Lögberg - 20.07.1905, Blaðsíða 6

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. JÚLÍ 1905.
SVIKAMYLNAN' "
Skáldsaga eftir
ARTHUR W. MARCHMONT.
Anna’ð sem með þessu mælti var ríkiserfinginn,
Kechacl Effendi. Eins og flestnm er kunnugt við-
gengst sú einkennilega aðferS á TyrkJandi að varö-
veita alla þá i nokkurs konar farigelsi, .sem nokkurt
tilkall geta átt til ríkjs, svo þeir ekki geti komið á
stað samsæri gegn soldáninum. Fyrr á fimum var
það f\rsta verk soldánanna eftir að þuir tóku við rik-i
aö íáta lífláta alla karlmenn soldánsættarinnar því til
tryggingar aö synir þeiiH'a fengju völdin eftir þeirra
ciag; og þegar það var lagt niður, þá var farið aÖ
gevma þá konungbornu innilokaöa í köstulum, þar
sem þeir ekki fengu aö hafa neitt samneyti viö þjóö-
ina.
Rechad Effendi, elzti bróðir soldánsins, hafjði
þannig verið geymdur ; en mönnum var liaö kunn-
ugt, a.ð hann var sérlega frjálslvndur i skoðunum, og
Grant hafði tekist aö skýra fyrir honum mál sitt, bg
fengið frá honum þad loforö, að kæmist hann til
valda. þá skyldi hann veröa okkur hjálplegur. Einu
sinni hafði Grant meira að segja fengið svö megna
ótrú á Abdúl Hamjd, að hann hafði við orö aö fresta
fvrirtækjum sínum þangaö til Rechad yrði soldán.
Alt j»etta er nauðsynlegt að skýra til þess lesar-
inn viti hvernig ástatt er fyrir Grant þegar hann
kemst undir áhrif Haidée Patras; og eg þóttist sjá
margt,. sem nieö því mælti, aö hún fengi hann í liö
meö sér.
En því hlutu að fvlgja alls kona rhættur. Orð
Stefáns klingdu í eyrum mér,—..tré uppreistarinnar
verður að vökvast með blóöi.“ Þaö hlutu aö veröa
blóösúthcllingar. hvor flokkurinn sem ofan á yröi aö
lokum. Þótt soldáninn væri að upplagi huglaus,
staðfestulaus, hikandi og veiklaður af stjórnlausri líf-
hræðslu, sem hélt honum lokuöum inni eins og fanga
íYildiz Kíosk höllinni, þá var hann grimmur harö-
stjóri. sem mundi koma fratu. miskunnarlausum
hefndum ef tiltækið mishepnaöist. Ktemist stjórn-
byltingin aftur á móti á, þá mundu þeir, sem völdun
um næðu, láta deyða alla þá sem áður heföu haft
þau, samkvæmt því sein tiökast hafði við satns kon-
ar byltingar hjá Tyrkjum.
Hver mttndu forlög okkar verða í þess konar
umbrotum? Hverjar likttr vortt til þess, að fyrirtæki
æ.kkar kæmtt ósÆödduð út úr þeirn hreinsunareldi ?
Engar, að þvi ^er eg fékk séð; og hafði eg þó dvaliö
nógu lengi í landintt til þess að kynnast þjóðarand-
anttm. Auk þess var njikil persónuleg hætta vofandi
yfir okkur öllttm, og þá hvarflaði htigur minri til
Ednu: Það sem Stefán sagði úm hana gerði mig ó-
rólegan. En þó hefði eg verið þúsund sinnum óró-
legri hefði mig grunað það, sem eg fékk síðar að
vita, að óvinir okkar höfðu þegar ráðstafað fratutíð
henhar.
Menn geta því imyndað sér hvernig sálarástand
mitt var og hvernig mér leið dagana sem eg beið þess
í óvisstt hvað Grant afréði að gera.
t.; V. KAPITULI.
'r Hvad ger'ist á Gullhorni.
Næstu tiu dagana eftir að við björguðum Haidée
f’atras grúfði einhver ókyrlwki yfir Hvlta húsinu.
Alt virtist benda á að óre’ðttr lægi í loftinu, sem dvndi
yfir þegar minst varði. Allir voru því í þttrigu skapi,
r.ema Haidée; hún var glaðvær og róleg.
Grant og s\ stir haiis höfðtt oftar en eintt sinni
átt í harðofðuin deilum, og álit mitt var, að Edna
hefði ltagað sér mjög óviturlega. Fordóntur hennar
á móti grísktt konunni og ótrú á henni hafði ekki ein-
asta sett hana upp á móti bróður sínum, heldur kotnir'
henni til að reyna að koma sinttm skoðunum ilnn hjá
honum og fá hann á sitt mál. ilarnalegasta aðferð
sem unt var að hugsa sér.
Eins og ákaíamönnum hættir til, þoldi Grant það
*ekki. aö neinn setti sig upp á móti persónulegutn vilja
hans. í starfsmálum var hann ætið fús að taka skyn-
samlegum bendtngum; en ástamál ertt annárs eðlis,'
og ást hatts til grísktt konunnar hafði svo gagntekið
hjarta hans og fylt hann svo miklum ákafa, að þar
ikomust engar bendingar að. Samtal systkinanna um
ITaidée ejidaði ]>\ í ætíð á einn veg; þau skildu i reiði
og Grant ságði sysíur sinni það i styttingi, að væri
!uin ek'ki ánægð, þá væri bezt fvrir hana að fara li. in
til Ameríku.
„En eg fer ekki — ekki eitt einasta spor. Hún
skal ekki hrekja mig h'ðan úr húsjnu," sag'i Edna
oftar en einu sinni við mig. Það var eins og hún fyndi
svölun í því að jagáctt um» þetta við mig. Satt að
segja varö eg eins og nokkurs konar þrumuleiðari,
sem álitið var óhætt að beina öjlum rafmagnsstraum-
um að án þess til vandræða leiddi. „Alt sýnist vera
breytt hér, síðan þú komst með hana hingað."
„Það ltefir æði-margt breyzt,“ sagði eg í hugg-
andi róm. „En finst þér það ekki nokkuð hart og
raiiglátt að halda þvi alt af fram, að eg hafi komið
með rrana ?“
„Ilún skal ekki hrekja 'mig héðan, hvort helditr
]>að er rétt eöa rangalátt.“
„Hefir hún nokkurn tíma sýnt sig í þvt?“
„Ó, hvað heimskur þú getur verið, Mr. Ormes-
by. En ]>a<3 eruö þið.reyndar allir þegar um hana er
atð ræða. Hún er stöðugt að reyna það í gegn um
Cvrus. Ert ]>ú alt i einu oröinn, steinblindur ? En
]!ú, aifðvitáð, heldur hennar taum.“
• „Þér hlýtur að vera það nteira en lítil hugnun að
hafa einhvern til að skella allri skuldinni á; og eg
býst við það geri minst til hvort sá hinn sami verð-
skuldar það eða ekki. En hvers á Angus lávarður að I
njóta? Það var frenutr honum að kcnna en mér, að }
Haidée kom hingað; eg mótmælti þyí þó, og það er
meira en hann gerri.“
„Atigus Markwell lávarður er ekki stöðugt að
reyna aö láta nng álíta, að liann sé hreinn og flekk-
laus,“ svaraðf hún i hálf illu.
„Hann er þá ef til vill eitthvað annað að reyna,
sem ekki er betra,“ sagði'eg með hæg'ð.
„Þú ert blátt áfram óþolandi að tala sVona um
eina óeigingjarna vininn, sem eg á í heimtnum.“
Angtts Markwell lávarður var etiis c>g eg yngri son- !
ur aPalsmanns,sem ekki átti meira af hinum þétta leir j
en gc ðtt hófi gengdi; og erindi ltans t Konstantinópel j
var kunnugt mijrgiim, og enginn þeirra mundi |
hafa leyft sér a/5 halda því frani, að það væri óeig-
ingjarnt meí ölltt. Hann var að því sem mér
hafði eitt sinn verið sett fyrir að gera; a:ð reyna aö
ná i Edntt og miljónirnar hennar; og það fór ónota
hrollur um mig þtgar eg sá til lians og dró af því
hvaða álit fólk mttndi liafa haft á mér uín árið
þegar eg var í .sporum hans. Auk þess var mér
satt að segja ekkert tim hann gefið, og eg vildi ó-
gjarnan verða að trúa því að Edna heíöi ntikið álit
á honum.
,,Það tekur á mig ef'eg styggi þig ; en þó vil
eg heldur aö þú reiðist mér fyrir það sem eg segij
um lávarðinn eti aþ þú sért reið við hann bróðtfr
þinn.“
„Þetta er heimskulega talað; eg er ekki reið
við hann Cýrtts. -\lér vist veitir ekki af að láta
alia reiði mina koma fram á Jæssari grísku upp-
gjafa ambátt. Úh! svikadrósln sú arna.“
„Ilefir þér aldrei hugsast nein Onnur aðferð
en þessi?"
„Ne', og eg vil enga aðra aðferð. Eg vil tala
eins og tnér býr í brjósti. Eg álít liana svikanorn og
mér dettur ekki annað i hug en segja það.“
„En þér dettur ]jó ekki í hug, að þú snúir
bróður þínttm og látir hann fá sama álit á henni með
því að vera alt af aþ staglast á þessu ?"
„Ne'i, auðvitalö ekki.“
„Því ertu þá altaf að því?“
„Þú ætlast kannske til þess, tjð eg stökkvi upp
um hálsinn á henvii og kyssi hana—úh !—og segi
henni að ákafttr fögnuður hafi gagntekiö sál mína
yfir tilhugsun JjeÍTri að eignast jafn fagra, saklausa
og elsk-Nverða systur? Eg er orðin dauðþreytt á
því hvernig þú talar um þetta."
„Hvaíða álit hefir Angus .lávar'ur á hennri?"
„Mr. Ormesb.v, eg veit ekki hvað eg geri ef þú
heldur þessu áfram. Eg kem til þin til þess aö leita
hjálpar og ráða í þesu óttalega mótlæti, svo getur þú i
ttm ekkert anáð talað en Angus Markwell lávarð."
„Finst þér ckki nafn lávarðarins og gó'ar ráð- j
leggingar eiga vel sarnan?"
Með limaburðum sínum gaf hún til kynna að
þetta væri ekki svara vert, en svo starði hún á núg og
bros kom fnrm i andliti hcnnar.
Finst þér ]»að?“ spttrði htin.
. „Eg er ekki kivarðinum eins kunnugttr og |
þú.“ .
„Eg er óttalega reið við þig þó eg brosi," sagöi
lutn. og brosiö færðist svo í vöxt og varö svo glaö-1
legt. aö eg brosti meö henni.
„Þarna sérðu, að Angus lávarður getur gert}
þáð. sem eg ekki get; það þarf ckki annaö en tiefna •
hann til Jtess ]>ér renni öll reiöi og |>,ú farir að |
lilæja."
Hún þag’ði litla stttnd og sneri sér undan, ei
bráðnm sagði hún:
„Yiltu nú tala i .alvöru og segja mér hvað gera j
A?“
„í alvoru? Eg tala óftast i alvörti nú á dögum;’
en viö getum ekkert gert, eöa fama sem ekkert, ann-
að en að bí'a cg sjá hverju fram vindttr."
„Og það er einmitt biðin og óvissan, sem gerir út
af við mann,“ hrópaði hún með ákafa, og þó var hætt-
an, sem biöinni var samfara, þúundsinnum meiri en
hana eða mig dreymdi um. En satnt var Edna í
rólegra skapi ]>egar lutn yfirgaf tnig, og haföi ntér
þannig 'tekist að dreyfa einum rafmagnsstraumnum
enn þá.
Næsta dag varð eg á sama hátt að koma til sög-
unnar. Þaö var föstudagur; sabbatsdagur Múha-
meðstrúarmanna, og einhver hafði fundið upp á
skemtiferð yfir ttm Gtdlhorn. Eg ímynda mér, að
hugmyndin hafi komið frá Angus Markwell lávarðt,
aðferðin virtist sverja.sig í ættina.
Það var Grant sjálfur sem kom mér til að vera
með í ferðinni. Hann kom til herbergja tninna, og eg
vonaiði, að erindi hans væri að tala um fvrirtæki
okkar og ráöa fránt úr einhverjtt, sem vanrækt liafði
vcriö; en i staö þess sagði liann:
„Eftir miðjan tlagínn í dag ætlum vi:ð að
skreppa á „þeitn röndótta“ upp eftir Gullhörni og
svo ef til vill út aö Seli; eg vildi aö þú vildir koma
trteö okkur, Mervyn.“ - - , !■> *'
„Sá röndótti" var einhver hraðskreiðasti gufu
báturinn okkar, og Sel var hús á smáey. sem Grant
l afði leigt tiÞafnota í sambandi við fyrirtæki okkar.
Ey þessi lá i Marntarahafinu nokkurar piílur fyrir
neðan Stambúl.
Þess má geta, að Grant hafði fengið umráð yfir
miklu stærri ey noröarlena i Grikklandshafinu ekki
'langt fráThasos. Hún lá mátnlega nálægt Mase-
■dóníuströtldinni til þess að vera aðal-starfstöð okkar
þar.
A ey þessari höfðum við safnað saman ógrynni
af vörum og vopnum. Utn vopnin vissu Tyrkjar
auðvitað ekkert. Engir vissu hverskonar vörur við
áttum á eynni, nema Grant og eg og Ilandaríkja-
maöur, Klúffer að- nafni. sem við höfðum ráðiö ttil aö
lita eftir öllu þar. Eyjan sem nær var—Sel—var
aöallega ætluö f<*rir bráðabirgða griöastaö ef okkur
skyldi koma vel að yfirgefa höfustaðinn skyndilega.
Grant trúði æfinlega á það að hafa„ nógar bakdyr,"
eins og hann komst aö oröi, og Sel var eitt á meöal
þeirra.
„Heldur þú eki, aið viturlegra væri fvrir okkur
að sitja kyrrir heima og afgreiða eitthvað af þessu ?“
s)>uröi eg og lyfti upp bunka af óafgreidum skjölum.
„Jú.eg býst við því,“ sagöi hann; „en við skulum
lofa því að eiga sig í dag. Eg hevrði sagt aö Edna
ætlaði að fara rneð mérðtirsystur okkar og Angus lá-
varði; og svo ákvaið eg að fara með, og ‘Mademoiselle
I’atras ætlar líka. Það venða engir aðrir en heima-
fólkið."
Mér finst Mademoíselle l’atras ganga nokkttð
langt og taka u]>p allmikið pláss, Cýrus,“ sagði eg
með hægð.
„Heldurðu hún taki ttpp of mikið pláss á „þeim
röndótta’ ?*‘ Grant spaugaði aldrei og hafði aldret
léttúð í tali, og sýndi því þetta svar hans hvað breytt-
ur hann var.
„Fagurt andlit tekur stundifm ii]>i> mjikíið pláss í
heiminum.“
„Satt er það, Mervyn — og andlit ltennar er
fagurt, þvkir þér ekki?" sagði Grant' nujð ákafa, og
eftir dálitla þögn bætti hann við hálf-áhyggjufttllur:
„en satt að segja er eg dálítið daufur og lamaður, og
svo áhyggjufullur að eg ekki er með sjálfttm mér.“
„Eg hefi tekið eftir þvi, eins og þú getur nærri.“
Hann stóð við gluggann og starði út, fölur i and-
liti og áhyggjufullur á svipinn. Það tók á mig að
sjá hvaö hrjáöur hann Var og þreytulegur; en htns
vegar þottist eg skilja, að þegar annar eins maður og
Grant væri freistaðttr til þess:, sem hann í hjarta sinu
fynrdæmdi, þá hlytu sliku stríði að fylgja sýnileg*
merki. Beint fram undan, þegar horft var út um
gluggann, lá stóri grafreiturijin: litli akurinn hinna
framliðnu, sem Tyrkjar kölluðn það. Þaö var ekki
hughreystancf útsým fyrir mann i því skapi sem
Grant var; en eg efast um að hann hafi s^ð grafreit-
inn tvAa vitaö á hváð hann harfði.
„Eg veit ekki livað yfir mig er komið,“ sagöi
hann eftir langa þöng og stundi þtingan. „Alt þetta
er orðið mér svo ógeðfelt," bg hanri benti ,á óaf-
greidda skjalabunkann á boröinu.
„Það kemttr yfir okkttr flesta fvr Cjða síðar á lífs-
leiðinni, Cvrus."
„Hvað áttu vió?" sþurði . hann snögglega og
næstum í illtt.
,.Þa sem fleStir menn hlæja a,ð hjá öðrum, en
ánnað( hvort hala yndi af eða eru reiðir v>fir hjá sjálf-
u n sér, og halda þá, að enginn aainar haii nokkurn
tíma reynt það."
„Það er kveljandi." ()rð ]> ,:tppu eins og
ósjálfrátt fram af vörttm harts.
„Hvað ætlarðu að gera?"
vEg ætla aö giftast hcnni," svaraði hann ein-
i eittnr.
„Og hvað verður ttm stícir okkar hér?“
„Þar í liggja örðugleikamir."
„Þú verður að ráða það við þig bráðlega — því
fyr því betra.“
„Ráða hvað vi.ð mig?" og hann snerist á hæl og
horfði á mig næstum illilega eins og eg liefði móðg-
að hann, og hann ætlaði að reka mig í gegn meö attg-
untttíi.
„Eg held þú farir nærri um það vfð hvað eg á,“
svaraöi eg með hægð og horföi rólegur á fnóti. „Það
er óþarfi fyrir okkur að látast ekki skilja hvor annan.
F.f við báðir vitum hvaö liggur fyrir þér aö ráöa frant
úr, þn er luigsanlegt að eg viti betur en þú hvað það
hlýtur að þýða fyrir okkur öll."
„Dettur ]>ér í hug, að eg ekki hafi um það ltttgs-
a'i?" spttröi hann með ákafa. „Ett segjum að þatð
væri eina úrræöiö ?“
„Þaö er til annað úrræðt — en ekki nema eitt
anna',ð.‘‘
„Hvað er það ?“
„Draga ttpp tjaldhælana, hafa sig á burt og fyr-
irbyggia hættuna." >
„Ertu vitlaus?" , 4. * #
„Það gettir verið ttm annað nieira en vit eða vit-
leysu aú ræða — það getur verið um lif eða dattöa
aö ræða.“ - - *;
„Ert þ ú einnig á móti henni? Hafiö-þiö öll geng-
ið í bandalag á mótí henni?“
„Eg held þtt ættir að rá/ða eitthvað viö ]>ig. Það
cr ölciungis ekki hættulaust aö leggja árar i bát og
láta sig reka hér á Tyrklandi." \
Hann hló; en ekki dátt eða innilega og ekki meíð
neinni beiskju, heldttr eins og ltann væri ekki sem á-
nægðastur við sjálfan >g og félli illa að geta ekkt
skelt skuldinni á enhvern annan.
„Hún virðist bera traust til mín.“
„Þér einttm mtmcli eg ætið treysta," svaraði eg
með áherzlu. •
„Þá ert þú á móti h e n 11 i, eins ag eg sagði.“ ,
„Eg hevrði þie segja það áðan; en þó þú endur-
takir þaö, þá er þaðtngin sönnun, Cýrus.“
Hann stundi við og hristi höfttðið ]>re\tulega.
„Eg skal saint fara að ráöttm þintuu. Eg skal
ráða af í dag hvað eg geri,“ agðd hann óg hló aftur
kuldalega.
„Ætlar þú þá aö fylgja' ráöum míntim í öllu?“
„Hvernig ?“
„Segjttm aö þú afráðir að gifta ]>ig, viltu ]>á slá
hinu frá þér?“
„Gera sjálfan mig ómerkan og verða öllttm ajl
athlægi ?“
„Nei; slá einungis því frá þér, sem þú hefir verið
að velta fyrir þér núna síðustu dagana?“
„En segjttm twð eg áliti það réttast og bezt?“
„Þá óska eg áð eg ætti kost á jafn fögrum, gáf-
tt.ðttm og duglegttm félaga, ef mig langa.ði til að
steypa etnhverjum í ógæfu.“ «
„Eg vil ekki heyra meira af þessu,“- svaraði
hann í vonzktt og rauk fram úr stofunni; og sýndi
þannig að hotaum höfðu sviðið oíð mín.
En hann kom inn aftur að vörmu spori, og þó
honttm væri það egJlilegt að hafa taum á tilfinningum
sínum, þá rétti hann tnér hendina og sagði nteð við-
kvæntni:
„Láttu ekki þetta spilla á milli okkar; við höfum
haldiö vel saman.“
„Ekkert skal spilla á mili okkar, vinur ntinn,“
svaracði eg og tók hlýlega í hönd ltans. „Gerðu hvafí
þér gott þykir, við skulum halda saman.“ Það var
alt og sumt, s*n við sögðum, en það nægði til þess.
viö sldldum ltvor annan. Og svo hló Grant innilegar
en ájðttr, og sagði;
„ ,Su röndótta* fer frá lendingttnni viðytrfbrúna
kkikkan tvö. Þú gleymir því ekki?“
Það var ekki sérlega rnikil hætta á að eg gleymdi
þvi, með því eg bjóst við að eitthvað sérlegt mundi
hera til tíðinda á leiðtnni.
Naumast var hægt að segja, að fólkið; á „þeirri
röndóttu" væri meö gleðibragöi, og hafi lífsglaða
fólkiö í skemtikátunum, sem svo að segja þóktu
Gullhorn um daginn, öfundað okkur af hraðskre’ýða
og stiotra gufubátnum okkar, þá hefðum við haft á-
stæðu til aö öfttnda þaö af glaðværöinni.
Það er ekki til yndislegri blettur í öllum hctimi
til a<ð sigla um en Gullhorn er um það levfli ár,s, þar
sem áin felhtr í tnjódd og bugðum milli fagurgnenna
grasfláka með skógarrunnum hér og þar og margs
konar litbreytingu af fjólgresi og skrauijurtum.
Skemtibátarnir voru liver öðrum skrautlegri. og allir
hlaðnir af skrautbúnu, háværu og kátu fólki; kven-
fólkið haföi kastaö austurlandabúningum sínum og
klæðst þannig, aö sem mest bæri á fegurö þess. Það
sat aftur í og hló og flissaði og hafði augun á öllum.
En fram í barkanum húktu geldingarnir, er þeirra
áttu að gæta.
En á „Þeirri röndóttu" fylgdi fólkið si''"'n;tt
h.nglendinga: var átalaö og alvarlegt. Aftur u
þau Grant og Haidée; frani í sátu ]>au Edna og
Angtts lávaröur — og virtist hann skemta sér hiö
l ezta: Mrs. W ellings og eg vorttm miöskipá eins og
viö heföum veriö sett til þeés aö gæta regltt og gc>öra
J
siöa.