó-
hróður og róg um lútersku kirkjuua
og prest hennar. Ivapella var byggð,
og síðar stækkuð, og það borið í væng-
inn, að presbyteríanskir guðfræðisnem-
endur ættu þar að fá tækifæri til að
tefa sig. Þetta. er kallað „trúarboð
Manitoba skólans*.1- Og |>ó liefur aldroi
prjedikað |>ar neinn af nemendum dr.
Bryce’s'. l>ai hefur engin guðþjónusta
farið frain á ensku. En sjðmaður,
sem knllaður er „converted“, cr leigður
t.il |>ess, undir yflrumsjón dr. Bryce’s, að
tala yfir löndum sínum á þeirru eigin
máli, og opinberlega níða niður þá kirkju,
sem komið liefur lieiminum til að dást
að þjóðinni á bans hrjóstrugu ættjörð
fyrir vitsmuni, siðgæði og guðrækni.
Sannarlega gctur ekki blessun guös hvílt
yfir jafn-óguölegu fyrirtæki.“
Því miöur voru presbyteríanarnir ekki
búnir a 8 skíra kapelluna upp, þegar
Gerberding prnstur var á ferðinni. l>að
befði verið fróðlegt að sjá, liver lýsing-
arorð liuun liefði valið þvi liragði, aö
kcnna kapelluna viö Jlartein Lutlier
eptir allt saman!
B R J E F
til ritstjóra löyberga.
Gustavus Adolphus College,
St. Peter, Minn.
Scpt. 22. 18S9.
Þjer biðjið mig að senda yður ofur-
litla lýsing af lifinu hjer, og til þess
að verða við þeim tilmælum j’ðar, sendi
jeg yður þessar fáu línur.
Bærinn St. I’cter er um 73 mílur í
suðvestur frá Miniieapolis, og [>vi sunn-
arlega í Minuesota. íbúatala bæjarins
er nær 3000 alls, Ameríkumenn, Þjóð-
verjar, Svíar og Korðmenn. Bærinn
stendur niðri í dæld, og er umkringd-
ur á alla vegu af liáuni hæðum. Allir
)eir blettir bæjarins, sem ekki eru byggö-
ir, eru skógi vaxnir, og með fram ílest-
uin strætunum standa risavaxin trje,
sumstaðar til beggja hauda, sera fljetta
samari liniið og mynda þannig nokkurs
konar laufskála yfir böfði mauns,
sem blífir manni fyrir sumnrhitanum
og vetrarkuldanum. Svona er nú bærinn
þægilega úr garði gerður nf liendi nátt-
úrunnar; en ckki verður með sanni
sagt nð mannvirkin sjcu að sinu leyti
eins.
A ha>ð spölkorn v. stur af i ænum standa
sex stór steinhds. svm til samans mynda
The Guetai'nc Adi'/ji/iua Collegr, sem til
liei’rir sænska lúterska kirkjufjelaginu
Aur/netuna Syriml. Olluni, sem nokkuð
þekkja til þessa skóla, ber saman um,
að hann sjc einn af þeim allra-beztu
mennta-stofnunum i |>essu landi. Talu
nemendanna er nú sem stcndur nær
tvö hundruð, og nýir nemer.dur bætast
við daglega; flestir eru þcir sænskir,
en þó nokkrir ameríkanskir. Kennslu-
greinum og kennsluaðferð ætla jeg ekki
að skýra frá í þetta sinn, enda mun
livorttveggja vera mjög svipað því scm
á sjer stað í öðrum lærðum skólum í
þessu landi. Þó er því haldið frara hjcr,
að hver grein sje kennd lijer meir til lilít-
ar og betar, en á flestum (iðrum slikum
skólum, og mjög er hart lagt á nem-
eudunia ; þeir verða nauðugir viljug-
ir uð stunda náinið af alefli, eða
fara burt að öOrum kosti; sjerstuklega
struugur niðferðisreglur eru viðkafðar,
seni ekki dugir að víkja frá, <>g mikil
áherzla er lögð á að lúta uemendurmi
fá góða „m<>rul training". Aðal verkefni
skólans er að búa menn undir presta-
skólann, sem samii kirkjufjelagið á í
Hock Island, 111. Þó eru nemendur jafut
búuir uudir allar stöður og bæði verzl-
unarfræði og stjórufræði er kennd lijer.
Nemendurnir hafa myndað hjer tvö
fjelög, sem lieita Tlu PhiUmathian. Lit-
erary Sdcicty og Thr, Literary Circlc,
scm hafa )>að mark og mi3, að æfa
nemcndurna í ræðuhöldum og þ. h\; í
þeim tilgangi liulda þau fundi einu sinni
í viku og ræða )>á ýms mennta- og
framfara-málefni. Enn fremur halda
þau út skólablaði, sein nemcndum gefst
tækifæri til að skrifa í, og þannig æfa
sig í að láta skoðanir sinar í ljósi á
þann hátt. Söngfjelag og liljóðfæraleik-
ara-flokk hnfa nemendur cinnig; stund-
um halda þeir opinberar samkomur og
fundi, og niá heita að þeir að miklu
lcyti stýri því, sem ahnennt er kallað
„Hociety“, í þessum bæ.
Þetta er nú ofurlitil beinagrind af
þeirri lýsing, sem gefa mætti af Gust-
avus Adolplius College, Hve nær hald-
iö |>jer að okkar fámenna, fátæka, ísl.
kirkjufjelag hali aðra eins stofnun að
bjóðu? En fyrr en það verður, er ekki
ísl. þjóðeriii og tungu borgið í þessu
landi.
Áður en jeg hætti skal jeg geta þess,
að síðuii jeg kom liingað til skólans
liafa ýmsir helztu nemenduruir og jafn-
vel sumir prófessórarnir farið fram á
það við mig, að jeg veitti þeim tilsögu
í íslenzku. Við höfum því gert tilraun
til að útvega þær hækur, seni við þurf-
um, til að byrja rneð, en þjer vitið
hversu öröugt er að ná í þess háttar
bækur; við liöfum >ó von um að fá
nokkuð af bókum frá bókaverzlun í
New York, og cf það tekst, verður
stofnaður „classi" í Sslenzku bjer í skól-
anum. Af þessu sjáið þjer, að íslenzkan
er lijer ekki fyrirlitin; þvert á móti.
ísland, — „the land of skald and saga“,
eins og )að er stundum kallað, — er
haft i hávegum, og íslenzkan viður-
kennil sem móðir allra norðurlanda-
málanno, og því er )að, að ýir.sir
bcztu nienn hjer viljn læra hana. Þetta
er nú sama málið, sem við vituin að
svo rnargir íslendingar sjálfir fyrirlíta
og forðast að tnla eins og lieitan eld-
'db, og heldur bögglast við að taia lirað
lijagaða ensku sem er. Já, |>eir af
liinni upp vaxandi kynslóð eru víst
teljandi, scin gera sjer nokkurt miunsta
far um að læra að rita eða tala silt
eigið móðurmál rjett. Annara ] jóða
nienn eru farnir að gera okkur skomm
til, með þvi að sækjast eptir að læra
okkar mál, þar sem svo lítur út scm
við sjállir sækjnmst eptir að glata )>ví.
Ileilsið þjer frá mjer öllum vinunum
og kunningjununi í Winuipeg.
Yönr einl. vin.
Bjöm B. Jolmaon.
I)r. J. Jonasens
LÆA A /A GA BOK.<1 SJ.00
HJÁLP í VIDLÖGUM...- <7J c.
Til sölu lijá
Tlit 3?inxiey
173 Ross Str.
WINNIPEG.
GREEN BALL
CLOTHING HOUSE.
434 itlaiu Str.
Viö liöfum alfatnað' handa 700 manns aö
velja úr.
Fyrir $4.30 getið þið keypt prýðisfallcgan
ljósan sumarfatnað, og fáeinar betri tegund-
ir fjrir $ 5,30, $ 0,00 og $ 7,00.
Buxur fyrir $1,25, upp að $5,00.
JoSm Spring
434 Main Str.
■iii—im i ■■ iiiiiibi'Bi 11ii ii
JARDARFARIR.
Horniö á Main & Notre Dame e
Líkkistur og allt scm til jarö-
arfara þarf.
ÓDÝRAST í BŒNUM.
Jeg geri mjcr mcsta far um, af
iö sem bezt fran
við jarðarfarir.
Telephone Xr. 413.
Opið dag og nótt.
M. IIUGI I i<:s.
47
eru, geta franilcitt. Allt, setn skipinu til heyrði, frá
rafurmagnsljósinu og ketilpípunni, var með nýju lagi,
og einlcaleyfi fengið fyrir tilbúningi þess alls.
Moira en 400 fet var " skipið rnilli stafna, og á
Jæssu svæði var hrúgað og raðað ölluin munaðarvörum
sem í liöllum tinnast, og öllum þægindum, sem eru í
hótellum Ameríkumanna. Skipið var ljómandi fallegt
og dásamlegt á að líta )>ar sem |>að gekk fyrir gufu-
atlinu út á sjóiun, ineð holið' fullt af dýrmætum varn-
ingi, og lyptingarnar kröktar af lifandi verum, sem það
itti að flytja, lijer um liil tveiin þúsuudum umnna; og
liægt fór það, eins og því þætti fyrir að þurfa að vfir-
gefa lamlið, þar sem það liafði orðið til. En svo var
eins og þrek þess yxi, og það yrði sjer meðvitnndi uni
þær mörgu þúsundir mílna af vatni, sem út þöndust
milli staðarins, sem það var á, og fjarlægu hafnarinnar, |>nr
sem þess aflmikla lijartii átti að liætta að bcrjast og livil-
ast um stund. Hraðnr og hraðar skundaði það áf'rain,
og spyrnti ólgamli vatninu frá liliðum sínuin á ferðinui.
Nú var ekkert, af gufuaflinu dregið, og strender Eng-
lands fóru að sjást óljóst og sýmlust lágar í daufu kveld-
lurtunni, )«nigað til þær hurfu næstuin því fyrir sjónum
liárrar, grannvaxinnar stúlku, sem stóö á stjúrnborða,
hjelt sjer þar við grindurnar og liorföi meö dökkgráum
augum út yfir vatnsflötinn. Allt í einu gat Ágústa, því
þetta var liún, alis ekki lengur sjeð strördina, og liún
sneri sjer við til þess að gæta að liinum l’arþegjunum
og hugsa sig um. Húu vur hrygg í liriga, vesalings
stúlkan, og faun livaö luíu var —reknld á ólgusjó lífsins.
l>að var ckki svo að skilju, sem hún ætti niikils að
sakna á ströndinni, sem nú var liorfln. Ufurlítillar graf-
ar ineð hvítum krossi yflr — og einskis annars. Enga
vini hafði hún eptir skilið, seni hryggðust af burtför
iiennar, alls enga. En rjett í sama bili sem lionrii ilatt
46
i ....
hafði alilrei sjeö liann, en hann hafði lesið Ahciti Je-
mimu, og skrifað henni vingjarnlegt brjef viðvíkjandi
bókinni. Eitt var blessað við að skrifa bækur; maður
eignaðist vini út um allan heiminn. Ilún var sanafærð
um að hann mundi lofa henni að vera timakorn, og
lijálpa henni til að liafa ofan iif fyiir sjer, þar seni
Mceson gæti ekki náð í liana til að gera henni neina
skapraun. Ilvefs vegna skyldi hún þá ekki fara? Hún
átti eptir 20 puiul, og fyrir liúsgögtiin (meðal þeirra var
dýr sjúklinga-stóll) og liækur mundi liún fá 30 í við-
bót eða uiri |>að bil - <>g það var nóg fyrir farbrjefi
á annuri káetu, og fáein pund eptir i vasapeninga.
Þctta gut ekki orðið verra en breyting; og liún gat
ekki þjáð/.t meira )>ar en þar sem hún nú var. 'og því
settizt hún niður sama kvcldið og skrifaði prestinuin,
frænda sinum.
V. KAPÍTULI.
Konunglega pó»t$kipið Kangaroo.
Það var eitt þriðjudugskvöld að stórkostlegt skip
gekk fvrir gufu hátíðlega út úr mynninu á Thatnes-
áuni, og stefndi tigulega beint i áttina til söllinattarins,
sein var að setjust. Elestir munu minnast þess, að
þeir hafi lesið lýsingar af gufuskipinu Kangaroo, orðið
steiuhissa af )>vi, hve aflmiklar vjelar þess voru, live fag-
ur allur útbúnaðuriim var, og livo óvenjulega bratt
skipið gekk—hjer um bil 18 „knots“ á klukkutimnn-
um—sem komið hafði fram, þegar skipiö var xsynt,
og það með óvenjulega lítilli kolaeyðslu. En þeirra
vegna, sem ekkert liafa um þetta lesið, skal þess get-
ið, að Kangaroo, „I.itli Kangaro>inii“, eins og sjómenn
kölluðu skipið í gamni, var hið síðasta sýnishorn af
l’VÍ, livað skipasmíðft-vísindin, a því »tigi sem )>au nú
43
Eustace, „jeg hefði gctað láDað yður peniaga. Jeg á
hundrað og fimmtiu pund“.
„Það er góðmannlega sagt af vður“, svaraði húu blið-
lega, „en það er ekki til neins að tala um )>að uú, )>egar
öllu cr lokið.“
Svo stóð Eustace upp og fór; og )að var ekki fvrr
en hann var kominn út á götuna, nð hann mundi eptir
að hann hafði aldrei spurt Ágústu, hvað lnín ætlnði
fyrir sjer. Sannast aö segja liafði allt dottið úr lion-
um við að sjá Jóhönnu lieitna. En hann huggaöi sig
við það, að hann gæti heimsótt haniv svo sem viku eðiv
10 dögunv eptir jarðarförina.
Tveim dögtim siðar fylgdi Ágúsfa leifum i-iuunr
lieittelskuðu systur til iiennar síöasta livíldar-staðar, <>g
og svo kom liún lieim fótgangaudi (því að fleiri fýlgdii
ekki líkinu til grafar), og settist í svarta kjólnum fyrir
framan litia eidinn, og fór að liugsa um ástæður siuar.
Hvað átti hvín að gera? Hún gat ekki verið kyrr í
þessum lierbergjum. llún liafði fengið hjartslátt i hvert
skipti, sem henni varð iitið á tóma legubekkinn beint
á móti sjer, sein aumingja Jóhanna litla liat'ði bæit.
Ilvert átti hún að fara, og livað átti liún að geru. IIúu
liefði getaö fengið atvinnu við ritstörf, en )>á hefði Uún
fengið fniniau í sig samuinginn, sem hún htvfði gertvið
Meeson og fýelaga hans. Þessi samningur vnr iirjog
yfirgripsmikill. Eptir honum vur hún skuldbumiin li)
að lijóða þeim Meeson allt, sem heimfært yrði undir
bókmenntir og hún kynni að rita um næstu 5 árin,
fyrir fastákveðna 7 af lutntlraði af bókhlöðiiverðinn.
Itenni virtist )>að nugsýnilegt, þó henni liafi kunnað að
skjátlast. í því, að þetta skilyrði n.undi jafnvel ná út
yfir blaðagreinir, og hún vissi ati Mr. Meeson var nögu
illgjarn til að leggja þann skilning i |>að, ef honunv
væri það mögulegt. Vivaskuld gat hún haldiö sjor uppi