Alþýðublaðið - 15.03.1921, Blaðsíða 2
ALÞYÐUBLAÐÍÐ
2
Munið eftir hljómleikunum á Fjallkonunni.
Afgreiðsla
blaðsinr er í Alþýðuhúsicis við
lagóifsstrseti og Hverfisgöta,
Simi 988.
Aaglýsingum sé skilað þangað
eða í Gutenberg i siðasta lagi ki.
IO árdegis, þaan dag, sem þær
eiga að koma ( biaðið.
Áskriftargjald ein kr. á
tmánuði.
Auglýsingaverð kr. 1,50 cm.
eindálkuð.
Utsölumenn beðnir að gera skii
til aígreiðslunnar, að minsta kosti
ársQórðungslega.
jltvinnttieysil.
Það lítur út fyrir að það ætii
að sverfa fast að alþýðunni í þéss-
um bæ og Uklega er óbætt að
segja á þessu landi, því það mun
éhætt að íullyrða, að atvinnuleysi
geisi yfir alt ísland, því daglega
sjáum við og heyrum þess merki,
að mikiil hluti Reykjavíkurbúa, sá
er ávalt hefir stundað vinnu eftir
því sem hún hefir íengist til að
halda lífinu ( fjölskyldu sinni, hefir
ekkert að starfa. Þessir menn
ganga nú aðgerðarlausir, vegna
þess að þeir fá ekkert að vinna,
Þeir ganga frá morgni tii kvölds
atvinnulausir. Við vitum að það
er lffsspursmái fyrir þessa fátæku
aiþýðumenn, að þeir ávalt hafi
næga atvinnu til þess að fram-
fieyta iífinu. Þeir vinna þegar þeir
fá vinnu, og það sem þeir fá fyrir
vinnuna endist ekki nema þann
og þann daginn, því þó nóga
vinnu sé að fá, þá hafa þessir fá-
tæku aiþýðumenn ekki nema rétt
tii fæðis og klæðis fjöiskyldu sinni,
sem óhætt mun að fuliyrða að sé
5—6 manns til jafnaðar, sjaldan
færra, og þá sér maður það, hvað
mikið verður úr þó einn maður
vinni fyrir heimilinu baki brotnu,
dag eftir dag. Við sjáum það ef
við athugum þettað, að þessir fá-
tæku menn geta ekkert lagt fyrir
at þeim vinnulaunum er þeir fá
fyr'u hvern dag, til þess að eiga
ef atviunuleysi eða veikindi bera
að höndum, þá fyrst finna þessir
fátæku menn hvað lífið er, þegar
þeir ekki hafa einn einasta eyrir
tii að kaupa fyrir mat og eldsneyti,
sem nú er í nokkuð háu verði,
þó eldsneyti hafi nú nýiega lækk
að að mun vlð það sem það hefir
verið, og mun það alt vera iands-
verzluninni að þakka, að það hefir
lækkað niður ( það verð sem það
nú er í, þvf hefði landsverziunin
ekki verið, þá myndi að líkindum
hið sama verð haidast ennþá, og
þar á aiþýðan góða stoð, sem
landsverzlunin er. Nú sem stendur
get eg nefnt marga menn, sem
enga vinnu hafa haft síðan i byrj-
un janúar. Þeir hafa farið á fætur
snemma á morgnana, til að vita
hvort þeir ek'ki gætu fengið neitt
að starfa, en hafa komið eins heim
að alslausu heimilinu aftur, því
það er bókstaflega engin vinna í
bænum nú sem stendur. (Frh.)
Alþýðtivinur.
jfelsons €ncycIopxi)ia
oj Inðnstrialism.
Menningarsögu þjóðanna er á
ýmsan hátt skift í tímabil eða
aldir og einkum þó eftir því,
hvernig skipulagi þjóðfélagsins
hefir verið háttað og hvernig
mennirnir hafa sflað sér Hfsviður-
væris. í þær miljónir ára, sem
mannkynið hefir verið til, er það
búið að ganga í gegnum mörg af
þessum tilverustigum og þau mjög
svo ólfk. Það á líka sjáifsagt enn
eftir að ganga í gegnum mörg, í
miljónir ókominna ára.
Hjá flestum þjóðum í Evrópu
og Ameríku, stendur nú yfir
tímabil, það sem venjulega er
kallað iðnaðaröldin (age of indu-
strialism) og talið er að hafist
hafi á seinni hluta 18. og í byrj-
un 19. aldar. Stórkostieg breyting
á atvinnurekstri, og þá jafnfrámt
lifnaðarháttum þjóðanna, tók að
gerast um þetta leyti. í sumum
löndum, og þá sérstaklega Bret-
landi, var bieyting þessi mjög
hraðfara. Hún átti aðailega rót
sfna að rekja til mikilvægra upp-
götvana, sem þá ráku hver aðra
og gerðu gagngerða breytingu á
ýmsum iðnaðargreinum, sem til
voru og sköpuðu margar nýjar.
Breytingin lá einkum í því, að
farið var að nota margbrotaar og
afkastamiklar vélar til þess, sem
mannshöndin hafði áður unnið
séint og hægt með íábrotnum
tækjum, og hófst þannig verk-
smiðjuiðnaðurinn, eða stóriðnaður-
inn, sem margfaldaði framleiðsl-
una og iækkaði verðið á vörun-
um. Borgunum fjölgaði og þær
stækkuðu ákafiega vegna þess að
fólkið safnaðist saman á þröngum
svæðum kringum verksmiðjurnar
og við hafnirnar, því samhliða
þessu jukust og bötnuðu sam-
göngurnar og nýir markaðir opn-
uðust. Náttúrlega fækkaði fólkinu
f sveitunum að sama skapi, og
breytingin á lifnaðarháttum al-
þýðunn&r varð svo víðtæk og
gagnger að með þessu rann upp
nýtt tímabil i sögunni.
Langur tfmi leið áður en bylt-
ing þessi næði til Íslands, því það
er í rauninni ekki fyr en núna,
að hún er að hefjast hér. Og hér
er það ekki verksmiðjuiðnaðurinn,
sem veldur heani, þótt nú rekt
sennilega að því, að hann komi
hér f nokkuð stórum stfl. Það er
gagngerð breyting á sjávarútveg-
inum og stórkostleg aukning hans,
sem breytingunni veldur á íslandi.
Fyrsti vísirinn má segja að fiski-
skúturnar gömlu hafi verið, en
botnvörpungarnir og síidarveiða-
skipin eru það, sem riðið hefir
baggamuuinn. Með þeim éru kom-
in hingað skilyrði þau, sem ein-
kenna iðnaðaröldina erlendis.
En þar sem við verðum nú að
kannast við það, að við lifum
undir breyttum skilyrðum, þá seg-
ir það sig sjálft, að við höfum
fram úr nýjum vandamálum að
ráða. Fjöldamargt það sem áður
átti við, er nú orðið úrelt og ó-
viðeigandi. Þetta er víst öllum
ljóst, sem nokkuð hugsa um lands-
eða bæjarmál, eða hafa afskifti af
þeim. Við höfum í þessum efnum
náttúrlega fjarska mikið af þeitn