Lögberg - 21.07.1910, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGI-NN 21. JÚLÍ 1910.
LÖGBERG
;fiO út hvern fimtudag af Thb Lög-
ÍKRG PRINTING & PUBLI9HING Co.
Cor. William Ave. & Nena St.
MaNItoba
WlNNiPEG,
S. BJÖRNSSON, Editor.
JJ. A. BLÖNDAL, Bus. Manager
Utanáskrift:
Tlte Logberg Printing & Pnblishing (’«.
1*. O. Box l WINMPKG
Utanáskrift ritstjórans:
Editor Logberg
* O. BOX ítOH I- WINNIPEO
PHONE main
[Eftirköst einvígsins.
St. Andrews lokurnar.
Á þriSjudaginn var fór Sir Wil-
frid Laurier á lystiskipinu Winni-
toba til St. Andrews lokanna til at5
afhenda þaö mannvirki til almenn-
ings afnota. í för me« honum
var Pugesley ráðgjafi og ýmsir
meiriháttar starfsmálamenn héban
úr bænum. Heyrbfst ekki annaö
a« allir væru sammála um þaö, aö
St. Andrews lokumar væru hi8
þarfasta verk, og ómetanleg sam-
göngubót.
Sú befir oig lengst af veri5
skoftun manna bér i bæ.
Kunnugir munu þa5 muna a5
iim mörg ár hafa Winnipegbúar
þráS a5 fá þessa samgöngubót
gerða. Mörg ár eru liðin síöan
þingmenn af báöum stjómmála-
flokkum hétu því aö fá þessar flóð
lokur geröar og þar meö skipaleiö
um strengina. Jafnvel afturhalds-
sambandsstjórnin gamla haföi heit-
ið því, aö vísu rétt fyrir kosningar
1896, aö láta gera þetta mannvirki,
en það er núverandi sambands-
stjórn sem heiðurinn á af að hafa
komið því i framkvæmd.
Af því að málinu horfir þannig
við, sætir það mestu furðu að aft-
vrhaldskapparnir skuli vera bólgn-
ir af vonzku yfir því að lokurnar
séu nú fullgerðar, og telja þeim
$1,500,000 sem til þessa fyrirtækis
hefir verið varið á glæ kastað, og
aö þeir sem þannig færu með a’-
manna fé ættu ekki að hafa heimild
til að hafa það handa á milli.
Ajækk þessu voru ummæli eins
formælanda conservatíva flokksins
hér í Winnipeg ekki alls fyrir
löngu, og kennir þar meiri en lit-
illar ósanngirni. Það er eins og
gremjan skíni í gegn um orðin yfir
því að það skyldi verða hlutverk
litærala í stað conservatíva, að leysa
þetta þarfa verk af hendi og eng-
in minsta trygging er fyrir því að
verk þetta hefði orðið ódýrara land-
inu þó að conservatívar hefðu ver-
ið við stjórnvölinn. öllu heldur
hið gagnstæða. Afturhaldsstjóm-
ir í sambandsmálum hér í Canada
hafa þó raun á sér gefið að sam-
göngubætur unnar af þeim fyrir
almannafé hafa orðið býsna dýrar.
Svo þótti hún verða, Canadian
Paoific járnbrautin, þó ekki sé
fleira talið, og miðað við fengna
reynslu mundu St. Andrews lok-
urnar hafa kostað landið töluvert
meira fé, ef conservatívar heföu
verið við völd.
Hitt er satt, að það hefir gengið
helzt hil seint að gera lokur þess-
íir. en bæði er þetta hið mesta
mannvirki og núverandi stjóm
befir margar fleiri þarflegar um-
.bætur liaft með höndum, sem verja
hefir þurft til æmu fé.
En nú eru St. Andrew lokurnar
fullgerðar og nú er greið skápa-
leið fengin milli Winnipegbæjar
,og Winnipegvatns, og það er full-
wíst, að mannvirki þetta verður
•d« ómetanlegu gagni bæöi Winm-
pegbæ og öllu þessu tylki, þegar
fram bða stundir.
Það eru nú rúmar tvær vikur
síðan lauk einvígi þeirra hnefleika
mannanna Jeffries og Johnsons, er
börðust í Reno í Nevada 4. þ. m.
Á þeim tíma hafa eftirköst einvíg-
isins komið allgreinilega í ljós, og
hafa þau verið öll önnur en æski-
leg, upptendrun haturs milli hvítra
manna og svertingja, bardagar og
blóðsúthellingar.
Hefir kveðið svo ramt að þeim
að í sumum Bandaríkja hefir ver-
ið bannað að sýna kvikmyndir af
viðureign hnefleikamannanna, því
að haldið hefir verið að slíkar
myndasýningar mundu vekja
nýtt uppþot og óvild.
Afarmikið tjón hefir af þessu
leitt, því að útgáfuréttur þ«ssara
mynda hafði verið keyptur dýrum
dómum. í Canada, Suður-Amer-
íku og Evrópu á aftur að sýna
myndir þessar.
Svo er samt að sjá, að þær verði
eigi sýndar í öllum fylkjum hér i
landii, því að Whitney stjórnar-
formaður í Ontario hefir lagt blátt
bann fyrir að sýna myndir þessar
í Óntario, og virðist hann hafa
allsrildar ástæður fyrir því banni.
Viðureign hnefle.ikamanna, eink
anlega annara eins trölla og þeir
Jeffries og Johnson eru, hlýtur að
vera afar hrottaleg, og meiðingar
og limlestingar langt um tíðari,
heldur en í aflsmunaglímu, er sum
um þykir býsna svaðaleg. Það er
t. d. sagt að Jeffries hafi hrækt
út úr sér munnfylli af tönnum
eftir eina atrennuna.)
Sem betur fer, virðist svo sem
menn séu nú að vakna til meðvit-
undar um það, að slík skemtun sé
ekki holl fyrir fólkið. né vel fallm
til þess að glæða sannan fegurðar-
smiekk hjá því. A það bendlir
bannið. sem Whitney stjórnarfor-
maður í Ontario hefir gefið út um
að þar í fylki skuli ekki sýna kv,ik-
myndir af bardaga hnefleikamann
nna Þar kemur ekki til greina
bætta af þvi að blásið verði aö
kolum haturs og heiftar milh
hvítra manna og svertingja. Svert-
ingiahatrið er ekiki orðið svo
magnað enn þá hér í Canada, og
er 'það þakkalaust að vísu.
er hættan a að það
banninu veld
Þess vegna
Aíkjunum verið
bannað að sýna hreyfimyndir af
bardaga bnefleikamannanna.
Það er nauðungarbann þar, en
ekki sprottið af óbeit a þussa-
skapnum, ems og senntlega
valda bamninu í Ontano. .
beit ætti að fá sem sterkast bald
liugum flestra tnanna.
Það er svo ruddaleg og 51 cy
að horfa
gefast vel. Bæði þótt kveða minna
að meltingaróreglu barna, eftir að
farið var að fylgja reglum þeim,
sem kendar voru fákunnandi mceðr
um, og mörgipn börnum sem sjúk
voru batnað við þá tilbreyting um
hSrðmsemii og annað er af skóla-
námi þessu leirldi.
Þetta er hin fyrsta viðleitni eða
ráðstöfun af hálfu hSns opinbera
til að kenna stöðugt á þar til ætl-
uðum skóla, er almenningur hafi
til afnota, hversu hefta megi hinn
geigvænlega barnadauða í stórborg
unum. Þykir sennilegt að aðrar
þjóðir fari þar að dæmi Englend-
inga.
Eins og kunnugt er. hefir barna-
clauði í hinum mentaða heimi mink
að afarmikið á síðustu áratugum
eftir það, að framfarirnar í lækn-
isfræðinni fóru að verða sem stór
stígastar. I því efni má t. d. benda
á lækningar á diphtheria. Hér í
Canada dóu úr þeirri veiki árið
1881 eitthvað um 4,500 börn, árið
1891 dóu 3.536 börn úr þeirri veiki,
en árið 1901 ekki nema 1,982 og er
það geysimikill munur á 20 árum
að eins, og einkanlega þó þegar
það er tekið til greina, að á þessu
tímabili hefir fólki í Canada fjölg-
að um þriðjung.
Laurier og lækkun
farmgjalds.
En það
tendrist upp á ný sem
ur í Bandaríkjunum.
hefir í sumum
limlesta
annan, þó að
srert
menn
hvorn
islee skemtun
oe skaðskemma
á sýningarsviði se og
eftir “kunstarinnar re|lu™
sem grófgerðast, Ijota
legast er í ían manna.
og
dýrs-
Barnadauði.
kom saman í
er
Ne{nd manna ^
Canada, hefir n>lega
skýrslu um star ■ _ {rá
Þar er meða an barnadauða
beilsufari T barna-
sert°T iw*.
Og
dauöa hér og 1 »«» ^
t skýrslunum er svo sagt ^
Enfanf S litverjum ^sund,
á íy;t, en í Ontariofylki 132
sem fseðast, -þýzkalandi
er bamadauði osr deyr
fæðlast /^fyrsta án.
fimtungur Þf1 l00g bera þa«
SkýrslurBanda sem
meö sér. að ^ yorU ungböm
önduðust þar * tU< aB 1
á íyr5ta a"‘ ^Sandv. BaitfankJ-
bæjvínum a, j { Öhum bom-
um og Canada að a ^ aí>
um sem>ar efur
hundraði * Y ef emkum kent
fæðinguna. ?ftakorti 0g >vt að
þéttbýh, urnhrrð & brjósti.
börmn geU ^endingum »
Það ma seg) . -r allra hafa
hróss, að t>ei stofna skola
nengist
(\ Sheffield) til að kenna mæðntm
bamafóstur. Kensla sú hefir þott
Ræða sú. sem Sir Wilfrid Lauri-
er hélt í Amphitheatre hér í bænum
fyrra þriðjudag, var að mörgu leyti
merkileg. Hann gerði þar ítarlega
grein fyrir stéfnu sambandsstjórn-
arinnar í landamerkjamálinu og
sýndi ljóslega fram á, að það er
fylkisstjórnin hér í fylkinu sem nú
lætur á sér standa að semja við
sambandsstjórnina.
Annar þátturinn í ræðu hans var
um stefnu sambandsstjórnarinnar í
samgöngumálum og áhnga' þann er
hún hefir sýnt um að fá lækkað
farmgjald á búsafurðum bænda til
markaðar.
Fer hér á eftir sá þáttur ræðu
st jórnarformannsins:
Winnipegborg er einhver mesta
verzlunarborg á hieginlandi Cap-
ada. Hún er miðstöð verzlunar
allrra þeirra bæja og þorpa senj
liggja á milli Kletta fjalla og
Superiorvatns. Henni er svo í
sveit korrrið, að hhitverk henniart
verður aðallega þaö, að senda frá
sér afurðir Norðvesturlancfsins,
og senda út um Norðvesturlandiö
varning frá gamla heiminum.
Aðal afurðir Norðvesturlandsins
hafa til þessa tíma verið kornteg-
undir, einkum hveiti. I sambandi
við. það er eins að geta, sem eg
hlýt að segja conservatívum í vil
og það er það. að þeir bygöu
Canadian Pacific braiutina. :Það
skrifast tekna«negin hjá þeim
mönnum. sem nefndir voru hér
rétt áðan, Sir Tohn Macdonald og
Sir Charles Tupper. Það er aftur
annað mál að skilmálamir, sem
gerðir voru við félagið hafi verið
óviturlegir. Eg fyrir mitt leyti
held að þeir hafí verið það. En
svo virðist sem samþandsstjóm-
inni haifi fallið allur ketill í eld
eftir að hún hafði biygt Canadian
Pacífic brautina. Stjómin virtist
enga vitsmuni hafa til þess að
stíga næsta framfarasporið, sem
þurfti að stiga. eð'a ef vitsmuna
hefir ekki skort þá hefir hana
brostið áræði til að gera þaði
Hvaða gagn var að jámbraut
ef íbúana vantaði? Það var ólljá-
kvæmilegt að útvega ibúa;, ef
gagn átti að verða að • járnbraut-
inni. 'Fað vair skylda stjórnar-
innar að
betta land. En það tókst aftur-
bíiMsstjórninni ekki. Núverandi
sambandsstjórn var geymt það, og
mér þvkir vænt um að geta mint
n bað. að höfundur innflutninga-
Eg krefst viðurkenningar á þessu
og jafnvel hjá þeim er ekki vilja
veita oss neina viðurkenningu.
En fleira kemur og til greina.
Hagsmunir bændanna i Norðvest-
urlandinu og hagsmunir Winnipeg
borgar eru nátengdir. Þvn betur
sem bóndinn kemst af því betur
líður bæjarmanninum í Winnipeg.
Þess vegna er það skylda stjórn-
arinnar að reyna að fá auknar
tekjur bændanna í ÍTorðvesturland
inu svo sem mögulegt er, og
eg held því fraim, að það sé vorri
stefnu að þakka, og framkvæmd-
um í þá átt sem hún fer, að vel-
megun bænda er orðin svo mikil í
Norðvesturlandinu, sem þegar er
kunnugt, og að bændur þar fá nú
meira fyrir afurðir búa sinnaj, en
þeir hafa fengið nokkru sinni
áður.
En hvernig get eg fært sönnur á
þetta? Það er hægt að segja, að
það sé viðurkend meginregla, meg
inregla nútíðar hagfræði, að verð-
mæti búsafurða bænda sé söluverð
þeirra á markinum þar sem þær
eru. seldar, að frádregnum flutn-
ingskostnaði. Ef þér gætuð kom-
ið hveitinu yðar í dag á markað-
inn í Liverpool, þá mundi verðið
á því vera eitthvað nálægt $1.00
bushelið. Þar frá verðið þér að
draga flutningskostnaðinn þangað.
Eg held því fram að stjórnarflokk-
ur vor Hiberala) hafi fært flutn-
inST^S'ja-ldiö niður um 37 af hundr-
aði, bændum i Norðvesturlandinu í
hag. og aukið efni jjeirra sem
þessu netrmr.
Hvernig get eg fært sönnur á
það? Eg ætla að sanna það á
þenna hátt. Árið 1896 var að eins
ein járnbraut til að flytja búsaf-
urðir bænda i Norðvestutrlandimt
ti! stórvatnanna. Þessi járnbraut
var Canadian Pacific járnbrautin,
og yfir farmgjaldi hennar höfðum
vér ekkert að segja. Vér urðum
að sætta oss við hvað sem það fé-
lag bauð. Samningarnir, sem con-
scrvatíva afturhaldsstjórnin hafði
gert við járnbrautarfélagið, samn-
ingarnir sem eg ámæli þeirri stjórn
fyrir nú, þeir eru svo úr garði
gerðir að sambajndsstjómin1 mátti
samkvæmt þeim engu fá að ráða
um farmgjald með Kyrrahafsbraut
C. P. R. félagsins. Félagið gat þvi
heimtað hvaða farmgjald, sem því
sýndist, og vér gátumi ekkert við
það ráðið. En hvað gerðum vér?
Þegar vér vomm komnir til valda
bauð C. P. R. félagiðoss að byggja
iárnbraut frá Lethbridge til sunn-
anverðrar British Columbia. Þetta
var mikið na'iiðsynjaiverk. Félag
ið krafðist styrkveitingar til þess
af oss. Þegar að því kom að vér
veittum félaginu styrk þenna,
kröfðumst úér í notum fjárveit
ingarinnar. að C. P. R. félagið
lækkaði flutningsgjald á búsaf-
urðum og nauðsynjum bænda
Norðvesturlandinu, og það varð að
samningum milli vor og félagsins
að færa skyldi niður farmgjakl á
ýmsum varningi. Skal eg telja
hiér upp á eftir nokkrar þeirra
vamingstegunda, sem farmgjaldið
var lækkað á, « »
Á nýjum og óskemdum ávöxt
um var farmgjald fært niður um
33)4 Prct; á bindaratvinna 10 prct:
á allskonar vírtegundum 10 prct; á
korntegundum allskonar var farm-
gjaldið fært niður um 3C. á 100 pd.
eða 2 cent á busheli. Félagið fékk
ekki styrkveitinguna með öðru
móti en það lækkaði farmgjaldið
svo sem sagt ihefir verið: en vér
létum ekki þar við Ienda. Vér
lögðum fram fé til aið byggja aðra
r.ýia braut frá Superiorvatni til
Winnipeg. Vér veittum fjárstyrk-
til þeirrar
4 cent á hvert bushel. Þá urðum
vér og að nota St. Lawrence fljótið
betur en gert hafði verið. Þér
hljótið að muna að það fljót var eitt
sinn talið mjög illa skipgengt og
flutningsgjald og vátryggingar-
gjald á vörum og skipum sem um
það fóru mjög hátt. Vér tókum að
oss að bæta skipaleiðina um St.
Lawrence fljótið, og oss tókst að
gera hana svo örugga, að vátrygg-
ingin hefir verið lækkuð um 60
prct.. Arið 1896 var vátrygging á
korntegundum frlá Montreal til Liv-
erpool 99 miljónir og nokkur þús-
und dollara. Nú er vátryggingar-
gjald það 38 miljónir eðia meir en
60 prct. lækkun orðin á þvi. Arið
1897 var farmgjald á einu busheli
af hveiti cent. Nú er farm-
gjaJd þetta 7)4 cent- Farmgjald
frá Fort William til Montreal var
árið 1897 7 cent á bushel, en er nú
4 cent, eða lækkað um 3 cent.
Farmgjald frá Montreal til Liver-
pool var árið 1896 4)4 cent, en er
nú 2)4 cent. Af þessu má sjá, að
nú er hægt að kioma hveitibusheli
frá Brandon til Liverpool fyrir
i6)4 cent, í stað þess að það kost-
aði 26)4 cent að koma samskonar
hveitisbusheli þessa vegalengd árið
1896, en það er sama sem 37)4 prct
lækkun á farmgjaldi.
Vér getum líka skoðað þetta frá
The DOMINION BANk
SELKIBK ETIBUIB.
AUs konar bankastörf af hendi leysi
Sparisjóösdeildin.
TekiP við innlögum, frá $1.00 að upph»C’
og þar yfir Hæstu vextir borgaðir tvisvar
sinnumáári. Viðskiftum bænda og anD-
arra sveitamanna sérstakur gaumur gefini.
Bréfleg innlegg og úttektir af-greiddar. Ósk-
að eftir bréfaviðskiftum.
Greiddur höfuðstóll .. $ 4,000,000
v?.rnsjó3r og óskiftur gróði $ 5,400,000
Innlög almennings ...$44,000,000
Allar eignir.........$59,000,009
Innieignar skírteini (letter of credits) seld
sem eru greiðaDleg um allan heim.
J. GRISDALE,
bankastjóri.
annari hlið. Á siðastliðnu ári var
alls flutt frá vesturfylkjum Canada
til stórvatnanna 65 miljónir bush-
ela af korntegundum. Samikvæmt
áðurnefndri farmgjaldslækkun hafa
sparast tíu cent á hverju busheli
við það sem farmgjald var undir
conservatívu stjórninni. Þetta er
sama sem að bændur í sléttufylkj
unum hafi nú sparað sér til handa
$6,500,000, sem þeir hefðu orðið
að greiða í farmgjald 1896.
Þetta er ekki forsjóninni að
þakka. En vér höfum henni mikið
að Jiakka eigi að síður, og við þökk
um henni fyrir það, en það eru
mannaverk þetta um farmgjalds-
lækkunina. Það er
bandsmálanna. sem það er að
þakka, því að þegar öllu er á botn-
inn hvolft, þá hjálpar forsjónin
þeim, sem hjálpa sér sjálfir. Svo
hefir veriö síðastliðin 14 ár, og svo
guð lofar mér að. lifa nokkur ár
enn, verður að flutiiingss'kip koma
frá rótum Klettafjallanna hlaðin
kolum og lenda hér — hér í Winni-
peg. ('Ákaft lófaklappj.
Vinur minn, ráðgjafi opinberra
verka hefir þegar skoðað Saskache
wan fljótið, til að fullvissa sig um
hvort fyrirtæki þetta rnuni æskilegt
eða ekki, — nei, ekki að fullvissa
sig um hvort það væri æskilegt, því
að það er æskilegt, heldur til að fá
vitneskju um hvernig hyggilegast
væri að haga þessu mannvirki.
Hverju á eg að svara þessum
stag ast á því að vér höfum engu
komið til vegar? Eg legg störf
stjórnar minnar fram fyrir hvem
einasta mann, sem hér hlýðir á tal
mitt. (Týófaklapp).
Kaldasti bletturinn.
málastefnunnar. er upDrunninn hér
í Manitobafvlki. "Pað er Mr.
Sifton.
E_g vil nú spvrja hina conserva-
tívu vinj mtna. hófst ekki hin nú-
verandi velmegun í Manitoba og
sérstaklega í Winnioeg um þær
mundir, sem vér (ntiverandi sam-
handsstióm Jtóktim að beina inn-
flvtienda strau.mnum inn í þetta
1and, sem hefir gert það sííkt sem
bað hú er orðið? éMikið lófa-
klapp). f>að var núverandi sam-
bandsstiórn, sem kom með akur-
vrkiuhænduma inn í Canada og
fékk þannig stækkuð akurlöndin.
fá innflytjendtir inn í ,nU ti.! fXM|rrar brautarbyggingar
með sormt skilvrðum', að vér hefð-
um ttmrað vfir farmgjaldi. sem á
þeirri járnbraut væri greitt. En
vér vorttm ekki ánægðir með það.
Þó að þessar jámbrautir værti þarf
legar mjög, þá höfðum véV ný
mannvirki á prjónunum. Vér gerð-
um samninga við Grand Trutlk
j'ámbraTitarfélagið um að byggja
aðra meginlands jámbraut frá Átl-
anzhafi til Kyrrahafs.
Og vér höfum jafnvel gert enn
þá meira af samgöngubótum. S;ð-
an arið 1897 höfum vér ejrtt 30
miljónutn dollara til að dýpka skip-
gengar ár og skurði og greiðá
þannig fyrir samgöngum.
Hverjar hafa orðið afleiðingam-
ar af þessu? Þær að flutningsgjald
á vamingi frá Brandon til stór-
vatnanna hefir verið- læícka® um/
vona eg að verði á ókommum öld-
um.
Ekki er það svo að skilja, að vér
höfum verið svo stórvirkir að vér
höfum gert alt það til samgöngu
bóta, sem hægt er að gera, svo a5
héðan af verði ekki auðið að af-
kasta neinum nýjum og þarflegum
samgöngubótum. Nei, langir veg-
ir ertt frá því. Enn þá verður að
lækka farmgjald bændanna. Þ'að
er nú að vísu 10 centum lægra held
ur en það var fyrir' 14 árum, en
samt verður að lækka það enn þá
meira og vér erum í undirbúningi
með það. Og hvað höfum vér í
hyggju að gera í þá látt? Ráðgjafi
opinberra verka hefir sagt yður frá
fyrirætlunum vorum viðvíkjandi
Hudsonsflóa bautinni. Hún er ekki
hiygð enn þá að vísu, en eftir tvö
til þrjú ár verður hún fullgerð.
Hönd hefir verið lögö á plóginn.
Vinur minn, ráðgjafi opinberra
verka, er maður fyrir þessu fyrir-
tæki og hann mun koma þvi í
framkvæmd.
Svo er eitt en ótalið. Vér verð-
um að dýpka Wellandskurðinn enn
þá meira.
Þá er ein ráðagerð vor ótalin enn
þá, og mér virðist svo sem fólkið,
er hér er saman komið, láti sér ant
um það fyrirtæki; það er mann
virkið fyrirhugaða í Saskatchewan
fljótinu, c: að gera það skipgcngt
frá rótum Klettafjallanna til Winni
pegborgar. ('Mikið lófaklapp). Hér
í Canada eigum vér gnægð vatna
og fljóta, sem kvíslast um þetta
meginland. St. Lawrence fljótið er
geysimikil móða sem tengir saman
úthafið og hjarta meginlandsins,
sem er við Fort William; en í vest
urhluta Canada er aðalvatnaleiðin
milli Klettfjalla og Winnipeg hið
mikla fljót Saskatchewan, og eg
vona að þegar fram liða stundir,
þá verði framhald á þeirri vatna-
leið svo að skipgengt verði alla leið
austan að frá Superiorvatni. Má
vera að eg verði þá kominn undir
græna torfu, er sú vatnaleið verður
fullger, svo að stórskip geti farið
hana alla leið frá Atlanzhafi til
Klettafjalla, en eg get fullvissað
yður um, að það er ekki ímyndan
ein. Það verður framkvæmt. Á
sínum tíma verður þessu komið
verk. Eg veit að eg fæ ekki að sjá
það, en það sem eg fæ að sjá,. ef
Kaldasti bletturinn, sem menn
hafa sögnr af er Ihvergi t nánd við
norðurheimskautið. Sannleikurinn
er sá, að hann er yfir sjálfri mið-
jarðarlínunni, en afar hátt uppi í
loftinu. 1 Ágústmán. 1908 var
mældur á þeim stöðvum hátt uppi
119 stiga kuld'i á Fahrinheit mælir,
sem sendur var í loft upp með
flugbelgi er þannig var útbúinn
stjórn sam1- ag bjöllur hringdu í Ihonum svo
að heyrðist niður á jörðu á vissu
hitastigi. Það var að Shirati á
Victoria Nyanze að loftbelgurinn
var látinn stíga upp, og láí 12 mílna
hæð var kuldinn mældur svo milcill
sem fyr var um getið. Ekki þyktr
það víst að kuldinn mundi hafa
aukrist mikið jió að' ofar hefði
verið farið, heldur hið gagnstæða.
Um þetta efni er ritað í The Sci-
entfic American á þessa leið:
“Eigi verður móti því mælt, að
kuldinn eykst eftir því sem hærra
kemur upp í loftið, og að afarmik-
ill 'kuldi er uppi li loftinu þégar
m.j ög hátt er komið.
‘Það eru eitthvað átta ár síðan
að vísindamaðurinn Teisserence
de Bort færði rök að því, að kuld-
ínn héldi ekki áfram' að aukast
hvað langt sem upp í loftið kætnt,
og nú þykir það sannað, að á
vissri lofthæð, vanalega pítthvað
itm 7 mílur frá jörðu, komist kuld-
ínn á hæsta stig og myndist þar
snögg umskifti, og í næsta lofts-
lagi hlýni aftur á nokkru bili, en
þar fyrir ofan sé óbreytanlegt
hitastig, að því er séð verður af
nákvæmustu lofthitamælingum, er
hafa verið gerðar.
—....--»-»♦----
Bandaríkin og Porto
Rico.
eftir
William Jennings Bryan.
Bandarikin eru í Porto Rico og
Porto Rico í Bandaríkjunum- Þetta
leiddi af spanska stríðinu. Kröfur
eyjarskeggja voru að litlu hafðar—
og sannleikurinn er sá, að þó að á
fyrri árttm hafi verið haft við orð
að sameina Cuba Bandaríkjumi, þá
hefir Porto Rica litla gleymst. Og
nú er það j>ó auðsætt að Porto Rico
var til sambandsins búin, og er
eiginlega bráðnauðsynlegur hlekku.r
í viðskiftum Bandarikjanna og á-
hrif þeirra yfir lýðveldunum Vene-
zuela, Brazilia og Argentina. Porto
Rico er lykillinn að austurströnd
Suður Ameríku eins og skurðbeltið
er lykillinn að vesturströndinni.
Hefir þú, lesari góður, nokkurn
tíma séð Porto Rico? Ef svo er
ekki, þá hefir þú kannske gert þér
einhverja hugmynd um hana; en
ekki komi mér á óvart jx> að súi
hugmynd væri jafn óglögg og ófull
nægjandi, eins og eg hafði gert
mér um Porto Rico áður en eg kom
þangað.
Mér hlafði' verið sagt, að eyja