Lögberg - 08.04.1909, Side 1

22. ÁR.
II
WINNIPEG, MAN., Fimtudaginn 8. Apríl 1909.
Fréttir.
Símskeyti frá Kaupmannahöfn
31. f. m. hermir frá komu íslenzku
þingforsetanna til Kaupmanna-
hafnar. Þeir höftSu gengiö fyrir
konung þann dag og hafði Kristj-
án háyfirdómari Jónsson or?S fyrir
þeim. Konungmr íhafíSi spurt
margs um stjórnmálahorfurnar og
fullyrti Kristján, að niutíu og niu
íslendingar af hundratSi væru mót-
fallnir skilnatSi, en þeir væru móti
milliiandafrumvarpinu af því a?S
þaö veitti íslandi ekki óskoratSan
rétt til sjálfsforræíSis, og mundu
samningar ekki takast um þetta
mál nema íslendingar kæmu sínu
frím. Hann lét þess getitS eftir
samtalitS, að hann byggist ekki vitS
neinum árangri af þessari utanför.
f Maraþons kapphlaupinu, 75 þeirra rnanna af hverju þús-
sem háíS var í New York 3. þ. m., undi á þenna liátt. Stjórnir járn-!
vartS Frakkinn Henri St. Yves brautafélaganna eru farnar aö sjá,!
skjótastur. Hann hljóp 26 míl- |aiS eina ráíiS til aS koma í veg fyr-
ur á enda á 2 kl.st. 40 mín. 50 sek. ir þetta mikla manntjón veröi þaö j
Hinir lilaupamennirnir, sem þar a$ leggja blátt bann fyrir aS flakk j
reyndu sig, voru Englendingurinn arar geti ferðast ókeypis meíS
Alfred Shrubb, ftalinn Dorando i flutningslestum eða gangi eftir
Pietri, Mat Maloney ameriskur, brautarteinunum.
jjchnny Hayes, sá er vann verð-1 ------------
launin í Maraþon hlaupinu í j Great Northern félagið hefir í j
Lundúnuum í fyrra og Tom Long byggju aS leggja braut inn íj
loat, Indiáninn frá Canada. Manitoba mjög bráSlega, fram-
Margir höfíSu la!ið hann líklegast- lengja braut sina frá Hannah þrjá
Flutingafélög i Austur-Canada,
hafa lýst yfir því, að skipagöngur
muni byrja á stórvötnunum 17. þ.
m. Er það með fyrsta móti nú í
nokkur undanfarin ár.
an til sigurvegara, því atS hann er
nafnfrægur hlaupari og víða verð-
launaður, en í þetta skifti upp-
gafst hann þegar hann hafði
hlaupið 19 mílur. “Engi er einna
hvatastur.’’
ÞaS bar viS i Lundúnaborg 2.
þ. m., aS flokkur kvenfrelsis-
kvenna flyktist aS Asquith forsæt-
isráðherra þar sem hann var á
gangi. Tvær náðu í hann og báSu
hann allþarflega aS veita konum
jafnrétti. Hann slapp frá þeim
án þess aS lofa nokkru.
Allfjörugar umræSur hafa veriS
| um tollmála frumvarpiS í sain-
bandsþingi Bandarikjanna. Ýms-
ir Demokratar bafa gagnrýnt þaS
mjög, einkum Mr. Clank; þó virS-
ist svo sem skoSanir manna um
þaS skiftist ekki eftir flokkum.
ÞaS er haldiS aS atkvæSagreiSsla
fari fram um þetta mál 10. þ. m.
Birrell írlandsráSgjafi lagBi
fram í brezka þinginu frumvarp
sitt til írsku landlaganna nýskeS.
RáSgjafanum fórust svo orS, aS
ekki veitti af aS veita niu hundruS
og fimtán miljónir dollara til
aS seSja .“land sult” Irlendinga
írsku nationalistarnir voru ein-
huga um aS mótmæla frumvarp-
inu, því aS þeim þykir sem þaS
muni eigi fullnægja kröfum ír-
lendinga.
Stjórnin í Serbíu gekk fyrra
miSvikudag aS skilmálum þeim,
er Austurríki og stórveldin hin
settu til friSartryggingar, og sendi
svo látandi yfirlýsingu til rúss-
nesku stjórnarinnar:
1. Serbía iýsir yfir því, aS rétt-
indi hennar eru óskert eftir inn-
limun fylkjanna Bosnia og Herze-
govina, í Austurríki, og felst á til-
löjgur stórveldanna umi aS nema
úr Berlinarsamningnum 25. grein-
ina.
2. Serbía ætlar ekki aS mót-
mæla innlimun Bosnia og Herze-
govina.
3. Serbia ætlar aS varSveita friS
samlegt samband milli sín og
Austurrikis.
4. Serbía ætlar aS koma þeirri
skipun á her sinn aftur, aS hann
verSi hæfilega- mikill og ekki
meira, gefa varaliSi og og sjálf-
boSaliSi heimfararleyfi og sjá um
aS engir herflokkar eSa byltinga-
manna hópar utan landhersins eigi
skjól í landinu.
Nú stendur yfir samninga-til-
raun milli Péturs Serbiukonungs
og stjórnarinnar er hann leggur
niSur völd. Pétur konungur krefst
þess aS SerbíuþjóSin veiti sér ríf-
legan lifeyri og kaupi sér sæmi-
legt heimkynni eriendis. En mörg
um hinna atkvæSamestu stjórn-
málamanna í Serbiu þykir þaS
varia mega viSgangast aS þjóSin
ali lengur önn fyrir Pétri konungi
en meSan hann situr á konungs-
stóli. Svo minnisstæS er þeim
undirskrift hans undir skjaliS
góSa, þar sem hann lofaSi aS láta
aldrei refsa þeim, er myrtu Alex-
ander konung og Drög.u drotn-
ingu.
tíu mílur norSur yfir landamærin.
Brautarlagning þessi hefir þegar
veriS falin verkstjóra.
tímum átt þar lítt kost landvistar.
En nú hefir þaS fengist nýskeð.
Enskur jarSfræSingur frá Glas-
gow háskóla, Dr. Gregory, er ný-
kominn þaSan úr landkönnunar-
ferS. — Cyrenaica dregur nafn af
Cyrene borginni fornu, og er
breiSur tangi austan viS Tripolis;
þar er skógur nægur og vatn og
loftslag milt og gott eins og ann-
arsstaSar viS MiSjarSarhaf. Mikl-
ar- rústir eru þar frá fornöld, enda
hefir líklega veriS þar bygS mikil
á dögum Trajans, því aS sagt er
aS á stjórnarárum hans hafi GyS-
ingar á Cyrenaica lagt aS velli tvö
hundruS þúsund Rómverja og
Grikki.
MeS byrjun þessa mánaSar
gengu í gildi í Bandaríkjunum lög
sem banna allan innflutning á óp-
íum hreinu eSa bíönduSu nema til
lyfja aS eins.
Sex. fólksflutningaskip komu tii
New York á föstudaginn var
Þau fluttu 10.000 manns til Banda
ríkjánna, flest þaS fólk frá
.ströndum MiSjarSarhafs. Menn
muna ekki eftir aS jafnmargt fólk
hafi fyrri komiS til New York frá
Evrópu á einum degi.
Kínastjórn hefir fastráSiS aS
byggja nýja járnbraut þvert yfir
Mongolia frá Kalgan alt að Sí-
beríubrautinni viS llrga. Mon-
gólsku prinzarnir hafa lofast til
aS greiða kostnaSinn viS brautar-
lagningiuna. %
Símskeyti frá Cairo í Egypta-
landi getur um uppreisn i löndum
Breta þar sySra. SetuliSiS enska
í Cairo var kallaS út til aS bæla
hana niSur.
Roosevelt forseti kom til Gibr-
altar á föstudaginn var á leiS sinni
til Afríku.
William Booth, Sáluihjálparfor-
ingi, er staddur í Pétursborg um
þessar mundir og er aS leita leyfis
stjómarinnar um aS mega koma
upp sáluhjálpar hersveitum þar i
landi. Helga sýnódan er því mjög
andvig.
Nú hefir því veriS lýst yfir í
Washington aS svo sé til ætlast,
aS lágmarks ákvæSiS í tollmála-
frumvarpinu' skuli ná til allra
þjóSa um eitt ár. AS því liSnu
skuli hámarkstollákvæSunum beitt
viS hverja þá þjóS, er eigi veiti
Bandaríkjunum eins mikil toll-
hlunnindi eins og nokkurri annari
þjóS sem viS er skift.
Hinn 4. þ. m. áttu verkamenn •
Paris afar fjölmennan fund meS
sér. Fyrir ljontim gengust bylt-
ingasinnuS félög verkamanna.
Verkefni fundarins var aS ræSa
um hversu verkamenn ættu aS
fara aS því aS vinna gegn núver-
andi stjórn á Frakklandi, sem
verkamenn eru orSnir óánægSir
meS. ÞaS er sagt í nýkomnu sim-
skeyti frá Paris aS ýmsum blöS-
um þar segi illa hugur um afleiS- j
ingar af þessum fundi og búist
viS aS uppreisn verSi hafin gegn
stjórninni.
Tveggja ára gömul stúlka, dótt-
ir kaupmanns í Southey-þorpi í
Sask., hafSi komist svo úr rúmi
sinu á Siunnudagsnóttina var aS
enginn varS var viS og gengiS i
svefni út aS járnbrautarspori er
þar liggur meS fram bænum
Lest C. P. R. félagsins fór fram
hjá um sama leyti og rakst á barn-
iS svo þaS beiS bana af og fansl
örent skömmu síSar.
Rússakesari ætlar aS heimsækja
þjóShöfðingja á NorSurlöndum
Kitchener lávarSur, yfirforingi 1 ^ öndverSu komandi sumri, og
Bretahers á Indlandi, leggur niS-
ur völd í ÁgústmámuSi næstkom-
andi. í staS hans hefir veriS skip-
aSur O’Moore Cragili herforingi,
er löngum hefir veriS i herliSi
Breta austur í Asíu.
jafnvel aS fara til Lundúna. Hann
hefir skamt ferSast út úr Rúss-
landi síSan 1901.
Rússneska þingiS hefir samþyki
frumvarp þess efnis, aS koma í
stofn rússneskri búnaSarmálaskril
stofu í Washington.
RáSherraskifti hafa nýskeS orS-
iS á Grikklandi. Óánægja meS
tollmálastjórnina talin orsökin.
Nú eru fjörutíu ár liSin frá því
aS skip fóru aS ganga um Suez-
skurSinn. Tekjur af honum 1907
voru samtals 120 miljónir franka
eSa átta miljónum meira en áriS
fyrir. ÁriS 1907 sigldu um hann
4,267 skip. Hlutafélagseigendur í
þessu fyrirtæki hafa haft stórfeld-
an hag af því. Hlutabréfin, sem
kostuSu hvert um sig 500 franka,
eru nú metin 4,000 franka. Dýpt-
in á skurSinum er nú orSin 9
metri, en félagiS lætur enn halda
áfram aS dýpka og breikka skurS-
inn. Svo er til ætlast aS hann
verSi orSinn 11 metra 1915 og tölu
vert breiSari en hann er nú.
Rússneska þingiS samþykti á
föstudaginn var fjárvéitingarnar
til herkostnaSarns, alls 258 milj-
ónir doll., þar á meSal eru $2,242,-
500 til aS bæta .Eystrasaltsflota.
Hann er mjög illa búinn, en þó
var feld tillaga um aS láta smíSa
nýtt og öflugt herskip honum til
styrktar. Einn þingmaSur hélt því
fram aS flotinn væri í “aumkv-
t..„ . ,, x. _ unarverSu ástandi”, og heimtaSi
Pess var getiS 1 siSasta blaSi, aS , , . . ’ °
Kóleran í Pétursborg er nú loks
aS réna. Hún gaus upp í Septem-
bermánuSi í fyrra og hefir veriS
mjög mannskæS í allan vetur, og
orSiS 4,000 manns aS bana, en |
sýkst hafa rúm 10,000.
Castro forseti væri á leiS til Vene-
zuela og er nú sagt, aS Banda-
ríkjastjóm hafi vakandi auga á
öllum ferStum hans. ÞaS Hggur í
augum uppi, aS hún getur miklu
ráSiS um vernd friSar í Venezu-
ela. AS sjáifsögSu munu Englend-
ingar, Hollendingar, ÞjóSverjar
og Frakkar láta sér vel líka allar
viSurkvæmilegar aSgerSir Banda-
ríkja aS því er þaC snertir aS koma
í veg fyrir byltingar í Venezuela
af hendi Castros. Bandaríkjamenn
ætla aS hamla því, aS áhangendum
Castros komi vopn eSa skotföng
frá Bandaríkjum.
aS nefnd væri skipuS til aS kynna
sér hversu flotamálunum væri
komiS.
SíSasta teikn forræSis Banda
ríkjanna yfir Cuba var brott nunv
iS um hádegi 31. f. m. þegai
BandaríkjaflaggiS á setuliSsstöS
inni í Columbia Camp, var dregit
niSur, og jafnSkjótt aftur hafit
á stöng hinn rauSi lýSveldisfán
Cubamanna.
Búist er viS aS um sjötíu þús
und innflytjenda frá Bandaríkjun
um flytji til Canada á þessu ári Oj
setjist aS á tuttugu og eitt þúsun
heimilisréttarlöndum.
Kínastjórn hefir fastráBiS aS
leyfa fréttariturum bæSi þarlendra
blaSa og erlendra aS vera viS-
stöddum jarSarför keisarans og
keisaraekkjunnar, er létust í vetur.
Þau á aS greftra 1. Maí. En það
er í fyrsta sinni aS fréttariturum
hefir veriS sýndur sá sómi í Kína.
Frétt frá Lundúnum segir, aS
Mr. Zangwill GySingavinur, þyk-
ist hafa fundiS ættbræSrum sín-
um, GySingum, heppilegan dval-
Svo segir í skýrshim Bláu bók-
arinnar áriS 1907 um saknæm laga
brot hér í Canada, aS síSustu tíu
árin þar á undan hafi þeim, sem
komust undir manna hendur fyrir
drykkjuskap fjölgaS um 164 prct.
ÁriS 1907 voru 29,802 menn
dæmdir fyrir drykkjuskap, 28,521
karlmaSur og 1,281 kona. Flest
brot fyrir drykkjuskap voru1 hér t
Manitobafylki, hlutfalíslega viS
fólksfjölda, þá í Brit. Columbia,
þá Nova Scotia, þá New Bruns-
wick, þá í Alberta og Saskatche-
wan, þá í Ontario, og fæst í Que-
bec. Á því ári voru 37 sakaSir
um morS og átta dæmdir sekir.
BandaríkjablöS segja, aS um ] arstaS, á Cyrenaica-tanganum á
15,000 flakkarar bíSi bana á járn- Afríku norSanverSri skamt vestan
brautum þar í landi árlega. SvoJviS Egyptaland. Þó aB landsvæSi
I telst til aS um 200,000 slíkir menn þetta liggi í grend viS Egypta-
Séu nú þar til, og farast eftir því land, hafa Evrópumenn á síSari
Bindindismálinu miSar vel á-
fram í Michiganríkinu. Á mánu-
daginn var fór fram atkvæSa-
greiSsla um vínbann í 27 county-
um og var þaS samþykt í 14
NR. 14
þeirra. Þar verSur fimm hundr-
uS vínveitingastofum lokaS.
Á fimtudaginn var samþykti
efri deild franska þingsins verzl-
unarsamninginn milli Frakklands
og Canada meS 317 atkvæSum
gegn 6.
Fyrir síSustu helgi voru allmikl-
ar ummræSur í sambandsþinginu í
Ottwa um tillögu andstæS-
inga stjórnarinnar er fór i þá átt
aS hefja samskonar rannsókn í
öllum hinum stjórnmáladeildunum
eins og gerS var í sjómála stjórn-
ardeildinni. Þeir afturhaldsfor-
kólfarnir sumir voru stórorSir
mjög og ákærðu stjjórnina harS-
lega, einkum Foster. Sir WilfriJ
Laurier svaraSi ákærum hans og
var óvenjulega biturorSur í Fost-
ers garS. AS umræSunum lokn-
um var tillagan feld meS miklum
atkvæSamun.
Ný gullnáma hefir fundist i
Klondyke og er sagt aS um $500
af gulli séu þar í tonninu.
Á Englandi eru nýgengin í gildi
lög um uppeldi barná. Þar er
meSal annars tekiS fram, aS börn
megi ekki ala upp í húsakynnum
þar sem háskalegur óþrifnaSur
eSa óhæfilega margt fólk hafist
við. Eftir þessum lögum má og
taka börn af þeim fósturforeldr-
um, sem eru kærulaus, drykkfeld,
ósiSsöm eða hneigS til glæpa.
LifsábyrgSarfélögum er og bann-
aS aS líftryggja fósturbörn og
sektir og fangelsi líggur viS ef
upp kemst um aS fariB hafi veriS
illa meB þau böm í þvi skyni aS
hafa fjárhagslegan hag af því. —
Betl er harSbannaS og reykingar
unglinga innan 16 ára sömuleiSis,
og sérhverjum tóbakssala er bann-
aS aS viSlögSum sektum aS selja
nokkrum unglingi tóbak, sem er
yngri en sextán ára. Engan ung-
ling, sem er yngri en 14 ára, má
dæma til dauSa. I þess staB má
dæma unglinga í svo margra ára
fangelsi, sem dómsmálástjórninni
sýnist. Engan ungling ómyndug-
an má setja í fangelsi fyrir skuld-
ir eSa ógreiddar sektir . Foreldra
eSa fjárhaldsmenn má skylda til
aB greiSa skuldir, sektir eSa skemd
ir, sem börn þeirra valda. VeS-
lánamöngurum er bannaS aS taka
viS nokkrum hlut af unglingi sem
er yngri en fjórtán ára.
Úr bænum.
og grendinni.
Hraustur og efnilegur unglings-
piltur getur fengiB stöSuga ac-
vinnu hjá Lögbergsfélaginu nú
þegar.
Bændur ætla aS byrja aB sá i
akra sína sumstaSar i Saskatche-
wan og hér i fylki í þessari viku.
Herra Sveinn Símonarson biSur
þess getiS, aS hann hefir flutt bú-
ferlum frá Hallson til Hensel, N.
ÍD., og biSur menn aS senda fram-
vegis blöS og bréf sin þangaS.
Séra N. Stgr. Thorlaksson fór
suSur til Pembina s. 1. laugardag
og til Grafton á mánudaginn.
Hann hélt guSsþjónustur á báSum
stöSunum og kom hingaS aftur á
þriBjudaginn.
DauSur maSur fanst hér í RauB-
ánni siSastl. laugardag. Hann
þektist af bréfi, sem fanst í vasa
hans. Hann hét Fred Lorne
Haines, og hvarf héSan úr bænum
aS kvöldi 21. Nóvember í haust er
leiS. Hann hafSi veriS úti þaS
kveld meS einhverjum kunningj-
um sinum og voru þeir viS skil,
og vissu ekki hvaS um hann hefBt
orSiS. Hann á bróSur hér í bæn-
um, sem fullyrSir aS hann haíi
veriS myrtur en ekki fyrirfariS
sér. Rannsóknum málsins mun.
ekki lokiS enn.
Dáin er hér i bænum 1. þ. ni.
Miss Jóhanna Ingveldur Johnson,
569 Simcoe St., eftir langa legu;
hún var efnileg stúlka, 14 ára göm
ul, fædd 25. Marz 1895. — Séra
Jón Bjarnason jarSsöng hana 3.
þessa mánaSar.
Þau hjónin Mr. og Mrs. J. T.
Bergmann, 738 Toronto str., mistu
son sinn Tryggva aB nafni 29. f.
m., níu vikna gamlan. Hann var
jarSsunginn af sr. Fr. J. Berg-
mann 31. f. m.
GuSsþjónustur í Fyrstu lútersku
kirkju verSa sem hér segir:
Skírdag (\ dagj kl. 8 aS kvöldi.
Föstud. langa kl. 7 aS kveldi.
%_______
í næstliSnum mántiSi hefir ver-
iS litiS um næma sjúkdóma hér i:
bænum aS undanteknum misling-
um. Af þeim sýkst 45, af tauga-
veiki 6 aS eins, flekkusótt 13, dipt-
eríu 15, tæring 6. Úr dipteríu hafa
tveir dáiS og tveir úr tæringu.
Dr. J. E. Brown hefir veriS aB
ferBast um Vestur-fylkin síSast-
liBna þrjá mánuSi i þarfir Good-
templara reglunnar, til aS útbreiSa
bindindi. Á þeim tíma hefir hann
stofnaS 18 stúkur í Alberta, Sas-
katchewan og Manitoba. SíSast-
HSiS föstudagskveld talaSi hann \
Selkirk. MeS honum var hr. A.
S. Bardal héSan úr bænum og
hélt hann ræSu á íslenzku viB
sama tækifæri. Hr. Bardal fór
niSur i SeHcirk á þriBjudaginn aS
greiSa fyrir bindindismálinu og
hefir i hyggju aS stofna þar stúku
innan skamms meSal enskumæl-
andi manna.
ÁkveSiS er aS margir sunnudags-
skólar í Winnipeg hafi sameigin-
lega söngskemtan í Happyland-
garSinum, einhvern laugardag,
snemma í JúnímánuSi. Er búist
viS því, aS þar syngi tvö til þrjú
þúsund börn og unglingar.
Sunnitdagsskóli Fyrsta lút. safn.
tekur þátt í þessum samsöng og
biSur oss aS birta hlutaSeigendum
þaB sem nú skal sagt:
Á föstudagskveldiB 16. Aprít
kl. 7, verSur fyrsta söngæfing
þess sunnudagsskóla- söngflokks
haldinn i kenslusalnum undir
kirkjunni og síSan verSur æfing-
tinum haldiS áfram á hverju föstu
dagskveldi á sama staS og tima.
Eftir nokkrar æfingar hafa svo
söngflokkarnir “District rehears-
al” og “General rehearsal” áSur
en hin mikla samsöngsskemtan fer
fram í Happyland garSinum.
Söngbækur meS nótum kosta to
cents hver, fást hjá sunnudagssk.-
kennurunum eftir skólatima á
páskadaginn. ÓskaS er aS böm og
unglingar, sem hafa söngrödd,
vilji taka þátt í þessum æfingum.
ÞaS skilyrSi er sett, aS allir þeir,
sem syngja vilja viS hina sameig-
inlegu söngskemttin, hafi í minsta
lagi sókt þrjár söngæfingar af
hverjum fjómm, sem hafSar hafa
veriS. Eær jhver nemandi seSit
meS söngbók sinni og merkir
kennari á seSilinn í hvert skifti
er nemandi kemur til æfingar.
Hafiö þér séö nýju hattana brúnu? ÞeiI er“NtwmTORKBeint ,rá
---Dökkbrúni blærinn og flötu böröin gera þá mjög ásjálega. -
W HITE & MANAMAN, 500 Main St., Winnipeq.
Hlióðfæri. einstök lög nótnabækur.
Og alt sem lýtur aöjmúsík. Vér höfum stærsta og bezta úrval af
birgöum f Canada, af því tagi, úr a8 velja. Verölisti ókeypis.
Segið oss hvaö þér eruö gefinn fyrir
WHALEY, ROYCE & CO., LTD.,256 M\in St. WlNNlPEG.