Lögberg - 22.09.1910, Qupperneq 4

4
LÖGBERG. FIMTUDAGI'NN 22. SEPTEMBER 19x0.
LÖGBERG
g ;fiö ót hvern fimtudag af Thb Lög-
BBRG PRINTING & PUBLISHING Co.
Cor. William Ave. & Nena Kt.
WINNIPEG, - MaNIToba
S. BJÖRNSSON, Editor
J. Á. BLÖNDAL, Bus. Manager
Utanáskrift:
Tl« Logberg Printing & Publishkg C«.
»*. O. BOX ÍJOH4 WINNIPEG
UUuiáskrift ritstjórans:
Editor l;«gberg
p.(). DOXBOHi WlNNIPBG
PHONE MAIN
Fagurt fyrirtæki.
Eitthvert fegnrsta starf og veg-
legasta atvinna, sem menn geta
kosið sér, er að yrkja jörðina.
Jarðyrkjan er sú atvinnugrein, sem
veitir heilnæmastan og réttastan
arð hlutfallslega við fyrirhöfn-
ina, og víst er það ánægjulegt
þeim, sem þá atvinnu stunda, að
sjá ávöxt rðju sinnar vaxa að
þroska og fegurð dags daglega
undir ylgeislum sumarsólar og
svalandi regni.
Jarðræktin er og jafnaðarlegast
vissasta og lífvænlegasta atvinnu-
grein, sem menn stunda, og fram-
för hverrar þjóðar má glögt af
því marka, hve langt hún er kom-
in í akuryrkju, því að mestu menta
þjóðirnar hafa fyr og síðar verið
kunnáttumestu akuryrkjuþjóð-
þjóðimar.
Bretar eru mikil akuryrkju-
þjóð, og mikil mentaþjóð. 0>eir
líta svo á, að sjálfsagt sé að
glæða áhuga á jarðrækt hjá
unglingunum og það, sem allra
fyrst. Margskonar tilraunir hafa
verið gerðar í þá áft í ýmsum
löndum Breta og þá eigi síður í
Bandaríkjunum.
Jafnvel hér i Winnipeg má sjá
ofurlítinn vísi til þessa.
Á tveim stöðum hér í hænum, í
Weston og Elmwood, voru mæld
viss svæði, sem ætluð voru til
skemtigarða. Stjómin gerði engar
timbætur fyrst í stað og garðstæðið
stóð óyrkt og ónotað. Það þótti
íhúunum í grendinni ilt og komu
að máli við bæjarstjómina og
beiddu hana að plægja <0g girða
blettina ,en leyfa síðan börnum
skattgreiðenda þar í grendinni að
sá í reitinn meðan bæjarstjómin
léti ekkert rækta þar. Bentu þeir
á, að bæði yrði þetta til þess að
glæða áhuga hjá unglingunum
fyrir jarðyrkju og eins til að halda
þeim frá illum solli á sumrum í
skólafríunum, en (fálítill arðt^r
gæti þetta orðið foreldrum hvers
unglings er uppskeruna fengi, og
enn fremur væri skemtilegra að
sjá garðstæðið notað til einhvers
og fegurra á það að líta ræktað
en óræktað,
Bæjarstjórnin tók vel undir
þetta og fanst tillagan góð og lét
girða og plægja garðstæðið. Síð-
an varð það að ráði gert, að
börnin þar i grendinni fengju á-
kveðið svæði hvert um sig af
garðstæðinu til yrkingar.
I sumar var t. a. m. bömum í
Westongarðinum afmarkaö hverju
blettur 25 fet á hvem veg, en alls
er garðurinn þar þrjár ekrur að
stærö. Sá er þetta ritar hefir ný-
skeð skoðað garðinn, og virðist
þar vera mjög vel um gengið.
Reitimir eru merktir með tölum,
og garðurinn grænn á að sjá til-
sýndar og einkar fagur. Þar
standa enn margar jurta tegundir,
einkum garðjurtir, þó að sumar sé
famar að sölna, og í stöku stað er
búið að taka upp ávextina.
En tilhögun yrkingarinnar, enn
sem komið er, hefir oss verið sögð
sú, að bæjarstjómin hefir útvegað
fræ að nokkru leyti til sáningar-
innar, en foreldrar lagt sumt til,
og leiðbeina þau svo bömunum
um sáninguna og alla yrkinguna,
en verkið er að öllu leyti ætlað
börnunum sjálfum, og öll hirðing
um reitina.
Enn fremur hefir verið efnt til
verðlauna handa þeim bömum, er
bezt hefir hepnast garðyrkjan;
hafa bæði verið gefnir til þess
munir og peningar. í Weston
fengu æði mörg böm verðlaun í
peningum, frá 50C. og upp í rúma
sex dollara hvert. Eldra fólkið.
sem býr þama umhverfis garðinn,
hefir gengist fyrir þessu ásamt
mönnum úr bæjarstjóminni og
hefir þetta meir en lítið glætt i-
huga unglingánna á garðræktinni.
Oss er sagt, að þau hafi verið
þama vakin og sofin við í sumar,
hvert bam að 'hlúa að sínum reit,
bæði sakir ánægju á starfinu og
vonar um verðlaun; en foreklr-
amir hafa dálítinn arð af þessu,
því að þau fá uppskeruna.
1 sýningarsamkepni sem haldin
var í sumar milli gróðrarreitanna
í Weston og Elm Park, sigru’ðu
Westonbúar og eru vel ánægðir.
Þeir búast við að fá að halda
þessum gróðrarreit þarna sem
lengst til yrkingar og jafnvel
komið til mála að koma á ítarlegri
kenslu í garðrækt, en þegar hefir
verið þar, og að einhverju leyti í
sambandi viC barnaskólann | þar
úti.
Ekki verður annaö sagt, en að
þetta sé fagurt fyrirtæki og ætti
að geta orðið vísir til slíks víöar
en hér í Winnipeg. Það væri að
minsta kosti mjög æskilegt.
Aðal ástæða þess, að vakið hef-
ir verið máls á þessu atriði hér
er sú, að koma í^lendingum til
að hugsa um það. Oss virtist
ekki óhugsandi, að það gæti orð-
ið þeim til nokkurra nytja, ef
þeir vildu eða sæju sér fært að
taka sér það til eftirbreytni á ein-
hvern hátt. Vildi Lögberg helzt
beina þessu til Ný-íslendinga.
Líklegasti staðurinn er væntan-
lega á Gimli, og annar ef til vill
við Lundi skóla norður vi'ð ís-,
lendingafljót, því að þar kvað
stjómin hafa lagt til land undir
bæjarstæði, sectionarfjólrðung, að
oss er sagt.
Á þessum tveim stöðum ætti að
vera viðlit að koma upp ofurlitl-
um gróðrarreitum með eitthvaö
áþekku sniði og þessum, sem lýst
hefir veriö hér á undan í útjörö-
um Winnipegbjæar.
Bæjar og sveitarstjóm hlutað-
eigandi ætti að leggja til blettina,
láta girða þá og plægja. Þaö
mundi ekki verða sérlega tilfinn-
anlegt á svo sem þrem ekrum,
eða jafnvel minna svæði í fyrstu,
og tilraun ofurlitla væri að vísu
gaman að gera þar nyröra.
Margt mælir og með þvi, að á
Gimli væri einmitt mjög heppi-
legur staöur til að koma upp slík-
um gróðurreit. Jarðvegurinn þar
er ágætur. Þar er gróðurmold
dökk og þykk. Áburður er þar
gamall og bmnninn til að blanda
hana og sandur við vatnið rétt
við hendina, til a« gera jarðveg-
irtn teefilega gljúpan til rækturu
ar, og svo vatnið sem þar er, til
að vökva með, miklu betra en
brunnvatn það, sem hér er að fá í
Winnipeg. Yfir höfuð að tala
em á Gimli miklu betri skilyröi
af náttúrunnar hendi, fyrir því að
gróðurreitur hepnist þar vel held-
ur en hér í Winnipeg.
Aðfinslur hafa heyrst um það
úr ýmsum áttum, að lítið sýndist
hafa verið gert í Gimlibæ nú um
mörg ár. Á þvi er nú að verða
nokkur breyting og er gott til þess
að vita. Eitt nýtt spor í fram-
fararátt vaeri að koma þar upp
gróðurreit. eins og fyr var á vik-
ið. Prýði yrði ekki svo lítil að
slíkum reit rétt við bæinn. Enn
fremur ætti það að verða tilefni
til að glæða !hjá unglingunum á-
huga fyrir garðrækt og jarðrækt
yfirleitt, því að hverju foreldri er
í sjálfsvald sett hvað það lætur
barnið sitt yrkja í slíkum gróður-
reit, og holl og ánægjuleg vinna
ætti þetta að vera unglingunum i
sumarfríinu, vinna sem drægi
hug þeirra frá ónauðjsynlegum
ærslum og solli, en laðaði hann að
nytsömu verki, sem gæfi foreldr-
unum ofurlítinn arð, en hefði holl-
ar verkanir á hugi bamanna, yki
starfsfýsi hjá þeim, hugsunar-
semi, hirðusemi og ánægju á þvt
nytsamasta og fegursta líkamlega
starfi, sem til er, — því, að rækta
jörðina.
Framtíð Nýja íslands,, eins og
fleiri nýlenda hér um slóðir, er
undir því komin, að menn vilji og
geti hagnýtt sér landgæðin, að
menn geti náð úr jarðveginum
gullinu sem þar er fólgið. Hug-
myndin um gróðurreit er ofurlítið
byrjunaratriði til að nota land-
gæðin og benda börnunum á það
á ungum aldri. Það er eitt atriði
þeirrar viðleitni, að ala þar upp
kynslóð er hafi öll fönjg á að
götva upp gullið úr hinum frjóva
jarðvegi Nýja íslands. Þegar sú
kynslóð er risin á legg, sem þess
er um megnug, þá verður blóm-
leg bygð Nýja íslands.
Lögberg hefir vakið máls á
rækutnartilhögun þessari, af því
að þvi finst þetta nokkurt alvöru-
mál, og gæti vel tekið til íslenzku
nýlendunnar okkar norður við
Winnipegvatn og jafnvel víðar.
Lögberg vildi því gjaman heyra
álit manna um þetta efni, og ljær
fúslega rúm hóflega rituðum
greinum um þetta rtíál, og öllum
nýjum skýringum, sem að því
lúta.
jÞað sem sagt hefir verið um
þetta efni hér að framan, að þessu
sinni ,er náttúrlega ekki nema
litilsháttar bendingar, sem mörgu
mætti við auka. Stofnun gróður-
reitanna virtist oss svo fagurt
fyrirtæki, að sjálfsagt væri að
benda löndum vorum á það, og
sannarlega sýnist það eftirbreytn-
isvert þar sem því mætti við
koma.
Kirkiuklukkur.
Margir helgisiðir, sem tíðkasf
við guðsþjónustugerð á Islandi,
hafa verið lagðir njöur í söfnuð-»
um landa vorra héfr í álfiL bæði
prestaskrúðinn og fleira. Sumir
sakna þess, aðrir telja að því
enga eftirsjá.
Eitt er það þó, sem margir
sakna hér í kirkjum, en það eru
klukkuirnjar og thringingamar.
Einkum hefir mörgum aðkomu-
mönnum þótt undarlegt, að ekki
skuli vera klukkur í tumi Fyrstu
lútersku kirkju í Winnipeg, svo
vegleg sem hún er og vel gerð að
öðru leyti. (Það hefir og komið
til orða stundum, að setja ldukk-
ur í turninn ,þó að ekki hafi það
enn komist í framkvæmd.
Prestur safnaðarinS, Jón doktor
Bjamason, vék að því síðastliðinn
sunnudag við messugjörð, að
hann hefði ekki verið fastheldinn
við kirkjulegar siðvenjur^ en þó
saknaði hann jafnan eims, og það
væri klukknahljómurinn,'. Hann
sagði, að sér þætti sá hljpmur
fagur, og hann minti sig jafnan
á þessi orð Krists: “Komiö til
mm allir þér, sem erfiðið og
þunga erað hlaðnir, og eg mun
veita yður hvild.”— Að vísu kvað
hann þjenna hljóm heyrast hér í
bæ, en ekki frá tumi Fyrstu lút-
ersku kirkju, og var hann því
hlyntur, að nú væri ráðin bót á
þessu, og klukkur settar í kirkju-
tuminn.
Vafalaust eru þeir margir, sem
líta á þetta mál nákvæmlega eins
og doktor Jón, og þó að það hafi
nokkum kostnaö i för með sér að
kaupa góðar klúkkur, kæmi það
enganveginn hart niður, ef safn-
aðarfólkið vildi einhuga leggja
fram fé til þess.
Oss virðist mjög tilhlýðiiegt, að
klukkurnar yrðu komnar í kirkju-
tuminn um næstu jól.
Fávíslegt bréf
flytur “Þjóðólfur” fyrir skemstu.
Það á að vera héðan að vestan.
Ekki óhugsandi að svo sé, þó að
mér komi ekki í svipinn i hug sá
fáráður í Vesturheimi, sem gæti
verið höfundur þess. Bréfið á að
vera skammir um Lögberg og
Heimskringlu og aðstandendur
þeirfa, en er gersamlega máttlaust
skvaldur og ósannindi frá upphafi
til enda.
Eg skal nefna nokkur dæmi
þessu til sönnunar.
Höf. segir, að Lögberg og
Heimskringla sé “gefin út af Can-
adastjóm.” Hver sem nennir að
líta á eitthvert Lögbergsblað, get-
ur séð, að það er gefið út af lög-
giltu hlutafélagi: “The Lögberg
Printing & Publishing Company”,
og eru hjuthafar allir íslenzkir; en
um Heimskringlu er það að segja,
að hlutafélag gefur hana einnig út,
og hvað sem annars má um hana
segja, þá hefir enginn iborið henni
á brýn, að Laurier væri hluthafi
eða útgefandi hennar, o«- mundi
mikið hlegið að þeim manni hér,
sem segði það. iÞað er meira að
segja ákaflega hlægilegt, að til
skuli vera sá ritstjóri, sem ljær
svona bjánaskap rúm i blaði sínu,
eða veit ekki ritstjóri :Þ jóðólfs, að
þetta er uppspuni? Hvað mundi
hann segja um þekking þess
manns, sem skrifaði það hingað
vestur, að stjóm íslands gæfi ú)t
Þjóðólf.
í öðru lagi segir höf. að blöðin
hafi “blandað sér töluvert inn í
íslenzk stjórnmál, sérstaklega síð-
an í bardaganum zhð síðustu ráð-
herrakosningar” (II)
Eg er að vísu ekjki svo fróður
að eg viti, hvenær þessar “síðustu
ráðherrakosningar’Y!! !J fóm
fnarn:, en ef átt er hér við ráð-
herraskifti 1909, þá tekur þetta
ekki til Lögbergs, þvi að það hefir
afarlítið lagt til Íslandsrríála síðan.
Þá er sagt, að blöðunum hafi
þótt það mikið í munni, að vera
með meiri hlutanum. Höf. hefir
alveg gleymt þvi, að Hannes Haf-
stein var i meiri hluta þegar um-
ræðumar hófust um milliríkja-
málið, og létu blöðin það ekki
hamla sér frá að láta skoðanir
sínar í ljós, og fylgja þáverandi
mintii hluta.
Qfangreind atriði eru öll í
fyrstu tíu línum greinarinnar, en
öll er hún talsvert löng, og er
höfundi hennar vitanlega gert alt
of hátt undir höfði með því að
svara mgli hans orði til orðs. Þó
má bæta því við|y að höf. segir, að
meðan á kosningalbaráttunni stóð
hafi blöðin hér ekki sparað neitt
vopn heiðarlegt né óheiðarlegt til
að gera H. H. og hans flokk sem
allra auðvirðilegastan í augum
vestur-'tslenzkn þjóðarinnar, og
vísar til Heimskringlu og Lög-
bergs þessu til sönnunar. í>|ó er
það mála sannast, að Lögberg rit-
aði allra blaða hógværlegast um það
mál, og mun þessi bréfritari aldr-
ei geta tilfært eina málsgrein úr
Lögbergi frá þeim tíma, máli sínu
til stuðnings. Sjálfur er bréfrit-
arinn svo kurteis í rithætti, að hann
kallar þá “óþverra mannræfla” og
“regluleg hundspott”, sem rituðu
um sambandsmálið í Hkr. Einn
maður er þó undan tekinn, Dr.
Sig. Júl. Jóhannesson, sem höf.
segir að leitist við að skýra ís-
landsmál fyrir V.-lsI. "á hag-
kvæmastanÚ!) hátt”, og gefur í
skyn að margir muni fallast á
skoðanir hans og Ibreyta stefnu
sinni. Getur vel verið, þó að
skýrslur hafi ekki birzt um það
efni enn.
Vonandi er að 'Þjóðólfur ljái
þessum höfundi ekki oftar rúm
til þess að gera ristjóra sinn að
flóni og athlægi í augum allra ís-
lendinga, austan hafs og vestan.
M. R.
Hættuleg drykkjarílát.
Elestum mun þykja það ólyst-
ugt, að brúka drykkjarilát þau á
opinberum stöðum, svo sem skól-
um, sölubúðum, vögnum og víðar,
sem ætluð eru almenningi til af-
nota og hver drekkur úr, sem
vill, án þess að þau séu hreinauB
eða þrifin svo að nokkurt lag sé
á, milli þess sem úr þeim er
drukkið. En það er annað og
verra en að þessi drykkjar-allra-
gögn séu ólystileg til bergingar,
þau era þar að auki mjög hættu-
leg, því að í þeim er að jafnaði
mesti fjöldi af sóttkveikjum.
Einkum ber mikið á því í skól-
um þar sem mörg böm verða að
drekka úr sama bollanum. Hag-
skýrslur hér í Ameríku skýra svo
frá, að hér um bil sextugasti hver
maður hafi tæringu, og vitanlega
em þá einhver barna þeirra er
stóra skóla sækja tæringarsjúk, og
þó að lítið kunni að bera á sýk-
inni hjá sumum, er eigi að síður
getur varla hjá því farið, að þau
sýki samt önnur böm sem drekka
úr sama íláti.
Bandaríkjamenn hafa þegar
gert sér ljósa grein fyrir þessari
hættu, og nú þegar hafa nokkur
ríkjanna bannað með lögum að
brúka sama drykkjarílát handa
almenningi eða hverjum sem vill
að drekka úr. SömuJeiðis hefir
járnbrautafélögum verið gert að
skyldu að leggja til sérstök ilát
handa hverjum farþega til að
drekka úr. Sömuleiðis hefir verið
leitast við að fá afnumið að brúka
sama drykkjarílát handa mörgum
skólabörnum, en ekki hefir það
hepnast enn sem komið er, enda
ekki talið auðgert að koma því
alment við.
Vanþörf væri þó ekki á, að
gera einhverjar breytingar á þessu
efni, því að ljót eru sum drykkj-
arílátin í skólunum.
Nýskeð var t. a. m. á skóla ein-
um í Bandaríkjunum skoðaður
drykkjarbolli, eftir töluveröa um-,
kvörtun. Hann hafði ekki verið
þvegin löngum hríðum og var
komin innan í hann, móleit skán
eins og ekki er dæmalaust að sjá
í sumum drykkjarílátum, sem al-
menningi eru'ætluð til afnota hér
í Winnipeg, t. a. m. Þ egar þessi
móleita skán var skoðuð nákvæm-
lega og efnafræðingar höfðu rann
sakað hana, kom það í ljós, að i
henni var leðja úr vatninu, marg-
ar drefjar og margar miljónir
sóttkveykja. Svo var skán,’ þessi
reynd á marsvíni (ekki samt
hnýsu) og drapst það tæpum
tveim sólarhringum eftir að dælt
hafði verið inn í þaö þessu góð-
gæti. En er það var krufið kom
í ljós að það hafði drepist úr
lungnabólgu. Dælt var og inn í
annað marsvín af skáiiinni sömu
og sýktist það af tæringu, og
fjöldi nemenda við skólann þar
sem drykkjafílát þetta var brúk-
að, reyndist rneir og minna tær-
ingarveikir.
Yfir höfuð ættu menn að forð-
ast tð drekkja úr þessum ílátum
sem almenningi eru ætluð, bæði í
skólum, sölubúðum og annarsstað-
ar. Mikil vatnsdrykkja er nokk-
uð vani, og þeir, sem eru mjög
þorstlátir og drekka vatn mikið,
ættu helzt sem flestir að eiga
vasabikara. þeir em mjög ódýr-
ir, en margborga sig* því að þeir
firra eigandann hættunnar af að
sýkjast af óhreinum drykkjar-
ílátum og aðra sýkingarhættu af
honum, ef bann er veilcur af ein-
hverjum næmum sjúkdómi.
Nýtt stónrirki.
Engin þjóð er stórvirkari en
Bandaríkjamenn. Hvert jötun-
virkið öðru tröllslegra rekur ann-
að hjá þeim. Nýjasta stórvirkið,
sem eftir þá liggur, er jámbraut-
arstöð Pennsylvania jámbrautar-
félagsins í New York. Stöð þessi
var fullgerð núna þessa dagana,
er talin mesta jámbrautarstöð,
sem ‘enn hefir verið gerð um víða
veröld. Hún tekur yfir tuttugu
og átta ekrur af landi og kostaði
ásamt öllum neðanjarðar göngum
hundrað fimtíu og niu miljónir
dollara.
Fyrir sex árum var byrjað að
byggja jámbrautarstöð þessa, og
gengur það býsnum næst að því
verki skuli nú vera lokið, jafn-
umfangsmikil og vönduð sem
byggingin er. 'Þó eru jámbraut-
argöngin enn hrikalegri heldur en
byggingin sjálf. Þau eru nokk-
urskonar tröllslégax stálrennuil
sem meðal annars leggjast yfir
Hudsonsfljót og East River inn
undir borgina og mætast djúpt
niðri í jámbrautarstöðinni.
Eins og fyr var á vikið, var
The DOHlNiON B4NK
SELKIRK UTlBUIt).
Alls konar bankastörf af hendi leyst.
Sparisjóðsdeildin.
TekiP viö inBlögum, frá ti.oo a8 upphæC'
og þar yfir Hæsta vextir borgaSir tvisvai
sinnum á ári. ViBskiftum bænda og aun-
arra sveitamanna sérstakur gaumur geftnL
Bréfleg innlegg og úttektir afgreiddar. Ósk-
a8 eftir bréfaviSskiftum.
Greiddur höfuBstóll... $ 4,000,000
VarssjóBr og óskiftur gróSi $ 5,400,000
Innlög almennings .......$44,000,000
Allar eignir.............$59,000,00«
Innieignar skírteini (letter of credits) selé
sem eru grei8anleg um allan heim.
J. GRISDALE,
bankastjóri.
óyrjað á þessu verki fyrir sex ár-
um, en þó vora fyrstu steinarnir í
bygginguna ekki lagðir fyr en
sumarið 1908. Áður en hægt var
að byrja á að reisa stöðvarhúsin
nýju varð að rífa um 500 bygg-
ingar af svæði því sem stöðin
skyldi standa á, því að þar var
áður þéttbýíi trmkið, og grafia
djúpt niður þangað til lcomið var
niður að mynnum járnbrautar-
ganganna. Sjálf stöðvarbygging-
in tekur yfir átta ekrur, en jám-
brautargarðarnir ná yfir tuttugu
ekrur.
Byggingin er með rómversku
sniði og gerð úr ljósrauðum mar-
mara ,sem fenginn hefir verið frá
Milford í Massachusetts ríkinu.
Hún er þrílyft og afanhátt undir
loft. Neðsta lofthæðin er fjöm-
tiu fetum neðar en borgarstrætin,
að henni koma og fara j árnbrauta
lestirnar. Fyrir utan er og rið
niður svo að farþegar þurfa ekki
að fara inn í bygginguna frekar
en þeim sýnist.
Áðal inngangurinn er & miðri
byggingunni og veit að sjöunda
stræti, og er framblið sú 430 fet,
og gerðin hin sama á hinum þrem
ur hliðunum, en tvær þeirra miklu
breiðari, 740 fet hvor. Þar sem
byggingin er hæst, er hún 153 fet,
en sjálfir múrveggimir eru ekld
nema 60 feta háir, en hjálmihvelf-
ing mikil yfir miðri stöðinni og
nær yfir biðsalinn allan. Hann er
ekkert smáræðis herbergi, 130 fet
á breidd en 277 fet á lengd. Er
það langstærsti járnbrautar bið-
salur 1 heimi því að auk gólfrým-
isins, sem jjegar var nefnt, eru
umhverfis hann óteljandi breiðir
gangar á alla vegu, svo aö salur-
inn er að þeim meðtöldum tvöfalt
stærri en áður var sagt. Hvass-
bogagluggar eru á salnum feikna-
miikJir, 67 feta |breiði»r hver um
sig að neðan. Þar að auki em
minni biösalir í byggingunni, sem
ætlaðr eru bæði konum og körlum
og ýmiskonar þægindi em þar til
handa farþegum. Viö biðsalinn
eru farbréfa skrifstofur, farm-
greiðslustofur, talsíma og símrit-
unar skrifstofur o. fl.
ÖIl er j ájrnbrautarstöðin hin
vandaðasta og ekkert verið til
sparað að gera hana sem álitleg-
asta og hagkvæmasta farþegum á
allan veg, enda hefir hún kostað
of fjár svo sem áður var sagt.
—~-------------—>
Búnaðarbálkur. >
Eldingarvari.
HVernig stendur á eldingar-
flugi? Það stendur svo á því, að
til er tvenskonar rafmagn, sem
nefnt er pósitivt og negatívt raf-
magn ,og að þetta tvenskonar
rafmagn dregst hvort að öðru.
Rafmagn er í jörðinni og sömu-
leiðis í skýjunum. Jörðin er eins
konar segull og á pkaut tvö; í
öðru skautinu er pólsitívt rafmagn
en negatívt í hinu. Á segulnál-
inni era tveir endar. Sá endi nál-
arinnar, sem í er pósitivt rafmagn
veit á valt að því skautinu, sem
negativt rafmagn er í, en nálar-
endinn með negatíva rafmagninu
að pósitíva skautinu.
Þegar þrumuveöur er og í
skýjunum er t. a. m. pósitívt raf-
magn, en negatívt rafmagn safn-
ast fyrir á einhverjum stað á jörðu
niðri ,þá er hætt við að eldingum
“slái niður”, sem kallað er. Raf-
magnið í jörðinni safnast helzt
samam á háum stöðum. Þess
vegna slær eldingum helzt niður
í tré, hús, símastaura o. s. frv.
Það, að eldingu slær niður, er
ekkert annað en að nægilega mikið
af tvenskonar rafmagni tek;ur að
dragast hvað aö öðra unz það að