Lögberg - 03.11.1900, Blaðsíða 1

Air-Tight Ofnar i
f jrlr 'vid
Cbj.OO og «PP-
Red & Blne Traitinp Stampa.
ANDERSON & THOMAS,
638 Nain Str.
k^%.'%^'%%. %•%.-%%.%•% •%%-%-%¦%%
Lampar
Vð tOfam. fengid u<ttupplag af nýjuiu t"mp-
nm fyrir gott verd, « m verda seldir mjog
ódýrt Komid og skodi J þ&.
y?örf £ fi/i/e Trading Stamps.
ANOERSON & THOMAS,
0 Hardware Merchants, 538 Main Str. V
á^% %.%.%.%.%¦'%%'%%.%.'%%.%,%%.'% %-%%.-^
13. AR.
Winnipeg, Man., Laugardaginn 3. nóvember 1900.
NR. 44 A
Selkirk kjördæmið.
þingmannsefni afturhalds-
manna,' Mr.\'Haslam, rhefurj haldið
fundi víösvegar um kjördæmið, en
ekki^fengið mikin byr. þ ir á meíS-
al hélt hann fund í Selkirk nýlega
og 3^ fundi 1 Nýja-íslandi. Mr.
Haslam hefur einuDgis verið um 4
ar í Manitoba, og hefur grætt hér
uokkurt fó á að kaupa land.sem var
í lágu verði eftir ráösmensku aftur-
halds-stjórnarinnar, en sem steig
mjög í verði viö breytinguna, er
varð á þegar Laurier-stjórnin komst
til valda. Hann hefur þannig grætt
á velgengninni, er kom með Laurier-
stjórninni, en styður nú samt þann
flokk sem mundi hnekkja þessari
velgengni, ef hann kæmist aftur til
valda. þetta er nokkuð einkenni-
leg afstaða.*; Á fundunum í Selkirk
og Nýja-lslandi var Mr. Haslam að
hjala um fiskiveiða-málið og gaf í
skyn, að hann hefði verið að kynna
sér það í langan undanfarinn tíma,
en það, sem ,hann sagði um málið,
sýndi,J að í maðurinn botnaði ekki
lifandi vitund í því. þegar hann
var spurður að, hvað hann áliti að
þyrfti að gera í þessu mikilsvarð-
andi máli, hafði hann ekki annað að
segja en þaö, að hann væri því
hlyntur, að menn, sem búa við
Winnipeg-vatn, ættu að fá leyfi til
að fiska! Eins og þeir hefðu ekki
fengið leyfi til þess að undanförnu!
þetta er maðurinn, sem þykist ætla
að rétta hluta fiskimanna við Winni-
peg-vatn.
í þessu sambandi er rétt að
geta þess, að það var afturhalds-
stjórnin sáluga sem kom fiskiveiða-
málunumj í það óefni, semíþau eru
nú í. Hún bjó til reglugjöröina,
sem leyfir hinunT stóru, félögum að
veiða undir hinum svonefndu „com-
mercial" eða verzlunar-leyfum. Aft-
urhalds-stjórnin bygði upp þá ein-
okun, sem nú á sér stað í fiskiveið-
unum á vatninu, eins og aðra ein-
okun í Canada. Laurier-stjómin
er nu að undirbúa að breyta reglu-
gjörðinni fiskimönnunum í hag, eft-
i.r að hafa sent menn til þess að
rannsaka spursmálið, samkvæmt
bænarskrá, er henni var send í síð-
astl. maí um þetta efni. Ef aftur-
halds-flokkurinn skyldi komast til
valda aftur, má búast við, að ekkert
verði úr þessum nmWtutn, heldur
verði einveldið magnað sem mest.
Annars hafði Mr. Haslam ekk-
ert að segja í umbóta-áttina. Hann
bara nfddi mótstöðumann sinn per-
sónulega, og tugði upp þessa gömlu
ósanninda-tuggu afturhaldsmanna
um Laurier-stjórnina, en hafði ekk-
ert að bjóða nema Tupper og vernd-
artolla, sem hann eltir eÍDS og fylgi-
spakur sendill.
þingmannsefni frjálslynda flokks-
íds, Mr. W.F. McCreary, hefur einn-
ig haldið fundi um þvert og endi-
langt kjördæmið og fær hvervetna
hinar beztu viðtökur. þar á meðal
hélt hann fund í Selkirk fyrir
nokkru, og fjóra fundi i Nýja ísl. í
vikunni sem leið. Mr. McCreary
hefur átt heima í Manitoba 1 meir
en 20 ár, og var bæjarráðsmaður hér
í Winnipeg í Dokkur ár og borgar-
stjöri í eitt ár — var þannig kosinn
í hina hæstu stöðu, sem íbúar höf-
uðstaðar fylkisins geta veitt nokkr-
um manni. Hann hefur ætíð verið
og er mjög hlyntur verkamönnum
t>g Leendun), og hann er macurÍDn
sem kom því á, að þeir „contractor"-
ar, sem vinna verk fyrir Winnipeg-
bæ, verða að borga algengum verka-
mönnum $1.75 á dag sem lægsta
kaup, í staðinn fyrir að þessir „con-
tractor"-ar borguðu vanalega ekki
nema $1.25 á dag áður. Mr. Mc-
Creary skilur fiskiveiða-málið, og
hefur lofað að leggja fram krafta
s'na, ef hann nær kosningu, til að
fá því framgengt, sem fariö var
fram á í bænarskránni í vor er leið.
Islendingar ættu því að greiða hon-
um atkvæði eindregið, ef þeim er
ant um að fá umbætur á fiskiveiða-
reglugjörðinni. Mr. McCreary er
mesti dugnaðarmaður og vinveittur
Isl. Hann mun því vinna að því af
alefli, að koma á nauðsynlegum um-
bótum í þeim hluta kjördæmisins,
er þeir búa £ — þar á meðal að Sel-
kirk greinin af Can. Pacific-járn-
brautinni verði lögð norður að Gimli
á næsta sumri.
Umbætur Laurier-stjórnar-
innar.
í síðasta blaði byrjaði ritgjörð
með sömu fyrirsögu og hér að ofan,
og voru komnir 9 liðir af henDÍ.
Nú kemur niðurlagið og hljóðar
sem fylgir:
10.—Burðargjald undir sendi-
bréf, innan Canada og til allra staða í
Bandaríkjunum, hefur verið sett nið-
ur um einn þrifja, eða úr 3c. niður í
2c. Og til Englands og margra »f
brezku nýlendunum hefur burðargjald
sendibrófa verið f»rt niður úr 5c. f 2c.
Póstleiðum innan Canada hefur verið
Btðrum fjölgað og & fjórfia hucdrað
nyjum pðsthúsum'bætt við, en samt
hefur pðstm&ladeildin borið sig marg-
falt betur, en hún gerði nokkru sinni
áður. Aftttrhalds stjórnin varð æfin-
lega að leggja henni stór upphæðir &
hverju ári, en nú ber hún sj&lf sinn
eigin koatnað.
11—Lánstraust Canada hefur tvö-
faldast á brezka peninga-markaðnum,
slðan Laurier-stjórnin tók við vö!d.
um. Afturhalds-stjómin gat með
naumindum fengið lan með því að
borga 3^ af hundraði, en Laurier-
stjömini getur fengið ðtakmarkað
peningalán með þvf, að borga að eins
2-J af hundraðí f vöxtu.
12.—Laurier-stjómin hefur hlynt
að smjör- og östagerð í norðvestur
Canada, meira en nokkur sambands-
stjórn hefur áður gert. Hún hefur
f>ar á ofan útvegað markt.ð fyrir þess-
ar vörur í Jepan og vfðar 1 Asfu, þar
se m vér höfðum engan markað aður.
13.—LanJ stjðmarinoar, sem selt
hefur verið sfðan frjélslyndi flokkur-
inn tók við völdum, hefur verið selt
til reglulegraakuryrkjumanna, manna,
sem settust að á J>vf og yrktu það,
en ekki til land-„spekúlanta" fyriv
h&lfvirði, cii.s og átti sér stað þegar
afturhaldg-stjórnin var við völdin.
14.—Hagur verkamanna hefurstór-
um bstnað sfðan stjómarskiftin urðu.
Aft uihílde-stjórnin skifti Eér aldrei af
hag verkamanna , eða þeirra sérstöku
m&lum, fremur en ef þeir vasru hucd-
ar; en undir einB og frjálslyndi flokk-
urinn var tekinn við stjóminni, þ&
varð breyting & þessu. Þ& var farið
að gefa málefnum peirra alvarlegan
gaum. Tillaga var borin upp f ping-
inu af stjórninni og samþykt, um að
a Uir, scm taki sð tér opinber störf af
sambacde-stjórninni, íkuli skyldir til
að borga verkamönnum sínum pað
kaup sem sœmilegt sé áhtið í þvf
hértði eða bygðarlsgi, sem verkið er
unnið. Sömuleiðis voru gerð ákvæði
pcsB efnÍB, að peir, scm vinuurmar
njóta, skuli vera heimilisfastir menn
f Canads. Og enn voru . erð akvæði
um pað, [að „akkorðs"-vinna ' (pif ce
work) & stjómarverki skyldi afnumin
með öllu. Áflur fyr átti pessi „akk-
orðs"-vinna fér ðátslið 6tað & verk-
um stjórnarinnar. t>á unnu stfilkur
i,MoLtieal tér innj'við fatrsaum ein
25c. & d»g & þennan hátt. Nú verða
kJ»Pfgerft>inenn peir hinir sömu að
bciga Sfemilegt kaup." Auk pess sem
nú hefur , veiið talið af umbótum
verkalýðnum f hi>g, hefur stjórnin
gefið út lög er innibinda i fcér reglu-
erjörð um s&ttaleitun og samninga
mdli vinnuveitenda og verkamanne
pegar misklfð milli peirra & sér stað
eða verkfall hefur verið'gert. Þessj
lög voru sampykt á siðasta "j pingi.
Augnamið, peirra er fyrst'iog fremst
pað, að koma í veg fyrir^ verkföll, en
ef pað er.ekki h»gt, p^ ^að koma &
sættum & milli hlutaðeigenda, svo
fljótt sem^auðið er. Ef mifkliðin "e"r
ekki orðin bvo [ mögnuð að ^Serkfall
hafi verið gert, p& er ætlast til að
nefud, er kalla mætti s&ttanefnd,
tinni hlntaðeigendur að mfili og reyni
að f& p& til að sættast. Geti nefndin
ekki komið & sættum, og ftgreiningur-
inn'gengur svo lacgt aðj'verkfall er
geit, p& hafa lö^in úkvpePi um eða
gera r&ð fyrir aðferð, sem tak» m& til
i pví augnamiði að lepgja m&llð í
gjörð.*"I>e88Í aðferð hefur mikið verið
notuð ft'Eoglandi 1 seicni tfð, og hef-
ur'gefist ðendanlega miklu betur en
gamJa aðferðin, síi nefnilega, að l&ta
m&lið með öllu hlutlaust og biða eft.
ir að b& m&ispartur vinni, sem betur
stendur að vígi í pað eða það skiftið.
Verkföllin veiða færri með pessari
aðferð en ella, og sættir verða langt
um tryggari og heilli ef þær eru
gerðar^&ður en hlutaðeigendur hafa
beðið stóikostlegt^fj&rmunalegt tjðn,
eius og æfinlega & sérjstað f lang-
vincum verkfðllum. E>i m& lfka telja
það með umbótum Laurier-stjðrnar-
innar, verkamönnum f hag, að hún
hefur gert einn af r&ðgjðfum s'num
(pðstm&lar&ðgjafann) að vinnuro&la-
rftðgjsfa (Minister of Labour), og
gegnir hann þvf etnbætti jafnfrarnt
þvf sem hann &ður hafði & hendi. Hun
befur og l&tið byrja & útg&fu tfmarits
(The Labour^Gazette), er eingOngu
fjallar um verkamanna rr&lefni. Svo
hefur hfin sett eftiriitsmann, sem hef-
ur það & hendi, að ferðast um landið
fram og aftur og sj& um að verka-
menn njðti þeirra tétticda, sem þeim
hafa verið ákveðin með hinni ecdur-
bættu löggjöf. S' maður er nú bú-
inn að ferðast 15 000—16,000 mflur
vegar, þ& f&u m&nuði sem hann hefur
haft þennan starfa & herdi, og það eru
víst ergar skiftar skoðanir um, að
firangurinn hafi verið mjög svo góð-
ur. J>e8si eftirlitsmaður er Mr. J. D.
O'Donaghue f Toronto, sem er einn
með hinum allra nafnkucnustu og
helztu verkm annaleiðtogum í Can-
ada.
15.—Laurier-stjómin hefur gert
stðrkostlegar umbætur, þjóðinni f
hag, viðvfkjandi styrk til j&rnbrruta-
fólaga, þegar um ny'jar j&rnbrautir er
að ræða. Afturhalds-stjórnin jós fé &
b&ða bóga f j&mbrautafélögin, gaf
þeim heila fl&kana af hinu besta landi,
sem til er f Canada, fékk þeim f hend-
ur rétt til einokunar & vissum svæð-
um, og ákvað þjóðinni eða stjóminni
ekki nein réttindi eða þægiudi & mðti.
Þessari ði&ðsstefnu var undir eins
breytt þegar afturhaldsmenn hiöpuðu
£ir sessi. Hinar gegndarlausu land
gjafir voru afteknar. Styrkurinn,
sem vani var að veita f peningum,
var færður niður. Og ekki nóg með
það. í staðinn fyrir að j&rnbrauta-
félögin voru &ður fyr ekki bundin
neinum^skilyrðum, fyrir að f& styrk-
inn, p& veiða þau nú að flytja pðst og
annað, er Btjðrnin parf að l&t\ flytjs,
frftt, sera nemur hwfílegum vöxtum
af þvf fé, sem Btjðrnln hefur þannig
l&tið af hendi. Þetta eru stðrkost-
legar umbætur. J&mbrautafé'ögin
f& nú aðeins þaðjsem er rét.t og sann-
gjarnt, en er ekki gefið^tækifæii ti' að
ræna þjððina miljðnum & h erju £ri,
einsfog &ður 6tti Bér stað.
16.—Stefna stjðmarinnar viðvfkj-
andi Yukon-landinu hefur, eins og
kunnugt er, verið sú, að það skyldi
sj&lft bera sinn kostnað. Og reynsl-
an hefur synt, að það var vel mOgu
legt. Tekjurnar hafa orðið meiri en
útgjöldin, svo það hefur ekki orðið
landsjðði neitt til pyngsla, eins og
eumir afturhalds.gæðingar voru að
sp&. Á firunum 189(5-7 og 1898-9
var kostnaðurinn við Yukon-landið
samtals $2,372,340, en tekjur þaðan &
sama tfma $2,572,646. Dessi aðferð
stjðmarinnar, að l&ta Yukon-landið
bera sinn eigin kostnað, var ðneitac-
lega hin viturlegasta, ecda hafa að-
fincingamar, f tilefni af þessu, orðið
færri og færri eftir þvf sem meiri og
meiri reynsla hefur fengist. Menn
hafa orðið að viðuikenna, að það var
rétt farið að, og að Yukoc-landið
gerði ekki einasta svo vel að bera
sinn eigin kostnað, bæði hvað stjðrn
snertir og allskyns umbætur, er þar
hafa verið gerðar, heldur aðþað leggi
þar að auki d&lftinn skerf umfram í
fj&rhirzlu rfkisins.
17.—I>egar Laurier-stjórnin var
búin að koma þvl &, að flytja ^mis-
konar bændavörur f kælingarhðlfum
& skipum og járnbrautavögnum, p&
kom hún pvf &,að sjómenn við austur-
ströndina geymdu beitu stna & sama
hátt og studdi þ& til a* koma þeim
umbðtum fi. E>að er talið, að þess-
ir sjðmenn hafi tapað hér um bil
$1,500,000 & &ri, sökum beituleysis,
&ður en pessar nauðsynlegu umbæt-
ur voru gerðar.
18.—Reglur viðvfkjandi innfluttum
vörum eru nú miklu betri en þær
voru. l>eir, 83m l&ta vörurnar af
hendi,verða að gefa sanna skyrslu um
markaðsverð & vCrunum f þvf landi,
sem þær eru komnar fr&, jafnf ramt
reikningsverðinu,sem vörunum fylgir.
Þetta hefur haft hinn æskilagasta fi-
rangur f þ& &tt, að koma f vwg fyrir
að ölag & tollgreiðslu geti &tt sér stað
eða að lacdsjóður sé svikinn um
tekjur með þvl að rangt sé sky*rt fr&
vöruverðinu.
19.—Stjörnin hefur" l&tið umbæta
og leogja telegraf-þræði, sem eru
þjððeign, bæði f British Columbia og
f fylkjunum austur við hafið. Tele-
graf-samband við Belleey, í sundinu &
milli Nyfundnalands og Labrador,
er f undirbuningi. Að f& það er stðr
mikils virði, að dðmi allra þeirra sem
vita hverja þyðingu það hefur. En
það hefur þ& þyðingu, að skip, sem
fara um sundið austur og vestur,
purfa að vera miklu skemur &n tele-
graf-sambands en ella, pvf eins og
allir vita, er afarlöng leið fr& sundi
pessu inn til borganna Quebec og
Montreal. J>að eykur og & &gæti
pessa fyrirtækis, að sigling um sundið
verður tiltölulega hættuminni en fið-
ur. Leiðin um pað er hættuleg og
vandfarin og hefur skipum oft og ein.
att hlekst par &. I öllum slfkum til-
fellum er óneitanlega pægilegt að
geta sent hraðskeyti og l&tið vit», að
hjálpar þurfi við. Þessar umbætur
verði vafalaust vel metnar af öllum,
sem vit hafa & þýðingu þeirra og er
ant um að gera sjóferðir að og fr&
landiuu sem ðhultastar.
20.—A meðan afturhalds-stjórnin
var við vijldjn, fókk hið auðuga
Stacdard Oil félag betri kjör . hj&
j&rcbrautum f Cinada, 1 tilliti til flutn-
inasgjalds, en aðrir. t>i*tta var^undir
eins f ftekið þegar frja,l8lyndi flokkur-
inn var kominn til valda. J&rnbranto.
féiögin^verða nú að gefa öllum sfn-
um viðskiftavinum sömu kjör, hvott
sem þeir eru f&tækir eða rikir.
21.—Canada er nú I margfalt meira
&liti & Englandi, og raunar hvar sem
er, en húa var undir stjórn aftur-
haldsmanna. Slðan ðfri'urinn byrj
aði I Suður-Afrlku hefur brezlsa
stjórnin sent vörupantanir hingað til
lands sem hlaupa allmikið & aðra roilj-
ðn dollara. J>að er f fyrsta sku'ti
sem brezka stjðrnin hefur leitað til
Canada f þeim efnum.
Margt fleira mætti nefna, setu
gert hefur veiið f umbðta áttiua, síð-
an Laurier-atjðrnin koai til vald'.
En petta, sem hér hefur verið talið, er
meira en nðg til að sýna, að stjórnia
lætursér verulega ant um hsg »)-
pyðu manna f landinu. I 011 þau tr
(fr& 1878 til 1896) sem afturhald -
tlokkuiinn sat að völdum f Ottawa,
var ekkert gert, aem miðaði til al-
mennings heilla, f samanburði við þxð
sem búið er að gera I þ& &tt siðan
stjórcaiskiftiri urðu. J>etta er marg-
viðurkent, bæði beinlinis og óbein-
línis, af stðrmerkum rithöfuudum og
stjórnm&lamönnum, bæðl I Band-t-
rlkjunum og ð Englardi. Þessir
menn hafa enga fistæðu til að segj*
annað en það sem þeim þykir vera,
svo þeirra filit I þessu efni ætti að
vega ofurlítið meira en órfið?-fleipur
f&vlsra afturhalds þjóðraal skútr>a,
sem ekkert hafa annað fyrir augunum
en að koma sinum flokksmöanum til
valda, &n nokkurs tillits til þass, hvoit
þjððinni, við þ& breytingu, liði betur
eða ver.
CAN4DA.
Afturhald.smenu h'3f<5u en^iu
þingmanna-efni í níu kjördæmuin í
Austur- fylkjunum. Mótstöðutnenn
þeirra náðu þannig kosningu gagn-
sóknarlaust. Tveir afturhaldsmeun
náðu einnig kosningu móttnælalaust
við hinar löglegu tilnefningar 31. f.
m., en Laurier-stjórnin hefur þannig
grætt 7 sæti til að byrja meö.
Verzlun Canada var $43,500,000
meiri á þremur fyrstu m4:iu^unum
á árinu 1900 en hún var á satna
tíma á árinu 1895 (4ður enstjórnar-
skiftin urðu) og $12,000000 meiri
en hún var á þremur fyrstu mán-
uðunum á árinu 1899.
Mr. Walter Scott, þingmanns-
efni friálslynda flokksins I Vestur-
Assiniboia, varð fyrir því óhappi, að
einhverjir afturhalds prakkarar
brutust inn í nefndar-skrifstofu
hans í Regina og stálu öllum skjöl -
um og bókum sem þar voru.
KAM»\KlkI\.
Albert T. Patrick, lögfræSingur
í New York hefur nýlega verið tek-
inn fastur, kærður um að hafa mvrt
miljóna eiganda nokkurn, Rice a^
nafni, þar I borginni í siðastliðnum
september mánuði.
tTLÖND.
Ettir síðustu fregnum að dæma
fra K(na, virðist sem stórveldín
muni á endanum veröa sátt og satn-
mála um hvað gera skuli í tilefni nf
ástandinu þar eystra. Sú sko^un,
að liða K^na í sundur og skifta
4 milli stðrveldanna, virðist nú
ekki hafa neinn byr, heldur virðast
stórveldin vera orðin nokkurn veg-
in ásátt um að koma a íostri og
tryggri innlcndri stjóin.