Lögberg - 03.01.1901, Side 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. JANÚAR 1901.
Handæflng:ar í akólum.
Alþyðuskóla-nefndin hér í Win-
nipeg hefur nú f>egi? tilboð,
sena prófessor Robertson (akuryrkju
„commÍ8SÍoner“ sambandsstjórnar
innar) bar fram fyrir nefndina nýlega,
um að stofna handæfinga-kenslu
(oianual training) í sambandi við
barnaskólana hér í bænum, og
e u allar líkur til að kenslan
byrji áður en langt um líður.
í><tð er mjög æskilegt,að handæfinga-
kecsla pessi komist á 1' barnaskólun
um hér 1 höfuðstað Manit.ba, pví hún
hefur gefist mjög vel hveivetna anc-
arsstaðar í heiminum, par sem hún
hefur verið reynd, og mundi brátt út-
breiðast úr skólunum hér 1 bænum til
ýmsra annara skóla út um fylkið.
Eins og daglegu starfi og atvinnu-
vegum er varið hér í landi á pessum
tímum, er jafn nauðsynlegt að börnin
læri að æfa hendurnar eins og heil-
ann. Og þvílík æfing yrði mörgum
unglingi vafalaust að meira gagni í
lffinu, en pótt peim mun meira
yrði troðið í hann af bóklegum lær-
dómi sem peim tlma nemur, er gengi
til handæfinganna. Vér búumst við,
að margir lesendur vorir skilji ekki
hvað eiginlega er átt við með pessari
fyrirhuguðu handæfinga-kenslu, svo
að nauðsynlegt sé að skýia pað. Þess
vegna birtum vér hér fyrir neðan pýð-
ingu af ágripi af ræðu, sem prófessor
Robertson hélt fyrir skólanefnd Win-
nipeg-bæjar um petta efni, og skýrir
ræða hans málið betur en nokkuð
sem vér gætum sagt um pað frá eigin
btjósti. Ræðuágripið hljóðar pá sem
fyígirr
Prófessor Robertson byrjaði ræðu
sína með pvf að segja, að menn aust-
ur í fylkjum fylgdu vexti og við-
gangi Winnipeg-bæjar með miklu
athygli og áhuga, og að bæriun væri
álitinn aðalstöðvar uppfræðslu hins
mikla Vesturlands. Hann sagðist
eitt sinn bafa efast um framtfð Mani-
toba og Norðvesturlandsins, en hún
(framtfðin) væri nú trygð og óhult.
Ea að hraði framfaranna hér væri
kominn undir tækifærunum, sem ung-
lingunum, bæði piltum og stúlkum,
væri veitt til að undirbúa sig undir
ltfið. Ræðum. sagði, að Canada stæði
vel framarlega meðal pjóðanna hvað
uppfræðslumálefni snerti, og hann á-
leit jafnvel, að kenslusviðið í alpýðu-
skólunum væri of víðtækt. Ef pessu
væri pannig varið, pá ættu umbæt-
urnar á uppfræðslunni að byrja í
borgunum. Til pess að koma umbót-
um á f skólunurn úti á landsbygðinni,
hlyti að byija pær í borgunum.
Ræðum. sagði, að aðal-augnamið
uppfræðslunnar væri, að glæða og
proska hina meðfæddu hæfileika og
leiðbeina peim I rétta átt. Sumir
menn væru uppfræddir 1 vissa stefnu
og gætu ekki gert neitt annað en
pað, er peim hefði pannig verið kent.
Uppfræðsla pvílíkra manna væri
miklu ófullkomnari en peirra, sem á-
herzla hefði verið lögð á tð glæða og
proska hjá hæfileika sjónarinnar,
heyTrnarinnar, lyktarinnar og eftir-
tektarinnar. Maður væri ekki upp-
lýstur eða mentaður bara fyrir pað,
að maður væri vel læs. Ræðum
sagði, að hann hefði sem akuryrkju-
mála-erindsreki (commissioner of agri-
culture) veitt pvf eftirtekt, að gagn-
semi akuryrkjuskólanna væri sú, að
auka vitsmuni eða skilning nemend-
anna, og Dæsta augnamiðið væri, að
ptoska hagleik og fimleik peirra;
skólnm yfir höfuð væri sorglega á-
bótavant í pessu efni. Skólarnir
befðu látið eér nægja að æfa ræðu-
hæfileikann, en hefðu, að nokkru
leyti, forsómað höndina og augað.
Prófessor Robertson sagði, að
hvað suerti pað er bann væri að starfa
í hag pessarar hreifingar, að koma
bandæfingum inn I barnaskólana, pá
gerði hann pað a'cerlega sera prfvat
borgari, og a5 hann hófði komist að
raun um, að hugmyndir mannS Um
pað, hvað hand^fingar p/ddu, væru
mjög óljósar. Hacn sagði, að pað
væri nú hrópað hátt um pað, að pað
væri mikil hætta á ferðum með að
Jjjóðin væri uppfrædd of mikið, en
hann sagðist ekki taka neitt mark á
pvf heimsku-hjali. Hann sagði, að
enginn gæti verið of mikið upp-
fræddur, ef hann væri réttilega upp-
fræddur og æfður. Hvað snerti
hina svonefndu „troðfyllingar-aðferð“
(cramming process), pá framleiddi
hún algerlega skaðlaus hænsni, en
pau væru líka einungis hæf til slátr-
uoar.*) Hann hefði sjálfur verið
fórnardýr pessarar aðferðar um tfma,
og hefði svelgt í sig alla pá andlegu
fæðu, sem lærður og duglegur kenn-
ari hefði boðið sér f marga klukku-
tíma á dag. Afleiðingin af troðfyll-
ingar-aðferðinni væri sú, að börnin
yrðu óhraust og taugaveikluð. I>að
væri nauðsynlegt að næra og glæða
hugsanir og hugmyndir barnanria í
skólunnm. í>eir væru stáðir til að
veita pekkingu; til að varðveita og
láta í té niðurstöðuna af andlegri á
reynslu umliðna tfmans. Skólarnir
ættu einnig að vera staður til að ven ja
hæfileikana, og petta væri augnamið
aðferðarinnar, sem nefndist handæf-
ingar. Æfður maður tæki vel og ná-
kvæmlega eftir áður en hann mynd-
aði sér nokkra skoðun; pá væri einn-
ig nauðsynlegt að æfa skýringar-
hæfileikann. Næst pyrfti að æfa
unglingana í að búa til, setja saman;
og par næst í að lýsa (hlutum). Pilt-
ar væru æfðir í pví í skólunum, að
lýsa hluturn sem peir hefðu enga
pekkingu á.
Iiæðum. sagði, að augnamið
handæfinganna væri að æfa hæfileika,
sem bóklegar námsgreinar snerta
ekki við. Nauðsynin á handæfingum
væri nú meiri en nokkru sinni áður,
sökum hinnar auknu samkepni og
hinna auknu parfa mannkynsins.
Hann sagði, að petta væri afar-pýð-
ingarmikið siðferðislega, pví pað gæfi
manninum vald yfir sjálfum sér.
Prófessor Robertson vitnaði til
hinnar brezku nefndar, sem sett var
til að rannsaka uppfræðslu-ástandið á
írlandi og niðurstöðunnar, er hún
komat að, peirri sem sé, að framfarir
og auðsæld hvers lands hljóti að
miklu leyti að vera komið undir upp-
fræðslunni, sem látin sé í té í barna-
eða undirbúnings-skólunum. Hand-
æfingar hjálpuðu til að proska hina
siðferðislegu hæfileika, og hafi áhrif
á proskun andans í heild sinni. Þær
proski hæfileikann til að búa til eða
setja saman, og glæði tilfinninguna
um persónuleika hjá nemendanum.
Ræðum. sagði, að teknisk uppfræðsla
—kensla, er lýtur að listum eða iðn-
aði—gæti ekki veitt nemendunum
pað gagn, sem hún ætti að réttu lagi
að veita peim, nema peir hefðu feng-
ið handæfinga-kensla sem undirstöðu.
Pvilík kensla væri að sérstöku gagni
fyrir pá sem ætluðu aðstunda akur-
yrkju.
Ræðum. sagði, að handæfiDga-
kensla hefði verið byrjuð í London
sem prívat kensla árið 1886, en hefði
verið gerð að opinberri kenslugrein
árið 1890, og pá hefði pessi kensla
verið byrjuð í 50 skólum, en nú væri
handæfingar kendar i meir en 5,000
skólum á Stórbretalandi. Reynslan
hafi verið sú, að hvar sem kensla pessi
hafi verið byrjuð, hafi hvergi verið
hætt við hana aftur. í staðinn fyrir
að p-ssi kenslugrein hafi reynst að
vera annari kenslu til hindrunar, hafi
hún reynst mikil umbót á hinni al-
mennu kenslu. — Hann sagði, að
handæfiDgar gerðu piltunum, sem
lærðu pær, mögulegt að nota miklu
betur náttúru auðlegð laDdsins, og
að peir yrðu um leið sælli og betri
menn. Handæfinga kenslan væri
bygð á neilbrigðum uppfræðslu-
grundvallarreglum, en augnamið
hennar væri ekki að kenna drengjum
iðnaðargreinir. Hann hefði talað uua
handæfinga kenslu við Sir John Gorst,
og hefði hann ál'tið hreifinguna, að
*) I>að nefnist „cramming pro-
cess“, að troða sem mestu af lærdómi
í unglinga á skólum, án tillits til
hins praktiska gagns, sem peir hafa
af pví, er peir iæra. En svo nefnist
pað eicnig „cramming process11, að
pumpa fæðu ofan I hænsni, sem verið
er að ala tii slátrunar á Frakklandi.
Petta er pví orðaleikur hjá ræðum.
—Rxxs'w LöaeEEOs.
innleiða pessa kenslu í skólana, hina
mestu uppfræðslu-umbót nltj&ndu
aldarinnar.
Viðvlkjandi kenslunni sjálfri
sagði prófessor Robertson, að hún út-
heimti nokkurn undirbúning. Pað
pyrfti sérstök púlt eða borð f her-
berginu, par sem kenslan færi fram;
á púltunum yrðu að vera 2 skrúf-
stykki og um tylft af tólum til tré-
smtðis. £>ar að auki ýins smíðatól,
sem ekki væru notuð eins oft og hin,
svo sem bjólsveifar, nafrar o. s. frv.
Hver nemandi fengi tilsögn I hand-
æfingum í 3 ár, og ætti hann á pessu
tlmabili að búa til 30 hluti, sem allir
væru til einhvers verulegs brúks.
Sérhver piltur smlðaði alla pessa
hluti sjálfur, hjálparlaust frá öðrum
og án pess að nokkur annar skifti sér
af hvernig hann gerði pá, en hlutirnir
væru stöðugt fyrir augum piltanna,
svo peir gætu uppgötvað hvaða galla,
sem á peim kynnu að vera. Fyrsta
lexía hvers pilts væri f uppdrætti, og
væru peir látnir draga mynd af fleyg,
frá ýmsu mismunaodi sjónarmiði.
Síðan væri piltarnir látnir búa til
fleyga úr tré eftir uppdráttum sínum
t>ar á eftir er peim fengið eitthvað
erfiðara að gera uppdrátt af og smíða.
Ræðum. sagði, að petta gæfi drengj-
unum ágæta andlega æfingu og
glæddi ályktunar-hæfileika peirra.
pannig væri haldið áfram í prjú ár.—
Hann sagði, að herbergi sem útbúið
væri til að veita 20 piltum tilsögn f
einu, nægði til pess að 2#0 gætu feng
ið tilsögn á viku í handæfingum,
pannig, að hverjum 20 væri kent ein-
ungis hálfan dag f riku (hina fimm
skóladaga hennar), og skyldi sá hálfi
dagur, er drengirnir eyddu í handæf-
inga-herberginu, teljast sem partur af
hinni reglulegu skólagöngu peirra.
Próf. Robertson sagði, að pessi
hreifing (handæfinga-kenslan) héfði
byrjað á EDglandi fyrir tilstilli prfvat
manna, og eftir að hafa hngsað málið
vandlega, hefði hann (prCf. Rohert-
son) fastcáðið, að koma einum pvllík-
um skóla á í Ottawa (höfcðstað Can-
ada), pannig, að nokkrir prfvat menn
legðu fram dálitla fjárupphæð hver á
ári f pessu augnamiði. Hann (próf.
Robertson) hefði við tækifæri minst á
málið við Sir Williám McDonald
(hinn vellrfka tóbaksgjörðarmann f
Montreal), sem hefði gefið McGill há-
skólanum (I Montreal) einum yfir 2^
miljón dollara. Sir William hefði
álitið að pað, að koma á handæfinga-
kenslu f alpýðuskólum Canada, væri
hið bezta og parfasta verk, sem hægt
væri að gera fyrir pá. Hann (Sir
William) hefði pá lofast til að borga
allan kostnaðinn, er leiddi af pessari
tilraun, og hefði sampykt að leggja
fram pað fé, sem útheimtist til að
innleiða handæfinga kenslu f sérhverju
af CaDada-fylkjunum. I>að væri pvf
veglyndi Sir Williams að pikka, ef
Manitoba uppskæri eitthvað gott af
pessari fyrirhuguðu handæfinga-
kenslu. Sir William hefði lofað, að
borga allan kostnað við útbúnað og
viðhald eins pvll ks skóla í hverju
fylki fyrir sig, og borga laun kennar
anna við pá í prjú ár.
Prófessor Robertson sagðist hafa
leití ð vandlega á öllum beztu hand-
æfinga skólum á Englandi til pess að
finna hina beztu kennara, sem unt
væri að fá í pessari grein, fyrir skól-
ana í Canada, og hefði sér tekist að
semja við pá. Hann hefði leyft pess-
um kennurum að velja sér nauðsyn-
lega aðstoðumenn. Hann vonaði, að
petta fyrirtæki hepnaðist svo vel, að
pað bæri sig sjálft hvað snerti kenn-
ara innan priggja ára. Hann sagði,
að fyrirtækið væri pegar komið f
gang í Nova Scotia og Naw Bruns.
wick fylkjunum og hepnaðist par vel.
Skólar pessir hefðu lfka pegar >erið
stofnaðir f bæjunum Montreal og
Waterloo f Quebec-fylki. og I Ottawa
og Brockville I On'ario-fylki, Á öll.
um af pessum stöðum virtust bæði
foreldrarnir og börnin sérlega ánægð
með pessa cýju kenslu. Ef skóla-
stjórnin hér I Winnipeg sampykti nú
uppástunguna um að stofna handæf-
inga-kenslu í sambandi við alpýðu-
skóia bæjarins, pá yrði allur kestnað-
urinn borgaður úr sjóði Sir Williama
McDonalds, og að kennararoir, sem
hann legði til, skyldu verða háðir
skólsstjórninni hvað kenslustarf peirra
snerti. Skólastjórnin skyldi fá fulla
tryggingu bvað allan kostnaðinn við
fyrirtækið áhrærði.
Ræðum. gat pess að endingu, að
verkamanna-félögin á Englandi hefðu
I byrjun verið acdvíg hmdæfinga-
kenslunni, en nú vwru pnu orðin
beztu vinir hennar. A Englandi og f
Truro (I Nova Scotia) hafi kennararn-
ir einnig komið pví á, að unglings-
stúlkur fái tilsögn og æfingu á sömu
skólunum f ýmsu er lýtur að heimilis-
störfum.
Hegar próf. Robertson hafði lok-
ið ræðu sinni, sampykti skólastjórnin
svolátandi uppástungu:
„E>e8si nefnd lætur í ljósi pakk-
læti sittfyrir pað mikla veglyndi, sem
Sir William McDonald hefur sýnt með
pvf, að gera mögulegt, að koma á
handæfinga-kenslu f alpýðuskólunum
I Winnipeg og öðrum stöðum f Can-
ada. Nefndin hefur sér til ánægju
og uppbyggingar hlýtt á hina ljósu
og ágætu ræðu prófessors Robertsons,
og fullmRktar hérmeð hlutaðeigandi
embættismenn sfna rð gera samning
við prófessor Robertson, í pví skyni
að koma á handæfinga-kenslu f pess-
um bæ“.
A pessu sést, að málið er komið
svo langt, að enginn vafi er á að
handæfinga-kensla kemst á innan
skams í sambandi við alpýðuskólana
hér f Winnipeg, og álítum vér pað
mjög heppilegt og gagnlegt spor.
A eftir var próf. Robertson spurð-
ur um álit hans viðvíkjandi pví, að
kenna unglingsstúlkum heimilis-störf
(Domestic scieDco) I skólunum, ásama
hátt og hann gat um f ræðu sinni að
kant væri I skólunum á Englandi og
í Truro, en vér höfum ekki rúm fyrir
pað tuál í pessu blaði, svo pað verður
að bíða par tii síðar. E>að er eins
pýðingarmikið mál eins og hitt.
BEZTU'
FOTOGRAFS
í Winnipeg eru búnar til hjá
VVT,
ELFORD
COR. MAIN STR.
&. PACIFIC AVE'
"Winnipegf.
íslendingum til hægðarauka
hefur hann ráðið til sín Mr.
Benidikt Ölafsson, mynda-
smið. Verð mjög sanngjarnt.
Allir
Vilja Spara Peninga.
Þegar þiC (rnrfiC skó þá komiO og
verzliO viO okkur. Viö höfum alls
konar skófatnaö og verOiO hjá okk
ur er lægra en nokkursstaöar
bænnm. — Viö höfum fslenzkan
verzlunarþjón. Spyrjiö eftir Mr,
Gillis.
The Kilgour Bimer Co.,
Cor. Main & James Str.,
WINNPEG
„EIMREIDIN“,
fjölbreyttasta og skemtilegasta
tímaritið á íslenzku. Ritgjörðir, mynd-
ir, sögur, kvæði. Verð 40 cts. hvert
' hefti. Fæst hjá H. S. Bardal, S.
Bergmann, o. fl.
Þeir sem kaupa fyrir
. SANTA CLAUS .
f& ekki hentugri, notalegri, ánægjulegri
óhultari búd en vora til jólakaupa.
Þegar þór verðið að hraða yður, eins
og allir verða að gera um þetta leyti, þá
er gott, að bregða sér í búð vora; hvað
sem þór kaupið, fyrir hvaða verð sem er.
þá getið þér reitt yður á að gera góð
kaup. Það er ekksrt hrasl í búð vorri,
og sumt er ekki beðið lum hátt Jverð,
hvorki um jólin nó endrarnær,
Um’þessi jól ætlum vér að bjóða sér-
stök kjörkaup, og'hefst sú sala 8. þ. m.
og helzt þangað til á jóladaginn. Þann
tíma gefum vér 10% af allri klæða- og
dúkavörujkarlmanna-búningi, skófatn-
aði, höttum og húum, loðvöru og leir-
taui. 20% af klæðis kvennjökkum, pils-
um, blouses og wrappers og af öllum
karlmanna og drengjafatnaði.
Sérstakt verð á igroceries þennan
tima:
16 pd, af bezta röspuðu sykri fyrir $1.00
18 pd. “ “ púður “ “ $1.00
15 pd. “ “ mola “ “ $1,00
Nýjar, hreinsaðari.kúrenur, 15c, pundið
California Muscatel rúsínur 12jc. “
Ný ,,Peels“ 20 c. “
Allskonar ,,spices“ og extracts, alt
nýtt; Cross & Blackwells Pickles, bland-
að saman Chow Chow, Girkins, Onions,
og Walnuts á 40 c. Nýjar Fíkjur; nýjar
stórar Rúsínur; Walnut kjarni og Al-
monds, og yfir höfuð alt, sem hægt er að
búast við í fullkomnustu grocery-búð. □
10afsláttur af öllum jólavarningi
vorum, eins og öðru. Og af öllu slíku
höfum vér bezta úrval; fallega kassa úr
Celluloid, leðri og japönsku smíði; ó-
grynni af postulins varningi, silki-vasa-
klúta frá Japan!og;skraut dúka á borð
og fortopiano; karlmans hálsklúta, sér-
stakt úrval af hálsbindum handa körl-
um og konum.
Vér ætlum) að láta þessa [hátíða-
verzlun verða”eftirminnilega að gæðum
og verði, selja strax ódýrt, en bíða ekki
með afslátt þangað til eftir jólin eins og
sumir gera. Sé gott að kaupa ódýrt, þá
er ennþá betra að vörurnar séu jafn-
framt vandaðar.
Af.láttur vcfinn elnnngis
þeRar keypt er fyrir pcnlnga.
N.B,—Vér borgum 20c. fyrir glæný egg,
og 18c. fyrir nýtt, vandað smjör 1
eins punds stykkjum vöfðum í parch-
ment pappír eða smjördúkum (Butter
J. F, Fumerton & Co.
GLENBORO, - - - MAN.
The BANKBUPT.
r ST0C£
í BUYINGCO
565 oe: 567 Main Street.
ALT AF
FYRSTIR
%.%.%.%/%,%.
V(>r erura að sel.ja þrota-
bús-vörur Mr. J. C. Burns í
Rat Portage, sem við keypt-
um langt fyrir neðan heild-
söluverð.
Vönduð karlmannaföt,
KYRIR HALF-VIRðI.
Kvenna- og Karla skófatnaður,
FFRIU HÁLF-VIRDl,
Karlmanna-útbúnað,
FYRIR NEDAN HÁLF-VIRDI.
Karlmanna-næröt, meÐ loÐxhi íperÐ
OG ÚR SKOSKRI CLL,
FYRIRHÁLF VIRDI.
Fingra- og Belg-vetlingar,
FYRIIt HÁLF-VIRDl.
þú getur fengið meira fyrir
peninga þína hjá okkur held-
ur en í nokkurri annari búð
borginni. Aðeins eittt verð á
hverjum hlut, og það er það
lægsta.— Við gefum hestinn,
vagninn og aktýgjin á jólun-
um.—Hefur þú geíið okkui-
utanáskript þína ?
Fyrstu dyr suUnr af Bruus-
wick Hotel.