Lögberg - 23.02.1905, Blaðsíða 4

LOGBERG. FIMTUDAGINX 61. FEBRÚAR 1905
i'ögbcug
«r Ketið út hvern fimtudag af The Löoberg
Printihg & Pubushing Co.. (löggilt), að
Cor, William Ave., og NonaSt. Winnipeg
Man.—Kostar S2.00 um árið (á úlandi (
kr.) Borgist fyrirfram. Einstök nr. 5 cts
Published every Thursday by the Lög
berg Printing and PnbtishingCo. (tncorpor
ated), at Cori WíHiam Avönue 3c Nena St.
Winnipeg, Man.—Subscriptton price >2.00
per year, payable in advance. ftingle
copies 5 cts.
M. PAtlLSiON, Editor,
J A.. U LONDAL, Bus.Manager
AoglísingaR. -- Smá-auglýsingar í eitt
skifti 25 cent fyTir. i.þml. Á stærri auglýs
ingum um lengri tíœa. afsl»''" •*' r ’.vpv*
y>
li ,, , .1 m . .K*ilprn w^*,öur að til
. • aj.a. sErifiega og geta uiti fyrverandi hú
•tatf Jifn/i amt.1 ' t
Utanáskrift (il áfgreiðsIuStofú bláðsins ér
rhe LÖGBKRG PHINTING A Pt’HL. C.o
PJS, llox 13«.. Wiaalpeg. Man.
' '■ > Telaphone 2*1.
Utanáskrift til ri(stjórans er:
Edttar LHgherg.
P.O. Bos 13«. Wlnnipeg.
llan.
Samkvæmt landslögum er appsögn kaup
anda á blaðl ógild nenla hann sé skuidlans
þegar hann segir upp.-Ef kanpandi. sem
er í skuld við bláðið, flytur vistferlúm án
þess að tilkynna heimilisskiftin, þá er það
fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnun
fyrir prattvíslegum tilgangi.
Sigur malaranna
í Minneapolis
Á undanförnum árum hefir hveiti
verið í hærra verði sunnan landa-
mæranna (í Bandaríkjunum) held-
en norðan þeirra (í Canada) þrátt
fyrir það þó alment sé viðurkent
að Canada-hveiti, einkum og sér-
staklega Manitoba-hveiti, standi
öllu öðru hveiti framar að gæðum
Það segir sig því sjálft, að erfitt
og næstum óhugsanlegt er, að mal
arar sunnan landamæranna geti
siaðist samkepni malaranna norðan
þeirra á heimsmarkaðnum. Það er
augljóst, að Canada-menn geta.eins
cg nú standa sakir, boðið á heims-
markaðnum bezta hveitimjöl fyrir
lægra verð en nágrannar þeirra
Bandarikjamenn geta gert. Og
með núverandi toll-fyrirkomulagi
verður ekki úr þessu bætt á þann
hátt að kaupa canadískt hveiti
Vegna innflutningstollsins sem er
25C. á bush.
Malararnir í Minneapolis, Minn.,
föru þess á leit við stjórnina í
Washington, að þeim vrði bættur
upp innflutningstollurinn á hveiti,
sem þeir kaupa í Canada og senda
malað á heimsmarkaðinn utan
Bandaríkjanna. Mr. Shaw, ráð-
herrann, sem mál þetta aðallega
heyrði undir, var ekki viss um, að
hægt væri að veita mölurum hlunn-
indi þessi og vísaði því þess vegna
ti Mr. Moody dómsmálaráðherra,
og álit lians á málinu var á þá leið,
að samkvæmt Dingley toll-löggjöf-
itini sé ekkert því til fyrirstöðu að
stjórnin endurborgi 99 prócent af
innflutningstollinum af hveiti, sem
,keypt er í Canada til mölunar í
Bandarikjunum og flutt út þaðan
malað aftur. En til þess slikt geti
orðið verði malarar að halda ná-
kvæma reikninga yfir slík hveiti-
kaup og blöndun þess saman við
iunlent hveiti.
Og samkvæmt þessum skilningi
dómsmálaráðherrans var liæn
þeirra Minneapolis-malaranna veitt
með samþykki congressins. Að
vísu mætti það mótspyrnu í efri-
deild, en niðurstaðan varð sú, að
tnálið fékk framgang.
leitni þeirra að útbreiða viðskifti
Bandaríkjatnanna á meðal annarra
þjóða heimsinsr; Hann heldur því
fram, að það sé skoðun helztu við-
skif|a og tollmálafræðinga, að til
þess innlendur iðnaður geti kept
við sams konar iðnað annarra landa
á heimsmarkaðnum þá ætti hann
(mnlendi iðnaðurinn) að fá ótak-
markað leyfi til þess að nota í þvi
skyni útlend cfni tollfrítt; og það
hafi verið tilgangur McKinley for-
seta að intileiða þann skilning á
toll-löggjöfinni, þó honum þvi mið-
ur ekki entist aldur til þess.
Niðurstaða þessi hlýtur að yekja
mikla eftirtekt og hafa yfirgrips og
þýðingartniktð gildi, þvi að þetta
nær ekki einasta til malaranna held-
ur alls .konar iðnaðar í landitiu.
Mr. Shavv tekúr það fram, að skó-
fatnaðar-iðnaðinum i Ný-Eng-
landsrikjunum verði þetta til hins
inesta hagnaðar, þvi að samkvæmt
úrskurði þessum geti iðnaður sá
fengið endtirborgaðan innflutnings
tollinn á innfluttu efni í öilum þeim
rnikla skófatnaði sem út úr landinti
ei fluttur. Sama er að segja um
fjölda margt annað. Stór og ofnar,
saumavélar, gufukatlar, gufuvagn-
ar og alls konar vélar, sern smíðað
er úr útlendu járni og selt utan-
lands, heyrir undir þennan saina
staflið.
úr jámi. Sem stendur að minsta
kosti cr hægt að káupa járn til
mitna ódýrara i Canada og á Eng-
landi heldur en í Bandaríkjunum.
Annaðhvort verður því Banda-
ríkjajárn að falla í verði eða útlent
járn verður keypt til smíða, sem út
úr landimi á að flytja.
1. Um tímatalið
plánetur—tunglið -
— myrkvar — meðal Vestur-íselendinga án þess
páskadagur— við þeim hafi verið amast. Því þá
snjólínan — ártöl nokktirra merk-
isviðburða — til mýinis—til minn-
is um ísland.
2. Timatalið.
3. Sir Wilfrid Laurier — æfiá-
grip með mynd.
Þegar svo er komið, eins og hér í 4. Strathcona lávarður — æfiá-
licfir vcrið á bent, þá er ekki annað i grip með mynd.
5, Vestuir að Kyrrahafi —. ferða-
séra Friðrik J. Berg-
sýnilcgt en verndartollurinn sé orð-
inn nokkuð einhliða.
vcrksmiðjumenn einir og engir
aðrir scm vemdaðir erti. Innlend
Það eru þá saga, eftir
mann.
6. Ráðherrastjómin á íslandi —
ekki að gera vesalings J. A. S. jafn
hátt undir höfði?
íslenzku alamanökin er ætlast til
að keypt séu á hverju íslenzku
heimili og séu alls staðar jafn kær-
komnir gestir. Þau ættu því að
leiða hjá sér alt það, sem sært get-
ur tilfinningar vissra flokka eða
einstaklinga.
I>orrablót.
Auðæfi HerUúlanum-
llOTgHI-.
framleiðsla verður að keppa við Ilannes Hafstein og ráðaneyti hans
framleiðslu annacra landa þar sem 1 —myndir af þeim ötlum. Eftir
séra F. J. Bergmann.
7. Safn til landnámssögu Isl. í
Vesturheimi: Saga ísl. nýlendunn-
Eftir séra
hún er ódýrust eins og þó algert
verzlunarfrelsi væri t landinu; en
verksmiðjumennirnir eiga af engri
samkepni að segja hvað þá sjálfa ! ar í bænum Winnipeg.
snertir; allur verksmiðjuiðnaður er | F. J. Bergmann.
verndaður frá samkepni með há-
tol lalögg jöflnni.
Alment var við því búist, að efri-
deild congressms staðfesti aldrei
úrskurð þennan, og alment kom!
mönnum því á óvart, að lesa það í j eftir myndastyttu
blöðunum, að málið fór eins og það ! ar frá Galtafelli.
fór.
8. Jósef Walter — æfiágrip með
mynd. Eftir séra F. J. Bergmann.
9. Helztu viðburðir og mannalát
meðal íslendin^á i Vesturheími.
10. Mynd: Otilegumaðurinn,
Einars Jónsson-
Framfarir í Canada.
Lesmálið, að meðtöldu timatal-
inu, er 116 blaðsíður. Pappír og
prentun er hvorttveggja prýðisgott,
I en prófarkalestur á sumum örkum
j ekki sem beztur.
Vafalaust fellur þessi árgangur
i almanaksins vel í smekk manna
Fyrir fáum dögum var skýrsla
Við I>etta er talið víst. að j innanríkismála-deildarinnar lögð
ullar vefnaður aukist stórum j>egar; fyrir þingið í Ottawa og ber hún eþþj siður en hinir fyrri, og von-
ull frá Ástraliti og Argentínu fæst j það með sér einkar ánægjulega ! andi nær hann engu minni útbreiðslu
svo að segja tollfrítt til tóvinnu I hvernig Canada — einkum Vestur
scm út úr landinu cr send. Það er, | Canada — hefir fleygt fram á síð-
meira að segja, talað ttm, að tollur 1 ustu árum og hvað álitlegar horf-
af innfluttum kolum verði sam-! urnar eru. í skýrslunni er á það
kvæint þessu að endurl>orgast, séu j bent, hvemig innflytjendur hafa . keniur fram á stöku stað í alma-
kolin notuð við smíða^ á vörum streymt inn frá Bandaríkjunum og nakinu, sem ekki hefði átt að þurfa
er ekki eru seldar á innlenda mark-! livað mikið álit auðmenn þar hafa : aö slæðast inn.
aðnum. j fengið á landinu og trú á framtíð
Eðlilega er misjafnlega um þetta j þess; hv.ernig á landið er litið á
talað og er minst af þvi séð enn þá.' Englandi og i öðrpm Norðurálfu-
en þeir þó hann komi út seinna en
vera ætti og útgefandinn ætlaðist
til.
Smávegis sögúleg ónákvæmni
löndum, og hvernig það sýnir, að
orðið á
Til dæmis þar sem
sagt er í æfiágripi Sir Wilfrids
Laurier að Sir Oliver Mowat hefði
enn getað verið forsætisráðgjafi í
Ontario fylkisstjórninni ef hann
ekki ehfði sagt því af sér og orðið
dómsmálaráðgjafi í Laurier-ráða-
neytinu. Út úr þessu verður ekki
annað dregið en Sir Oliver Mowat
Blaðið Nevv York „Evening Post" :
fer um úrskurðinn ómjúkum orð-! stórfcld breyting hefir
um, þykir þetta í mesta máta rang- j tæpum áratug. Fram á það er
látt og beina verndartollahugmynd- ! sýnt, að eftir horfuntim að dæma
inni inn á öfugar h'rautir; með | ætti fólkstalan í Canada innan fárra
þessu móti verði Bandaríkjamenn J ára.að verða frá fimtán til tuttugu! sé enn á lífi, sem ekki er.
að borga hærra verð fyrir unna
vöru en aðrar þjóðir; verksmiðju-
menn í Bandaríkjunum geti með
fyrirkomulagi þesstt selt Canada-
möfinum.Englendíngum, Þjóð'verj-
um, Frökkum o. s. frv. vörur sínar
í æfiágripi Strathcona lávarðar
cr liann nefndur Donald Smith, en
miljónir. En með því nú sé inn-
flutningastraumurinn að verða svo
mikill, vegna vaxandi álits á land- j aftur í frásögninni um Riel upp
inu, þá verði hér eftir ekki aðal-
áherzlan lögð á að fá sem flesta,
langt um ódýrara en Bandaríkja- j sem bezta innflytjendur. Tekið er
mönnum; með þessu móti geti út- það og fram, að á undanförnum
Iendir verkamenn fengið ullarfatn-
að frá Bandaríkjunum fyrir lægra
verð en Bandaríkja-verkamenn
reistina liina fyrri er hann nefndur
Doald A. Smith (réttu nafnij. Ó-
þótt það einnig sé æskilegt. heldur j nákvæmni þessi, þó lítil sé, getur'
• leitt til þess, að þeir, sem ókunnug-
eru sögunni, álíti að á báðum
Þá er nú þorrablót Helga
magra um garð gengið. Og synd
væri að segja, að það hefði ekki
verið vel sótt. í fyrstu var ákveð-
ið að selja ekki fleiri en fimm
hundruð aðgöngumiða til þess all-
ir gestirnir gætu setið til borðs í
einu; en eftirspumin var svo mik-
il síðustu dagana, að ekki varð
hjá því komist að selja fleiri og
munu gestirnir þvi hafa verið alt
að sex hundruð að tölu . Voru þar
saman komnir íslendingar úr öll-
um áttum — sunnan frá Batida-
ríkjum, vestan frá Alberta og Ass-
iniboia, og svo úr öllum bygðar-
lógum fylkisins— frá Argyle-bygð,
Pipegtone-bygð, Big Grass ogWild
Oak-bygðunum, ÁKtavatns - bygð,
Nýja íslandi og Selkirk. Bar þar
saman fundum margra fornkunn-
kunningja, sem ekki höfðu sézt í
mörg ár, jafnvel alt að 30 árum.
Og ekki verður anriað sagt en
Helgi magri hafi sett mikinn mat
og góðan fyrir gesti sína; Væri þar
undan nokkuru að kvarta þá mundi
það hclzt vera það, að þeim hafi
brugðist vonir sínar, sem bjuggust
við, og þóttust geta dregið það út
úr orðum Helga sjálfs, að þar ættu
að vera háíslenzkir réttir á borðum,
svo sem, magálar, lundabaggar, há-,
karl, riklingur, sauöasvið, slátur,
skyr og rjómi.
Þegar undir borð var Sezt ávarp-
aði forseti klúbbsins, herra O. S.
Thorgeirsson, gestina og bauð þá
velkomna og klúbburinn söng. (\
síðustu viku birtast kvæðin í Lög-
bcrgi í þeirri röð sem þau voru
sunginj ; og að lokinni máltíð, en
■ Eins og kunnugt er af veraldar-
sögunni bar það Við, á tímum róm-
verska keisaradæmisins, að þrjár
borgir á Italíu lögðust í eyði af
öskufalli og hraunflóði úr eldfjall-
inu Vesúvíus. Þetta var á rikis-
stjórnarárum Títusar keisara, árið
79 e. Kr. Borgirnar hétu Herkúl-
anum, Pompejí og Stabiæ. Borgir
þessar fundust ekki aftur fýr en á
seytjándu öld, og hefir oft síðan
verið grafið í borgarrústimar og
margt fundist þar er fræðir menn
um daglegt líf og háttalag fom-
mannanna. Eru það einkuin rústir
Pompejí-borgar sem mest hefir ver-
iö rótað í.
Maður að nafni Charles Wald-
stein, kennari í fögmm listum við
Cambridge Iiáskólann á Englandi,
hefir nú tekið sér ferð á hendur til
Bandaríkjanna í þeim erindtun að
hafa saman fé til þess að grafa upp
borgina Herkúlanum. Fullyrðir
bann að stjórn ítalíu sé fyrirtæk-
inu injög hlynt og að Englands-
konungtir, Þýzkalandskeisarinn og
forsetamir báðir, Frakklands og
Bandaríkjanna, hafi lofað að taka
kosningu í nefnd, sem valin verður
til að fjalla um málið.
Um þetta fvrirtæki ferWaldstein
þessum orðum:
„Verkið verður unnið af færustu
mönnum frá ýmsum löndum. Að-
allega verða það þó ítalir,enda hef-
ir ítalía mörgum vel færum mönn-
um á að skipa til þessa verks.
Borgirnar Herkúlanum og Pom-
pejí hafa verið mjög ólíkar, þó ekki
væm meira en að eins átta mílur á
milli þeirra. Aðal mismunurinn er
i því innifalinn, að þó Pompeji hafi
orðið fyrir miklum og mörgum á-
hrifum hinnar grisku menningar
þeirra tíma þá stóð sú borg þó ekki
eins og Herkúlanum á grískum
grundvelli hvað listaverkin snerti.
Herkúlanum var aðsetur og heirn-
kytwii griskra lista og bókmenta.
Pompejí var eingöngu verzlunar-
bær. Þar ltefir ekki fundist eitt
einasta handrit, en þrátt fyrir hin-
áðtir en menn stóðu upp undan ar ofullkomnu rannsóknir í Her-
ámm hafi stjórnardeildinni eigi sið-
11 r hepnast að fá góða og ákjósan-
lega innflytjendur en marga. Ekki
sé ekki átt við sama
verði að borga fyrir lélegan baðm-jer þar mel sagt, að allir innflytj-
! endurnir hafi verið sem æskilegast-
tillarfatnað.
E11 einkennilegt er það, að blaðið >f, það hljóta ætíð að verða mis-
skuli engum ’orðunt um það fara, i jafnir sauðir í mörgti fé; en hinir
áhrif úrskurður þessi- muni iniður ákjósanlegu hafa vcrið ger-
á innlenda framleiðslu, sem I samlega hverfandi í samanburði
við hina.
hefir hingað til
hver
íafa
toll-löggjöfin
verndað.
Óvíst er, að innflutningstollur á
hveiti hafi leitt til mikillar verð-
hækkunar í Dakota og Minnesota;: fimm undanförnum árum til sam-j mun
hafi svo verið, að einhVerju lcyti, ans.
ir
stöðunum
manninn.
I landnámssögusafninu rekur
maður sig einnig á ónákvæmni á
stöku stað: en út í það skal ekki
farið. Það er ekki vandalaust verk
að semja fyrsta uppkastið að slíku
safni og því ósanngjarnt að hengja
háttinn á hvað Ktið sem að kann að
vera. Til dæmis er þar sagt, að
Tekjur stjórnardeildarinnar af Framfarafélagið hafi rekið verzlun
stjórnarlöndum hafa á síðustu sjö í núverandi sölubúð Árna Friðriks-
árum verið meiri en á tuttugu og j sonar, og er það auðvitað ekki rétt;
þá verður samkvæmt áminstum úr-; annað, hvernig Iandið hefir bygst,
skurði ekki framvegis utn slíkt að j hvernig landbúnaðinum fleygir
J«r vera átt við gróðafélag
Sýnir slíkt betur en nokkuð j Jóns J. Júlíusar og félaga. Þar sem
ræða.
Fjárbændurnir,
| fram og hvernig kostnaðurinn við
sem hingað til j innflytjendadeildina verður að stór-
liafa verið með ull sína undir vernd j gróða fyrir landið. Innflytjenda-
toll - laganna, hvað munu þeir
segja um úrskurðinn? Eigi J>eir að
geta selt ull sína þá er ekki annað
straumurinn fer vaxandi ár frá ári
og á síðasta ári hafa fleiri flutt til
Canada frá Bretlandi og Banda-
sjáanlegt en þeir verði að keppa i ríkjunum heldur en frá Bretlandi
við ódýrari útlenda ull. Flafi inn-1 til Bandaríkjanna, og er slíkt nýtt
fltitningstollurinn haldíð ull þeirra j í sögunni.
i hærra verði en canadískri og ástr- j
alískri ull J>á verður ekki annað
Úrskurð dómsmálaráðherrans og j séð en þeir skaðist við þetta nýja
framgang málsins telur Mr. Shaw
sigur fyrir sig. Hann hefir haldið
þvi fram, að tollvemd sé innleicld
Óg viðtekin vegna innlenda inark-
aðsins og eigi ekki Iengra að ná;
ætti alls ekki að verða þröskuldur í
vegi iðnaðarstofnana landsins í við-
fyrirkomulag. Verði áherzla á
J>að lögð, að senda Bandaríkja ull-
arvefnað á heimsmarkaðinn, eins
og spáð er, þá verður algerlega til
Jæss notuð útlend ull ef innlenda
ullin ekki fæst fyrir sama verð.
Almanak 1905.
Almanak O. S. Thorgeirssonar
fyrir árið 1905 er nú út komið í
prentsmiðju Lögbergs og hefir eins
1 og á undanfömum árum, auk tíma-
talsins, ýmislegan fróðleik inni að
halda. Efninu er skift þannig
Eða J>á vörur, sem búnar eru til niður:
talin eru nöfn íslendinganna, sent
tóku J>átt í því að bæla niður kyn-
blendingauppreistina 1885, er eitt
nafnið skakt — á að vera Guðvarð-
ur (en ekki ÞorvarðurJ Jóhanns-
son. Frá Winriipeg voru gerðar út
tvær hersveitir, og uppreistarliðinu
mætti aldrei nema önnur þeirra
(Ninetieth Battalion), og henni til-
heyrðu ekki líkt því allir Islending-
arnir sem upp eru taldir.
Ferðasagan „Vestur að Kyrra-
hafi1- hefir ýmsan fróðleik í sér og
er fallega færð í letur eins og við
ntá búast; en eiginlega finst oss
hún ekki eiga heimaa í almanakinu,
að því leyti að minsta kosti ekki
sem hún snertir séra Jónas A. Sig-
urðsson. Það hafa menn með
1
svartari opinberan blett á mannorði
sínu átt við boðun orðsins hér á
borðum, hófust ræðumar. Ræðu-
mennirnir voru : séra Friðrik J.
Bergmann (minni Islands), séra
Jón Bjarnason ('minni forfeðr-
annaj, W.H. Paulson (minni Vest-
ur-íslendinga), séra Friðrik Hall-
grímsson (minni kvenna) og Sigtr.
Jónasson (rninni konungsj. Flest-
ar voru ræðurnar myndarlegar, en
ekki allar að sama skapi skemtileg- ■
ar, sem þó er fyrir miklu, ef ekki
mestu, eigi hávaða fólks ekki að
verða það fremur kross en ánægja
að sitja undir þriggja klukkutíma
ræðuhöldum. Það bæfti þó mikið
um, að á milli ræðanna voru sungin
fjörug kvæði,sem allir höfðu prent-
uð í höndunum og gátu því tekið
þátt í söngnum.
Þegar ræðuhöldunum var lokið
flvktist allur fjöldi hinna yngri nið-
ur í darjssalinn, sem því miður
kúlanum, sem enn hafa fram far-
ið, hafa J>ó fundist þar í einni
byggingu seytján hundruð og fim-
tíu handrit, skrifuð á sefpappír.
Flest hin fullkomnustu listaverk,
sem fttndist hafa í borgarrústun-
utn, sérstaklega þau sem smíðuð
eru úr bronze, liafa fundist i Her-
kúlanum, en ekki í Pompejí.
| Auk alls þessa verulega mismun-
ar, sem á borgunum var í fyrri tíð,
hafði einnig eldgosið árið 79 mjög
mismunandi áhrif á þær. Pompejí
stóð hátt og þó hún legðist í eyði
varð hún þó ekki algerlega hulin í
ösku, hrauni og vikri. Listaverkin,
sem þar kunna að hafa verið, hafa
því getað skemst og eyðilagst.
j Húsburstirnar stóðu þar víða upp
út, eftir að gosið var um garð
gengið, og menn í nágrenninu hafa
margsinnis grafið í rústirnar til
reyndist alt of lítill fyrir jafnmik- 1*ess að lcita Zu]ls °% annarra fé-
inn fjölda eins og þar var saman niætra muna'
kominn. Eldra fólkið varð eftir í Herkúlanum J>ar á móti fór á
borðsalnum og skemti sér fram 'eft- i<at 1 llraunleðju, ösku og vikur. Á
ir nóttinni með söng og ræðuhöíd- einu auPahragði, svo að segja, var
um og viðtali við kunningja sína. jlum liulin svo þy^u Ugi og svo
| Að öllu saman lögðu var þetta flJuPt grafin niður, að alt, sem þar
' miðsvetrarsamsæti Helga magra var {yrir’ stenclur enn að mestu
einkar myndarlegt og skemtilegt, levti ,,llaPSað-
en hvernig sem þvi er varið þá
munu menn hafaskemt sér betur á
tveimur hintim undanförnu. Ef til
vill hefir það verið því að lcenna,
að fólksfjöldinn var meiri en hús-
Það er hreinasti misskilningur,
og á engurn rökum bygður,að Her-
kúlanum sé þakin óvinnandi hraun-
löguttt. Bæði fornfræðingar og
jarðfræðingar hafa komið með ó-
rútnið Ieyfði og þrengsli all-tilfinn- ! rakar sannanir fyrir því, og orðið
anleg, einkum í danssalnum.
á eitt sáttir um, að hrauntegundin
ntolni mjög auðveldlega undan
grafara-verkfærum og hafi þar að