Lögberg - 01.06.1905, Blaðsíða 2
2
LÖGBERG, FIMTUGINN i. JÚNÍ 190«,
Svivirðileg misbrúkun
auðsins.
('Framh.)
Margir halda því fram, að þýð-
mgarlaust sé að vera að finna að
ohófinu í klaeðaburði, því engin
tir.ista ríkiskona í Bandarikjunum
mundi vikja hársbreidd frá þvi
sem henni gott þykir i þvi efni.
þrátt fyrir allar mótbárur og að-
finningar karlmannanna. Og leit-
ist maður fyrir- hjá kvenfólkinu
sjálfu til þess að komast fvrir
hverjar séu hvatirnar til þessa
mikla iburðar og sundurgerðar i
klæöaburðinum, þá svara þær
spurningunni jafnvel oftast nær á
þá leið, að þær klæði sig á þann
hátt sem karlmönnunum geðjist
bt:.t að.
En þetta er ekki rétt. Karl-
mer.rirnir gefa ekki kjólunum
kvemnannanna nærri því eins
niikinn gaum og þær virðast i-
mvnda sér að þeir geri. Með
sindurgerðmni i klæðaburði
þjóna konurnar eingöngu sinni
æigin lund og þeirri ímyndun, að
þæf með þvi muni vekja meiri o>
almennari eftirtekt. Væri til-
gangurinn eingöngu sá að draga
að sér augu karlmannanna, augna-
rráðið að eins það að vera sem út-
gengilegust, þá þyrftu ekki giftar
konur að taka þátt í sliku óviti.
lín nú vill einmitt svo vel til, að sá
hluti kvenþjóðarinnar, sem mest
óhófið sýnir í klæðaburðinum, eru
giftar konur. Enn fremur vita
allir, og kannast við þann janm
leika, að falleg og elskuverð stúlka
)>arf ekki aðra eins tálbeitu og
skrautlegan fatnað til þess að
komast í hjónabandið. Sannleik-
urinn er sá,að karlmaðurinn geng-
ur að eiga konuna annað hvort af
ást til hennar eingöngu, sakir feg-
urðar hennar og yndisleiks, eða
sökum þess að hún er rík,en aldrei
sökum þess að hún sé í fallegum
kjól eða skreytt dýrindis gim-
steinum.
Höfundur þessara lína dvaldi
einu sinni um tima á hótelli einu í
New York og veitti þar hjónum
einum nákvætr.a eftirtekt, sem
aldrei borðudu við sama borð og
hinir gestirnir, hddur sátu jafnan
tvö ein að máltíð. Eg tók eftir
því, að á hverju kveldi var konan
4iv jvm kjól, sinum i hvert skiftið
og var hver öðrum skrautlegri.
Þetta gekk á meðan eg var á hó-
tellinu, tæpan mánaðartíma, og eg
er viss um, að konan á því tíma-
bili fékk sér að minsta kosti þrjá-
tiu nýja kjóla, dýra kjóla, alla inn-
flutta frá Paris, saumaða úr ýms-
um dýrum , vefnaði, og skreytta
með fínum og verðmiklum knipl-
ingum.
Þó eg ekki gerði það, þá lang-
aði mig samt tit að gera mig svo j
heimakominn að ávarpa þessa
eyðslusömu frú með Jæssum orð-J
um: „Frú mín góð! Leyfið mér
að benda .yður á, að þér verjið 1
peningum yðar mjög óskynsam-
lega. Yið skulum nú setja svo, að
í staðinn fyrir þrjátíu kjóla hefð-
uð þér keypt að eins tíu, sem mér
sýnist vera nægilegt til þess að
komast af með í þrjátíu daga.
Andvirði hinna, sem þá eru eftir,
og láta mun nærri að væri u*a tíu
þúsund dollarar, væri nægilegt til
þess að búa til fyrir hlýjar vetrar-
kápur handa tvö þúsund fátækum |
og klæðlitlum börnum.“
I»etta vwri alls ekki of hörð :
ræða til þess að reyna að tekja J
þetta fólk til umhugsunar um á-
standið, eins og það í raun og
veru er.
Rithöfundurinn Ruskin leggur
út af þessu efni í einni af bókum
sínum, og farast honum þar orð á
þessa leiðþ
„Kona! Ef skýlan væri dregin
frá augum þinum, þá mundir þú
sjá, — á sama hátt og englarnir
sjá það, því ekki er það hulið fyr-
ir þeim—, svarta og blóðrauða
bletti hingað og þangað á skraut-
lega kjólnum þínum. Með hvers-
dagsaugum þínum sérðu þá ekki
né verður vör við þessa blóðdropa,
sem öll höf jarðarinnar og upp-
sprettulindir ekki nægja til að þvo
af.“
A öðrum stað segir Ruskin: „Á
meðan Jiað á sér stað á einu ein-
asta heimili í landinu að kuldi og
klæðleysi ami að, er oflæti hinna i
klæðaburði glæpur, — glæpur, og
ekkert annað. A meðan það á sér
stað, að á einhverju heimili sé ekki
til nægjanlegt af rekkjuvoðum op
ábreiðum i rúmin, né nægjanlegur
klæðnaður handa fólkinu til þess
að hylja með nekt sína,—á meðan
svo er ástatt er það rúmfatnaður
og klæðnaðim, sem allar Hendur
verða að vinna að að búa til, en
ekki — kniplingar.“
„Eg man eftir sérstaklega bág-
bornu ástandi i leiguklefa einum
að 120 á Delancy stræti í New
York,“ segir höfundurinn. „Það
er stutt síðan. Húsbóndinn hafði
verið fluttur þaðan á sjúkrahúsið,
aðfram kominn af tæringu, og
konan sat eftir með börnin, bjarg-
arlaus að heita mátti. Nú fékk
eitt af börnunum barnaveiki, og
var sent á sjúkrahúsið líka.
Yngsta barnið veiktist af lungna-
bólgu og var flutt á annað sjúkra-
hús og móðirin látin fara með því
til þess að stunda það. Þriðja
barnið varð eftir heima. Það átti
hvorki til skó né sokka og varð að
ganga berfætt, þó þetta væri um
háveturinn og ekkert eldsn^yti
væri til i ofninn til þess að halda
herberginu heifu Barnið stakk
sig í iljina á ryðguðum nagla.
Drep hljóp i sárið, sökum þess að
enginn var til að hirða um það, og
óhjákvæmilegt varð að taka fótinn
af f)?!r ofan öklaliðinn.
Þetta atvik, að bamið skyldi
missa fótinn, sökum þess að það
átti hvorki til skó né sokka, minnir
n:g á nokkuð, sem kom fyrir í
Chicago ekki alls fyrir löngu. Sú
saga er áreiðanlega sönn, þvi eg
þekki persónulega konuna, sem á
þar hlut að máli. Hún er dóttir
einhvers hins auðugasta manns i
heimi. Hún lætur litla drenginn
sinn ætíð brúka hvíta geitarskinns
skó, og bæðHsökum kolareyksins,
sem ætíð er Chicago, og þess, að
strætin eru þar ætið í slæmu ásíg-
komulagi hvað hreinlæti snertir,
var mjög erfitt að halda þessum
hvítu skóm viðunanlega hreinum.
En einn góðan veðurdag rnætir
svo1 þessi frú einni af vinkonum
sínum og er þá mjög hróðug yfir
að nú sé hún búin að ráða farsæl-
lega fram úr þessu vandantáli með
skóna drengsins. „Eg ætla,“ sagði
I.ún, „alveg að hætta við að láta
hrejnsa skóna hans. Eg ætla held-
ur að kaupa handa honum nýja
skó á hverjum degi. Er það ekki
ágæt hugmynd ?“
í þessari ritgerð hefir hingað til
að eins verið talað um óhófið í
klæðnaði. F.n nú skal með fáein-
um orðum minst á við hvaða tæki-
færi þéssir skrautlegu kjólar eru
notaðir, — minnast á hinar dýru
matarveizlur og dansleiki, sem
haldnir eru á ári hverju í New
York, og óhófið sem þar kemur
fram.
Fyrir skömmu síðan bauð rikis-
maður einn i New York, Hyde að
nafni, kunningja sínum til kveld-
skemtunar, og var þar bæði dans
og matarveizla. Kostnaðurinn við
þetta gildi varð nálægt þrjátíu
þúsundum dollara, án þess veizlu-
búningar fólksins séu taldir þar
með. Matartegundirnar kostuðu
nálægt fimm þúsundum, vinteg-
undirnar um fimm þúsund, blómin
til að prýða með borðin og salina
sex þúsund, hljóðfærasláttur og
leiguvagnar um fjögur þúsund og
ýms annar kostnaður um tíu þús-
und dollara. En þó komst Hyde
þessi ekki i hálfkvisti við annan
auðmann þar í New York, Brad-
ley Martin að nafni, sem fyrir
nokkurunt árum síðan gæddi vin-
um sínum á kveldverði og danslek
sem kostaði rúm eitt hundrað þús-
und iollara. Geta má nærri.
livað búningarnir hafi kostað, sem
brúkaðir voru viO það tækifæri.
Veizlan var haldin í Waldorf-
Astor hótellinu, og strætunum í
kring var lokað fyrir öllum nema
boðsgestunum. Þrjú hundruð
lögregluþjónar voru leigðir til
þess að sjá um að enginn óvið-
komandi færi tin þessi stræti á
meðan á veizluníi stoð. „Þetta
er í fyrsta sinn,“ sagði eitt af
blöðunum i New York daginn eft-
ir, „að það kemur fyrir í New
York, að lögreglulið, sem borgar-
búar gjalda kaup.hefir verið feng-
ið til Jæss að verja þeim umgöngu
um opinbert stræti.“ Maður
nokkur,sem neitaði að hlýða banni
lögreglunnar og hélt áfram ferð
sinni, um eitt af þessum forboðnu
strætum, var tekinn fastur og
dreginn fyrir dómara. En dómar-
inn skipaði að láta manninn tafar-
laust lausan, og bætti við þessum
orðtim: „Önnur eins aðferð og
þetta leiðir af sér ákveðna flokka-
skiftingu í daglegu lifi, sem jafn-
an hefir verið öllum sönnum Ame-
rikumönnum hin mesta viður-
stygð, og spáir engu góðu uni
framtið þjóðarinnar.“ *
En svo tekur fólkið lika stund-
um í taumana. Þannig varð
þetta óhóliega veizluhald og
skraut, sem Hyde þessi, er minst
er á hér að frarnan, var að slá um
sig með, orsök í því að hann ekki
gat orðið formaður lífsábyrgðar-
félags eins J»ar í bænum, sem var
bæði tekjumikil staða og hann
stóð næstur til þess að fá. Menn
fóru að stinga saman npfjum og
segja sín á milli: „Manni, sem
þaunig heldur á peningum, viljum
við ekki trúa fvrir þvi fé, sem viö
höfum dregið saman með súrum
sveita, til þess að sjá konum okk-
ar og börnum borgið þegar við
föllum frá."
Þegar áhrifin, sem ekki er nema
cðlilegt, koma nú þannig fram hjá
þeim hluta fólksins, sem er efna-
lcga sjálfbjarga, hvernig áhrif
mun þá allur þessi gegndarlausi
peningaaustur hafa á íátækling-
ana,scm ekki eiga málungi matar?
Engan þarf að furða á þvi þó slíkt
kvciki i kirjósti þeirra óslökkvandi
hatur til auðntannanna og rnunað-
arseggjanna. Vér skulum írnynda
oss, að vér stæðum eitthvert
vcizlukveldið kaldir, hálfnaktir og
hungraðir á strætinu, j»ar sem
liallir rikismannanna eru, og sæj-
um sjálfhreyfivagnana’ og langar
lestir af skrautlegum hestayögn-
um þjóta fram hjá,fermda skraut-
búnum veizJugestuim Hverjair
mundu vera þær tilfinningar, sem
hreyfðu sér i brjóstum voruns?
Hvað ntundi oss detta í hug?
Gcgn um hina afarstóru glugga
má sjá inn í skjautlegu salina.
í mjúkum hægmdastólum eða
legubekkjum rná sjá kvenfólkið.
sitja og liggja letilega, klætt í ó-
Tbe Crown Co-operative
Loan Compaoy Ltd.
Viö höfum enn til nokkurar
bygginga-lánveitingar, sem fást
meö sanngjörnu veröi. LÁG
NÚMER. Ef þér ætliö aö
þyggja bráölega borgar þaö sig
aö finna okkur.
$1.000 lán kostar $100
í 200 mánuöi.
Nákvæmari skilmálar hjá
Crown Co-operative Loan Co. Ltd.
Merchants Bank Bldg.
The Winnipeg Laundry Co.
Limited.
DYERS, CLEANERS & SCOURERS.
| 261 Nena st.
Ef þér þurfið að láta lita eða hreinsa
ötin yðar eða láta gera viö þau svo þau
verði eins og ný af nálinni þá kallið upp
Tcl. 966
og biöjiö um aö láta sækja fatnaöicn. Þ>aö
er sama hvaö fíngert efniö er.
ELDIVIÐUR
af öllum tegundum: Tamar-
ack, Pine, Poplar, Slabs og
Birki, meö lægsta veröi.
Ætíö miklar ^birgöir fyrir
hendi.
M. PJ PETERSON,
Tel. 798. Horni Elgin & Kate.
James Birch
339 & 3S9 Notre Dame Ave.
Eg hefi aftur fengið gömlu búðina í
Opera Block og er nú reiðubúinn að
fullnægja þörfum yðar fyrir rýmilegt
verð.
Semjið \ ið mig um skrautplöntur
fyrir páskana. Eg hefi alsko’aar fræ,
plöntur og blórn gróðursett eða npp-
skorin. Ef þér telefónið verður því
tafarlaust gaumur gefin.
.Telephone 3638.
GOODALL’S
Ljósmyndastofa
616J4 Main st. Cor. Logan ave.
Viö höfum meiri birgöir
af gullstássi til aö geyma
í myndir en nokkurann-
ar í bænum, og seljum
meira af því en allir hin-
ir til samans af því viö
seljum meö betra veröi.
Komiö og finniö okkur.
WYATT1CLARK,
495 NOTRE DAME
[ONE 3631.
Viö höfum til alls konar
,HARÐVÖRU, sem til bygginga
! heyrir. Þér ættuð aö skoöa hjá
i okkur hurðarskrárnar áöur en þér
I '
kaupiö þær annars staöar.
NÝTT og SALTAÐ
Hér verður alt eftir nýjustu
tízku. Við ætlum okkur að reyna
að gera öllum til liæfis. Ágætlega
góðar
Roasts, Steaks o. s. frv.
Reynið okkur.
Fljót afgreiðsla.
Geo. A. Shute,
118 Nena st. Tel. 3373‘
KINC EÐWARD REALTY GO.
449 Main St. Hoom 3.
Eignir í bænum og út um land. Gc<5
tækifæri.
Peningalán, Bæjarlóðir til sölu.
THOMPSON, SONS & CO.,
Xczrid ensku.
The Western Business Col-
lege ætlar aö koma á kveld-
s k ó 1 a til þess aö kenna í s 1 e n d-
ingum aö TALA, LESA og
SKRIFA ensku. Upplýsingar aö
3o3 Portageave.
Cor.Donaldst.
M. HALL-JONES,
forstOOum aDu
THE CANADIAN BANK
Of COMMCRCC.
á horuinu á. Kom oc DhIm-I
Höfuðstóll ff,700,ooo.oo Varasjóður $3,500,000.00
SPARISJÖDSDEILBIS
Innlög $1.00 og þar yfir. Rentur lagCar
viC höfuöstól á sex mánaöa fresti.
Vfxlar fást á England* banka
t»em eru borganlegir á /uland-i.
Aöalskrifstofa í Toronto.
Bankastjóri í Winnipeg er
°----JOHN AIRD-----o
THC DOMIINION BANK.
Borgaður höfuðstóll, $3,000,000 00
Varasjóður, - 3,500,000.00
Eitt útibú bankans er á horninu á Notre
Dame og Nena St.
Alls konar bankastörf af hendi leyst.
Sparisjóðsdeildin tekur við innlögum, frá
$1.00 að upphæð og þar yfir. Rentur borg-
aðar tvisvar áári, f Júm' og Desember.
T. W. BUTLER,
BaÐkastjdri.
Imperial BankofCanada
Höfuöstóll. .$3,000,000
Varasjóöur.. 3,000,000
Algengar rentur borgaðar af öllum inn-
lögum,— ÁVÍSANIR SELDAK X BANKANA X IS-
LANDI, ÚTBORGANLEGAR f RRÓNUM.
Utibú f Winnipeg eru:
Aðalskrifstofan á horninu á Main st. og
Bannatyne ave.
N. G. LESLIE, bankastjórl.
Norðurbæjar-deildin, á horninu á Main st
og Selkirk ave.
F. P, JAKVIS, bankastjóri.
I. C. ALLEN,
LjÓ8myndarl.
Tekur alls konar myndir, úti og inni.
Tekið eftir eldri myndum
og myndir stækkaðar
la. 503 Logan Ave., cor, Park
St.
WINNIPEO
Dp.M. halldorsson.
er, 3KT X>
Er að hitta á hverjum viðvikudegi
rafton, N. D., frá kl. B—6 e. m.
Mikil eftirspurn er nú eftir
HÖFRUM. Skrifiö oss og fáiö
aö vita um verölag og flutninga.
Utanáskrift:
THOMPSON & SONS CO.,
Grain Commission Merchants.
Grain Exchange, WINNIPEG.
Yöar einl.
THOMPSON SONS & CO
ORKAK
MORRIS PIANO
Tónninn og^tilfinninginer framleitt
á hærra stig og með meiri list en á nokk-
uru öðru. Þau eru seld með góðum
kjörwm og ábyrggt um óákveðinn tíma.
Það ætti að vera á hverju heimili.
S L BARROCLOUGtí & Co.
228 Portage ave. Winnipeg.
LYFSALI
9
H. E. CLOSE
prófgenginn lyfsali.
Allskonar lyf og Patent meðul. Rit-
föng &c.—Lækniaforskriftum nákvæm-
n gaumur gefinn.
BELL
P I ANO
ORCEL
Og
Einka-agentar
V/innipeg Piano & Organ Co,
Manitoba Hall, 295 Portage ave,
Dr. W. Clarence Morden,
tannlœknir
Cor. Logan ave. og Main st.
620J4 Main st. - - ’Phone 135.
Plate work og tennur dregnar úr
og fyltar fyrir sanngjarnt verð.
Alt verk vel gert.
Thos. H. Johnson,
islenzkur lögfræðingur og mála-
íærslumaður.
Skrifstofa: Room 33 Canada Life
Block. suðaustur horni Portage
Ave. & Main st.
TTtanXskrift: P. O. box 186i,
TYlefón.428. Winnipeg, Manitoha
Jftimtb cftir
— þvi að
Eddy’sBuoQinoapappir
heldur húsunum heitum’ og varnar kulda. Skrífið eftir sýnishorn
um og verðskrá til
TEES & PERSSE, Ltd.
\gents, WINNIPEG.
r
Wínnipeg Picture Frame Factory,
Búð: 495 Alexander ave.
Vinnustofa: 246 Isabel st.
’Phone: 2789.
n
Allar tegundir af myndarömmum búnar til. — Stækkum myndir.
Viö þurfum umboösmenn víösvegar til aö selja fyrir okkur.—
Heildsala og smásala.
P. Cook, Eigandi.
I V ,
-J