Lögberg - 06.09.1900, Blaðsíða 4

4
LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 6. SEFTEMBER 1900.
LÖGBERG
er út hvern flmtodae af THE LÖGBERG
PRINTING & PUBLI8HING C<>.. (1 »írpi’*t), ad 309
Elirin Ave , Winnipeg, Man. — Kostar um sírio
lá ísl iiidi 6 kr.]. Borjíiit f>rirfr»m, Einstök nr 5c.
PnMialiei every Thiirsday by THE LÖGBERG
PRIN'TING & PUBLISIIING CO., (lncorporatedj, at
3 Kj Klgin Ave., Winnineg, Man. — 8ubscription price
$2.00 per yeur. payablo ia advance. Singlecopies 5c
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Busicess Manager: M. Paulson.
aUGLVSINGAR: Smú-auglSsingar i eHt8kíIti25c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dúlkslengtlar, 75 cts um
múnudinu. A stærri auglýsíngum um leugrí
tima, afslúttur efiir samuiugi.
BCsTAD A-SKIKTI kaupemla verdur ad tilkynna
skrillega oggetu um fyrveruudibústadiafuíVam
Utanáskripttil afgreiðslustofubladsins er:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P. O.Box 1292
Wlnnipeg.Man.
(.^rítanáskrip ttllrltstjdranser:
Editor Lígberg,
P -O.Bo* 1292,
Wlnnipeg, Man.
__ damkvtemt landsldgum er nppsdgn kaupeuda ú
oladl ógild, nema hannsje skuldlaus, pegar hann seg
r upp__Kf kaupaudi, sem er í skuld vld bladid flytu
• lstfei luin, úu þess ad tilkynna heimilaskiptln, þú or
það fjrrír dðmstdlnnum úlitin sýnileg sðnnumfyrr
— FIMTUDAGINN, 6. SEPT. 1900. —
,,Eimreiffin.“
Ná er 3. hefti af VI. árgangi
„Eimreiðarinnar" komið hingað vest-
ur, og er hægt að fá það í bóka-
verzlun Alr. H. S. Bardals, hér í
bæuum, og bókaverzlun Mr. Jónas-
ar S. Bergmans, að Gardar í Norður-
Dakota.
í þessu hefti er fróðleg ritgjörð
un „Móbergið á Islandi," eftir þor-
vald Thóroddsen, og sleppum vér að
minnast frekar á hana.
þá eru fjögur kvæði (eftir Mrs.
D. Leith, skozka mentakonu, sem
nokkrum sinnum hefur ferðast til
íslands), nefnilega: „Fyrsta kveðja
til íslands,“ „Vertu sæl,“ „Ulugi“
(bróðir Grettis), og “Jól í Skálholti,"
—alt mjög snotur kvæði, frumkveð-
íu á ensku, en þýdd á íslenzku af
Br. Jónssyni.
þar næ.st er: „Reykjavík um
aldamótin 1900,“ framhald af rit-
gjörðinni í síðasta hefti (2. hefti VI.
árg.) eftir Bened. Gröndal skáld.
Fyrsti katli er um (jötullfid í Reykja-
vik, og kennir þar margra grasa,
eins og við mátti búast, en of mikið
er þar af ýmiskonar slettum og—
illkvitni,—sem skemmir, en hætir
ekki ritgjörðina. Annar kafli er
um /nertlall/ið í Rvík, og eru í hon-
um allharðir dómar um mentunar-
ástandið í „Aþenuborg íslands,"
Rvík, og þar afleiðandi mentunina á
íslandi í heild sinni. Næsti kafli er
um málid 1 Rvík, og her Gröiidal í
bætifláka fyrir það, eins og það cr
tulað, en hnotabitast við blöðin útaf
málinu á þeim. þí er kafli um [istir
—hinar fögrulistir: skóldskap.söng-
list og málaralist—og er það fárón-
leg kritik. þar næst er kafli um
söfnin — Landsbókasafnið, Forn-
gripasafnið, Málverkasafnið, Nátt-
úrusafnið og LandsskjalasafniS—og
er talsvert vit í því sem Gröndal
segir um þau. þá er kafli um trúna
og trúarlífið í Rvík, og slær þar all-
mikið út í fyrir Gröndal, því hann
blandar brúðkaupsveizlum, bindind-
ismólum og brúðargjöfuin þar sam-
an við, að vér ekki nefnum að hann
lijalar um klóm, kaffidrykkjur og
kaþólsku í sama kaflanum. þar á
eftir er kafli um framfarir í Rvík,
og segir Gröndal þar ýmislegt af
viti, en beizkar munu „þjóðólfi"
þykja sumar skoðanir haus á bragð-
ið. Næst er kafli um félagslíjið' í
Rvík, og telur Gröndal þar upp öll
félög og féiagsskap í höfuðstað ís-
lands — en rekur eigiulega sína
skömmina í hvert félagið. þar á
eftir er kafli um skemtanir í Rvík,
og kemst Gröndal að þeirri niður-
stöðu að „lífið sé að öllu samtöldu
fremur dauft“ í höfuðstað landsins,
„svo dauft, að menn hafi ekki einu
sinni rænu áað stofna til neinnar
gleði á tyllidögum." Síðasti kafl-
inn er nið'urtag, og kvartar Grön-
dal þar um vöntun á uppboðshúsi,
vinnuhúsi eða hæli fyrir niðursetn-
inga og þesskonar aumingja, sem
hann segir að altaf só farið illa með,
„hvað sem sagt er.“ Hann kvartar
einnig um að höfuðstaðinn vanhagi
um sæmilega spítalabygging—nefn-
ir þó ekki sórstaklega vitlausra-
spítala, enda hefur „þjóðólfur" bætt
úr því, eftir því sem Andri segir í
stökunni, sem birtist í þessu blaði
Lögbergs. þar að auki þykir Grön-
dal að það vanti húsnæði fyrir .söfn-
in, o. s. frv.—Vér gætum trúaö því,
að Gröndal fengi hnútur fyrir ýmis-
legt sem hann segir í þeim hluta rit-
gjörðar sinnar, er birtist í þessu
hefti „Eimr.“ HanD hefur þegar
fengið hnútur útaf fyrri hlutahenn-
ar, og var þó miklu slður ástæða til
þees.
þar næst birtast í þessu hefti
„Eimr.“ „Fjórir söngvar fyrir karl-
raannsraddir", með nótuin: „Mót-
ið“, lagið eftir Holger Wiehe, kvæð-
ið eftir Hannes Hafstein; „Móður-
múlið“, lagið eftir Holger Wiehe,
kvæðið eftir Jónas Hallgrímsson;
„Minni íslands", lagið eftir Holger
Wiehe, kvæðið eftir þorstein Gtsla-
son; „Kvöldv'sa", lagið eftir Holger
Wiehe, kvæðið eftir Kristján Jóns-
son.
Loks er í þessu hefti „Eimr.“
afailöng ritgjörð eftir ritstj. „Eimr.“,
dr. V. Guðmundsson, með fyrirsögn:
„Framfarir íslands á 19. öldinni".
Ritgjörð þessi fyllir 35 bls , og er
sérlega fróðleg að ýmsu leyti. En
ef samskyns ritgjörð hefði. verið
samin um Ameríku og birt á prenti,
mundi fjöldi íslendinga í hinum
„gamla heimi“ hafa sagt að hún
„sýndi einungis björtu hliðina“ á
ástandinu, en slægi stryki yfir
skuggahliðina. — Höf. skiftir rit-
gjörðinni niður í marga kafla (auk
inngangs), sem hafa eftirfylgjandi
fyrirsagnir: Fólksmagnið; Stjórn-
arf«r og embættaskipun; Mentun og
uppfræðing; Bókmentirnar; Listir;
Atvinnuvegir; Samgöngur; Efna-
hagur og fjármál; Læknaskipun og
heilbrigðismál; Mannúðarmál; Nið-
urlag. þrátt fyrir það er vér sögð-
um um „björtu hliðina", ætti hver
maður, scm langar til að kynnast
ástandi íslands við lok þessarar
aldar, að lesa ritgjörðina vandlega,
því hún er hið bezta yfirlit yfir á-
standið, sem til er.
í þessu hefti er engin „íslenzk
hringsjá" — komst ekki að sökum
iúmleysis—, en hún á að birtast í
næsta heíti.
Vinur segir til vams.
1 ritstjórnargreinum, sem ný-
lega bafa birtzt í Lögbergi, höfum
vér geflð ( skyn, að blaðið „Tribune",
hór í Winnipeg, og ritstjóra þess,
Mr. R. L. Richardson,— sem sfðastl.
4 ár hefur verið þingm. fyrir Lisgar-
kjördæmið hér í fylkinu—só mein-
illa við ýmsa leiðtoga frjálslynda-
flokksins (sérílagi innanríkis-ráð-
gjafa Sifton), að blaðið sé því alger-
lega komið á bás með afturhalds-
flokknum og að Mr. Richardson sitji
sig nú orðið aldrei úr færi að út-
húða leiðtogum frjálslynda flokks-
ins, en telji alt gott og blessað sem
afturhalds-flokkurinn aðhefst.
það fer fjarri því að vór stönd-
um einir uppi með þ4 skoðun, að
„Tribune“ og Richardson úthúði
leiðtogum frjálslynda flokksins og
beri lognar sakargiftir á þá. //vert
einasta frjálslynt og sanngjarnt
blað í landinu sér og segir hið sama.
Eitt hið síðasta, er vór höfum veitt
eftirtekt í þessu tilliti, er það sem
blaðið „Stonewall Argus" sagði.
Blaðinu farast orð sem fylgir:
„Blaðið Winnipeg Tribune telur
blaðið MacGregor Herald sannar-
legt frjálslynt blað, og MacGregor
Herald tekur hina áttföldu ákæru-
ritgjörð Tribune’8 gegn Mr. Sifton
fyrir, grein fyrir grein, og lýsir yfir
því, og sannar óttalaust og afdráttar-
laust. að sakargiftirnar sóu bl-ibor
lýgi. Hvar steudur 1 ribwne að
þessu loknn?“
Lesendutn vorum t.il fróðleiks
birturn vér hór fyrir neðan nák væma
þýðingu af greininni í „MacUregor
Herald,“ sem Stonewall blaðið á við.
Hún hljóðar sem íýlgir:
„LÚALEG liLADAMENSKA.
Blað, sem þykist ætla að vera
skínandi ljós í fylkingj þeirra sem
lengst eru komnir í framfar*ihugs-
unuiri, ætti spursmálslaust fyrst af
öllu að vera sannsögult. Ef það
vantar þessa dygð, þá hefur ekkert,
sem það segir, nein óhrif til góðs.
þótt það þykist bera liag almennings
fyrir brjóstinu og tali snjalt um
mein þjóðarinnaG en skeyti ekki um
sannleik og ráðvendni, þá, hirðir eng-
inn um hvað það segir.
1 hinni hamslausu löngun sinni
að skaða Mr. Sifton, svífst blaðið
Tribune einkis. í nýútkomnu núm-
eri at blaðinu höfum vór veitt eftir-
tekt ritstjórnargrein í átta liðum,
sem allir, hver um sig, innihalda
ýmist beina lýgi eða yiljandi rang-
færslu á sannleikanum. Hér er
fyrsta sýnishornið:
,Mr. Sifton er mjög leiffandi
meðlimur. þótt sagan sé ung, þá
hefur hún leitt þann sannleika í ljós,
að hann leiddi hina fyrverandi
Greenway-stjórn út í járnbrauta-
mála-stefnu sem kom þeim, er henni
fylgdu, ( mjög óþægilega afstöðu.1
þetta eru ósannindi í sórhverj-
um púnkt. það var búið að ákveða
jámbrautamála-stefnu Greenwaj'-
stjórnarinnar og búið að veita
Northern Paciíic-járnbrautarfélag-
inu leyfið til að byggji Morris-
Brandon greinarnar löngu áður en
Mr. Sifton var tekinn inn í Green-
way-ráðaneytið. það sem íinna má
að járnbrautamóla-stefnu Greenway-
stjórnarinnar legst því hlutfallslega
á bak Mr. Josephs Martins, sem þá
var dómsmála-ráðgjafi fylkisins. Ef
blaðið Tribune væri ráðvant, þá ætti
það því að úthúffa Joseph M»rtin,
sem það hefur nýlega hrósað sem
hinum mesta og bezta, forvígis-
manni réttinda almennings — auð-
vitað að undanteknum þingmannin-
um fyrir Lisgar.—þó segir blaðið:
,Mr. Sifton leiddi auðsjóanlega
meðróðgjafa sína til að trúa því, að
frjálslyndir menn I vesturhluta
landsins hati einungis veríð að gera
aff gamni sínu þegar þeir heimtuðu
breytingu og lækkun á tollunum.1
—þetta eru ósannindi nr. 2.
Mr. Sifton hefur liklega verið
að gera að gamni sínu þegar hann
lót algerlega nema toll af kornbands-
þræði, girðingavir o. s. frv., og lét
lækka tolla á ýmsu bðru, sem bænd-
ur þurfa að not'a. Hann hefur lík-
lega verið að gera að gamni slnu
þegar hann og meðráðgjafar hans
íækkuðu tolla réttan þriðjung & öll-
um vörum, sem inn eru fluttar frá
Stórbretalandi og sumum brezku
nýlendunum. þetta er liið bezta
gaman fyrir íbúa vesturhluta Can-
ada. Við hér virðum það allir, en
við viljum fá dálítið meira af þessu
sama gamni, og við fáum það líka.
—,Tribune‘ segir ennfremur:
,Hann (Sifton) leiddi frjáls-
lynda flokkinn út f að gefa Can.
Pacific-járnbrautarfélaginu um $3,-
500,000 fyrir að bytrgja Crow’s
Nest Pass járnbrautina. Hann
skýrði kjósendum frá, að hann
hefði haft vökunætur ytir þessu
fyrirtæki1. — þetta eru ósanuindi
úr 3.
Blað vort Herald hefur aldrei
varið það, að járnbrauta-félögum só
gefið opinbert fó, og mun aldrei
gera það. Can. Paciíic-járnbrautar-
fól. fókk styrk til að byggja Crow’s
nest Pass-brautina, og Tribune
hœldi stjórninni þá fyrir að veita
styrkinn. Herald gerði það ekki.
Tribune segir einungis hálfan sann-
leikann viðvíkjandi þessum st.yrk.
Hann var ekki gjöf. Gegn styrkn-
um hefur Can. Paciíic-télagið s -tt
niður tíutningsgjald á hveiti þrjú
cents á hverjum 100 pundum, sem
á 30,000,000 bús. af útfluttu hveiti
á ári þýðir það, að bændunum hér
( norðvesturhluta landsins sparast
hálf miljón dollarar 4 ári. Auk
þess er það partur af samningnum‘
að félagið setti mikið niður flutn-
ingsgjald á öllum öðrum vörum, sem
fluttar eru inn í Manitoba og Norð-
vesturlandið, svo að fólkið hér fær
allan styrkinn endurborgaðann á
þennan hátt á fáum árum, þótt það
(fólkið í Man. og Norðvesturlaml-
inu) leggi einungis til lítinn skerf
af styrknum. Að hylja sannleik-
ann er í sumum tilfellum hið sama
sem að ljúga, og þetta er eitt af
þeim. — ,Tribune‘ heldur áfram:
,Hann (Sifton) leiddi frjálslynda
flokkinn út í að fá prívat félagi í
hendur hinn annan veg austur til
Superior-vatns, setti ekki skilyrði
um sanngjarnt flutningsgjald á
korni bænda, né heldur um fullkom.
réttindi fyrir önnur fólög að renna
lestum sínum yfir brautina'.—þetta
eru ósannindi Tribune’s nr. 4.
það er ekki hinn minsti snefill
of sönnun til fyrir þvf, áð’ Mr. Sií’-
ton hafi gert nokkuð þvílíkt. Leiddi
hann Laurier, Cartwright, Blair
Mills, eða þau hundruð af frjáls-
lyndum mönnum, sem studdu frum-
varpið? Kf hann (Sifton) hefur
leitt alla þessa menn, þá er hann
langtum voldugri en nokkur maður
hefur áður haldið að hann væri.
Sannleikurinn er, að það er fösfc
■tefna beggja hinna miklu pólitisku
flokka að styrkja landnáms-járn-
brautir; oss þykir fyrir að svo skuli
vera, en það er engu að síður sann-
leikur. það er heldur ekki satt, að
öðrum járnbrautafólögum sé ekki
með sauiningnum veittur fullkom-
inn réttur til að láta lestir þeirra
renna yfir járnbrautina, sem hór
ræðir um. öðrurn brautuiu eru
beinlínis veitt þessi róttindi, eins
fullkomlega eins og mögulegt er að
gera slík réttindi. — Staðhæfing
Iribune's ( gagnstæða átt er ósönn.
— Tribune heldur áfram og segir:
,Hann (Sifton) stofuaði frjáls-
lynda flokknum í vanda með þvf; að
leiffa stjórnina út í að gera samning
við Mackenzie & Mann um að leggja
járnbraut inn í Yukon-landið, hér
um bil viku áður en sambandsþing-
ið kom saman, og reiknings-snepill-
inn fyrir þetta klaufastryk kostaði
176
og hún hafði átt að veDjast í uppeldi stnu. Hefur
Thauret komið honuin til að spi a peningaspii, til
þess að þeir geti rúið aðra meðlimi klúbbsins f fé’agi?
I>að lítur út fyrir pað; en hvers vegna er alt í einu
orðið svona mikið vinfengi milli peirra og Mitchels?
Eða hefur petta vinfengi ekki komist á eins skycdi-
lega og vér álítum, og hafa þeir pekst lengi? Enn-
fremur, er Fisher maðurinn som tók á móti hand-
tUskunni, með gimsteinunum í, frá öðrum hvorum
pessara manna og fór svo með hana til hótelsins I Ne w
Haven? Hann var fjarverandi frá New York þegar
þjófnaðurinn var framinn á lestinm'. Hvers vegna
skildi hann handtöskuna eftir á hótelinu og vitjaði
hennar svo ekki aftur? X>vf tapaði hann gimsteinun-
um þannig, eftir að búið var að stela þeim? Asak-
aði samvizkan hann alt f einu, og þegar hanu sá að
Thauret var að nota hann við glæp, valdi hann pá
pennan veg til að smeygja sér út úr öllu saman og
láta gimsteinana komast aftur til eiganda peirra, peg-
ar peir fyndust á hótelinu? Þetta gerir grein fyrir
hvers vegna Thauret fór af lestinni í Stamford, því
hann hefur ef til vill ætlað að fara paðan til baka til
New Haven og hitta par glæpsbró ir sinn. En þar
eð Fisher hafði ! millitfðinni hætt við alt saman, pá
fór hann td New York, og bindraði pannig Thauret
frá að ná 1 py6ó. „En hver myiti konuna?-1 Eftir
pessar hugleiðÍDgar hélt Mr. Barnes áfram lestrinum
J dagbókinni eins og fylgir:
„22. des. Mitohel fór snemma á fætur, og heiin.
185
láta alla utanveltu-menn,sem aðallega verða boðs-
gestir er ekki tilheyra félaginu, vera þannig búna,
svo að þeir gætu þannig átt við kvöldskemtanina,
sem er pannig ákveðin, að allir skuli le’ka einhverja
persónu úr þúsund og einni nótt“.
„Gott og vel, Mr. Van Rawlston,“ sagði Barnes,
„leynilögreglumaðurinr. skal í eitt skifti koma fram
I pjófsgerfi. t>egar öllu er á botninn hvolfB aegir
máltækið, cins og pér vitið: ,I>að þarf pjóf til að
veiða pjóf‘.“
„Jæja, Mr. Barnes—mfg minnir að petta sé
nafnið á miðanum, er pér senduð mér? Já, gott og
vel, komið tímanlega í kvöld, og pá skuluð pér fá
grlmubúnÍDginn. Ef yður langar til að tala við mig
í kvöld, pá getið pér þekt mig á pvl, að ég verð bú-
inn eins og soldán, ,rulla,‘ sem I raun og veru er eins
fjairi mér eins og ,rulla‘ yðar er sjálfum yður.“
Mr. Barnes fór buit úr húsi Mr. Vao Rawlstons
vel ánægður með niðurstöðuna af komu sinni þang-
að. Fyrst og fremst hafði hann fengið nýja upp-
lýsingu. Mr. Mitchel hafði ráðið búningi gestanna.
Hann hafði komið því svo fyrir, að fjörutíu af peim
að minsta kosti yrðu eins búair. Gat hann hafa haft
nokkurn heimuglegan tilgang með pessu? Ef þvl var
pannig varið, þá pótti Mr. Barnes vænt um að vera
einn af hinum fjörutlu. Hann áleit petta betra en
að nota Aladdir-bÚDÍnginn. af þeirri ástteðu, að liann
var faricn að sjá að Mitchel var svo slægur, að hann
hefði alls ekki undrað sig yfir því, þótt hann heíð
180
Læknir vitjar hans. Sendi Miss Remsen telegram
að láta hana vita, að hann geti ekki orðið á samkom-
unni annað kvöld.‘ S—.
„Thauret fór til leikbúninga-skraddarans í Union
Square í gær og fékk þar Ali Baba-búninginn, er
Mitchel haföi pantað. Thauret fékk skraddaranum
bréf frá Mitchel, dags. Philadelphi-t í gær. I>að
hljóðar sem fylgir.' ,Vinur Thauret! Ég veiktist
suögglega. Látið ekki Remsen mæðgurnar vita að
pað sé nokkuð alvariegt við sjúkdóm minn. Gerið mér
pann greiða, ef yður er mögulogt, að vera á grimu-
leiks-samkomunni annað kvöld Ég sendi yður hér
með boðsseðil minn og nokkrar liuur til Mr. Van
Rawiston, sem nægja til að gera yður honum kunnan.
I>ór megið veri I leikbúningi mínum, og skraddarinn
afhendir yður hann ef pér fáið honum pennan miða.
Ég veit að pér höfðuð ásett yður að fara burt úr New
York, en ef pér vilið gera mér greiða, pá breytið
fyrirætlan yðar og farið á samkomana 1 minn stað.
Ég vil ekki, að Miss Remsen sé par án pess að ein-
hver sé par til að sjá um hana. Verið pess vegna
hjá henni ein- mikið og pér getið. Hún verður
klædd sem Scbeherezade. (Undirskr.) Mitchel.4
„Ég fékk petta bréf hjá leikbúninga skraddar-
anum paunig, að ég sagði honutn a? óg væri leyai-
lögroglutnaður og væri að elta glæparaanu. Q—.„