Lögberg - 17.08.1905, Blaðsíða 4

4
LOGBERG FIMTUDAGINN 17. AGUST 1905
Jögberg
<et gefið 'út h-vem fimtudag af The Lögberg
Í*BI!JTIN G & PUBLtSHING Co.. (löggilt), að
Cor. William Ave., og Nena St. Winnipeg,
Man. — Kostar Í2.00 um árið (á Islandi 6
(kr. Borgist fyrirfram. Eiustök nr. 5 cts.
Published every Thursday by the Lög-
ijjerg Printing and Publishing Co. (Incorpor-
?tted), at Cor. William Avenue & Nena St.,
Winnipeg, Man.—Subscription price $2.00
per year, payable in advaoce. Single
copies 5 cts.
M. PAULSON, Edttor,
,r. A. BLOSTDAL, Bas. Man ager,
'AuGl.f«NGAR. — Smá-auglýsingar í eitt
rÞkifú 25 cent fyrir 1 þml. A stærri auglýs-
1 mgum um lengri tími, afsláttur eftir samn
ingi.
Böstaðaskifti kaupenda verður að til-
’vtynna skriflega oggeta um fyrverandi þú-
stað jafnfrarat.
Haft er og eftir M. Vitte, aö
hann skoði kröfurnar sem alger-
lega óaðgengilegar. Hafa þær
nú veriS sendar Nikulási keisara
og þess beðiS, aS hann segi fyrir
um hvaS gera á.
Síðan stríSið byrjaSi fyrir hálfu
öðru ári síðan telst svo til, aS Jap-
ansmenn hafi varið í stríSskostnaö
$844.458,670 og er það feikna
mikil upphæð fyrir tiltölulega fá-
tækt ríki. Kostnaður Breta í sam-
bandi við Búa-striðið, sem stóS
yfir í nær því þrjú ár, þótti mikill
| og var þó ekki nema $300,000,000.
| tneiri.
Til þessa dags hefir ríkisskuld
| Japansmanna þrefaldast við stríð-
ið. Nýlega er sýnt fram á það í
Pólverja í félag með sér til þess
að berja á Ty'rkjum þá femgu þeir
ýRússar) Þjóöverja ogAusturrík-
ismenn í félag með sér til þess aö
gera út af viS Pólland. Síðar
ganga Rússar í bandalag meS
Bretum á móti Frakklandi á dög-
um Napóleons mikla. Litlu síöar
sviku þeir Breta og sameinúðu sig
Napóleon, en gengu þó aftur í lið
þeicra, sem sameinast höfðu á
móti Napoleon. I Asíu gengu
Rússar í bandalag með ýmsum
þjóðhöfðingjum, sem venjulega
varð til þess að bæla þá undir sig
og innlima lönd þeirra’ við Rúss-
land. | Árið 1896 gengu Rússar í
bandalag meö Kínverjum til þess
'Ktaaáskrift til afgreiðslustofu blaðsins er:
The l.ÖOBERG PRINTINO A Pl’BL. Co.
P.O, Boxl30., Winnipeg, Man.
Ielephone 2 21.
„ . L'tanáskrift.til.ritstjórans er:
Edltor Lögberg,
TP.O.no* 186, Winnlpeg, Ali
Samkvaerat landslögum er uppsögn kaup-
aúida á /blaði ógild nema hann sé skuldlaus
;þegar liann segir upp.-Ef kaupandi, serH
■er í skuld við blaðið, flytur vistferlum án
þess að tilkynna heimilisskiftin, þá.er það
fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnun utailland
Eyrir prettvíslegum tilgangi.
að yerja þá fyrir yfirgangi Japans
| blaðinu London Times, að þó upp- j maiina 0g annarra. Var samning-
Hæð fjár þess, sem þannig hefir í j um ,þannjg hagað, aö ef Japans-
! striðskoStnað gengið, sé ógurlega nwön leituöu 4 Kin\ erja og Russa
i niikil- T'á séu Japansmenn færir j K6reil og Manchúrfu, þá .áttu
j um að bera hana þó Rússar ekki | Rl'lssar og Ktnverjar í félagi aö
endurborguðu hana aö neinu Ieyti. j taka á niot| þcim; og undir þessu
I Tekjur stjóniarinnar hafa stórum | samkoninlags og hjálpsemis yfir-
aukist á síðustu árum, og hagur skini 16orgn Rússar, eins og kunn-
múnná í tandimi er ív*o að,, ugt er unrlir si?? land Rínverja
^með góðum vilja. hafa þeir getað j ()g urfiu verstu ó vinir þeirra. I>eg-
lpna'o stjórninni .í smafámím svo|ar ÞjÓSverjar tóku KiaöChpw. þá
mikiö upp í stríöskostnaSinn, aS L^u Rl-tssar eftir san>komulagi
hefir ekki þurft að fa i vfg viggirtapieiiín Tort Arth-
lánaöa nema talsvert minna en helm.
Kröfur Japansmanna.
Þá ern Japansmenn búnir aö
gera uppskátt hvers þeir krefjást
af Rússum, og búast menn viS, aS
fcröfurnar þyki harðar aðgöngu,
jþótt ovilhöllum mönnum ekki virö-
ist þær sérlega ósanngjarnar eða
öllu harðari en viö mátti búast
tmdir kringumstæðunum. Og
naumast mundu Rússar hafa orð-
iö vægari í kröfum ef þeir heföu
verið sigurvegararnir og átt að
setja friöarkostina.
Komúra barón, formaður jap-
•önsku fulltrúanna ,lagði undir-
■stöðuatriSin til friöarsamninganna
fram fyrir M. Vitte, formann
nissnesku fulltrúanna, á fimtu-
öagsmorguninn var. Aðal-atriðin
J»ar eru þau.að Rússar endtirborgi
Japansmönnum allan ftríðskostn-
aðinn og láti þá fá Saghalin eyj-
tma til eignar og umráða.
Til þess að meiða ekki tilfinn-
ingar Rússa að óþörfu, er hvergi
minst á skaðabætur, heldur endur-
borgun; ekki er heldur með einu
oröi nein viss upphæð nefnd á
nafn .heldur er svo til ætlast, að
um slíkt verði samið síðar ef sam-
an dregur að öðru leyti.
Mörg fleiri atriði eru ■frarri tek-
ín, og bjuggust menn við flestum
þeirra. Leiguhald Rússa á Liao
■Tung skaganum, ásamt PortArth-
nr og Dalney, gangi til Japans-
tnanna; Rússar verði algerlega
á burt úr Manchúriu og Kínverjar
fái aftur öll hlunnindj þau, sem
’Rússar hafa notið í fylkinu; Rúss-
ar viðurkenni þar frjálsa verzlun;
Japansmenn fái allar járnbrautir í
llanchúríu nema aðalbrautina til
Vladivostock, sem Rússar haldi;
yfirstjórn Japansmanna á Kóreu
verði viðurkend; Japansmenn íái
itiskiveiöaleyfi meðfram ströndinni
frá Vladivostock til Beringssumls-!
ins; Japansmenn fái öll rússnesk |
íherskip, sem í stríðinu hafa forðað |
sér inn á annarra landa hafnir; og;
herskipastóll Rússa meðfram Asíu j
að austan verði framvegis tak-1
markaðtir.
Síðasta atriöið og krafan tim
fiskiveiðaleyfiö þykja nokknð hörð j
aðgöngu og auðmvkjandi fyrir
Rússa ;en við hverju er að búast?
Auðmýkjng þeirri að bíða ósigur
hlýóta að fvlgja margar fleiri aufe-1
mýkingar.
ur og nevddu Kinverja til þess að
eða $410,000.000 af $844,- undirskrifa skjal er þeir sjálfir
458,670. Þ ví er enn fremur hald-
j höfðu samið um það, að þeim
,ið fratn, aö þó.stríðið haldi áfram 1 yæri bærinn leigður. pg Japans-
jsvo. áruni skiftir hér eftir, þá menn skárnst ekkÍ!' leikinn fyr en
! stofni l?aö JaPan 1 en&an vanda Rússar svndu sig í því aö leggja
! enn Þurfi aS taka stórfé til láns. j eiflnig undir sig KóreU; Hiö ein.
Ei á tvent bent til aö gera þetta kennilegasta vig alt saman er það;
að áður en samningarnir viS Kín-
! skiljanlegt og eSlilegt: í fyrsta
lagi hefir nákvæmlega verið eftir
! því litið, að láta ekki innlendan
iönað líða nema sem allra minst
við stríðiö, og að þaS hafi tekist,
sést bezt á því, að árið 1904 juk-
ust tekjurnar af útfluttum vörum
um meira en 10 prócent. I öðru
lagi er það föðurlandsástin, sem
gerir þetta eðlilegt. Þótt ekki sé
um mikinn auð eða marga auð-
menn þar að ræða, þá reynist það
drjúgt þegar allir leggjast á eitt
til þess að hjálpa ,og það safnast
þegar saman kemur þó ekki séu
háax upphæðirnar frá hverjum
þegar til lánanna kemur.
verja voru upphafðir og á þeim
tíma sem Rússar þóttust halda
hlífiskildi yfir Kínverjum, þá sker-
ast Japansmenn í leikinn til þess
aö frelsa Kínverja frá yfirgangi
Rússa.
Þannig hafa bandalög við Rússa
allajafna gefist, og með það fyrir
augum er ekki sennilegt að Jap-
ansmenn eða Bandaríkjamenn taki
boðinu.
. -------o-------
Páll Jónsson:
Ljóðmæli. Akureyri 1905.
Kostnaðarmaður Frb. Steinsson.
Bók þessi er nýlega komin hing-
að vestur í bókaverzlun H. S. Bar-
dal. AS ytra útliti er mjög smekk-
lega frá henni gengið, enda er
húft prentuð hjá.hr. Oddi Björns-
syni, á Akureyri, sem skarar langt
fram úr öllum íslendingum i
þeirri grein að leysa útgáfu bóka
vel og fallejspi af hendi.
Bókin er 193 bls. að stærð, og
er framan við liana góð mynd af
höfundinum. Er bókinni skift
niður í átta deildir me6 þessum
fyrirsögnum:
1. Myrkur og morgunroði. 2.
Til vina minna. 3. Gaman og al-
rara. 4. Söngvísur. 5. Við ýms
tækifæri. 6. Þýðingar. 7. Kvæði
úr leikritum. 8. Leikur (Strikið).
Ártölin, sem undir kvæðunum
í bókinni standa, sýna að þau eru
orðin til á tuttugu og sjö ára tima-
bili — 1878—1905. Bókin byrjar
með kvæðinu „Fossinn og eikin“,
lag við Bandaríkin i Norður-Ame- sem ort er árið 1878 ,og höfundur-
ríku. En ekki þykir líklegt, að ! inn þá vakti með eftirtekt á Sér.
Japansmenn eða Bandarikjamenn j Kvæöið er fallegt, enda var því
sækist eftir eða sjái sér neinn j spað þegar það birtist ,að nú væri
gróða i slíku bandalagi. Banda-1 að bætast við, í íslenzka söngflokk-
lag með Rússum hefir aldrei reynst I inn> rödd, sem ekki væri mikil
hagur til langframa. Þegar Rúss- j hætta á, ,eftir byrjuninni að dæma,
ar hafa gengið i bandalag með I að mundi framleiða „falska tóna“.
einhverjum, þá hefir slikt venju- Spáin hefir ræzt. Um það ber;
lega verið til þess gert að fá hjálp bók _Páls fyllilega vitfM.
til þess Hð beita ójöfnuði gegn Frágangurinn, hverVetna i bók-j
einhverjum öðrum, og svo all- inni, ber vott um nákvæmnstu
oítast stigið á hálsinn á félaga eín- randvirkni höfwndarins. Eins og
um þegar hans hefir ekki framar * oðlilegt er. eru kvæðin misjöfn að
þurft við. j gæðum og gildi, en langt er frá-
Eftir að .Rússar böfðu fengfð «þvr, að nokkura „leir“-jörð sé að
Á meðan tilrauaimar til friðar-
samninga standa yfir leikur all-
mikið orð á því, að Rússar séu að
líta sér eftir bandalagi við eitt-
hvert stórveldanna. Og einkenni-
Jegt er það í þvi sambandi, að
helzt lítur út fyrir ,að þeir hafi
sérstaklega augastað á þeim tveim
stórveldum, sem Bretar hafa á síð-
ustu árum staðið í vinsamlegustu
sambandi við. Rússnesku blöðin,
sem sérstaklega eru að'því þekt
að flytja skoðanir stjómarinnar,
halda því fram, að með því móti
gætu friðarsamningar aðgengileg-
astir orðið, að Rússar og Japans-
menn mynduðu bandalag, og jafn-
framt er fram á það sýnt, að slíkt
bandalag sé i alla staði eðlilegt og
hvorutveggja hlutaðeigendum fyr-
ir beztu. Og nú á allra síðustu
dögum er aðal blað stjórnarinnar i
Pétursborg farið að tala um banda
finna á akrinum öllum saman.
Að skáldið hefir oft átt við all-
örðug kjör að búa um dagana má
víða lesa milli linanna. Tilfinning-
in fyrir því að misjafnt sé skift
kemur þó einna ljósast fram í
kvæðunum: „Auðvaldið" og
„Auminginn í öngum sínum“.
Stundum virðast áhyggjumar og
„baráttan fyrir tilverunni“ hafa
tekið skáldið svo föstum tökum,_
að ekki sé annað fyrir hendi en
gefa upp alla vörn, og leggja árar
í bát. Skýrast keniur þetta fram
í kvæðinu „Andvökunótt“:
„Bak við liggur 'ónýt æfi,
eyddir kraftar, voða-nótt,
sviknar trygðir, sviknar vonir,
svikin trú á eigin þrótt.
Líti eg fram, eg að eins eygi
ógn og kvalir, hel og gröf. :
ekkert ljós, sem lýst mér geti
lifisins vfir dauða-höf.
Engrar hvíldar auðið verður,
afl í hverjum vöðva dvín!
út í myrkrið stara, stara
stirð' og þrútin augu mín.
Hafsins raddir kalla, kallax*'
„KónKhri! hér er fnðarból!“
Djúpsins öldur seiða, seiða:
„Sjá .vor faðniur býður skjól!“
En svo glaðnar aftur til:
„Máske næsti morgunröðull
minnar sálar dreifi nótt;
rháske einhver góður geisli
gægist til mín hingað inn;
máske einhver ylur vermi
enn þá lífsins feril minn!“
Vonin um sigur hins góða verð-
ur annars ætíð ofan á í huga
skáldsins. Það efast ekkert um
aö svo fari að endingu, að ljósið
sigri myrkrið, lifið dauðann. I
kvæðinu: „t fyrsta hausthretinu“
er þannig kpmi'st að orði:
„tlið fegursta blóm á viö skaf-
rennings-skafl
hér skiftist, sem lán og nauðin,
og ljósið og svartnættið leika sitt
tafl
og lífinu skákar dauðinn.
Til hamingju náttúran bætur oss
bjó:
Þótt blómreitinn sjáum attðan,
áendanum lifinu efalaust þó
mun auðnast að sigra dattðann.
í ádeilukvæðunum er höfundur-
inn oft bæði bituryrtur og fynd-
inn. „Ráðið“, á bls. 80, ber nægi-
legan vott um þetta og eins þessar
lausavísur:
Farðu, góði’, úr gærunni,
gráan úlfinn láttu sjá.
En týndu ekki ærunni,
hún er svo fjarskalega smá!
og þá er skopvísan um þegnskyldtt
vinnuna ekki lakari:
„Ó, Hve margur yrði sæll
og elska mundi landið heitt,
mætti’ hann vera í mánuð þræll
og moka skít fyrir ekki neitt.“
í tveimur Islandsminnum sem í
bókinni eru kemur glögglega fram
ást skáldsins á landinu og þjóð-
inni. En í öðru kvæöi, „Sam-
komuljóð Möðruvellinga", kemur
liitt líka eins glögglega fram, að
skáldinu finst lítið vera gjört i þá
áttina að bæta landið og þjóðina:
„Og fólkið og landið þarf brevt-
ing til bóta
ef batnandi kjara hér eigum að
njóta.“
Og til hins sama bendir þetta er-
indi í sama kvæði:
„Vér störfum svo fátt, sem að
stvrkir vorm dug,
hver stormur oss • beygir og
hrekwr,
því enn vantar festu og öruggan
hug
og atula, er samheldi vekur,
Ja’Í li ggur Ijver framfara-frjóangi
kalinn
við fátækt og sundrurigar helkulda
aliun.“
Og í sama kvæðinu hvetur hann
landa sína með þessum orðum:
„Vér heitum á sérhvern þann
hugsandi mann,
sem heill vorrar þjóðar vill styðja,
að vinna nú alt, sem að áorkar
hann
að endurreisn fósturlands niðja.
Og fjölmargir smásteinar fjall
mega bera,
af fjölmörgum sandkornum hallir
má gera.“
Eins og vikið er á hér að fram-
an ber allur frágangur kvæðanna.
vott um nákvæmni og að höfund-
urinn gerir sér mjög mikið far um
að hefla og slétta vel. En ekki
verðttr hinu neitað, að býsna mik-
inn keim bera sum kvæðin af því
sem aörir hafa áður 'sagt. Þannig
ertt aö minsta kosti „áhrif“, frá
finska skáldinu J. L. Rtineberg
engum dulin, sem verk þess skálds
þekkja, í kvæðintt „Rósirnar" á
bls. 12, og mætti máske segja, að
nokkttð nálægt Rttneberg væri
gengið l>ar. Á bls. 16 er þessi
staka, með fyrirsögninni „Saga
lífsins“:
„Að hryggjast og gleðjast hér um
fáa daga ,
að hcilsast 04 kveðjast. — Það cr
lífsins saga.“
Þessi staka er ort árið 1894. í
2. útg. af kvæðum H. S. Blöndals,
sem gefin eru út í Reykjavík árið
1891, byrja erfiljóð á bls. 46, með
þessari hendingu:
„Hcilsast og kveðjast. Svo er lifs-
ins saga.“
í kvæðinu „Andvökuljóð" í kvæða
bók Páls byrjar 7. erindi þannig:
„En eg hika — ó, eg hika
erit’ ei þetta svik og tál“.
I kvæðabók H. S. Blöndals byrjar
seinasta erindið í kvæðinu „Bréf-
ið“, á bls. 27 þannig:4
„En eg liika. — Alda kalda,
ertu’ ei líka tál?“
í báðum þessum kvæðum eru höf-
Hví skyldu menn
borga háa leigu inn í bænum.mqP-
an hægt er að fá land örskamt frá
bænum fyrir gjafviröi ?
Eg hefi til sölu lancl í St. James
6 mílur frá pcsthúsinu, fram meö
Portage avenue sporvagnabraut-.
sem menn geta eignast tneö $10
ið urborgun og $5 á mánuði.
Ekran að eins $150. Land þetta
er ágætt til garðræktar. Spor-
vagnaf flytja menn^alla leið.
H.B.Harrison &Co.
Bakers Block, 470 Main st.
WlNNIPEG.
N.B.—Skrifstofa mín er í sam-
bandi við skrifstofu landa yð-
ar, Páls M. Clemens, bygg-
ingarmeistara.
undarnir hvor ttm sig’ að tala' um
áhrif ölduniðsins á sálarástand
þeirra eins og það var þegar
kvæöin tirðit til.
„Þó kaldttr sé faðmttr er hjarta
þitt heitt“
byrjar þriðja erindi á í kvæðinn
„Sumarvístir til lslands“, eftir H.
S. Blöndal og er þaö kvæði ort
árið 1886. í kvæði Páls „ísland“,
á bls. 126 í bók hans kemttr fyrir
þessi ljóðlína í fyrsta erindi:
„Þó skaut þitt sé kalt, þá er
hjarta þitt heitt“
og er það kvæði hans ort á hér-
aðshátíð Eyfirðinga árið 1890.
-----------------o-------
Þetta fáorða álit um bókina
birtist hér í blaöinu til þess að
benda löndtun vorum hér vestan
hafs á, að hún sé í alla staði eigu-
leg bæði hvað ytri og innri frá-
gang snertir. Vér vildum ekki
lítta undir höfuð leggjast að
vekja athygli landji vorra á
henni, þó útgefandinn hafi ekki,
freipur en aðrir bókaútgefendur
heima, fundið köllun hjá sér til
þess að sýna „Lögbergi" þá
kurteisi að senda því bókina til
umsagnar.
T0R0NT0 SYNINGIN
Frá a4. Ágúst til 10 September 1905.
CANADIAN
NORTHERN
EXCURSIONS
Canadi
lan
Fram og aftur frá W.peg
$42.80
Northern
FARSEÐLAR frá 24.—30. Ágúst gilda til 24. September
1905-
LEIÐIR: Meö Can. Northern til Port Arthur, þaöan ann-
aöhvort meö járnbraut eöa vatnaleiö.
Frá stööum vestur frá Winnipeg veröur fargjald $42.80 og
aö auki fargjald heimanaö til Winnipeg, hálfu ódýrara
en vanalega.
GUFUSKIPA HRAÐLESTIN fer frá Water st. stöövun-
um daglega..............kl. 16,00
Keinur til Port Arthur.............. “ 8,30
Nákvæmari upplýaingar fást hjá öllum agentum Canadian
Northern félagsins.
Farbréfasala í Winnipeg aö
c.or. Portage ave ít .Main St. Tel, 1000. V\ ater st. I)epot, Tel, «826