Lögberg - 09.08.1900, Page 4

4
LÖOBERQ, FIMTUDAGINN 9. ÁGUST 1900.
LÓGBERG.
GefiC fit að 309 J*, Elgin Ave.,WlNNlPBG,MAN
af Th* Lögberg Print’g & Poblising Co’y
(Incorporated May 27,1890) ,
Rititjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Busincss Manager: M. Paulson.
aUGI.YSINGAR: Smá-auglýeingar í elHskifti25c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkelengdar, 76 cts nm
mánndinn. A stærri anglýsingnm nm lengri
tima, afsláttnr efiir samningi.
BÓSTAD \-SKIFTI kanpenda verdur ad tilkynna
skridega og geta um fyrverandí bústad jafnfram
Dtanáskripttil afgreldslnstofnbladsins er:
The Logberg Printing & Publishing Co.
p. O.Boz 1292
Wlnnipeg.Man.
G'.tJtanátkrlptttlrltstjórans er:
Edttor LOgberg,
P -O. Box 1292,
Winnipeg, Man.
__ Samkvsemt landslðgnm er nppsðgn kanpenda á
oladi óglld, nema hann sje sknldlans, þegar hann seg
r upp.—Ef kanpandi, sem er í skuld vid bladld flytu
V lstferlnm, án þess ad tllkynna heimllaskiptin, þá er
þad fyrir dómstólnnnm álitin sýnlleg sðnnnmfyrr
— ÍTMTUDAGINN, 9. AGUST 1900.—
Fjárhagur Canada.
Hinn 7. f. in. (júlí) lagöi fjár-
málaráðgjati Canada fram fyrir
þingið skýrslu er sýndi, að tekjur
sambands-stjórnarinnar, á fjllrhags-
árinu sem endaði 30. júní síðastl.
hefðu verið meiri en nokkru sinni
áður í sögu landsins og að mikill
tekju-afgangur hefði orðið. þetta
er enn eftirtektaverðara og ánægju-
legra vegna þess, að það hefur ein-
ungis tvisvar komið fyrir í sögu
Canada-sambandsins, áður en Laur-
ier-stjórnin tók við, að tekjurnar
hafi verið svo miklar að þær hafi
jafnast við útgjöldin á tjárhagsárinu,
eða að ríkisskuldin hafi ekki aukist
neitt. þessar undantekningar á
stjórnarárum afturhaldsmanna áttu
sér stað 1871 og 1882. En öll hin
árin, sem afturhalds-stjórnin sat að
völdum, jókst ríkisskuldin stórkost-
lega, og var hún orðin um 260 milj-
ónir dollara þegar Laurier-stjórnin
tók við fyrir fjórum árum. Síðan
frjálslyndi flokkurinn tók við völd-
unum hefur fjúrhagur Canada verið
að komast í betra horf með hverju
árinu, og útkoman síðasta fjárhags-
ár var langt um betri en nokkru
BÍnni hefur átt sér stað í sögu lands-
ins. Tekjurnar nægðu ekki einung-
is til að jafnast við öll útgjöldin,
heldur varð svo mikill afgangur, að
hægt er að minka ríkisskuldina um
meira en 7 milj. dollara.
Útkoman hefur orðið þannig
þr 'tt fyrir að ýmsir tollar hafa ver-
jð algerlega afnumdir, tollar yfir
höfuð lækkaðirmjög mikið og burð-
argjald á bréfum lækkað meir en
um þriðjung að meðaltali. Utkom-
an hefur ennfremur orðið þannig án
þess að stjórnin hafi sparað fó til
nauðsynlegra fyrirtækja almenningi
í hag, og án j?ess að hinar ýmsu
stjórnardeildir hafi liðið nokkurn
skort. þetta hljóta andstæðingar
Laurier-stjórnarinnar að viðurkenna
að er satt, ef þeir vilja gæta nokk-
urrar sanngirni. Hver maður, sem
athugar málið hltítdrægnislaust,
hlýtur að sjá og viðurkenna, að þessi
æskilega útkoma er afieiðing af hinni
viturlegu tjármálastefnu frjálslynda
flokksins.
Á meöan tollverndunarstefna
afturhalds-flokksins var í gildi, rann
mikið af tollunum, er hefði átt að
renna í ríkissjóö, í vasa verksmiðju-
eigenda og annara tollverndaðra
vina hans og gerði þá að miljóna-
eigendum. En síðan tollverndunin
—hún var ekki annað en lögboðið
rán frá almenningi—var numin úr
gildi, renna allar tekjurnar í ríkis-
sjóð, svo stjóminni er unt að lækka
tollana yfir höfuð og hefur samt
meiri tekjur en nokkru sinni áður
til nauðsynlcgra umbóta í landinu.
Síðastliðið fjárhagsár voru tekj-
urnar $49,034,597, eða $4,336,441
meiri en árið áður; þá voru þær
$44,698,156. Til júní-loka voru
tekjurnar $14,208,197 meiri en út-
gjöldin. En þá voru ýmsar óborg-
aðar skuldir, sem ekki höfðu verið
fram bornar, sem líklega minka
þessa upphæð niður í $8,000,000.
Eins og menn muna, gerði f jár-
málaráðgjafi Fielding þá áætlun í
vetur, að afgangur fram yfir útgjöld
mundi verða um $7,500,000, og það
er enginn vafi á að hann veröur svo
mikill. þrátt fyrir að stjórnin hef-
ur orðið að mæta ýmsum ófyrirsjá-
anlegum útgjöldum á árinu, svo sem
kostnaði við að senda hersveitir til
Afríku, er nam töluvert yfir 1 milj.
dollara, þá liafa fjárveitingar á árinu
verið nær því 1 miljón doll. minni
en í fyrra, sem rnest liggur I því
hvað litlu hefur verið varið til þess
að styrkja járnbrauta-félög til
brautalagninga. f síðastl. maí voru
tekjurnar um hálfri miljón meiri
en 1 sama mánuði í fyrra.
Hefur Laurier-gtjórnin
gtaðið við loforð sín?
því er stöðugt haldið fram í
afturhalds-raálgögnunum; „stórum
og smáum“,að frjálslyndi flokkurinn
hafi ekki viðhaft þ& sparsemi, sem
vænta hefði mátt eftir loforðum
hans og stefnuskránni frá 1893.
Auðvitað hcfur lítill hluti þjóðar-
innar lagt trúnað á flestar þær ákær-
ur, sem Laurier-stjórnin hefur orðið
fyrir. En til þess að lesendur vorir
geti sóð hve mikil ósanngirni það er,
að ásaka stjórnina fyrir eyðslusemi,
þurfa þeir einungis að kynna sér
málavöxtu. Vér viljum því skýra
tnálið nokkuð í þessari grein.
Árið 1886, voru útgjöld Can-
ada $39,011,000, og tekjurnar á
sama tíma $33,177,000, eða $5,834,-
000 minni en útgjöldin. Frjáls-
lyudi flokkurinn hélt því fram, að
þar sem tekjurnar voru svooa litlar,
þá hefði afturh.-stjórnin eytt langt
of miklu af fé landsins. Næsta ár
voru útgjöldin færð niður í $35,657,-
000. Stjórnin hafði þá fram yfir
útgjöld $97,000 en frá 1893 til 1896
nam tekjuhallinn $5,694.000. þann-
ig voru útgjöld Canada árið 1893,
$37,585,000, en allar tekjurnar
námu aðeins $36,374,000. Árið
1894 voru útgjöldin $38,122,000, en
allar tekjurnar einungis $33,978,000.
þegar frjálslyndi flokkurinn athug-
aði þessar tölur, áleit hann skyldu
sína að mótmæla því, að stjórnin
hefði nokkurn rétt til, að sóa þannig
peningum þjóðarinnar, peningum,
sem stjórninni hafði verið trúað fyr-
ir. Frjálslynda flokknum fanst, að
þessar tölur sýndu eyðslusemi og
illa ráðsmensku. Og einmitt þá
voru afturhaldsmenn að telja þjóð-
inni trú um, að ráðsmenska þeirra
hefði komið landinu í velsæld !
Fyrsta stjórnarár Lauriers voru
öll útgjöldin $38,349,000, og tekj-
urnar, það ár, voru $519,000 minni
en útgjöldin; en menn verða að at-
liuga, að fyrsta árið eftir að Laurier-
stjórnin tók við, gat hún auövitað
ekki farið með fjármálin eins og
henni sýndist. ÁætlunÍD um tekjur
og útgjöld landsin hafði verið samin
af stjórn afturhalds-manna, og sam-
þykt áður en frjálslyndi flokiurinn
komst til valda. Laurier-stjómin
varð að fullnægja ýmsum kröfum
og löglegum skuldbindingum, sem
fyrirrennarar hennar höfðu látið
eftir sig. það var því ekki fyrri en
1898, að Laurier-stjórnin gat haft
algert vald á fjármálum landsins.
Fjárhagsárið sem endaði 30. júní
1898, voru tekjurnar $40,555,000,
og útgjöldin $38,832,000. Á þvl ári
hafði þá landið grætt $1,722,000,
sem wýnir, að stjórnin var sparsöm
og kunDÍ að fara með fó þjóðarinnar.
Næsta ár voru tekjurnar $46,741,-
000, og útgjöldin $41,908,000. það
ár tókst Laurier-stjórnirini að spara
$4,837,000. þó að útgjöldin fyrir
árið 1899 væru um $2,500,000 hærri
en árið 1894, þá sannar það alls ekki
að stjórnin hatí farið ósparlega með
fé landsins. Árið 1894 varð aftur-
halds-stjórnin að fá til láns y.fir
$4,000,000, til þess að geta haldið
áfram búskapnum, en áriö 1899
hafði Laurier-stjórnin $5,000,000 í
afgangi, sem hún varði til opinberra
verka, er nauðsynleg voru fyrir
landið.
Svo er annað, sem menn gerðu
vel í að athuga í sambandi við þessi
vaxandi útgjöld, og það er, að þessir
peningar voru að mestu leyti lagðir
í arðberandi fyrirtæki, svo sem í
Intercolonial-járnbrautina, 1 Yukon-
landið, og ýmsar almennar stofnan-
ir. þegar maður sór, að þessir pen-
ingar koma aftur inn í fjárhirzluna
og að tekjurnar aukast um $6,000,-
000, þá fer maður að átta sig á að
Laurier-stjórnin hefur ekki ausið
peningum út að óþörfu og að hún
hefur efnt þau loforð viðvíkjandi
fjármálum, sem hún gaf í stefnu-
skrá sinni árið 1893.
Árið 1893 stóðu sakir þannig í
inntíutningamálum, að við síðasta
manntal sást, að afturhalds-stjórnin
hafði í rauninni ekki haldiö fólks-
fjöldanum við; fólkið í landinu hafði
flutt svo mikið burt, að það var aug-
ljóst, að stjórninni hafði ekki tekist
hin síðustu tfu árin aö viðhalda
hinni eðlilegu fólks fjölgun. þráít
fyrir að 886,000 innflytjendur höfðu
átt tð hafa flutt inn í landið, fjölg-
aði fólkið tkki neitt. Á þessu sagð-
ist frjálslyndi flokkurinn geta ráðið
bót, enda hefur hann gert það. Nú
er fólk ekki einasta hætt að streyma
frá Canada til Bandaríkjanna, held-
ur streymir fólk þaðau til Canads í
tuga þúsunda tali.
Opinberar skýrslur sanna enn
fremur, aö af $3,000,000, sem verja
átti til að endurbæta Quebec-höfn-
ina og Esquimalt-skipakvína, var
$1,000,000 sóað til annars; og Sir
Adolphe Caron meðgekk, að hann
hefði þegið $25,000 af þeim, sem
penÍDgalega voru riðnir við Lake
St. John-járnbrautarfélagið, sem
áður hafði fengiö stórar upphæðir af
almennings fé fyrir hans tilstilli hjá
afturhalds-stjórninni sálugu í Ott-
awa. Hann meðgekk einnig, undir
eið, að þessum $25,000 hefði verið
eytt til hjálpar afturhalds-flokknum
við kosningar. þegar þannig var
íarið að, áleit frjálslyndi flokkurinn
óþarft og óhafandi að útgjöldin
skyidu fara vaxandi og hélt því,
fram, að meiri sparnað þyrfti að hafa-
Nú liggur fyrir að svara því
hvort það er rangt af Laurier-stjórn-
inni að eyða $41,000.000 í þarfir
landsins af tekjum er nema $46,-
000.000—hvort hún með því víkur
hið minsta frá stefnuskrá sinni og
loforðum sínum frá 1893. Frjáls-
lyndi flokkurinn hefur aldrei sagt
að útgjöldin mættu ekki hækka, en
hann hefur haldið því fram að hægt
væri að halda þeim í jafnvægi við
tekjurnar. þetta hefur hann sann-
að með því, að hafa miljónir dollara
í afgang fram yfi öll útgjöld, þrátt
fyrir það þó hann hafi orðið að mæta
ýmsum uýjum kröfum og þörfum.
sem ekki voru til á dögum aftur-
halds-flokksins og sem nerna svo
miklu, að ef þær upphæðir væru
dregnar frá útgjöldunum eins og þau
eru nú, mundu þau ekki verða bærri
en þau voru á stjórnarárum aftur-
halds-fiokksins. Enda hafa and-
stæðingar Lauriers í þinginu aldrei
vefengt neina af útgjaldaliðunum.
sem sýnir, að engu hefur verið eytt
sem ekki þurfti að eyða, landinu til
gagns og framfara. Hefði Laurier-
stjórnin sóað peningum út til ónýt-
is, mundu afturhaldsmenn ekki hafa
þagað yfir því, og af því að þingtíð-
indin sanna engar sakir í þá átt á
Laurier-stjórnina, verðum vér að
álfta, að hún hafi staöið við stefnu-
skrá sína frá 1893 að því er fjár-
mála ráðsmenskuna snertir.
Auðvitað spara afturhaldsmonn
og málgögn þeirra ekki hinar göndn
lygar sínar og róg, en það er engin
ástæða til að álíta að nokkur
skynsamur og upplýstur maður láti
flekast af þvílíku. það er því rninni
ástæða til fyrir kjósendur að láta nú
blekkjast af ópi og ólátum aftur-
haldsmanna um eyðslusomi og óráð-
vendni frjálslynda flokksins,eftir að
rannsóknarnefnd þeirra sjálfragerði
þá svo átakanlega að ósannindfl-
möunum hvað snerti ráðsmensku
Greenway-stjórnarinnar.
Nýmæli.
Mjög skrítnr.m dórni, sem felduf
var 1 Cbicago, er lýst í jónfnúnieii
blaðsins The American Lawyer.
„Konan má ekki dsemast fyf'f
iðjuleysi og (lakk, því bún var ekki
sköpuð til að vinna“. I>annig hljóð-
aði úrskurður kviðdóms 1 Chicago ný-
lega. I>egar vitnaleiðslu var lokið
fór Mrs. Rossi, er varði hina ákærðOi
að skyra málið, en tókst ekki að sanD-
færa dómarann um, að konan v®fl
ekki sköpuð til að vinna. Pegar MfS'
Ro8SÍ varð Jiess vör, að rétturinn le’1
öðruvísi á málið, heimtaði hún
kviðdómur væri settur, og var hanf
skipaður tólf mönnum.
Hún skyrði málið fyrir þeimi
sagði að lögin um iðjuleysingja köll*
uðu iðjuleysingja alla þá, sem ekk'
virna, ekki hafa unnið, og neita
vinns. ,Konan‘, sagði hún, ,getor
aldrei tilheyrt þeim flokki, af þvi hú°
var ekki sköpuð til að vinna*. HúD
128
„Unisjónarmaður leiguherbergja-hússins hafði
undarlega sögu að segja. Hann sagði að þessi kona,
Rose Mitchel, hefði verið í húsinu um þrjár vikur'
Hún hefði ekki verið reglulegur leigjandi, heldur
búið í herbergjum Mr. og Mrs. Comstock, sem eru á
ferðalagi 1 Evrópu. Konan afhenti umsjónarmann-
inum bréf, sem átti að vera riti ð af Mrs. Comstock og
sem mælti svo fyrir, að hann leyfði handhafa bréfsins
að búa I herbergjum Mre. Comstock þangað til hún
(Rose Mitchel) gæti fengið sér herbergi annarsstaðar,
og mæltist ennfremur til, að kona umsjónarmannsins
sæi um, að Rose Mitchel fengi nægilega þjónustu.
Umsjónarmaðurinn efaðist ekki um að brófið væri
ófalsað, en nú hafa ættingjar Mrs. Comstock, sem eru
vel kuunugir rithönd hennar, borið það, að bréfið
l#é falsað.
„Eftir nokkra frekari vitnaleiöslu, sem enga sér-
lega pyðingu hafði, var rannsókninni frestað þangað
til I dflj{- Pað er auðaéð, að leynilögreglumennirnir
botna ekkert 1 þessu máli. Einn fréttaritari vor hef-
ur nú náð í óvæntar upplysingar 1 málinu, upplysing-
ar, sem ef til vill geta orðið leiðaivlsir. I>etta er
bvorki meira né minna en það, að hinir tyndu gim-
steinar hafa fundist. Lesendnr vorir muna sjálfsagt
eftir, að Mr. Barnes var á le.-tinni, þegar þjófnaður-
inn var framinn, og skipaði svo fyrir, að Ieitað væri á
bllum farþegunum. En ekkert fanst; og er óhætt að
Alykta af því, að tveir hafi verið riðnir við þennan
|>jófnaö. Annar þeirra hefur atolið gimsteinunum í
137
fá að tala við hann. !>ess ber að geta, að Mr. Rand*
olph var ekki kunnugt, að nokkur maður hefði heyrt
tal hans og Mitchel’s I svefnvagninum. I>egar hann
atóð augliti til auglitis við Mr. Barnes, var Rand-
olph þvl nokkuð ruglaður, og hikaði sér.
„Ég byst við að þér séuð Mr. Randolph“, sagði
leynilögreglumaðurinn og leit á nafnspjaldið, er hon-
um hafði verið fært áður en gesturinn kom inn.
* Gerið svo vel að fáyður sæti. I>ór eruð hingað kotn-
inn til þess að tala við mig um þetta Mitchels-mál?“
Mr. Randolph virtist hinn hækkandi rómur, sem
Barnes viðhafði á slðasta orðinu, nærri þvl ónauðsyn-
legur. I>vl að úr þvl Barnes gat spurt annarar einB
spurningar, þá hefði hann eins vel getað gert ákveðna
■taðhæfiDgu I sömu átt, I>essi vottur um kunnug-
leik á erindi Randolphs styrkti álit hans eða trú &
fimleik leynilögreglumanna yfir höfuð, en sérilagi á
fimleik mannsins, er hann var að tala við.
,.I>ér vitið erindi mitt?“ sagði Randolph. „Vilj-
ið þér gera svo vel að segja mér, hvernig þér fóruð
að vita það?“
„I>að er talið sjálfsagt, að við leynilögreglumenn
vitum alla hluti, eða er ekki svo?“ sagði Mr. Barnes.
Hann sagði þetta með vingjarnlegu brosi, en svarið
syndi samt ljóslega, að Mr. Barnes vildi slður að
hann væri spurður spurninga. Mr. Randolph komst
því að þeirri niðurstöðu að ljúka sem allra fyrst hinu
óþægtlega erindi sínu, og sagði:
„Mr. Bames, ég er hingaö kominn til að gera
játningu, og—“
132
mundi koma, að þér munduð heyra um einhvefD
glæp, sem drygður hefði verið, og koma til mID
spyrja mig um hann. Ég varaði yður við því fyf,r"
fram, að ég mundi neita að gefa yður nokkrar upp'
lysingar. Ég að eins held orð mln“.
Báðir þögðu um hrlð. Mr. Randolpb vifÁst
eiga 1 mikilli baráttu við sjálfan sig. Hann stfl^
höndunum hranalega niður I yfirfrakka-vasa slD*’
gekk yfir að glugganum og horfði út um b»Dl1'
Mitchel horfði á hann í'nokkur augnablik með kát
bros á vörunum. Síðan sagði hann snögglega:
„Ónáðar samvizkan yður, Randolph?“
„I>að er enginn minsti vafi á þv|I“ sagði BftD'
dolph hvasslega og sneri sér að vini sínum.
„t>vl farið þér þá ekki til lögreglunnar og lótt’
& samvizkunni?“ sagði Mitohel.
„Ég állt að það sé skylda mín, að gera p9® ’
sagði Randolph. „En mér finst á hinn bóginn, a®
væri heigull ef ég geiði það. Mór finst, að það vfefl
hið sama og að svíkja vin sinn I trygðum“.
„Ó! þér teljið mig þá vin yðar ennþá?“ s*#
Mitcbel. „Jæja, kæri vinur minn—þvl ég fulH'*®*
yður um, að ég met Unarhug yðar mikils—þá s^
ég s gja yður hvað þór skuluð gera til þess »ö
á samvizku yðar, án þess að skaða mig“.
„í hamingjunnar bænum gerið það þá“» ss£
Randolph.
„Enginn hlutur er fvrirhafnarminni en ’
sagði Mitchel. „Farið til Mr. Barnes, og segi® D°
um alt sem þér vitið um þetta efni“,