Lögberg - 27.04.1905, Blaðsíða 4
4
LOGBERG, FIMTUDAGINN 27. APRÍL 1905
r
er gefið út hvern fimtudag af Thk Lögbepg
PRINTING & PUBLISHING Co.. (löggilt), í'ð
Cor. William Ave.. og Nena St. Winnipep,
,Man.—Kostar Í2.00 um árið (á Islandi 6
(kr. Borgist fyrirfram, Einstök pr. 5 cts.
• Published every Thursday by the Lög-
Derg Printing and Publishing Co. (Incorpor-
atedj, at Cor. Wdliam Avenue & Nena St.,
Winnipeg, Man.—Subscription price $2.00
per year, payable in advance. Single
copies 5 cts.
M. PAULSON. Bditor,
J A. BLONDAL, I3\iís. Manager.
lJIa'ið Commercial gefur í skyn,
að þe:r, sem ir.n hafa ílutt í vor,
séu ætkilegri innflytjendur en há-
va'inn af þeim sem vestur komu
árið sem leið. I-'lestir þeirra, sem
nú flytji vestur, séu Bretar, og
ílestir jieirra vel undir það búnir
að hafa sig áfram; en mikill hluti
itmflytjcndanna 1 fyrra hafi verið
„út!endingar“, aðallega frá þýzku
lönditm m og frá Noregi ogSvína-
riki. óþarfi er að taka það fram,
a' eins og blaðið sctur þetta fram
eri:m vér því öldungis ekki sam-
dóma. Að Englcndingum ólöst-
l.U.t.i. s. iidiipr*.d v.*5ar að til-
iKriflega og geta n* f;'rzerantii bú-
Jt&b ;a.inframt.
Auglýsingar.—Smá-auglýsingar í eitt
skifti 25 cent tvrir 1 bmi Á -iserri auglýs-
ngnm um leogri tíraa, afsláttur eftir sam- j á’.ítum vér I> jóðverja,Norð-
menn og Svia engu síður æskilega
innflytjendur en J>á; reynslan hef-
ir sannr.ð það ótriótmælanlega, að
svo er, og reynslan er ólygnust.
\'ér þorum enda að fullyrða, —
og byggjum þá staðhæfing vora á
þekkingu— að þeir, sem innflutn-
ingsmálin hafa með höndum og
framfarir og velgengni Vestur-
Canada ’oera fyrir brjóstinu, taka
ekki brezka innflytjendur fram
yfir Þjóðverja, Svia og Norð-
Utanáskrift til afgreiðslustofu blaðsins er.
The LÖGBERQ PRINTING & PL’BL. Co
P.O, Boi 136., Winnipe*. Man.
Telephone 221.
Utanáskrift til ritstjórans er:
Kditor l.bgberg,
P.Ol Box 1 36, Winnlpeg," Man.
Samkvaemt landslögum er uppsögn kaup-
anda á blaði ógild nema hann sé skuldlaus
þegar hann segir upp.-Ef kaupandi, sem | !ncnn
er í skuld við blaðið, flytur vistferlum án
þess að tilkynna heimilisskiftin, þá er það
fyrir .dómstóiunum álitin sýnileg sönnun
fyrir prettvíslegum tilgangi.
‘Fólksflittningarnir til
Vesiur-Canada.
Þó innflutningur fólks til \ est-
ur-Canada hefir verið mikill á síð-
astliðnum tæpum áratug. þá lítur va;;(-)
út fyrir, að árið 1905 ætli í því
efni að taka öllum umliðnum ár-
um fram, því að aklrei hefir inn-
flytjendastraumurinn verið jaín
stöðugur og stórfeldur og nú.
Daglega koma hópárnir og ekki
allsjaldan tvær og þrjár Og jafn-
vel fjórar járnbrautarlestir. sama
daginn. Einn daginn í viktmni
sem lcið kom 1.920 manns með
En það er ekki eintómur brezk-
ur þjóðernisrembingur sem liggur
til grundvallar fyrir þcssari stað-
hæfing Commcrcial-mannsins þó
margir kunni að freistast til að
luigsa að svo sé.
Þegar Dominion-stjórnin fór
fyrir alvöru að hlynna
að innflutningi Englendinga til
Xorðvesturlandsins, þá var þeim \
stórt og álitlegt nýlendu-
svæði vestur í Alberta og þeir
fluttir rakleiðis þangað vestur og
menn sendir mcð til Jjess að hjálpa
| þcim og leiðbeina á meðan þeir
j voru að kcma sér fyrir. Snjall- I
j ræði þetta leiddi til þess ,að Eng- j
íendingarnir settust ekki að i bæj- .
i linum svo teijandi sé. Ilið sama
j verður ekki um þá sagt, sem hing-1
! ;.ð hafa fltUt frá Norðurlöndum á j
fjórum lestum. ()g það góða v:ð 1 síðustu árum. Ekki hefir jafnmik-
innflutnmg þennan cr þao,að folk-, Ver ð íil þess gert að velja þeim
ið sezt ekki til muna að í W'inni
peg eða öðrum bæjum, heldur fer
raklej'ðis á land í þtf skyni að
yrkja jörðina og reisa bú. Yinir,
sveitungar og ættingjar fólks
þessa eru þar fyrir,hafa flutt vest-
nýlendusvæði og koma þeim á
iand, og svo hafa þeir þá lent í
bæjunum og orðið þar daglauna-
menn i stað þess að taka land og
reisa þar bú. Að því leyti eru
Englendingar nú sem stendur
ur á Síðustu árum. Þeir haía j beztu innflytjendurnir, þvt að þeg-
fengið vonir sinar uppfyltar. land-
gæðin, veðráttan o. s. frv. reynst
eins og lýst hafði verið fyrir þeim,
og þeir þvi hvatt vini sína og
skyldménni til að koma, og búið
að ýmsu leyti í haginn fyrir þá.
Dominion-stjórnin hefir aíiðvit-
að að vanda haft menn á íerðinni í
Norðurálfunni til þess að gefa
upplýsingar um landið og greiða
veg fólks þess, sem vestur vill
flytja, og það eðlilega átt sinn
þátt í hinum mikla innflutningi.
En aðal-aðdráttaraflið er það, hve
vel þeim hefir farnast, sem vestur
eru áður fluttir, hvað álitlegar
framtíðarhorfurnar eru og hvað
vel þeir lýsa hag sínum og land-
inu í prívatbréfum til vina og
vandamanna. Ekki greiðir það
lieidur all-lítið fyrir innflutningi
nú, að vissa er fengin fvrir lagn-
ing Grand Trunk Pacific járn-
brautarinnar, sem einnig hefir
Ieitt tl þess, að bæði C. P. R. fé-
lagið og C. N. R. félagið fram-
lengja jarnbrautir sínar af kappi
um Norðvesturlandið. Ekki að
eins gera járnbrautir þessar land-
töku þægilegri, og landbúnaðinn
hægri og arösamari, heldur geta
þeir sem vilja og cfnalitlir koma
vpstur fengið vinnu við járnbraut-
irnar þá tínja ársins, sem þeir
komast að heiman. Innflutning-
ur til Norðvesturlandsins hefir því
aldrei verið jafn þægilegur og á
Jitlegur eins og einmitt nú.
ar á heildina er litið,verða þeir sér
sjálfmn og landinu til meiri upp-
byggingar, sem gefa sig við land-
búnaði, heldur en hinir, sem gefa
sig við daglaunavinnunni í bæj-
unum.
Enn þá hefir ekkert greinilegt
um það heyrst, hvort innfiutning-
ur frá íslandi verður mikill eða
lítill á árinu, en einhver verður
hann sjálfsagt. Ilvort heldur
hann verður mikill eða lítill, þá
vildum vér að stjórnin hefði svip-
aða aðferð við þá eins og við Eng-
lendingana, léti ekki þar við sitja
að þeir séu fluttir vestur hingað til
Winnipeg. Fátækir fjölskyldu-
menn, nýkomnir frá íslandi, eiga
enga framtíðarvon hér í bænum
cins og alt er orðið hér dýrt. Far-
bréf þeirra ætti^ alls ekki að renna
þar út.heldnr gilda alla leið þang-
að vestur, þar sem land er að fá
og álitlegt er fyrir þ>á að setjast
a.) til frambúðar. Fargjaldið frá
íslandi þangað vestur ætti jafn-
vel að vera lægra heldur en til
Winnipeg.
Nú er að myndast einkar álitleg
íslendingabygð vestur í Assini-
boia, hin svo nefnda Foam Lake
nýlenda. Þar mun vera talsvert
landrýmí allnærri eða áfast ís-
isiendingabygðir.ni, og álítum vér,
.„) þeir, sem frá íslandi koma í
unar, ættu að halda ferðinni á-
fram rakleiðis þangað og ná sér
þar í land á meöan það er að fá,
sem ekki verður lengi. En, í ham-
ingjunnar bænum, ekki að setjast
að í Winnipeg.
Hvernig blöö afturhalds-
manna svívirða
íslendinga.
. ___________
f blaðinu Manitoba l'rcc Prcss,
25. þ. m., stendur: „Winnipeg-
fréttaritarar afturhaldsblaðanVia í
Toronto,sefn vinna við blöð Rob-
lin-stjórnarinnar hér í bænum,
senda ósannar og illgjarnar fréttir 1
til téðra blaöa um kosninga barátt-
una í Mountain-kjördæminu. Til
sýnis setjum vér hér eina lyga-
málsgrein úr blaðinu Toronto
IVotid, sem símrituð var frá Win-
uipeg:
„ Senator Young, fyrrum for-
seti Manitoba-þingsins, og Char-
les Young, bróðir hans og fyrmm
Jjingmaður frá Deloraine, og nú
meðlimur flutningamálanefndar-
innar, eru nú að starfa í Moun-
tain-kjördæminu ásamt Burrows
þingmanni og mági Siftons, og er
þvi hiklaust haldið fram, að þeir
séu útbúnir með nóg í ferðakoff-
ortunum til þess að glepja Islend-
ingum og hikandi kjósendum
sjónir með.‘
Hvernig víkur því við, aö leið-
togar afturhaldsmanna þreytast
aldrei á að halda því fratn við
hverjar einustu kosningac. sem
nokkuru alveg sjálfsögðu, að at-
kvæði Islendinga séu keypt? Vér
höfum áður getið þess til, að at-
kvæða-smalar Roblin-stjórnarinn-(
ar, sem út á meðal íslendinga eru
sendir, láti útbúa sig með peninga,
er þeir þykist kaupa atkvæði ís- j
iendinga með, en stingi í eigin J
vasa. En þó aldrei nema svo
kunni að vera, þá bcr Roblin-
stjórnin eða aðrir flokksforingjar,
scm smalana ráða, alla ábyrgðina.
Og með þessu er heiðarlegum ís-
lendingum gerð hin mesta smán,
því að. það er talið hverjum manni
til smánar, og það réttilega, að
selja atkvæði sitt og sannfæringu
fyrir mútu.
íslenzk vindlaverk-
smiðja í Winnipeg.
I síðasta blaði Lögbergs var
stór auglýsing frá Seal of Mani-
toba vindlagerðarfélaginu, sem
vonað er að Islendingar veiti sér-
staka eftirtekt, vegna lijess aðal-
eigendurnir eru tveir Islendingar:
K. S. Thordarson, aðal forstöðu-
maður félagsins,og B. B. Hanson,
lyfsali í Edinborg, N. Dak. Fé-
lagið er hlutafélag með $50,000
höfuðstól, og verksmiðja þess er
að 256—258 Nena st.. hér í bæn-
um. Fyrir frábæran dugnað Mr.
Thordarsonar hefir iðnaður þcssi
stórum blómgast undir forstöðu
hans, og nú eru vindlar, sem þar
eru búnir til,seldir í helztu tóbaks-
sölubúðum í Ontario, Manitoba,
Norðvesturlandinu og Britist Col-
urobia. Beztu vindlar félagsins
heita „Seal of Manitoba og er ó-
hætt að staðhæfa það, að þeir
standa ekki á baki neinum öðrum
vindlum, sem seldir em fyrir
sama verð. Vér efumst ekki um,
að Islendingar vildu gjarnan að
fyrirtæki þetta yrði ofangreindum
löndum þeirra til hamingju, því
að velgengni einstaklinganna er
fjöldanum hagur. Þeir sem
vindla reykja og ekki vilja borga
meira en ioc. fyrir vindilinn eða
25C. fyrir þrjá vindla, ættu því að
kaupa „Seal of Manitoba.“ Með
því hlynna þeir að iðnaðinum og
f;. góða og vandaða vöru fyrir
peninga síua. „Seal of Manitoba"
cr búinn til úr vönduðu Havana
tóbaki, vel vafinn og fallegur út-
lits, enda eru alir þeir, sem i verk-
smiðjunni vinna, lærðir og æfðir
vindlageröarmenn.
Saga írsku vínnukon-
unnar.
[Saga þessi, sem er sönn, er
tekin úr timaritinu „The Indepen-
dent,“ og þó hún sé einföld og
ekki viðburðarík þá er mikið af
henni að læra, enda mundi áminst
tímarit ekki hafa flutt liatia hefði
það ekki álitið, að svo væri. Fengj-
ust ísienzkir innflytjendur, sem
með dugnaði og sparsemi hafa
komið ár sinni vel fyrir borð hér í
landi, til þess að senda blöðunum
I'tkar sögur og þessa, þá gæti
mikið verið á þeim að græða bæði
fyrir þá sem hingað vestur eru
fluttir og fólk á íslandi.—Ritst.]
Eg skil ekki í því, að neinn kæri
sig um að heyra æfisögu mína.
Ekkert hefir drifið á daga rnína,
sem í frásögur sé færandi, nema
það, að eg misti hana móður mína.
Hún, var afbragðs manneskja. Ná-
grannarnir allir báru mikla virð-
ingtt fyrir henni, og sóknarprest-
urinn. „Farið þið og spyrjið hana
Mrs. McNabb," var hann vanur
að.segja við konurnar i nágrenn-
intt þegar þær leituðu ráða til
han.
En cg — eg var fædd nálægt
Limavaddy; það er snotur bær ná-
lægt Londonderry. Við bjttggum
í svarðarhúsi.en það var gott torf-
þak á því. Hún móðir mín þakti
það. í ratminni var það nú ekki
kvenmannsverk, en hún — var
maður til þess.
Við vorum sjö börnin. Jón og
Matthías fóru til Ástralíu. Móðir
mín var i fimm ár að reita saman
nóg handa þeim í fargjaldið. Þeir
unnu þar við skógarhögg. Tvisv-
ar fengum við fréttir af þeim, og
svo ekki fratnar. Ekki eitt einasta
orð höfum við frá þeim fengið nú
í meira en fjörutíu ár — vegna
þess þeir kunnu hvorki að lesa né
skrifa. Eg býst við þeir séu báðir
dauðir, og hjá guði. Jón væri nú
níræður ef hann lifði. Þeir voru
báðir ráðvandir. Móðir mín sendi
Jósef til Londonderry til að læra
vefnað. Faðir minn vann aldrei
stöðugt. Hann fór að drekka strax
á yngri árum. Móðir min og eg
og Tilly unnum við akuryrkju fyr-
ir Vamey sveitarhöfðingja. Já,
við plæging, sáning og mokstur—
hvaða bændavinnu sem hann vildi
gefa okkur. Við unnum karl-
mannaverk, en fengum ekki karl-
mannakaup. Nei, auðvitað ekki.
Á vetrum knipluðum við fyrir
kattpmann í Londonderry. Það
var skemtilegra heldur en að moka
eftir að hendurnar á mér voru
orðnar færar um það. En það tók
fullar tvær vikur á hverju ári að
mýkja hendurnar á mér og búa
þær undir að geta haldið á nálinni.
Kaupið var undur lágt, og tví-
burarnir — María og Filippus —
voru of ung til þess að geta neitt
unnið. Hvað höfðum við til mat-
ar: Já, eingöngu kartöflur. Á
sunnudögum einu sinni í mánuði
fengum við ofurlítinn Jleskbita.
Aumast var þegar kartöflurnar
skemdust — þá var ekki skemti-
legt að lifa. Eg man eftir harð-*
indaárinu, og maismjölinu sem
Bandaríkjamenn sendu. Fólkið
sagðist heldur vilja svelta en borða
það. Við kunnum ekki að mat-
reiða það. Hér get eg vel borðað
það bæði í brauði og graut.
María — annar tvíburinn — dó
harða árið úr taugaveikinni og —
ja, hún veiktist af grösum og rót-
um, sem við höfðum til matar —•
við áttum þá engar kartöflur.
Móðir mín sagði þegar María
dó: „Það hvílir bölvun yfir gamla
í rlandi og við skulum komast á
burtu þaðan." Og svo unnum við
og drógum saman í fjögur ár
þangað til við gátum, með dálítilli
hjálp frá Varney sveitarhöfðingja,
sent Tilly til Ameríku. Hún var
æfinlega hygnari en eg. Hútí fór
til Philadelphia og komst í vinnu-
mensku til Mrs. Bent. Tilly fékk
ekki nema tvo dollara uin vikuna
vegna þess hún kunni ekkert. En
hún var fljót að læra, og Mrs.
Bent, sem enga aðra vinnukonu
hafði, lagði sig fram um að kenna
henni. Hún lærði að sjóða og
baka og járnbera skyrtur — eins
og það er gert í Ameríku. Svo
vildi Tilly fá þrjá dollara um vik-
una. Móðir mín var vön að segja:
„Biddu aldrei um meira en þér ber
með réttu, en vittu hvers virði þú
ert og biddu um það.“
Tilly hafði engin útgjöld, og áð-
ur en árið var liðið hafði hún
dregið nógu mikið saman til þess
að borga fyrir mig vestur. Eg fór
frá Londonderry með seglskipi
sem hét „Mary Jane“. Fargjaldið
ið var $12. Maður varð að hafa
með sér nesti — te og rnjöl ,og
flestir höfðu ögn af fleski. I skip-
inu voru tvær matreiðslustór
handa fólkintt. Lestin var óþrifa-
legt farrúm, og við vorum átta
vikur á lciðinni — þremur vikum
lengur en við var búist. Nestið
gekk til þurðar eins og gefur að
skilja, en skipstjórinn hjálpaði
sumum okkar, og þeir, sem nógan
mat höfðu, miðluðu hinum. Eg
hafði heyrt ýmsar ljótar sögur af
því, hvernig gengi i þessurn lest-
ar-farrúmum, að þar yrðu menn
að búa við bóluveiki, hitasóttir,
htingur og annað verra. En við
ckkert af þessu varð eg vör í skip-
inu. Fólkið var heiðarlegt og
skipstjórinn var góðmenni.
Þegar eg kom vestur, lét Mrs.
Bent Tilly hafa mig hjá sér í tvo
mánuði til þess að kenna mér —
vegna þess hve fákunnandi eg var.
Náttúrlega vann eg fyrir hana.
Maðurinn hennar var verkstjóri í
stóru Spanglers mylnunni. Að
þeim tveimur mánuðunt liðnum
fékk eg vist. Fólkið, sem eg fór
til, leit vel út, en annan daginn,
sem eg var þar, komst eg á snoðir
um, að það var Gyðingar. Eg
hafði aldrei fyrri Gyðinga séð, og
tók eg í skyndi saman föggur mín-
ar og sagði við konuna: „Þér
verðið að veita mér til vorkunnar,
frú mín, en eg get ekkert sam-
neyti átt við þá sem krossfestu
frelsarann.“ „En,“ svaraði kon-
an, „hann var Gyðingur/’ Það
nægði mér, og eg fór. Slíku tali
gat eg ekki léð eyru. Næst vist-
aðist eg hjá Mrs. Carr. Eg fékk
$2 um vikuna á meðan eg var að
iæra að matreiða, síðan $3 og loks
$4. I þvx húsi var eg matreiðslu-
kona og barnfóstra í tuttugu og
tvö ár. Tilly vann hjá Bent fólk-
inu þangað til hún dó — í átján
ár. Mr. Bent varð meðeigandi að
mylnunni og var ríkur maður, þau
hjónin fluttu í stórt hús í German-
town og höfðu fjölda vinnufólks
og var Tilly þar bústyra. Hvem-
ig stóð á því hvað lengi við vorum
í sömu vistinni? Eg held það hafi
stafað af þvþ að við Tilly unnum
verk okkar vel, vorum hreinlátar,
heiðvirðar og vandaðar. Enginn
lifandi maður getur barið Mc-
Hví skyldu menn
borga háa leigu inn í bænum.meö-
an hægt er aö fá land örskamt frá
bænum4fyrir gjafviröi?
Eg hefi til sölu land í St. James
6 mílur frá pcsthúsinu, fram meö
Portage avenue sporvagnabraut-.
sem menn geta eignast meö $10
niöurborgun og $5 á mánuöi.
Ekran aö eins $150. Land þetta
er ágætt til garöræktar. Spor-
vagnar flytja menn alla leiö.
Bakers Block, 470 Main st.
WlNNIPEG.
N.B.—Skrifstofa mín er í sam-
bandi viö skrifstofu landa yö-
ar, Páls M. Clemens, bygg-
ingarmeistara.
Nabbs fólkinu það á brýn með
réttu, að það hafi ranglátlega haft
af nokkurum manni eitt cent. Eg
lcit eftir liag Mrs. Carr eins og
mínum eigin. Eg leit betur eftir
eigum liennar en hún sjálf, og eg
elskaði börnin hennar eins og eg
ætti hvert bein í þeim. Hún sagði
oft við mig, að mín eina synd væri
sú, að eg væri nísk. Eg skal ekk-
ert um það segja. McNabbs-ættin
var ekki eyðslusöm. Eg hefi í níu
ár átt sama kjólinn, og hann er
þokkalegur enn þá. Við Tilly
drógum saman þangað til við gát-
um borgað fyrir þá Jóef og Fil-
ippus vestur og útvegað þeim
vinnu í mylnunni lijá Mr. Bent,
öðrum sem vefara og hinum sem
spólu-dreng; og svo drógu þeir
saman þangað til við gátum öll
sent foreldrum okkar fargjald.
Við leigðnm handa þeim litið hús
í Kesnington. Þar var stofa og
eldhús og tvö svefnherbergi og
baðherbergi og marníaratröppur
og dyralxjalla. Þetta var árið ’66,
og við borguðum níu dollara í
leigu unx mánuðinn. Nú mundi
leigan fyrir svipað hús vera helm-
ingi hærri. Alt sem við áttum gekk
nú til þess að kaupa í húsið og auk
þess gáfu J«er Mrs. Bent og Mrs.
Carr okkur ýmislegt til hússins.
Að hugsa sér hana rnóður mína
hafa stofu og marmaratröppur og
dyrabjöllu! Þau komu nxeð gamla
gufuskipinu „Indiana" seint um
kveld, og við höfðum til handa
þeim kveldverð og húsið alt upp-
ljómað. Þið hefðuð átt að sjá
framan í hana nxóður mína! Eg
mun aldrei gleyma því kveldi þó
eg verði hundrað ára gömul. Eft-
ir það seldi móðir mín mönnum
fæði og þeir Jósef og Filippus
voru hjá henni. Við lögðum alt,
sem við eignuðumst, í bygginga-
félag. Það varð til þess, að Tilly
átti hús þegar hún dó, og eg á hús
nú. Húsmæður okkar sögðu okk-
ur hvernig við ættum að ávaxta
peninga okkar, og við eyddum
aldrei neinu í óþarfa. Jósef var
ötull og fékk hátt kaup, og byrj-
aði á hveitimjölsverzlun; og Fil-
ippus gekk á kveldskóla og fékk
skrifarastöðu. Hann giftist kenn-
ara-konu í alþýðuskólanunx í
Kensington. Hún var skraut-
kvendi, í silkikjól og með fjöður í
hattinum sínum.
Faðir minn dó skömmu eftir að
hann kom vestur. Brennivínið í
Ameríku var honum óhollara en
brennivínið á írlandi. Aumingja
faðir minn! Hann var mesta góð-
menni, en hann átti ekki eitt cent
þegar hann dó.
Móðir mín varð áttræð. Hún
var elskuð og virt af öllum í Kens-