Lögberg - 22.09.1910, Side 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. SEPTEMBER 1910.
r
f Kaupmannahafnar - Tóbaksduft
Hið bezta munntóbak sem
búið er til
Hvert sem þér takið
það í nefið eða upp í
yður mun yður falla vel
sterki, þægilegi keimurinn.
L
NATIONAL SNUFF COMPANY LTD.
900 St. Antoine St., Montreal.
iMMMtVBHIIIMMHBHBHaHIHMHni
Feitir menn og magrir.
Þeir eni ekki svo fair, sem eru
liræddir vi$ aS vera magrir. En
sá ótti er stundum hlægilega mik-
111. Menn halda þaS sem ^é oft,
aö megurö tákni heilsubrest, en
fita sé vist merki mikils hraust- j
leika. Þess vegna er nauösynlegt
aö benda á þaö, aö býsna magurt
fólk getur veriö einstaklega heilsu
gott, .0g sérstaklega þróttmikiö og
haft mikið starfsþrek, en hins
vegar vill svo til, aÖ feitt fólk er
stundum 'heilsutæpt og kvellisjúkt j
og leggjast þungt á þaö ýmsir ]
sjúkdómar
Vert er og aö geta þess, aö undir |
mörgu ööm er heilsan komin en
holdunum, og aö þær þúsundir j
manna, sem ganga síkvíöandi því
að megurö þeirra veröi þeim til
heilsutjóns, ættu aö hætta viö þá [
grillu, en nota þann taugaþrótt
sem eyöist í þeim ótta, til einhvers
annars sem gagnlegra væri. Þessi
órói og hræösla fer afarilla meö I
menn. Allur kviöi er eins og farg
sem legst á liffæri manna, meöal
annars meltingarfærin, svo aö lík-
amipn fær ekki nytjar nærri allra
beirra efna, sem hann gæti fengdö
úr fæðunni, ef líffærin gætu starf-
að rétt og eölilega.
Hið fyrsta, sem þeir ættu aö
gera, sem kvíða mjög megurð ]
sinni, er þaö, aö fá fulla vissu um 1
það hvort þeir eru nú magrir eöa
ekki. Þaö er óholt aö vera mjög
feitur og flestir munu kalla þann
inan magran, sem einmitt er í sem
Æ-k'legustum holdum. Ef menn
fá hins vegar vissu fyrir þvi, aö
frásögn læknis, aö holdin séu of
litil og aö menn þurfi aö fitna, þá
er ekki nema sjálfsagt aö reyna
að fita sig en gera þaö á skynsam
ægarí hátt. Allan kvíða og ór.Vi
þessa vegna ættu menn aö foröast,
og þaö er eittlivert vissasta meöal-
iö til þess aö geta fitnað. Alla
má aö vísu fita, sem ekki gengur
onnaö aö en hræösla við megurð.
en þaö er miklu seinlegra, ef kvíö-
ím. er til fyrirstööu.
Þess ber aö vísu aö geta, aö til
er þaö fólk, sem betur kemur aö
vera holdugt en holdskarpt; þaö
eru einkum brjóstveikir menn, og
fólk sem viss tegund taugaveikl-
unar gengur aö.
En hver er orsök meguröarinn-
ar? Þær geta veriö margar. Ein
orsökin getur veriö isú, aö fæöiö
sé ekki nægilega mikiö svo aö lík-
aminn fái ekki úr því þau efni er
hann þarf til viðhalds og vaxtar.
En þetta mun vera heldur sjald-
gæf orsök. Á því er enginn vafi,
aö fjöldi magurra manna etur
mikiö meira en meö þarf. Það er
ekkert því til fyrirstöðu stundum
aö menn megrist þó aö menn hafi
yfirfljótanlegt aö boröa og boröi
um of, ef menn eta þungmelta
fæöu sem kemur maganum í ó-
reglu.
Enn fremur getur sú veriö or-
sök meguröar, aö menn eta ekki
réttar tegundir fæðu. Ef menn
neyta eingöngu kjöts og sterkju-
kends grænmetis, súrra ávaxta og
því um líkt, hljóta menn aö leggja
af þó lítiö sé unniö.
Megurð getur og enn fremur
stafað af því, aö meltingin sé
slæm, en slæm melting aö nokkru
leyti af því aö fæöan er ekki nógu
vel tuggin, eöa af því aö fæöan er
ekki nógu auömelt, eða slæm. og
illa fram reidd, svo aö menn fá ó-
geö á henni og missa lystina. Ef
menn eiga aö hafa fæðunnar full
not, verður hún aö vera lostæt og
gragögóö og eins verður aö
tyggja hana nægilega vel.
Þá getur og meguröin verið því
aö kenna, aö einhver veikindi séu
i meltingarfærunum; þau geta
bæði veriö í magakirtlunum, í
munnvatnskirtlunum', og í munn-
inum eöa umhverfis hann, eöa i
lifrinni. sem getur veriö meira eöa
minna bólgin eöa skemd af á-
fengis nautn eöa öörum ástæöum.
Þrtta alt getur aö einhverju leyti
verið þess valdandi, aö fæðan
meltist ekki nægilega vel,. og þegar
svo verður, geta sognabbarnir í
þörmunum ekki sogiö í sig öll
næringarefnin úr fæðunni svo að
þau berast burtu ónotuð, eöa nokk
ur hluti þeirra. En sogæðakerfiö
ber næringarefnin aftur inn í
blóöið og þaðan berst þaö út um
allan likamann einsog menn vita.
Ef einhverstaöar á þessari leið
næringarefnanna út í líkamann
verður ólag á rás þeirra, þái geta
menn mist hold eða megrast. Oft
verður hinn magri maður eöa
kona aö leita læknisráöa um þaö
ltverju megurðin sé aö kenna og
fá bendingar um hvaö gera skuli,
og þaö borgar sig oft þeim sjúk-
lingum sérstaklega, sem óttast
mjög megurö sína.
Þeir sem kost eiga á aö notfæra
sér sjálfir alt þaö er helzt þarf viö
til fitunar, en ent of holdlitlir,
hefðu gott af aö athuga cftirfar-
andi bendingar:
Magurt fóJk ætti aö fara vel
meö þau hold sem þaö hefir. í
þróttir og ónauösynlegar líkams-
æfingar ætti aö forðast. Þaö ætti
að hvíla sig vel og hreyfa sig oft
en litið í einu og ekki aö ganga
langar leiðir eöa þreyta sig mikiö
í skorpunum. Ef þeir heföu efni
á, þá væri ráðlegt fyrir þá aö láta
nudda sig vandlega.
Þá er og aö reyna aö aitka anat-
arlystina. Þá er aö hugsa um aö
velja hentulgar dæöutegutldir og
kjósa af fitandi fæöutegundum
þær helzt sem sjúklingnum þykja
'beztar, en auk þess eru tvö meöul
sem miklu skiftir aö nota vel, og
þaö er hreint loft og kalt vatn
Köld vatnsböö eru mjög vel fallin
til aö auka matarlystina.
Þá er hreina loftiö mjög tnikil-
vægt atriöi og aö þaö er margfalt
heilsusamlegra aö fá sér loftbað
úti þar sem vel fer um mann og
útbúnaður er nógu góöur, svo aö
kuldi geri ekki mein, heldur en aö
hvíla sig inni í miður loftgóðum
herbergjum.
Enn fremur er þess aö gæta, aö
velja auðmeltar fæðutegundir og
heilnæmar. Um þaö er lækn.um
bezt kunnugt. Þeim er þaö kunn-
ugast aö margir sjúklingar, sem
megruöust af aö eta 4—6 máls-
veröi af tormeltri fæöu, fóru strax
aö fitna, er þeir tóku aö neyta auð-
meltrar fæöu og það að eins af aö
boröa þrjár máltíðir. Þaö er ó-
hyggilegt aö ætla sér aö fita sig
á því eitiu aö iborða aö eins meira
en áöur, án þess aö hugsa um val-
iö á fæöunni og tilbreytnina í
lienni. Alt er undir Iþví komiö,
að maginn geti melt þaö sem í
hann er látiö.
Hvaöa gagrí væri aö þvi, þó aö
heilt vagnhlass af fæðutegundum
færi gegn um meltingarfærin ef
ekkert af þeim meltist og bœrist út
líkamann? Af auðmeltum fæöu-
tegundum má meöal annars benda
sæta ávexti, gott brauð og
smjör, áfir, hveitiblhauö ibleytt í
ímjólk, vitœpanis, maltola, granola
og fleiri svipaöar tilbúnar fæöu-
tegundir með mjólk út á, raspaðar
hnetur ,malt síróp, malthunang og
maltiól, ýmiskonar brauð meö'
ismjöri ;eöa rjóma. og Wrá þeytt
egg o. s. frv. fÞýttJ
Heinrich Erkes
stórkaupmaður frá Khöfn, hefir
verið á ferð hér um Þingeyjar-
sýslu i sumar meö syni sinum, ný-
orðnu mstúdent. Hann kom hing
að 12. Júní í sumar, og fór af staö
héffian fám döguói isíöar. Hann
hefir ferðast um Melrakkasléttu
og rannsakaö hana nákvæmar eii(
áður hefir veriö gert. Siöan fór
hann víöa um Ódáðahraun og fjöll
þau, sem í því eru og þar 1 kring,
bæöi Kerlingadyngju, Trölla-
dyngju, Dyngjufjöllin og Öskju,
Rannsakaði hann þar margt, þar
á meðal mörg dalverpi og fjalla
drög i Dyngjufjöllum, sem áöur
voru lítt kunn. Hann 'hefir fund-
ið tvö ný skörö i gegnum fjöllin,
sem bæöi liggja inn til öskju, ann-
aö nokkru austar en Jónsskarö en
hitt frá suðausturátt, og er greið-
ari vegur eftir þeim en sá, sem
farinn 'hefir verið. Brennisteins
námur miklar fann hann viö suð-
vesturhorn Öskju, en| kaldar eru
jiær orönar nú, enda ekki í annað
hjús aö vinda, aö nota þær á þeim
stað. Margt hefir liann fleira
fundiö i ferð þessari, og þar
meðal merkar fommenjar á Hraun
tungu og Sandmúla við Ódáða-
hraun, sem hann hefir sent til
íorngripasafnsins í Reykjavik.
Hann hefir.sett nokkur örnefni
1 fjöllunum við Öskju; hæsta
hnúkinn sunnan viö Öskjuvatnið
fKnebelrevJ nefndi hann Þoi*-
valdsfjall til virðingar viö Þorv.
Thoroddsen, sem rannsakaði öskju
1884, en sköröin nefndi hann Sig-
uröarskarö og Guön)askarö.
Erkes og þeir feðgar komu til
Akureyrar úr austurför sinni 21.
Júlí, en dr. Spetmann, sem
með j>eim Knebel og Rudloff, er
druknuöu' í 1 ÖSkjjuvatni 1907,'
fór af stað austur og suður og
sonur Erkes meö honum. Ætla
jæir enn að rannsaka óbygðir þar
eystra, Ódáðahraun, Kollóttu-
dyngju, Herðubreiö, Öskju og
Yatnajökul aö noröan; síðan
ætla þeir ofan aö Mývatni og
skoöa sig þar um. Siðan koma
þeir hingað aftur úr þeim leið-
angri 1, Sept.
Hr. Erkes hefir verið þrisvar
áöur hér á landi og ann íslandi
mjög. Hann hefir útlagt ýms rit
úr íslenzku á jiýzku, t. d. ”Upp
við fossa”, “HungurvofYina” og
ýmislegt eftir Jón Trausta; hanni
hefir mikinn hug á rannsóknum
hér á landi og hefir nú fundið 3
óþekt eldvörp á Sléttu og ýmis-
legt fleira, sem hingað til hefir
verið alls ó.kimnugt. — Nld.
þurkar bráölega. Næstliðna viku
aflaöist hér talsvert af ^tórsíld i
lagnet, svo að nú er næg beita á
frystihúsinu, 14 til 15 þúsund; afli
allgóöur, frá 1,000 til 2.000 á pd.
í róðri á mótorbáta; hæst mun
hafa verið 2,400 pd. í róöri. Útlit
er því heldur gott fyrir þeim er
stunda fiskveiöi. Verðið 61/2 til
5 Vk H1 4 pd.
Heyskapur gengur vel sy,ra.
Þurkar góöir, svo bændur þurka
hey sín eftir hendinni. — En hér
nyröra er ööru máli aö gegna.
Óþurkar miklir Undaríariö og
töður farnar aö skemmast,
I
Akureyri 13. ágÚ9t 1910.
Á árunum 1901—1908, átta ár-
unum fyrstu af tuttugustu öldinni,
var flutt hingaö til lands frá út-
löndum, byggingarefni fyrir 11
miljónir 348 þúsund króna. Lang-
mestur varö þessi innflutnirígur
árið 1907. Þá var flutt inn bygg-
ingarefni fyrir 2,132,000 kr. Mikið
kostar jætta, en verst er, aö mikið
af jæssu byggingarefni er svo á-
kaflega endingarlítiö og bætir j>ar
á ofan á þjóöina nærri óþolandi
brunahættu skatti.
The Stuart Machinery Co., Ltd. %
WINEriPEG,
MAÞTITOBA.
The
ilwaukt
Concrete
Mixer.
tíVCGlNGAMKNN!
Leitið upplýsinga um
verð á vélum af öll-
um tegundum sem
þér þarfnist.
764-766 Main Street.
Phones 3870, 3871.
>/
W
w
/t>
4>
\\t
I
t
\\t
w
$
\lt
<t>
/♦>
/»>
/t>
\f/
#
V
Skýrsla um bændaskólann ó Hól-
um er nýútgefin. Af henni má
sjá meðal annars, aö á árunum
1907—1910 höföu 76 piltar stund-
að nám viö skólann. Annars segir
þar frá ýmsu sem eðlilega lýtur
sérstaklega að innri starfsemi
skólarts. En líka frá ýmsu, er
meira horfir út á við. Eitt af því
er 'bændafundur, er haldinn var á
Hólum í fyrravetur. öllum bænd-
um úr Akra'hreppi var boðið að
koma heim að Hólum, dvelja þar
tvo daga, hlýða á fyrirlestra og
taka þátt í umræðum um búnaö-
armál. Tólf bjEiidur þágu boöiö
og dvöldu viö skólann dagana 17.
til 19. Marz. Fyrirlestra héldu
kennaraniir um þessi efni: Um
áburö, búfé, og meðferö jæss,
gairöyrkju, vinnu og framleiöslu
og búreikninga. Atik þess hlýddu
gestirnir á kenslu í skólanum
nokkrar stundir. Umræöufundir
voru haldmir 2 stundir hvorn dag.
Bændurnir skoöuöu búpening á
skólastaðnum. Jafnframt var sýn-
ing á kensluáhöldum skólans og
eitt' kvöld vom sýndar skuggal
myndir.
Viröist þetta mjög lofsvert til-
tæki og líklegt til góös,
Skólinn á nú gróðrarstööina á
Hólum; er Hún 7 dagsláttur á
stærð og landiö girt meö góöri
gaddavirsgirðingu. Voru þar gerö-
ar ýmsar tilraunir er tókust vel.
Ætlast er til aö í gróörarstööinnii
séu ræktaðar þær plöntur, sem vel
geta þrifist hér á landi, svo aö
nemendur geti séö þroska þeirra
og ræktun.
“Móöurmálssjóöur Hólaskóla”
heitir ofurlítill sjóöur við skólann,
sem enn er að vísu litill vísir, en
sem vel getur vaxið, ef að honium
er hlúð. Sjóðurinn var stofnaður
á 100 ára afmæli Jónasar Hall-
var grimssonar, fyrir þrem árum, til
minningar tim þýðingu Jónasar
fyrir þroska íslenzkrar tungu. Var
sjóðurinn við síðustu áramót 134
ki. og em þær í söfnunarsjóði Is-
lands.
Hólasveinar hafa málfundafé-
lag, hindindisfélag og glímufélag.
Ein skemtisamkoma hefir verið
haldin á Hólum í jx>rralok ár
bvert. Er hún sótt úr nágrenninu
og jafnvel úr næstu sýslum. Er
þá oft fjölment á Hólum 200 til
300 manns.
Helztu daglegar skemtanir em
skíðaferðir eða skautahlaup, þegar
færi leyfir.
Af tölum þeim, sem hér fara á
eftir, má sjá hve mikið við íslend-
ingar fluttum inn á mann af helztu
munaðarvörum }>rjú síðustu árin,
sem landshagsskýrslur ná yfir, eða
á lárunum 1906A908.
vikunni segir mokafla á Hrútafirði
inn í fjarðarbotn.
Ludwig Wimmer, norrænufræð-
ingurinn mikli í Kaupmannahöfn,
hefir ságt af sér prófessors em-
bætti við háskólanni í Höfn frá 1.
Sept. næstkomandi. Líklega fær
prófessor Finnur Jónsson stöðu
hans. — Norðnrland.
viðast taldar sprottnar í góöu
meðallagi. I Þingeyjarsýslu og
á Fljótsdalshéraði náöist mikiö hey
þurt, en í fjöröum eystra hefir
þurkurinn veriö stopull og eigi
nema sumt af heyinu náöst.
Akureyri, 20. Ágúst 1910.
Nokkur afli er stööugt á Eyja-
fjarðarmiðum. Þó lítiö meir en
róörarnir borgi sig en stööugt eiga
menn von á nýrri síldar og fiski-
jgöngu. En síldin kemst ekki leiö
ar sinnar fyrir 'herpinótaskipun-
um, 'segja1 fiskimertnirnjir. iNoklé-
a uö hafa þau þilskip sem stunda
Aöalfundur Gránufélagsins var
haldinn hér 18. þ. m. Mættu
honum 4 fulltrúar af Austurlandi,
. • T--J tt ,1 - , ; færa fiskiveiöar heöan, fiskað.,,
þeir Einar Hallgnmsson verzlun- ’
- C f *• r. u - T - 'svo hklega veröa utgeröarmenn
arstjon a Seyðisf.rði Baldv.n Jo- h4setarj sem flestir eru á
hannesson . Stakkahl.ö Sigmund- h41fdrátti skatslitlir.
ur Jonsson 1 Gunnhildargerði og
Ari Brynjólfsson á Þverhamri. I Góöfiski er nú á Austfjörðuim,
Félagiö haföi stórtapað á þilskipa a,f fra Langanesi til Berufjaröar.
útgerð 1909 og þar af leiðandi í i Mótorblátarnir hlaöa á djúpmiö-
heild sinni. Veröa því engir vext- nm en ró®rarbátar fiska og vel á
ir af hlutabréfunuim greiddir fyrir grnnnmiöum, og munar almenn-
1909. Endurkosinn var í félags- ln^ drjiigt um ismþjbátaveiöina;
stjórnina Friðbjörn Steinsson á sild er fil beitu víöast, og
Akureyri. , eigi lengra að sækja en til næsta
! fjatðar ef í einum staö brestur.
Tvö innlend verzlunprfélög á ^ótcrbátar á Sej'ðisfiröi eru þeg-
Austurlandi hættu á síöaptl. vori: ar ,,nn'r a® fá unn 100 skpd í vcr
Póntunarfél. Fljótsdalshéraös', er snniar, og má þá gtta iiTiri
náöi yfir 6 hreppa í Héraöi og aC Norðfiröingar eru hærri. sem
eitthvaö í Fjöröum. Félagsmenn ^*a/a a?æfa afstöðu og sækja fisk
hafa oröiö aö skuldbinda sig til veií5ar mef5 mesfn kappi og áræöi
aö borga eitthvaö af skuldum fé- a A.usffjöröum.
lagsins. Hitt félagiö var í Breiö- 1
dal. Keypti Zöllner alt af bænd-! Síldarveiöin hér fyrir Noröur-
um þar, skuldir, hús og vöruleif- la,1<^ 8'en§'ur cnn treglega, þó
ar. alt meö fullu veröi og heldur , ^*e^r afiasf meira í reknet en
þar svo áfram verzlun fyrir reikn- i urLífan farir, ár. En herpinóta-i
iri(g hlutafélagEÍns Eramtíöarinn- | vei®in er mi,flu minni, samt eru
ar, en nálega 5,000 kr. uröu bænd- nn k°mnar a ,ar)d í Siglufirði,
Eyjafirði og Raufarhöfn 36,600
tumrar. Erá ,'Seyöisfiröi hefir
nokkuö veiöst af síld noröur und'-
ir •Lan.ganesi í horpinætur. Á
Eskifiröi hefir fengist ofr lítið af
ur þess utan aö borga af skuldum
félagsins.
Nýtt kaupfélag hafa bændur í
Fljótsdalshéraði sett á stofn, byrj
en
aöi þaö í fyrra sumar, en eykst *dd ,.^asfníetur ° 8*ht gott meö
mikiö í ár. Er Jón bóndi Bergs-1 Ve,8‘ Þ^' Hvahna vantar ti!
son á Egilsstöðum formaöur þess : 38 . reka þa saman aíS lands’
og framkvæmdarstjóri ("hefir for- se£l,a sumir-
usta hans í kaupfélagsmálum á- í Fiskafli fremur góöur & Húsa-
valt oröiö Austfirtiingum happa- vik meiri þó kri um Lan
sæl og drjugJ. Þetta nyja kaup-; á Vopnafirí!i. Fiskaflinn þyk-
felag hefir bælostoö sma . Reyö- ] ir ^ á Eyjafjaröarmiöum all-
arfiröi og flytur allar vorur eft.r ]an tima_
.l'agrairalsbrautinni og skhftir vitS!
Thor E. Tulinius 1 Khöfn. Hvalaveiði var allmikil fyrir
, ] Austfjörðum í sumar. Ellevsen
Þessa viku hafa veriö stilling- á Mjóafiröi búinn aö fá yfir 100
ar og oft góður sólskinsþurkur á hvali, og hafa þó þokur ’ hamlaö
daginn. Bændur hafa þvi getað veiöinni síöastliöinn mánuö.
hirt tún og aJlmikiö af útheyi.
Víða mun taða hafa verið tekin | Shdarverð erlendis er nú vel
fremur illa þar, af því menn vi® unandi, um 20 kr. tunnan,
þorðu eigi að bíða. Engjar eru °K fellur hklega eigi ef ekki afl-
ast ákaflega mikið.
Fréttir frá Islandi.
Akureyri, 6. Ágúst 1910.
Frá Húsavík, 2. ágúst 1910: —
Grasspretta er orðin alt að meðal-
lagi á túnum og í betra lagi, aö
sagt er. á votengi bœöi fyrir norö-
an og fram um sveitir. Sífeldir
óþurkar síöart sláttur byrjaöi, ó-
víöa búiö að ná inn nokkrum
bagga af töðu, en dálitlu af útheyi.
Hev fer að skemmast, ef ei koma
1906 1907 1908
pd. pd. pd.
Kaffi og kaffib 13-6 13 1 11.1
Allskonar sykiir 48.9 51.8 45-3
Allskonar tópak 2.4 2-5 2-3
pí. pt. pt.
Ö1 3-9 5-i 6.7
Brennivín .. .. 3-2 3-6 2.6
önnur vínföng 0.8 0.7 °S
Menn ættu að íhuga þessar tölur
vandlega, þær segja í rauninni frá
svo miklu.
Símfrétt úr Miöfiröi nú í miöri
Því
er fleygt, aö Zöllner hafi
A I HHIIKF^ S r,A ; selt u11 Kaupfél. Þingeyinga fyrir
r\» L Mv/UI\LO l\ UU. | fram á 1 kr. pundiö, en örum Gr
selja og búa til legsteina úr | Wolff SÍna ull á 95 au pd.
T ,Grr‘Vt0°R íial.narar ! KappiS saltfisk, b«»i verk-
I 3IS. bZbo • 44 Albert ot. a8an °R Óverkaöan, hefir sjaldan
WIN^IPEG ] veriö meira en nú. Hér lá skip
frá hinu svo nefnda Miljónafélagi
1 í Reykjavík, og keypti saltfisk.
“Þaö má tréysta því”, er viö-
kvæöi, sem öllum þykir gott aö
hevra og þegar þetta er sagt um
Chamberlains lyf sem á viö alls-
konar magaveiki (Ohambérlain’s
Cohc, Cholera and Diarrhoea
RemedyJ þá er þaö sama sem aö
segja, aö þaö læknar ávalt niöur-
srang, blóökreppu eða innantökur.
■Norttri.
Aldrei skyldi draga það augna-
blik. að leita bami lækningar viö
soghósta. Chamberlains hósta lyf
('Chainberlain’s Cough Remedy)
mun koma að fullu haldi, ef það
er gefið inn um leið og hæsipnar
Það er gott inntöku og jafngott i verður vart,, eða jafnvel J>ó að
börnulm sem fulloríSnum. Selt ! sogið sé bvrjað. ‘ Selt hvervetna.
hvervetna. -------»»>